Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 46, 18 Nowemapa 1921 — He Moolelo no KONARADI KENEKONA a i ole Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha [ARTICLE]

He Moolelo no KONARADI KENEKONA a i ole Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha

I ka ike ana hoi o ka nui aku o na. llikini e pee āna m.ahope o na kumulaau. i ka poino i loaa i ko lakou hoa, noke ae la lakou i ka hoopuka i na olelo hailiili o ka piha inaina, a hoomaka nui mai la e ki i ka Lakou inau pu i ke kā» naka opio. eia nae, pee la o Koriaradi rhahope o kekahi pohaku nui, nolaila. ua lele walē aku la no ka lakou mau poka, i kahi e, a ku mai la .no hoi kēkahi i ka pohākii, a Ronaradi e pee ana. Ua hoea aku la o Mr. Kenekona no ka waha o ke ana, rne kona komo ana aku iloko, me ka palekana, aka no kona kokoolua nae, ka lua o ka enekinia, iai'a i ku poiio aku āj« mamua o ka waha o ke ana, o ka wa ho ia i kani mai ai kekahi pu, a komo mai la ka ppka, iloko o kona h<?ki, a hina iho la ka hoki ilaio, me ka paa ana o ka Waha.o kia lua, eia nae tta palekana no ka. enekinia mē kona liaiile ana aku ma k.*i aoao mal6ko o ke ana. I ka ike an,*t mai hoi o I)one /ose ame koua ko|cpolua, i kela komo ana aku o Mr. Kenekona iioko, me kona hoa, nee mai la laua no ka waha o ke aha, H hooithākā mai la t k\ i ka laua mau pu, i ha Ijikini, e hookokpke -aku. ana A kela ana, ma kela ano s iho>la fc i puhee hou aku n$ īlikini, | no kahi e ku ole ak uai lakpu i ka poka, oiaii hpi o Kprtara: J di, i kokolo h.ele aku ai, ahiki i kona komo ana iloko o ke ! ana, me ka maalahi loa.- • • • I kela h.alawai pu ana ae o ka makuakane- me ke, keiki i ,o. ke ana* puliki aku la kekahi i kekahi/me | nao makee, no ko laua haUwai hou ana, a o ia ka ka ma- ( kuaka«f>o ka ;panc •, i "AuHea oe e kuu keiki, e : nohoia nei no e oe am<? j Kakeo ma Arekuipa, he oi aku ia, mamua o keia hele f>u j ana, mai nei o kakou. Ua nalowale o Kakeō mul ia inakou j aku, ua make paha oia, aole paha, he mea. hiki oU,.ia-u k.ej olelo ae i keia manawa, a npu hoi e kuu keiki, i ka nana .akiij ua.pakele, mai kou ola ma ka apua," mē ka nana ana'mai i ka lolē ano e a Konaradi e aahu akn ana. "Aole ou pilikia iki, a pela no me Dernona, aia oia iloko loa o ke ana kahi i.ku ai me ka poiho olē, koe wāle no na palapu i kau aku malim.a o kona. kino, nia ka hakaka ai;a me ka liona ma ka po nei; ke lana nei kuu e halawai hou aku ana no kakou me Kakeo, me ka maikai o.kona ola kino. Noko maua ; noho aku ihope, aple e heī'e pu mai | me oe ma keia hnakai,- aole loa he mea nana e kaohi aku I ia maua ihope, we ka nand ole ae, iihā no he inau pomaikai nui kekahi e haawiia mai ana.ia maua." la lakou tiei maloko o ke ana, ua hooholo like iho. la lakou, e ku kiai kekahi mau mfea ma ka puka o ke ana, no ke ki ana aku i na enemi, i ka wa e hoao mai ai.e hookokpke mawaho, a e noho hoi kekahi poe .o lakou līoleo o ke ana, no ka hoomaha ana, o ka mea apiki'nā<s pau !oa māi I<* ke kani ana o na pu a na Ilikini, a meha mai lā no hoi na leo hauwalaau, Alakaiia aku la ka hoki i ku ole i ka.ppka, no kahi e.ku mai ana o Demona, a m'ailoko mai o ke eke Ui a ka nia o ka hoea pu ana inai me Kenekonā, i wehē, a* ai oia i kekahi palaka, a hookomoia akū la no Konaradi. Ua nui ka luhi o na mea apau, u : ā-polōli pu ho'hoilakou, 0 ka mea loaa wale no maloko o o.ia ka wai r nolaila aohe a lakou mea e ae e han.a aku āi, o ke-kaka|i wale no i na ulia pomaikai. Haha'i mai la o Mr. Kenekona i ko lakou moolelo, o ia hoi, ma ka manawa i maamaama ae ai, ma ke kakahiaka ana ae, hoomaka mai Ia lakou e hele nia kā .'mOāli alanui, ēlike me ka lakou mea i hooholo mua. ai, o k«, mea apiki nae, aole i loihi loa kela hele ana mai a lākou, ua p,aa iho la i ka hopuia e kekahi puulu o ria kanaka Ilikini ame.hapā.llikini, 1 lakou me na pu, a i ka ike ana o Kak*o i keia pilikia, ūa hoomāka oia e holo maluna o o kela ka loa i ikeia no Kakeo, ame Demona, ahiki i ka' ike h'oia āhā o Mr. Kenekona, ia Demona māloko o ke ana. ' "Ma ko'u manao, ua koho maolf no o Kākeo,- maluna o Demona, no ka palekaha o k'ona ola iho, me ka nana ole mai no kakou," i pāne mai āi kekahi o na eneleiniā. "Mai ko no kela manao o Kākeo, aka liā oi aku'ka 'nāāttao o Demona mamua oha, no ka 'mfcā ui imaopopo 1 kela lio. he aina malihini loa keia, e hiki o!fc ai ii Kākeō, ke pailāka ahiki i ka hoea anā āku i kahi i nPhoia fc'na kanakā, no ia kiimu, ua owalaia o Kakēo ahiki i kōna }ftfule āna ilalo, alaila h<M hou mai la o Dcinoha, no kahi o, ka lua lioiiai :hialail& v mai 4 dta. i hookolo māi a'i, ahiki 1 ka'ike ānā o Konāradji ta|a. " . • V = Iloko o ka noonoo o na mea apāu, a-koe-'o Konāradi, aole ike hou ana Kakeo, aka ua kiolaia* kelā kanaka opio e Demona, ma kekahi r wahi r ā lakou i ikt ole av; a he hanā paakiki ka hoopakēlē ana āe iaiā "hiai ka make hiai; oiai he malihini loa oia : i kela āina, nVe kā maopopo ole ō kahi e hele aku ai. aka e*hoāa anā oiā iloko o lAī naele, ahiki i kona make anā. / . ' ' "Aole he like o ko'u maūao me kp oukou, e pili arta ho Kakeo," i hoike māi ai o Konāradi i kona manao no KakeO. "Ua ike att, i ka loli nui loa p ko Kākeo'ano, rttahop€f ; ifoj o ko maua helē āna mai no Amenka Hema nei ; a ina aia no oia ke olā mai-la, alaila e lohē hou ' mai ana no kakoii mai iaia mai, iloko o ka manawa a kakou i 'iiōonoo niūa ole ai" • • \ - Ke iho aku la i ke āhiahi i kela manawa, a ke mihi la hoi na mea apau no' ko lakou pololi, aohe wahi e 16āā ai ka lakou mau meeai. I kelā manawa nae, i hoi aku āi o Done Jose iloko, māi kona wahi kiai aktf ma -kā pūka p ke ana,.jne. ke kāmailio ana aku i konafmau hok: "Ua ike āku nei au i kek'ahi trie kekf;h« 'kanaka, ma ke n,lanui nahelehel€ r : he mau mile ka mamao mai ia.kakou aku ; o y ko'u manao ea, owā'u "āihie Kiriār f adi ke lieie aku. ke poeīēele iho, no ka hofH4 aiiā il?elā hoki ūkana, ame ke kanaka nana e malama āiii-i'kēt| hoiōho&iiā."' "He* mānao maikaj no kerii ou e 06tle_ .Ī6Se; ākā nāe; ina no ko olūa paa māi J hopu.ia, irēahī iho la kā ifiea hiki ia makoū ke hanā āku? ' p*-kV : *>! -l<&-"<e>- ka'niaikāi 'e'a, o ia no ko kakou hele atia ma ke pūulīi, ma ia ano, e hiki ana ia kākou ke kti akŪ 4 kāua fhiuā 6 na enēmi; aohp hoi 'hē olelo aiia', ana-ki*- f !āuā nei huakai me ka pomaikai; fhē}kā t"nakapāa, f alaila ua makehewa anal' 1 iie ai o Mr. Kenekona i kona mahap. r ' 1 - . "Ma ke ano kē nana akū, ua kaumaha kela hoki me na meaai na ha kanaka Ilikini. Uā puni keiā ān'ā i kiā hoopuniia e ko kakou maū ehemi, ma kō'akānfeain£ i ria IlikWi, aole o lakou hakaka waW',' ina 4 piHa 'ofe'kib. takbū". ināttf opū, noiailā o ko kakōū lā'nakilā a 'lahākila- Plē : malūnā o kēla poe, āia mā ke kāā ana' 6 kela hōki frialklo' o k'o kakoū malu," i pārie māt 'ai-ō Dbne JfdSe, tne ko-lakou nokē ana i.ke kamailio f kā mēa potid ā e haiiā aku ai, ahiki.i ka ae ana ināi'o Mr. KēneJtortV<s Koriā*rādr iiie kekahi o na enēkinia ke hele, e hopu io i ke kānaka e h«se' pū la me ka hokij na meaair

laīgju nei, hopohopo ana, no.kela me kai ;iikāha e blai. h"£ 'hookahi' w.ale, np. 6ia, ua hiki. kjlā kana-, ka kē hopupioia aku, a i ole p»epehiia aku paha. ī wahi e kaā māi ai ka hokrmālālo o ka mālu o keia mau mea elua, j ina e hoao mai ana kela Ilikini e ku-e ia laūa nei, he hoo- 1 kahi wale no ona pakele'o ia ka haālele ana ilio i kela hoki, a holo aku no ka palekana o kona olā. "'Ma ka mea oiaio maoli, o keiā . poe kanaka' Ilikini, ka poe-na lākoū i hoohalua iiiai i ko kakou inau ola, ina i wai- j ho maliē māi lakou. ia kākou e- hele-me kā hoopilikia ole Uiāi, aale ho kakou hoopiHkia wale anā aku malāna o la-; i heākāka ae ai kekahi'o na enekinia i-koiiā inahao. • no hoi, he poe kanaka'ino inaoli kela, lie poe I pepehikanaka, i loaa ole ia lakou ke kulēana e hoohalua 1 ai ī' We ola ona inalihini e kaahele ana ma keia aina." j "O ke s ano inaoli ia o kēia poe kahaka, a ua pāa ko lakou manao e hopupio hou i kuu makuākane," i hooia mai ai o i Koriaradi i ka inanao hoakāka a ka enekinia. "Aole i la- j wa na hāna ku i ka hoomainoinō a keia puulu, iloko o nā makahiki elima a lākou i hoōpaapio ai i kuu makuakanē ! milalō o-ka inalū o Juana, aka no ke ko ole ana o kā lākou! ihs&u kuko palaualelo, pēlā lakou e inanao hou nei, e hOO-j kāū 1 inai i na hoehaēha ana i oiaku i ka lakou mea i hana j mūa niaī ai'inaluna o kuu makuakane, nolāila, ua makau-i kau au e kū ākū imua b kela poe kanaka a paio no ka pono ! 0 kuu inākuakanie, a no ka palekana pu hoi o ko kakōu mau ! Ola." • | "Auhea oe e Konaradi kuu keiki, e akahele loa oe ma kau j mau mea e hana ai, ua lawa kau mau hana hemahema o | ka : wa āe nei i hāla, e 'nookomo ai ia kakōu iloko o keia-; pilikia, no k'a mea aole au i mākemake e huli hoi aku no' kō'u honie, owau hookahi wale no," i pane mai ai o Mr. j Kenēkonā; ma ke ano a'ō i kaha k'eiki, aole e hookoiiio hou! āku ia lakou iloko o -kekahi pilikia i oi aku i keia a lakou ! e'hālāwai liei. • • ' j Ke molehulehu loa iho la i kela manawa, nolaila haawi i ae la ke aloha mawaena o na mea ēiua e haalēle iho ana 1 ke ana ame ka poē lioi e noho ana malaila, o ka oili aku ; lā no iā o. Konaradi me ka enekinia, me ko lāua kokolo! hēle ana aku e nihi ai, iloko o kela poeleele, me ke kamoe ! ana o ko laua alahele no kekahi wahi a laua i Jcoho aku | ai, e oili ae ana ka hoki, me.ke kanaka nana e kiai ana iaia. j Xo kela makee nui no o Mr. Kenekona no kana keiki,! hele loa mai la oia a ka ,waha o ke ana, me ka paa ana i | kāha pu iloko o koha lima, a nana aku la i kahi a Kona- j rādi me ka enekinia e kokolo la, aole no hoi'i loihj kela ! naiiā ana aku ana, ike ak.u la oia, i.ko laua nalowale ana ; ākū ma kekahi olaelāe, ia wa i mihi loa iho ai oia, no kona āe ana aku i kana keiki ē hele iloko o kela poūli, he mihi nāē i lohi'loa, no kā mea ua hāla aku la ka Puulena aia i Hilo. •- E hoomanaoia, ma kela la holookoa a po, aole loa he wahi meaai i komo iloko o ka waha. o keia poe, i ahona i ka wai a lakou e inu ai o.loko o ke ana ; ina aole ē loaa mai j aha he mau meaai ia lakou, e ku a pilikia maōli anā, mē j kā hiki ole ke ku aku a kaūa i na enemi. Aolē he hiki | ia lakou ke ho-a i kekahi alif maloko o ke ana, o. lilo auanei | iā, i mea hoōmaaAlahi akū i ke ki ana mai a.na Ilikini i'kai lakou mau pu. Aia hoi o Done Jose ma kekahi aoa.o o ke ana kahi i noho ai e kiai i ka.poe emaalo ae ana, me he mea la iloko o kōna noonoo, he uuku loa kahi manaolana no ko lakoū hōea i ka pahuhopu o ka lakōu huakai, a uā poho ma'uwalē hoi k'ela iuhi ā lakoii o ka hele ana mai, nie ka manao e holopono ana ka hoolilo ana aku i ko laua waiw.ai i k'ekahi hūi; o k.a. mea maopopo wale no ana ē noonoo la, o ia ko lakou p.ia <mai i ka hoopupiōia, a hoopaaia aku ma kēkahi wahi nālo loa, he hookahi wle no kumu e pākelē ai lakou, o ia no ka ukuia aku o'kekahi uku makana kiekie i ko lakou mau enemi. Pehea hāe- ka loihi a lakou e kakali ai maloko o kela ana, he h'iiiaū pohihihi lōa ia, ua lilo ka aaki pouli o ka .po, riV£ ka lohe ole ia aku o kekahi nākeke, i mea nauki na lakoti, i ka lōihi maoli o ke kakali ana, ahikl i ka huli hoi hou ana miāi o ko lakou mau hoa, a i ole, hoea mai paha i.ka malaniaiama ana ae o ka la, ina kekahi kakāhiaka inai. IJpko nae o kpla nanea o lakou i ke kaīeali, ūa hoopuiwa loa ia mai lakou, i ka lohe ana aku i kekahi inaū leo huro, māialo akū o ke āna a lakou e'pee nei, pela hoi kē kani ana mai o ka pu, me ke pahupahu o nā wawae o na holoholona, e holo āna -no kahi mamao. Na; kelā mau lēo uwa, me ke kani ana o ka pu, i kono mai i iia .kanaka e noho ana iloko o ke ana ,e oili koke aku iwaho, rne ko lakou nana oie ae i na poino, a oiai aohe a lakou niea ike akū, ua hele nae ua poe kanaka nēi a piha loa me kā nauki, me ka aneane no e ki okoa aku i ka lākq,u māu pu, iloko o kela pouli, o ka mea wale no naiia i kāōhi mai ia manao o lakou, o ia no ka lohe ole ia akū o ka nakeke mai, ma kahi a lakou i manao ai, aia malailā ria"eriemi kahi i pee mai ai; Oiai no nāē ē kunana ana, i.ka lakou.mea e hana aku ai. ua kāni mai'la'iia pu mai kekahi mau wafii mai, a Igikon i manāo olē ai, he enemi kolaila, me ka lele ana mai 0 kekahi mau poka, maluna ae o ko lakou mau pōo, ma kahi .moali alānui a Konaradi ame ka enekinia i haalele mai 1 ai ike ana. Ua ku mai la no hoi kekahi mau pōka, i | ka poliaku a pakikii, lie hookahi nāe poka, o ka lele ana māi a ku i ka papale o ka enekinia i koe iho me Kenekona 'ma, a lēle aktt la kela papale, e lOāa ole aku ; ai ke hnli iloko ō ka poeleel'e. ; M lna aole e aku ana kekahi Ilikini ia'u alaila ehia ka hoi mea aloha, o ko'u hele papale oie," i pane ae ai.ka, enekinia mē kona piha loa i ka inaina, no ka lele ana aku o kona papāle, me ka noonoo Ole iho nae, ua pomaikai oia, : ua paiēkana kona ola, me kona ūkali ana mai mahope o kona' niāū hoa, e holo la no ka waha o ke.ana. "Ra, heaha • lā ke kūniu e hoi ole' māi nei ko- kākou mau hoa?" i ninau aku āi oiā'i kona mau hoa i koe iho. j ' Mē he mea la, i pane no kela ninau, ua lohe aku la lakou 1 kekahi leo nūnulu, ma kahi kokoke loa i ka waha o ke ana, 'eia kā o kek'ahi o na enekihia, a e kaualako ana oja i mea mahope mai ona. •"O oe anei keia e ka hoaloha?" i ninau aku ai ka eneki-; nta i noho ai me' Mr. Kenekona ma. "Ae, owaii no kēia," i -pane rrtai ai ka lua o na eneki^ia, •me ka hooikāikā aria ae e ku iiuna, ma ka paa ana āku o; kōna miu lima, i ka paia pohakn. ku kuu oīoolo wa-; wae i ka poka, ā na Ilikinii eia r>āe ua kaa mai ke eke o na | meaāi mālalo o ko'u mālu, nie kuu manao mapli, no aole | la e hiki hōu mai ana au iluna nei o ke ana." I' ihea o Konafadi kahi i nalowale ai?" i ( ninaiT mai !'• ai hoi o Dbne Jose, mē kā -niaopopo- loa iaia, aia na ma : | nao kauniaha iloko o Mr. Kenekona, mxka hoi ole.ana mai 0 kana keiki. u Ua kāa aku ia malalo oka malu ona kanaka Ilikini, no kā mea ilōko o ko maua nanea i ka hele, ua'kani mau la na pu a na enemi, o ko'ū ku rio ia i kekahi poka, a hina iho lā 'ilalō o ka honūa, ia wa i holo aluka mai ai kela poe. kaa hopu akū Ia ia Konaradi, ka m«a o mau. i ku ole Ikā poka. Hē nui maoli kela poe Ilikini, me ka hakaka okba ana akū o Konāradi me lakou. eia nae ua lilo kona ikāika i mea ole imua o ka nui o kela poe kanaka. | "O ke kumu wale no o ko'u pakele ana, o ia ko lakotj | ike olē māi iā'u, no ka mea, ua moē'hoololo malie au ilunaj a ka; lepo, me he mea ia ua miake 4 , a ina no he uuku imai: kela pōē, ina no ūa hooikaika aku au e kokua i ke kanaka ] opio, aka iloko o kēla heluna nui, aohe mea hiki iā ? u ke j h'āna aku no k?i palekana o kuu hoa."

"He maii kapuai holoholona hoi kekahi a makou i lolie aku ai i ke pahupahu, me h.e mea la e holo aria?" wahi a Done Jose o ka pane ana mai i ka enekinia. "O na holoholona ponoi na ia o kela poe. no ka inoa i ka wa a ka puulu e pee ana mahope o na pohaku,|i ike mai ai i ka oili ana ae o kekahi mea me ka hoki, ukanā, ua kuhihewa mai paha lakou he enemi, o ke ki mai la no ia i ka lakou mau pu, a iloko- o ka puiwa o kela lioki, ua kiola ae la i kana mau ukana a liaule ilalo, a iloko no hoi o ia manawa hpokahi, i holo aku ai ka nui o ko lakou mau hoki, me ka hoki pu kekahi i hookauia aku ai o Konaradi. "Ma kela manawa nae a na Ilikini e lawe ana ia Konaradi," huli mai la oia ihope, a kahea mai la me ka leo'nui i ka i ana thai: 'Ua paa hou au i keia poe; mai noonoo mai oe no'u, aka e haawi aku i kau inau kokua ana, 110 ka palekana o kuu makuakane," alaila pau aku la *ko'u lohe hou ana i kona leo, me he mea la, ua hoopulo'uia aku la paha oia me kekahi koloka, a i ole huluhulu paha." "O kena anei kau mau olelo hope i lohe~aku ai mai kuu keiki mai," i loheia aku ai let> o Mr. Kenekona, no ka manawa mua loa, mahope o keia hoea ana aku o ka enekinia i ku i ka poka. "Ae, aka i hoike aku nae au.ia oukou ea, o kela kekahi 0 na kanaka opio koa a maka'u ole. 1 ka hala ana aku o kela poe kanaka me Konaradi, hooikaika ae la au e ku iluna, aole he hiki, o ka mea hiki ia'u ke hana, o ia no ke kokōlo ana, nolaila hoomanawanui aku la au, ahiki i ka loaa ana o kekahi eke ukana, i haule mailuna mai o ka hoki, p ko'u kaualako mai la 110 ia, me ka hanrf nui no nae, aka no kuu ike aia iloko o kela eke ko kakou pono nui, aole o'u nana ae i ke kaumaha ua hooikaika mai la 110 au, ahiki i ka hoea ana,iluna nei o ke ana." "He keu ,iku maoli no'kou laki, o s ke ku ole ana mai nei 1 kekahi poka, a kela poe e pee mai nei ma kahi kiekie, no ka mea aohe wa a ku mai nei kekahi poka i kou hoa, 0 kcrria papale nae ka i ku i ka poka." "Aole a'ii noonoo ae no na mea e, o ka'u noonoo nui wāle no, o ia ka eha o kuuwawae'i ku i ka poka, ame ka nalawale ana o Konaracli mai ia'u aku. Ua piha maoli no' na aoao apau o keia ana, me na kanaka, aia -lakou mahope o na kuinulaau, ame na pohakti\kahi i pee ai, e kakali wale ana 110 o ka loaa o kekahi mahawa kupono loa, a lakou e holo aluka mai ai a komoMiloko nei o.keia ana, me ka hopu ana mai ia kakou apau i ka paa." Hukiia aku la ka enekinia'i eha noloko o ke ana, a hoonohoia iha la hoi ka lua o ka enekinia, no ke ku kiai ana ma ka waha o ke ana. Ho-aia ae la he wahi ihoiho kukui uuku, no ka nana pono ana i kahi i eKa o ka enekinia, o kāhi o -ka laki, he eha wale no. ina kahi o ka i'o, no* ka mea ua puka aku ka poka ma kekahi aoao, a oiai nae hfc poino m<ioli i loaa i ka enekinia mamuli o kela puka poka, eia nae, he keu aku a ka hu'i ine ka nui pu o ka eha. 1 ka holōiia ana akfi o'kahi i eha o ka enekinia a maeniae, a wa-hiia aku la hoi me kekahi welu, noho nui iho la ua poe nei hoomaha, alaila kii aku la o Done Jose i ke eke a ka enekinia o ke kaualako ana mai„ a wehe ae. la me kela akenui e lqaa koke aku na meaai k?u hoopiha ana 1 ko lakou mau opu i hele a hakahaka. ,1 -.; "Auw'e no ka hoi e, e nana m§i i ka ukana nui iloko o keia eke au i lawe mai nei!" wahi-ana o ka hooho ana ae, iaia i ike iho ai i ka o kela eke. MOKUNA XLIH. Ma kahi o na mea a lakou i manao miia ai, he mau meaai koloko o kela eke, eia ka he okoa loa na ukana oloko, o ia he maū lole, he mau ipuhao ame kekahi mau mea e aē, p keia 110 ka lakou mau lako ponōi. aote he wāhi meaai o kekahi ano maloko olaila. - "Ua hele, kakou a pololi maoli, heaha iho la ka waiwai o keia miau mea, aole e liiki via kakou ke ai, i kekahi o keia mau ipuhao-?" i pane ae ai kekahi o na enekinia, me kona piha loa i ke kuaki. Aohe a Mr. Kenekona mea e'kamailio mai ai, n«> kela kulana pakalaki i loaa ia lakou, oiai ua heleioia a kauniaha loa, 110 keia paapio hou ana o kana keiki' .ho ka lua o ka manawa, aka o ka enekinia nae i eha, ka i kamailio mai: "lle keu aku maoli no paha ko kakou 1010, o ka ike ole ana aku, o kela no ko kakou hoki ponoi. O kela hoki a inaua i kauka'i aku nei e loaa mai kekahi mau meaai, o ka lua ia o na hoki ukana, a Kimona, n ka holo ana mai ia kakou aku." Hoomau aku la lakou i ka huli ana i na ukana oloko o kela eke, aole he wahi ineaai*iki i loaa ia lakou, nolaila e noho pololi .ana no kela poe kanaka ahiki i ke ao ana ae ma kekahi la mai, koe wale no nae, kela wai e lana la iloko o'.ke ana, o ka mea wale no ia, nana e kokua iki mai ia lakou no kekahi manawa pokole. •.n- ; —- "E hiki ana no i keia wai, ke kokihi mai ia kakou no kekahi manawa, eia nae aole e lawa ana ka ikaika iloko o ko kakou mau kino, no ka paio ana aku inuia o ka na eneini. Eia la ihea keia wai kahi i kahe akii ai?" i pane ae ai o Done Jose. "Malia paha ua no-a *keia wai iloko o ka honua, a puka aku i ke kaha>vai, aole he ikeia aku o kahi o ka wai e kahe ai," i hoakaka ae ai ka enekinia ma ka waha o ~ke ana i kona manao. "Ma ka'u koho hoi, he elua o keia ana, ua hoomaopopo au, i ke ano o ka moe ana > o ka uwahi o ka ihoiho kukui, aoie he moe iwaho o ka waha o keia ana a kakpu.e noho nei, aka he moe iloko o kalii a ka wai e lana mai la,' i pafte mai ai o Mr. Kenekona. , Akahi no kela poe a noonoo iho, malia palia lie ehia i'o waha.o kela.ana, mamuli o ka Mr. Kenekona inau hoakaka nolaila noho nui iho la ua poe kanaka nei me ke kiai makaala ana i ko lakou mau enemi. - No kekahi mau hora kela kakali ana a lakou, ua hooho ae la kekahi o na enekinia, oia ka mea i eha ole: "Me,he mea la ka hoi, ma ka'u hoomaopopo. ke piha mai nei k<ana. i ka uwahi!" # Ku ae la o Mr., Kenekona iluna, me ka hele ana aku a kalu e ka ihoiho kukui e a mai ana T alaalawa ae la hoi kana nana ana ma o a maanei, ia wa i kahea mai ai i kona mau hoa : "E hele mai paha oukou maanei nei, ke ike aku wi i ka oiliili mai o ka uwahi, ma kela liakahaka o ke ana nei!" Mamua nae o ke ku ana mai.o na hoa p Kenekona. no ka nana ana i kahi o ka uwalii e puka mai ana nia ka hakahaka. t*a hemo mai la o Demona, me ka holo ana aku iwalio o ke ana; ke kupaka mai la hoi ka hoki. ahiki i kona he'mo ana mai kona wahi.mai i hoopaaia ai, o ka holo niai la np ia, he hookahi ka puka like ana aku iwaho o ke ;y*a. me he mea la, ua-'ike mua kela mau holoholona i ka poino, pela laua i hooikaika ai. e kaawale mailoko aku o ke ana. 0 Aohe he hoopaapaa ana iho iloko o kela manawa. ke ike like la na apau.i ka pohina o ka uwahi iloko o ke ana, o ka hookololohe hou ana. iho i ka noho ana iloko, ua like no ia nie ka ae okoa ana.aku i ka make e kipa mai ia lakou, nolaila he hookahi wale no alahele o ka pakele, o ia ko lakou haa'lele ana i ke ana* a hemo aku iwaho, me ka nana ole. no ke kiia mai i ka pu e na enemi. "Aohe o kakou pono i koe e noho iho ai maloko nei o keia *ana," i pane mai ai kekahi o na enekinia. "Me ko kakou mau opu i hele a i kau a,mea o ka pololi, me keia uwahi

i hoi e. komo mai nei, e hiki hou o!e s iho ai,ia lsJ<o£ f ke noho maloko o ke ana, aole a kakou mea e ae ē hana ai f jb-ka hemo ; wale aku 110 iwaho o ka pouli." Jloko o kela manawa a kela,poe kanaka e noonpo ana no ka haalele ana iho i ke, ana, o ka wa hookahi no ia i kani ' niai ai na pu maiwaho mai, me ka lele ana mai o na poka. ku ma na pohaku ma ka waha o ke ana, o kahi nae o ka laki, aolt he hookahi.o kela mau poka, i ku mai ia lakou nei. 'ina no kakou e noho iho ana iloko nei o ke ana, e inako . ana no kakou, a ina no hoi no ka hemo aku iwaho, o ia haaj wina hookahi no, nolaila ,o ka'u kauoha wale no ia oukou e o'u maū lioa, o ia ka hopu aha i ka oukou mUU pu, a puki ! ae kakou iwaho, me ke ki iina aku iloko oka pouli, iinua o ko l'kakou mau enemi!" i pane ae ai ka enekinia i loaa ole i k;i i poino. | "Pehea auanei e hiki ai ia'u ke hemo aku iwaho, me kein i wawae eha t»'u ?" i pane niai ai hoi ka enekinia i ku ka waw:iv i i kapoka. "E ka'ika'i mau aku oukou .ia'u, a |jiika mawahu ' o ka o ke ana, alaila hoonoho iho oukou ia'u malaila, a i holo.aKu oukou imiia o na enemi, a ina au e ike aku ana i ! kekahi poe Ilikini, alaila, e haawi aku no au i kekahi hoai I iona i maopopo ai ia oukou kahi e hoohuli ae ai i ka oukoi. | mau' pu." ♦ i x "Mahiua o ko kakou oili ana dku iwaho, e ki like aku ka j kou i ka kakou mau pu i ka manawa hookahi, malia o puhee ( aku kela poe Ilikini, o ka maalahi no ia o ko kakou hemO an.i i aku, ine ka oie ia mai," wahi a Done Jo.se, ma ka hopu ana aku i kana pu. Ua apono like mai la na mea apau i kela manao, nolaila. kau aku la lakoii i na pu inwa, me ka hoopololei ana nia kekahi wahi pouliuli, o ke kani like aku la~no ia, lakou inea nae o ka lohe ana aku, o ia lio kekalii leO uwe, ka meii nana i hoolana loa mai i ka manao o kela poe ua ku j aku kekahi mea i ka poka, o ko lkkou holo aluka aku la no ia, i a oili ana iwaho o ka waha o ke ana, a i ka honi ana aku i Ina ea hu'ihu'i;, ua uilani ae la ko manao, no kv i «'vke no e ike aku i kahi o na enemi e pee mai ana. j Oka lakou mea nae e lolie 'a, oiano ka nakeke olako n ka nahelehele. e hoike mai ana, aia na enemi ke mama la i k;i holo, ua kau ka weli ia lakou, no ko lakou kiia aku i ka pu, eia nae he hookahi a lakou kanaka i ike akti ka hiny ana iho ilalo o ka honua, holo aku 1a o Dcrtl^'Jbie n6 kii nana I ana i kela kanaka, eia ka o Benigdi 'kēla a!dlcHY, ! i tiflakai i i na kanaka opiō, ma ke alahele 'hiauna a ai i mai ia laua aku. Kiilou iho la oia maluna o ua kanaka nei, no ka nana an.i ina paha ke kamau la nō ke ola iloko ona; o ka mea oiaiu nae, ua lele loa kona aho hope, a e waiho oni ole atia hoi j kona kino. I Ika hoea ana aku hoi o kona mau hoa, ma kahi ōke kino j make o kela kanaka e waiho ana, pane mail a o Done Jos«»: ' "Aohe a kakou noonoo ana no keia kanaka, ua make loa oia, ! a o keia no hoi ke kanaka nana i kumakaia i na opio, o Be- [ nigo kona inoa." | "l'a pono no kona make ana, he kanaka ino oia," wahi a i Mr. Kenekona, me he mea la, ua lilo ka make ana o kela . llikini i niea hauoli i kona manao, a i hou mai la: "lieah.i j hou aku ka kakou tnea e liana ai no keia manawa?" t "O ka mea mua loa a kakou e hana ai, oiano ka mahele , hel.e ana ae i na meaai maloko o keia eke, e waiho nei, ua ; pomaikai maoli kakou, eia ka ua piha ke eke a keia kanaka ; i na nieaai; aia a komo aku kekahi mea iloko oko kakou opu. i.;.laila noouoo aku ka hana hou," i pane mai ai o Done Josc I me kona lalau ana iho i ke eke kapolena e waiho ana ma ka | aoao o ke kanaka make." I Ua piha kela eke me na omoomo palaoa kulina, ame na i'o [holoholona i palaiia, o ko lakou puunaue ae la no ia i kela i inau meaai mawaena o lakou eha, a holo aku la hoi kekahi v ! kii.i wai iloko o ke ana, o ko lakou noho iho la no ia e'.ai, | me ka lele ole o ka oili, oiai ua pau loa aku na enemi i k& holo. ! Ke wehewehe ae la ke alaula oka *malamalama i kela I nianawa, o kekahi kuinu palia ia o ka holo o na kanalea lli kini, nolaila aole a lakou nei maka'u ana, oiai ua hilei k>a ia lakou ke ike i ko lakou mau enemi i ka wa ao. C3iai nae aia lakou ma kahi i hooj)uniia e na laau lotnft anie na puu pohaku, aia'no ko lukou mau enemi mahope o kela ' mau wahi kahi i pee mai ai, a iloko o ko lakou nanea, ua kahi maj la na pu mai na wahi like ole mai, me ka Jele mui kawalu ana mai hoi o na poka, e oloio ana maluna' ae o ko | lakou mau poo, he hookahi wale no kumu o ko lakou i o ia no ko lakoii moe ana iialo, a pili ae la no hoi kekahi : mahopē ka pohaku, | Iloko nae o kela manawa hookahi okapu a na enenii <■ I kani mai la, ua lohe aku la lakou nei i na leo huro i- kahi mainao loa, a <> ia ka Mr. Kenekona o ka hooho ana at: "'Aole kela he mau leo huro no na kanaka Ilikini, aka nia ! ka'u koho, lie mau leo huro kelft no na koa, a ke lohe nei au , : ke kani o na pu o-le, me ka halulu o na wawae'o na lio." ! I.wahi e ikeia ai ka'mea oiaio, ao ke kumu hoi o kela mau j lfo huro a lakou e lolie la, pii okoa ae la o Done Jose nohina | o kekahi pohaku oioi ma ka aoao b ke ana, me kh n*rtU ok- ! uku i kona kiia mai i ka pu e na kanaka Ilikini a o Mr. ! Kenekona, 6 ke kahea ana aku iaia: 1 f ; "Ea, ua uluhna anei oe i keia ola ana, iaaai e ilun.i | o irena wahi kiekie, e maalahi ai i ko kakou mau enemi, ke ki ; ana mai i ka lakou mau p'u ia oe?" aolie nae he wahi.mea a j hoolohe akii o Done Jose, aka ke nana la oia ma kahi mamao. ; alaila wehe ae la i kona papale, me ka noke ana ae i ka hufo: | 4< lliiro ! huro! Ei ae ko Imkou pualikoa, ke<iee mai nei, kt ; ike nei au i ka hele apuni ka aina ia lakou," wahi aua, nu |ka lelē ana mailuna mai oka puu i>ohaku. "Ua lohe no au. v | e lioea mai ana o Konela Aro me l<a haUliona.o na koa | ke aupuni ma na Mauna Piuoi. aole nae au i moeuhaiie mun. ; eia lakou ma kahi kokoke loa ia lakou, aka owai la 1« uum 'iana i hoike aku i ka lolie i kela ix>e koa, no kakou?" "Me he niea la ua ike kela poe kanaka Ilikini i ka hele mai o na pualiko.l, o ke kuniu ia o ko lakou ho-aana i ke ahi, ine ka hoopiha aha i ke ana me ka uwahi, a o ke kumu no hoi ia o ko lakoU ki aua ae nei i ka lakou mau pu ia kakou, no ka | makemake e halawai kakou me ka poino, mamua o ka hota i ana mai o na koa o ke aupuni," i pane ae ai hoi kekahi i k<>na manao. Aia ka olioli iloko o na niea apau i kela manawa, no ka hoea ana mai o ka hoopakele i ka wa kupoho loa, a hoom.inao a«* !a o Done Jose, no kona lohe ana i mea kani ma kela po. me he leo la no ka hekili, eia nae, o- kekahi po maikai loa ! loa kela, eku i ole ai hekili, i kela wa nae, ua maopopo lon inia, he leo keb no na pu kuniahi, a na koa, me he mea h he hoailona i kiia. no ka hoopuohu ana aku i na kahaka lii kini hihiu mai ko lakou mau kahua hoomoana aku. Hele aku la ua- poe kauaka nei e nana maol?, na puu pohaku, pela hoi na kumulaau nunui, aohe wahi hoailona ! iki no ka ikeia aku o na enemi, a hoomanao iiui iho la lsflcOM. ! na pau loa aku na kanaka Ilikini i ka holo, mamul! o ka ike i . ka hookokoke mai ,o na koa. j Nana aku la hoi lakou ma kahi ana koa e nee mai ana. I he keu aku a ko lakou liikiwawe loa, o ka lakou wale tto <■ ; kakali aku nei. o ka hoea mai o ua poe koa nei, a kaa aku j hoi maialo o ko lakou malu, manao ae ka palekana, o ka | a . nn ol °k° ° w ®onahele. | Oiai no na akou nei e kakali ana, hoea ae la kekajii poe i koa, he poe helewawae, m.\ kela moali alanui a ame ka enekinia o ak hele ana aku e hopupio i ka'hoki a i kiia maj ai hoi ka enekinia a ku l<a wawa,e i ka poka, a paa ai o Konaradi i ka hopuia, o ka nui nae o ua koa, uia maluna o na lio. • • l (Aole i pau.)