Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 44, 4 November 1921 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no ko

Helena Simoa Lanakila Ana

A I Ole

Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

 

            I kela lohe ana mai la o ak wahine i ka Mr. Lanakasa @ huli ino ae la oia e nana i ka mea nona ka leo, a @ na maka pahaopahao a i piha hoi i ka hoonaukiuki i huli @ mai ai oia e nana i ke keonimana e nana aku ana iaia. "Ae, owau no keia," alaila nana pono loa mai la i ke @, a i ka loaa ana o ka hoomaopopo iaia i mai la: "Auwe, o Mr. Halebakona Lanakasa! Ae, owau no keia @ Miss Lamasona. He mea kamahao no keia o ko kakou @ ana apau ma keia wahi i keia la, " alaila haawi mai @ i kona lima no ke aloha na mai iaia.

            "Ua pololei kau i olelo mai la, eia io kakou apau maanei i keia la," i pane aku ai ke keonimana, me ka minoaka pu @ aku. "Eia nae, i'au i hiki mai nei i nei wahi aole au @euhane mua e halawai ana au me kekahi mea au i kamaaina ai i ko'u mau la opio ma keia wahi i kaulana i na @ mauna o ke Kolorado ame na mapunawai menerala. No kou ola kino anei kou kumu o ke hoea ana mai i nei @ e Miss Lamasona?"

            "Aohe he maikai no ko'u ola kino, aka no ka makemake @ e hoohala i kekahi manawa o ke ola ana ma keia wahi, pela au i hoea mai ai ia'u i noho iho nei maanei no kekahi manawa ua ike au i ka pumehana o ke ea o keia wahi?" He mau makahiki lehulehu ko'u o ka noho ana maanei, a i kekahi manawa e hoohala aku ana no hoi i kekahi mau la ma Nu loka, a ma Kapalakiko i kekahi manawa, no ka @ ana i na ano o ke ea ame ke ano o ka noho ana, @ hoi ka noho loa iho ma kahi hokahi wale no i na manawa apau, elike no hoi me oe i holo aku la i Europa @ hoi mai," a hooki iho la kana kamailio ana me ka minoaka ana iho.

            "Ma ka mea oiaio he wahi maikai keia o ka noho ana, eia nae aohe mau mea ano nui au i ike mai ko'u noho ana mai ianei ahiki i kela la. He aina nani a akmahao keia, nolaila ina no ko'u noho maanei a hala he mau makahiki hou aku aole no au e uluhua ana no ka mea, aohe mea nana e hoopilihua mai i ka noonoo e ulu ae ai kekahi manao e haalele iho i nei wahi a hele aku ana he wahi okoa," wahi a Miss Lamasona o ka pane ana mai.

            "Alaila o kou makamua loa anei keia o ka hiki ana mai i Kolorado nei? @nahea kou hoea ana mai?" i ninau mai ai ka wahine me ka haka pono mai o kona mau maka i ka anapa aku o ke daimana mamua o ka palule o ke keonimana ka maemae no hoi o ke kahiko ame ka ui o ka helehelene o Mr. Lamakasa.

            Ma ke kakahiaka Poakahi nei ko maua hoea ana mai @ nei," me ka huli ana ae on a e nana ia Robaka. "No kekahi mau makahiki lehulehu ko maua kaahele ana aku ma kekahi mau aupuni ma Europa a ma Asia, o ia hoi, ma ke kamailio maopopo ane he huakai kaahele honua ka maua, a akahi no a hoi mai nei, a eia hoi maua ma ko maua alahele e hoi aku ana no ka home ma Nu loko."

            "Owai kou @okoolua o ka hele pu ana?" wahi a ka Miss Lamasona minau o ka hoomaopopo ana mai, me ia lohe aku la no hoi i ka Lanakasa mea o ka olelo ana aku, "ua manao aku nei au iaia he keikikane ponoi no la nau, eia ka he keiki hanai wale no nau; ua ike aku nei no au ia olua i hele like mai nei aole nae au i manao aku nei o kou kokoolua ia o ka hele makaikai ana aku nei i Europa."

            "Aole a'u keiki ponoi owau hookahi wale no ma keia ola ana a i kokoolua i kuu keiki hanai nei he keiki a'u i haaheo ai no ka loaa aua he hooilina no'u; na kuu kaikuahine i make keia keiki, a iaia i make aku ai ua hoihoi mai oia iaia nei me a'u, a ua hauoli loa au i kona haawi ana mai iaia na'u no ka mea, aohe a'u keiki e manao iho ai e loaa ko'u hooilina."

            "A pela ka: a pomaikai no oe." He mea hou paha kana i makemake mai ai la e kamailio mai eia nae, ua @heia aku la ke kani mai o ka bana ia manawa e pii mai ana me ka huakai ma kahi kokoke mai i kahi a lakou e noho ana alaila hooho ae la oia i ka i ana mai:

            "Eia ae ka huakai ke hookoloke mai nei!" Ia manawa hookahi ua pa mai la kekahi kikiao me ka ikaika me ka lawe pu mai i ka lepo puehu a puko ae la i ka lewa alaila hooho hou la ua o Miss Lamasona me ka leo nui. "Auwe no ka hoi ka lepo e! He mea hoouluhua maoli hoi keia!"

            Ua huli like aku la na maka o na mea apau ma kahi o ke alanui i loheia aku ai ka leo o ka bana ka mea e kaunuia aku ana o ka ike aku o na mea apau no ka hoea koke mai he minuke no hoi ma ia hope iho ua ikeia aku la ka ilamuku o ka la e holo mai ana maluna o kekahi lio keokeo nui i kahikoia me na lipine e welo ana i ka welelau makani. Aia hoi mahope iho on a na makai kau lio me ko lakou mau kahiko piha.

            Mahope iho o lakou ka mahele o na kamalii mai ke nui a ka liilii o kekahi keia o na mahele nani iloko o ka huakai a ia lakou e maalo ae ana mamua pono aku o ka poe makaikai ua loheia aku na leo huro ame na paipai mai na aoao mai a elua o ke alanui. Aia iwaenakonu o ka mahele o na kamalii kekahi kaikamahine i hanaia a like me ka anela a e noho ana oia maluna o kekahi noho kiekie i hanaia a like me kekahi pa nui oloko o ke kai me ka hoonaniia o na aoao me na pua loke o na waihooluu like ole a e alakaiia ana kekahi mau wahi lio liilii pone e kekahi mau kauwa me na aahu keokeo me na pale um@uma wai dala mai na poohiwi a hala i na kuli. Nui na leo huro ame na paipai i loheia ma kela ame kela aoao o ke alanui i ka manawa i maalo ae ai keia mahele o na kamalii mamua o ka ahakanaka nui i hele na aoao o na alanui a lehau i na makaikai.

            Mahope iho o kela mahele o na kamalii ka huakai o ka poe hoikeike i ka nani o na pua, eia maloko o keia mahele na kaa o na ano like ole mai na kaalio nani o na ano like ole na kaa lawe ukana nunui na kaa otomobile a pela aku me ko lakou mau mea hoonani like ole na pua like ole no hoi i hiki e loaa maloko iho o ia kulanakauhale na pua maoli ame na pua i hanaia e ka noeau o na wahine.

            He mea hiki pono ole ka hoakaka aku ma ke ano neepaa i ka hoonaniia ana o kela ame keia kaa ame ko lakou mau ano like ole o ka hana ame ka hoohiwahiwaia ana in a no o oe kekahi e ka makamaka heluhelu ma kela wahi ma kela manawa o oe iho ana no kekahi e hiki pono ole ana ke hoakaka ae i na ano o na kaa apau i hoonaniia ai ame ke ano o kela ame keia kaa oiai oe e noho ana maluna o ka noho a nana aku i ka maalo ae o kela ame keia o ia mau kaa hookahi wale no au hana o ka hookani aku me ka mahalo i ka nani o kela ame keia mea au e ike aku ana, pela no me kela ahakanaka nui i kela la, he mahalo wale no ka kela ame keia mea i na kaa e maalo ae ana mai ka mua a ka hope a pela hoi me na pua i luia iho e na kanaka maluna o ke alanui.

            I ka hala ana aku o kekahi hapa o ka huakai a i ka hoomaka ana mai e komo i ka hapa hope ua hoopihoihoiia na mea apau me ke ohohia nui, ua loheia aku la ka uwa o na mea apau me na manao ulumahiehie mai o a o o ka ahakanaka, e hoike mua mai ana he mea kamahao loa kekahi a lakou o ka ike ana aku, a he mea oiaio ia, no ka hoea ana mai o keia o ke kaalio o Helena ame Miss Walaka e kau ana.

            O ke kaalio a Miss Walaka ma e kau ana he hookahi wale no noho, eia nae o kekahi ia o na kaa nani loa i hanaia. Ua uhiia a paa loa me na pua aohe laau i ikeia aku, ma na wahi laau apau o ke kaa ua hiliia me na pua, ame ia mau pua i uhipaaia ai na wahi o ke kaa i hanaia me ka laau ahiki ole ke ikeia aku kekahi laau, he pua wale no ma na wahi apau o ke kaa; o na kukuna o n@ huila ua wiliia a paa me na lipine pahoehoe keokeo, o kahi o ka iho ua wiliia a paa me na pua, a owaenakonu oka huila ua hanaia na pua a like me kekahi hoku nui. Ma ka hoopokole ae i ka hoakaka ana aku no na mea i hoonaniia ia ke kaa o Helena ma he pua wale no ma na wahi apau.

            Mahope mai o ke kaa ua uhiia a paa loa me na pua keokeo me ka huapalapala nui W. iwaenakonu i hanaia me na launahele uliuli. Ma kela ame keia aoao o ka noho he mau po-ke pua nunui o na pua nani like ole, a he lipine nui keokeo ka mea nana i hoopaa ae. Omua mai o ke kaa he pua wale no ke nana aku. O ke kolo o ke kaa ua wiliia me na lipine keokeo pahoehoe a pela me na kaula kaohi he mau lipine pahoehoe keokeo. O na ili huki ma na aoao o na lio ua wili wale ia no a paa i na lipine pahoehoe keokeo.

            O na lio na laua e huki i ke kaa he mau lio eleele i like ko laua mau hulu me ka pahoehoe eleele mamuli o ka palaki mau ia e ke kahulio i kela ame keia manawa. Ma na a-i o na lio he mau lei o na pua keokeo i like ke keokeo me na kaula kaohi a mahope o na pepeiao o na lio he mau po-ke pua keokeo. Malalo iho o ka noho he pua wale no ka halii, a maluna no hoi o ka noho e noho ana elua mau opua hiki kakahiaka, oia na Miss Walaka ame Miss Simoa, me ko laua mau aahu keokeo, koe ko laua mau papale, he eleele poniponi loa me na hulu eleele e luhe malie ana i na manawa apau a na opio e huli ae ai, a i like hoi ka eleele ame ak hinuhinu me ka hulu o na lio e huki ana i ke kaa.

            Miss Hete Walaka ka mea nana e kalaiwa ana i na lio, a e paa ana hoi iloko o kona mau lima i paa i na mikinilima keokeo na kaula kaohi o ia na lipine keokeo e anapa ana i ka la, a no ka maikai loa o kana kalaiwa ana me ke kainepu pu o ka holo ana o na lio i kahikoia, ma na wahi apau o ke alanui a laua e holo aku ana, he mau leo huro wale no ka i loheia aku ma o a maanei mai ka ahakanaka no ka mea, o ka makamua loa keia o ka ikeia ana o kekahi mea nani loa i elike me ia maloko o ia kulanakauhale, no ia kumu, owai hoi ka naau e nele iho ana i ka hauoli ke ike aku ia mea nani, a ma ka mea oiaio ke hoike ae, iloko o na kaa apau i hoonaniia a i kai hoi ma ka huakai hookahakaha o ia la, o ke kalio e kau ana o na Miss Walaka ame Miss Simoa, ka helu ekahi, no ka mea, oia ka mea loheia mai o a o maiwaena mai o ka ahakanana, a e kahea ana hoi me ka leo nui," me ka maopopo loa e lilo ana ka makana ekahi i kela kaa.

            I ka hookokoke ana mai o ke kaa o Helena ma i kahi o ke kahua e noho ana o ka poe makaikai, ame na lunakanawai, ka poe na lakou e haawi aku i ka olelo hooholo no ka mea e lilo ai o ka makana, o Mr. Halebakona ame Robaka ma ka lima o ka makuakane a hooho e la me ka leo o baka ma k alima o ka makuakane a hooho ae la me ka leo o ka mea i piha me ka hauoli:

            "E anakala, nana aku paha oe la! O keia ka mua loa o ke kaa maikai loa a'u i ike ma keia huakai! Auwe ---" a hooki iho la oia i kana kamailio ana,

            I na lio kona mau maka kahi i nana mua ai, aka, i kona nana ana ae i na opua e hoonohoho malie mai ana iluna o ke kaa, aole oia i ike aku ia Helena ia manawa ua kau mua aku ka ike a kona mau maka maluna o Miss Walaka ka mea o laua e kalaiwa ana i na lio me kela kula hiehie on a a e hoike ana hoi i kona makaukau piha ma ke kalaiwa ana i na lio, a ia hoolele ana mai o Robaka i kana nana ana maluna o ka lua o na kaikmahine e noho ana iluna o ke kaa, ua ike koke aku la no oia me ka hoomaopopo o Helena simoa ia, ka mea a kona puuwai i lupeaia ia ahiki no ia manawa, ke noho ana ma ka aoao o ka mea kalaiwa ana, ia ia i kamailio aku ai ia Mr. Lanakasa.

            Iaia i ike aku ai ia Helena ua hoohakui kokeia ae la oloko ona ia manawa a naka wale ae la no kona kino, haikea ae la kona helehelena a aneane elike aku me na pua keokeo ana e ike aku ana maluna o ke kaa a Helena ma e kau mai ana.

            O Mr. Lanakasa pu kekahi i ike aku ia Helena ia manawa, eia nae aole i like kona hoanoe ia ana ae ame ka hoohakuia o kona kino me ko Robaka, o kana mea nae o ka noonoo ana iho ia manawa heaha la ke kumu o ko Helena hoea ana mai i Kolorado a ma kahi kokoke loa hoi i na mapunawai minerala i kaulana ma ke ao apuni, a hookahi ko lakou akoakoa pu ana maloko o ia kulanakauhale ia manawa hookahi.

            No Helena iho, aohe oia i ike mai i kekahi o keia mau keonimana, a in a no paha no kona nana mai ma kahi a Robaka ma e uoho aku ana aole no ola e ike mai ana a hoomaopopo ia laua, no ka mea, ua nui a lehulehu na kaukani maka e nana aku ana ia laua ia manawa.

            Hoomau aku la no ka huakai i ke kai ana no mua a hala mai kahi a Robaka ma e noho ana a hala pu mai me ka Hokele Anatala a hoea aku la i kekahi alanui okoa, a ma ia alanui i pelu hope hou ae ai ka huakai, a hele hou mai la no ka lua o ak manawa mamua o kahi a na lunakanawai e noho aku ana, ka manawa hoi a na launakanawai e hooholo ai i ka mea oi aku o ka nani o ke kahikoia ana a e loaa aku ai hoi o ka makana.

            Ma keia hoi hou ana mai o ka huakai ua haka pono loa aku la o Mr. Lanakasa ame robaka no kahi kaa a Helena ma e kau ana, no ka mea, oia ka oi aku ke kaa nani i ko laua noonoo a pela pu me ka lehulehu e noho pu ana maluna o na noho ia manawa.

            Aole i liuliu loa ma ia hope iho ua ikeia aku la kahi kaalio o Helena ma e hookokoke mai ana, a mamua nae o ko laua ike ana aku ua lohe mua aku la laua i ke kanikani pihe mai o na ahakanaka ma kela ame keia aoao o ke alanui, e hoike ana i ko lakou hauoli ame ka mahalo no ka nani o ke kahikoia ana o ko Helena ma kaa, a pela hoi me ko laua mau lio a i oi loa aku hoi i ka nani o ko laua mau aahu ame ko laua mau helehelena u'i.

            Mamuli o kela haawi mau mai o ka ahakanaka i ko lakou mau leo huro me ka paipai ana o na lima, he minoaka ma na helehelena o na kaikamahine i ko laua manawa i kaa pono ae ai mamua aku o ka noho a na lunakanawai e noho ana, aohe mea hauoli ole o ka poe e noho ana maluna o na noho ia ike ana aku ia laua ame ko laua wahi kaalio, hookahi wale no mea hoihoi ole i ka ike aku ia Helena oia o Miss Lamasona e noho pu ana me Mr. Lanakasa ma ma ka noho hookahi, mamuli no o kela hoowahawaha on a ia Mrs. Simoa.

            I ke ku ana iho o ko Helena ma kaa mamua pono aku o na lunakanawai, ua laweia aku la kekahi hae uuku keokeo me na huapalapala wai gula e kau ana "Makana Ekahi" a haawiia aku la ia Helena, a lalau mai la hoi oia a paa aku la iloko o kona lima me ak haawi ana mai i kekahi kunou me ak minoaka ma kona mau papalina, me ka hoopuka pu ana mai i ka huaolelo "Mahalo" a ia wa i kupinai ae ai ka lewa i na leo huro mai ka ahakanaka aku a paiakuli ka lewa ia mau leo kupinai.

            I ka hoomaka ana aku o ke kaalio o Helena ma e hele, a i na kaikamahine hoi i nana ae ai ma o a maanei i ka ahakanaka i hele na alanui ia manawa a lei Kohala i ka nuku na kanaka, me he mea la, e huli mai ana ko laua mau maka i kekahi poe a laua i makemake mai ai e ike, oia ka manawa i kau mai ai ka ike a ko Helena mau maka maluna o Robaka, oiai e hina aku ana imua a e haka pono aku ana kona mau maka iaia, me kona naau apuau ma kona mau maka.

            Ia halawai ana ae o ko laua mau maka, ua hapai kokeia ae la na hoomanao ana iloko pakahi o laua no ko laua mau la o ka hui ana elua makahiki i hala aku, na la i hipuuia ai ke aloha mawaena o laua, o ka make wale no ka mea nana e hookaawale, a aole i haalele iki ko laua nana aku a nana mai ahiki i ke kaawale loa ana aku o ke kaalio a Helena ma e kau ana, koe nae ko laua haawi aku a haawi mai i kekahi kunou a hoailona hoi no ke aloha aku a aloha mai.

MOKUNA XLI

KO MISS LAMASONA NIELE ANA

            "O, e Helena, aole anei keia he mea hoohauoli mai i ka noonoo? Aole anei he mea hiki ole keia e hoopoinaia iho oia hoi, ka lilo ana mai la o ka makana helu ekahi ia kaua? Aohe kumu e ae i lilo ai keia makana helu ekahi i ko kaua kaa mamuli wale no ia o ke akamai ame ka maiau o kou mama ma ka noonoo ame ka imi ana i ka mea e hoonaniia ai kela kaalio a pela me na lio, a ke ike nei au i ko'u aie i ko makuahine no keia hana maikai kiekie loa hiki ole ke hoopoinaia iloko o ko'u mau la apau o ke ola ana, nolaila ke makemake nei au e paiia mai kekahi kii no keia kaalio o kaua me ia kau no o kaua iluna, a mahope aku e kopeia ai e ka poe kahakii i ka manawa e hoonuiia ae ai a peneia.

            "Manao anei oe e lilo ana ia hana a kaua i mea na mama e apono mai ai? Ea, e Helena ke ike aku nei au i ke a@oe o kou helehelena! Heaha ke kumu? Ia'u e nana aku nei ia oe ua hele maoli ae la ka hoi kou helehelena a haike loa! Ua ma'i anei oe?" wahi a ka Miss Walaka ninau, i ka manawa i ike mai ai i ke anoe o ka helehelena o ke aikane.

            No ka piha loa o Miss Hete Walaka i ka hauoli no ka lilo ana o ka makana helu ekahi i kana kaa aohe ana hana e ae o ka noke wale mai no i ke kamailio elike me kekahi mea i uluahewa loa ka noonoo, me ka nana ole mai ia Helena ahiki i ke kaawalw loa ana aku o laua mai ka ahakanaka aku a hoea aku la i kekahi alanui okoa a no ko Helena kamailio ole aku huli mai la oia e nana ia Helena a i kona ike ana mai i ka haikea loa o ko Helena, helehelena me ka hilinai ihope o ka noho ninau okoa mai la: "He ma'i anei kou?

            "Aohe o'u ma'i he wahi ano malulelule wale no, no ka ikaika paha o ka wela, a o kekahi no ka piha paha i na manao pihoihoi no ka nana mai o ka ahakanaka ia kaua." A oiai o Hete Walaka e hoike mai ana i kona ohohia ma kona mau maka a ma kana kamailio ana haawi aku la oia i na olelo hoohauoli me ka aka pu ana aku oiai nae, aia iloko on a, no kona ike ana aku i kana mea i aloha ai. "E pau ae ana no keia ano e iloko o'u ke kaawale loa aku kaua mai ka ahakana aku," wahi a Helena o ka pane ana aku.

            "No ka hoike mai ana anei o ka ahakanaka i ko lakou hauoli ke kumu o kau anoe ana a i ole ua maka'u anei oe i ka oni o keia mau lio i o a ianei e lele ai i ka manawa a kela ahakanaka e huro mai ana me ka paipai i ko lakou mau lima, i ka manawa a kaua e ku ana mamua aku o na lunakanawai?" i ninau mai ai o Miss Walaka i mea e maopopo aku ai iaia ke kumu o ko Helena ano e ana.

            "Aohe au i maka'u. Ia manawa a na lio e oni ana i o a ianei ua haaheo loa au i ka ike aku ia laua e oni ana me ke kainepu ana. no ka mea i ko'u nana aku ia laua he nani maoli a o kekahi mea a'u i mahalo nui ai oia kou maka'u ole me ka hiki ke hoomalu ia laua. O oe pu kekahi mea a'u i haaheo ai no ka lilo ana ia oe o ka makana he@ ekahi o keia la hookahakaha a e lilo ana keia i mea kamailio nui ia e na mea apau a hala kekahi manawa loihi ma nei mua aku," wahi a Helena o ka pane ana aku me kona hoopau loa ana iho i konua ano mumule a hakanu o na minuke aku mamua iho, o ka mea oiaio nae aole oia i hoike aku i i ke aikane.

            "Ke hauoli aku la au i kou kamailio mai elike me kou ano hoihoi mau ua hopohopo iho nei au e loaa ana paha oe i ka maule, i kou noho mumule loa hoi, no ka mea ia'u i nana aku nei ia oe ua haikea maoli kou helehelena. ke ano o ka mea e maule aku ana a i ole make aku ana paha. E oluolu oe e hoike mai ia'u i ke kumu o kou ano e ana me ka hikiwawae loa; he maikai wale no hoi kaua o ia holo ana mai aia no a haalele aku nei kaua i kahi a na lunakanawai e noho mai ana, mahope o ka haawiia ana mai o ka have makana ia oe, ia manawa i loli anoe loa ae ai kou helehelena."

            "A eia no, keia ko'u manao mamuli no o na leo huro o na kanaka ame ko'u ano ilihia mahope iho o ka haawiia ana mai o ka hae nei ia'u," wahi a Helena, o ka pane ana ae, me ka huna i ka mea oiaio, oia hoi kona ike ana aku i na maka o kana aloha, ka mea hookahi a kona uhane ame kona puuwai i hoopilihuaia ai.

            Ia manawa ke naka wale la no kona kino no kona ike ana aia pu o Robaka kana aloha maloko o ia kulanakauhale ia manawa, a ma ke ano hea ana la auanei oia e hui ai me ia, a i mea nae e ike ole mai ai o Hete i kona ano kunahihi hoolalau ae la ka Helena kamailio ana ma ka mea e pili ana i kahi hae ana e paa ana, i mea e lilo ai ko Hete noonoo ilaila a noke mau ole mai i ka niele iaia no ke kumu o kona ano e ana.

            "Aole anei keia he wahi have nani o ka hanaia ana? He hanohano nui keia i loaa ia oe i keia la no ka lilo ana o keia makana helu ekahi a ia'u e paa nei i keia have ua haaheo loa au no ka lilo ana ia oe, a e lilo ana keia hae i kiahoomanao poina ole nau no a'k mea i hanaia ma keia la," wahi a Helena.

            "He oiaio ia au i kamailio mai la; ua piha loa ia no au i ka hauoli i ka manawa i laweia mai ai kena have a haawi ia oe. Ua wawalo ka lewa i na leo huro me na leo uwa a kekahi poe a'u o ka lohe ana aku "ua pololei loa ka ka lilo ana o ka hae ia Miss Walaka, no ka mea, ua ku maoli no i ka nani ke kahikoia ana o ia kaa!"

            "Anaenae au e kuapupule i ka hauoli i ko'u manawa i lohe aku ai i na leo mahalo, aole ma ke ano hooia aka ua ike maoli iho no au i ka oi ae o ka nani o ko kaua kaa me ka nani pu o na lio mamua o na kaa e ae. E nana aku hoi oe la i kela mau lio, ua like ko laua kahikoia ana me kekahi mau lio e kauo ana i kekahi kaa o kekahi paamare, a ke manoio nei au o papa pu kekahi e haaheo ana no ka nani o kekahi e haaheo ana no ka nani o ke kahikoia ana o ko kaua kaa ame na lio a i oi loa aku hoi i ka lilo ana mai la o ka makana helu ekahi ia kaua.

                        "E Miss Simoa, aloe anei ou manao he mea maikai no kaua ka holoholo ana aku ma kekahi mau wahi e aku o ke kaona mamua o ko kaua hoi loa ana aku no ka home? O keia mau pua nani a kaua e ike nei la ea, i nei manawa e pau loa ana i ka mae ma ka la apopo, a ma ko'u manao iho aia no he poe ma ka aoao hema aku nei o ke kulanakauhale i hele ole mai nei e ike i na hana hookahakaha o keia la i ike ole i keia mau mea nani, a i loaa aku ai hoi kekahi ike ia lakou ea, ke manao nei au he mea pono no kaua ka holo ana aku ma ia wahi. Pehea la keia i kou manao?"

            "O, he manao maikai loa kena ou, e Miss Walaka, o ko'u makemake pu no ia, a aneane no hoi au e noi aku nei ia oe e holo liilii aku kaua ma kekahi wahi mamua o ko kaua hoi loa ana aku i ka hale, loaa e mai la nae hoi ia manao ia oe." No ia holo like ana o ia manao mawaena iho o laua, alaila hoohuli ae lo o Hete i na lio ma kekahi alanui e moe pololei ana no kahi ana i makemake ai, i mea e loaa aku ai ki ike i na maka pololi o kekahi poe ike no ke kaa nana i ahai ae ka makana helu ekahi o ka huakai hookahakaha o ia la.

           E hookuu kaua, e ka makamaka heluhelu i na opio e holo ana, e huli ae ka kaua nana ana ihope i ka ahakanaka. I ka manawa i ike mai ai o Miss Lamasona, ak wahine holoholo olelo, i ka haawi ia ana aku o ka hae ia Helena, luliluli ae la kona poo me ka piha loa i ka huhu kohu ole, me ka hoike pu ae i kona mau manao hoowahawaha ia Helena, no ka mea, aole i pau kona manao inaina no Mrs. Simoa a pela pu hoi ia Mrs. Walaka, ke mea nana i pane pakike aku iaia oiai oia me ia maloko o ka halekuai, ma kela la a Mrs. Walaka i hele aku ai i ka halekuai lipine no ke kuai ana i mau pokaa lipine no ka hoonani ana i ke kaa o Hete Walaka ma, he mau la kakaikahi mamua aku.

            "He oiaio, he nani io no kela wahi kaalio o ke kahikola ana ke haawi aku nei au i ko'u apono no ia kaa, a ua kupono no ka haawiia ana aku la e na lunakanawai i ka makana ia kaa," wahi ana o ka pane ana ae i kekahi lede e noho pu ana me ia ma kona aoao, me ka nui pu no hoi o kona leo e hiki ai ia Mr. Lanakasa ke lohe pono ma@ kana mau olelo apau oiai malaila pu no oia kahi i noho ai," aka no'u iho, aole o'u apono i ka huikau pu ana o kela kaikamahine i loheia kona moolelo maikai ole e kau pu ana me Miss Walaka."

            "Ae, akamai maoli no ka mea nana i kahiko i kela wahi kaa a pela me na lio, nana aku i kela mau lio, hinuhinu ko laua mau hulu a noeau no ka hanaia ana o na kaula kaohi me na pua mahope o na pepeiao o na lio, a ua kupono no hoi ka aahu o na kaikamahine e noho ana maluna o kahi kaa me ka nani pu o ko laua mau helehelena," I pane ae ai kekahi lede e noho ana me ua o Miss Lamasona.

            "He u'i i'o no na helehelena o kela mau kaikamahine aohe a'u loi ana aku no ko laua mau helehelena, a ua kupono loa no hoi ka lilo ana o ka makana i kela wahi kaa o ka papa like me ia. Ina o Miss Walaka wale no ka i kau maluna o kona kaa in a ua oi loa ka maikai, aka o ka aeia ana o kela kaikamahine Simoa e kau pu me ia me ke kowiliwili mai i kela hae mamua o ko kakou mau maka, oiai nae he kaikamahine oia i loheia kona moolelo maikai ole, aole o'u apono iki," wahi a Miss Lamasona i kona kokoolua, me ka leo i piha loa i ka hoowahawaha, e hiki loa ai i kona kokoolua ke ike mai ua piha i ka inaina ia Helena Simoa.

            I ka manawa i lohe mai ai o Mr. Lanakasa i ka hoopuka ana ae o Miss Lamasona i ka inoa o Helena ua pii koke ae la ka ula ma kona mau papalina, a ke ike pu iho la oia ia manawa aia he manaoino iloko o ka lede no Helena, a no ka hiki ole iho la iaia ke uumi i kona manao i okoa mai la:

            "Ea, e ka lede e noi aku ana au i kou huikala ana mai," me kona hina ana mai imua a kokoke, "e hiki ana anei ia oe ke hoike mai i na inoa o na lede opio e kau ana maluna o kahi kaalio e kauoia ana e na lio eleele?"

            "Ae hiki," wahi a ka Miss Lamasona pane; o ke kaikamahine e kalaiwa ana i na lio ea, o Miss Walaka ia, ke kaikamahine hiapo a ka Hon. R. S. Walaka, o keia kulanakauhale. O ke kaikamahine e kau pu ana me ia, a i haawiia aku ai ka hae, o Helena ia, mai Nu Ioka mai."

            "O Miss Helena Simoa!" i palua iho ai ka Mr. Lanakasa hoopuka ana me ke kapalili o kona puuwai ia manawa.

            "Ae; a no ka aneane ae nei e piha ka makahiki o ko laua hoea ana i keia wahi me kona makuahine. He wahine ma'i nawaliwali loa o Mrs. Simoa o ka hoea ana mai ianei, a ka lehulehu e nana aku ana aole e loaa ae ana iaia ka ikaika hou a hoi hou mai hoi kona maikai elike me mamua, eia nae, i nei manawa he wahine ola maikai oia. He wahine kelalole oia i ka manawa e noho ana maloko o Nu Ioka, a no kona ma'i i holo mai ai a noho maanei," wahi a Miss Lamasona o ka pane ana mai.

           Ua hookahahaia o Mr. Lanakasa ia manawa i kona lohe ana o Helena Simoa no kona inoa ia manawa, oiai nae, ua loaa ka ike maopopo iaia ua mareia o Helena me Habati Alekona, a in a aole laua i mareia heaha la ke kumu o ka mare ole ana, ma kana mea nae o ka noonoo ana iho me ke kanalua ole ua hoopauia ko Helena mare me Habati no kekahi kumu i maopopo ole iaaia.

            "Heaha la ke kumu o ko laua mare ole ana?" i ninau iho ai o Mr. Lanakasa iaia iho, me ka nalu nui oloko iho ona.

            Mahope iho o ke kelekalapa a Habati i hoouna ae ai i ua o Mr. Lanakasa e hoakaka ana no kona mare me Helena, aole i loaa hou ae kekahi hoike e hoakaka ana no kona hoahu ana aku i ka huina o umi kaukani dala o ka banako maka inoa o Habati Alekona, elike me ia ana o ke kauoha ana mai iaia e hooko aku ia hana. Ua kakauia ka leka ma ka la i manaoia e mare aku ana o Habati, a ua hoakaka pu aku o Mr. Laiki maloko o kana leka no ka hookuuia ana aku o Habati mai ka hana aku no hookahi la no kona mare me Helena.

            O ka lua o ka lono i loaa aku i ua o Lanakasa ua make hikiwawe loa o Mr. Laiki, kana lunahoohana nui, ma ka pule mahope mai o ka loaa ana aku o ka leka mua, a ua hoopihaia no hoi kona wahi e ke kekikane a Mr. Laiki, kekahi o na kanaka i hana pu me Mr. Laiki, a malalo aku hoi o ua o Mr. Lanakasa no kekahi mau makahiki lehulehu mamua aku.

            He oiaio, ua hookaumahaia ko Mr. Lanakasa noonoo ao ka make hikiwawe loa ana o kana lunahoohana nui, oiai kana oihana e holomua loa ana ma na hana apau ia manawa, a oiai ua loaa no ka ike i ua o Mr. Lanakasa ua hiki no ia Mr. Laiki opio ke lawelawe i ka hana elike me ka kona makuakane o ka hookele ana i kona manawa e ola ana aole i hookaumaha nui loa ia kona noonoo.

            Aohe wahi lono hou i hoikeia aku iaia e pili ana no Habati Alekona, a pela hoi me ka huina dala i hoahuia aku ai e Mr. Laiki iloko o ka banako ma kona inoa ua manao wale iho no nae oia malia ua huki no o Habati i kela huina dala apau loa ma kekahi manawa mamua aku, a maloko no o na buke banako e maopopo ai iaia ka mea i hanaia no ia huina dala, i kona manawa e nana aku ai i na buke i kona manawa e hoi aku ai i Nu Ioka; no ia kumu ua hoopau oia i kona noonoo hou ana aku no ia hana.

            Aka nae, o ka mea maopopo loa aohe mare i ikeia mawaena o Habati ame Helena oiai nae ua hoike aku o Habati me ka maopopo loa iaia ma ke awakea o kekahi la ae e hoohuiia ai laua ma ka @. Ia manawa ua ulu ae la iloko on a kekahi noonoo hookaumaha iaia, a oia keia:

            "Ina e loaa ana ka ike ia Robaka aole i mare o Helena me Habati, alaila aole oia e hoomaha iki ana ahiki i kona hui hou ana me Helena, a ia manawa e hoakakaia ai na manao kuhihewa mawaena o laua mamua aku, aka aohe a'u nana ana aku ia hui hou ae o laua, ua hiki no ia Robaka ke hana aku elike me kona makemake, a na ke Akua e hoopomaikai mai ia laua.

            "He kaikamahine u'i maoli no o Helena o ia no paha ko Robaka mea i makahei loa ai ka makemake iaia; he u'i o Helena e lilo ai i mea ume aku i ka noonoo o na kanaka opio apau; ua nui ko Robaka hoehaehaia mamuli o ka'u mau hana hewa, a ke hauoli nei nae au i ko'u ike ana ilio la aole no ka i pili loa ka hewa ia'u elike me ka'u i manao wale ai.

(Aole i pau.)