Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 44, 4 November 1921 — Page 4

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa Honolulu T H Poalima, Novemapa 4,1921

 

Nupepa Kuokoa

Solomon Hanohano, Lunahoopono Hoopukaia I Na Kakahiaaka Poalima Apau

Poalima Novamaba 4, 1921

 

Ka Hoololiloli Komite Hou O Ka Papa Lunakiai

 

            Ma ka Poalima aku nei i hala, i hoololiloli hou ia ae ai na komite o ka papa lunakiai oke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei; ma kekahi olelo ana ae hoi, he la ia i lekei hou aku ai ka Lunakai Kumalae, a ku me na hoa Demokarata o ka pa: ka hana nana i hoolilo aku i na hoa Demokarata o kela papa, i mau lunahoomalu wale no no na komite; e kaili ana hoi ia mau kulana, mai ka noho mana ana o na hoa Repubalika.

            Malia paha he mau kumu maikai no ke ala ana mai o keia manao iloko o na hoa Demokarata o ka papa o na lunakiai, e hoololiloli ae i na komite o ka papa; i ka lehulehu nae ke nana aku, he hookahi no mea maopopo loa, he hana ia o ka paani politika, ma ka haalele ana aku o ka Lunakai Kumalae i kona pili ana me kona mauhoa Demokarata, a holo aku la me na Repubalika, a mai kela aoao mai hoi, lekei hou ae la a ku me na Demokarata.

            O ka papa komite kahiko i ku iho nei mamua, me ka noho lunahoomalu ana o na hoa Repubalika ma na komite lehulehu, he papa komite ia a ka Lunakai Kumalae i haawi aku ai i kana mali kakoo ana, ke kumu o kona lele ana aku a pili me na hoa Repubalika o ka papa; iaia i keehi aku ai i ka papa komite no ana i apono ai, ua hoike oia ma ia hana ana pela, ina aole no ka paani i ka politika, alaila no ka lolelua mai o kona manao.

            Aole he mau kumu i makemakeia ai ka noho lunahoomalu ana no na komite o kela papa, mamuli no ia o ka manao ana, pela wale no e hiki ai ke khoikeike ae, i kekahi mau hana a na hoa o kela papa i hana ai, ma ka ma e hoea mai ai i ka manawa hakoko kalaiaina; na hana e mahaloia ai lakou, a e loaa ai ko lakou ikaika ma ka wa koho baloka.

            Ua hiki loa ke ikeia aku ka manao maoli o keia hoololiloli ana i na komite o kela papa, no ka paani ana i ka politika; no ka mea in a i nanaia ka mea kupono maoli e hanaia e ka hapanui o ka papa e nana pu ia aku hoi, na kanaka kupono a makaukau ma ka noho lunahoomalu ana no na komite lehulehu; alaila, e pono e kaa i kekahi Repubalika, ka noho lunahoomalu ana no kekahi komite, aole nae pela, ua lilo aku ka noho lunahoomalu ana i na Demokarata. No ka lawa ole anei o ka makaukau, a no ke kupono ole o na Repubalika e noho ma ia wahi? Ke manao nei keia pepa ala iloko o na hoa Repubalika o ka popa kekahi mau kanaka kupono loa no ka mea ua loihi ka noho apau, ame ke kulana o na oihana 'like ole ilokoo ke kalana.

            Aole na makaainana i makemake e ike aku, pela iho la ke kulana o na hana a ka papa lunakiai, aka e hoikeke mai lakou. ma ka hana, i ko lakou hooko ana. i ka hilinai i hookauia aku maluna o lakou no ka pono o ka lehulehu, aole no ka pomaikai o kekahi puulu, i nana mau aku i ke kalaiaina i oihana ano nui iloko o ko lakou noonoo.

            Ma kela oololiloli ana ae la nae i na lunahoomalu o na komite lehulehu. ke lana nei ka manao o keia pepa. e hoomauia aku na hana o ke kalana, malalo o ka lawelawe ana a ka poe i ike maoli ia ko lakou kupono a makaukau, ma kela ame keia keena oihana pakahi, aole hoi e hoopauia aku kekahi mamuli o ka aoao kalaiaina.

 

Ka Olelo Hawaii me ka ninau Hoopulapula

            O ka ninau hoopulapula i ka lahui Hawaii, ka ninau ano nui a ko'iko'i o keia mau la e nee nei imua ua hooakawaleia na aina aupuni no ka  hoopulapula ana aku i keia lahui kanaka; ua hookaawale pu ia he waihona aie, no ke kokua ana mai ia lakou, no ka hana hoopulapula; i hakalia wale no ka hookoia aku o kela hana, i ka pau o ka ke komisina hana, no na mea e pono ai ka noho ana aku o na kanaka Hawaii.

            Ua ala mai keia manao e hoopulapula i ka lahui hawaii, no ka holomoku o keia lahui i ka make, e hoea mai ai paha i ka wa e nalowale loa aku ai keia lahui; he hana kupono i'o keia i hooikaikaia ai, ahiki i ka ae ana mai o ka ahaolelo lahui, e kokua ma kekahi alahele i manaoia, pela iho la e mahuahua hou ai na Hawaii; aka nae, i loko o ia manawa hookahi, ke manao nei keia pepa, o ka ninau olelo Hawaii, kekahi ia o na mea pono e hele pu ma keia hoopulapula ana.

            He mea hookahaha no i ka noonoo, a he mea ehaeha no hoi, ma kekahi ano ke olelo ae, i ka ike ole maoli no o na kanaka Hawaii i ka lakou olelo makuahine, a oki loa aku hoi ma ke kakau.

Ua lawe maoli mai kekahi makua i ka leka a kana kaikamahine i kakau mai ai i kona makuahine, ma ka olelo Hawaii, no ka hoikeike ana i keia keena, he kaikamahine Hawaii piha, i hoonaaua maikai i a maloko o na kula o keia kulanakauhale; o ka mea apiki nae, aole loa he maopopo iki o kana mea i kakau ai. he pololei no ke pela ana ma ka hapanui o na huaolelo Hawaii, aka o ke kakau ana nae i kamanao me ka pololei. ua kapeke loa ae ia, e hoike mai ana i kona hemahema maoli i kana olelo makuahine.

            Me keia kaikamahine hookahi. i kumu alakai, no ka maopopo ole o kana olelo elike me kona lilo ana he hawaii; ehia hou aku mau keiki a na makua Hawaii i like ke ano me keia? Kenao nei keia pepa, aia ma kahi o ka ekolu hapalima o na keiki Hawaii i keia la aole he ike i ke kamailio ana ame ke kakau ana i ka lakou olelo makuahine me ka pololei.

            Ke ace nei kakou i ka ulu hou o ka lahui hawaii, pela keia hana hoopulapula e hookoia aku ana ma keia mua koke aku; e kapaia aku anei lakou, he lahui Hawaii in a aole he olelo hawaii ka lakou e kamailio ai? He Hawaii lakou ma ka @ aka aole ia o ka Hawaii i kuleana ka olelo ana ae, he Hawaii piha, ka lahui makemake nui ia ai ma keia hana hoopulapula e ulu mahuahua aku

            Aole iwaena wale noo na keiki opiopio o keia wa e nee nei keia pilikia o ka ike ole i ke ka@allio ae ke kakau i ka olelo Hawaii aka i waena pu kekahi o na kanaka makua, ka poe i loaa ia lakou na hoonaauo kiekie ia, ma o na palapala lehulehu i hoea mai i keia keena, he keu aku maoli ka huikau, ame ka maopopo ole o ka mahelehele ana i ka manao.

            Ma ke kau ahaolelo aku nei i hala, ue aeia ke a'o ana i ka olelo Hawaii maloko o na kula aupuu malaila wale iho la no pau, ua like ia me he kii hoonani wale la no e kau ai ma ka paia.O ka mea pono maoli, in a he makee ko kakou, i ka ulu aku o keia lahui kanaka, me ka lakou olelo makuahine; a e pale ae hoi i na paheneheneia mai e na lahui naauao o ka honua nei, no ko kakou hupo i ka kakou olelo kumu; alaila e hanaia he mau hooponopono ahaolelo e hookaawale maoli ana i haawina dala, no ka uku ana i na kumukula na lakou e a'o i keia olelo; e kaa aku hoi na keiki apau a na makua Hawaii, malalo o ka mana o ke kanawai, e hele ma kela kula, iloko o ka manawa e hookaawaleia ana, elike me ia i hanaia ai i na kula o na lahui e, e kula mai nei i keia wa.

            Ua kupono no ka hoonaauaoia ana o na keiki Hawaii, ma ka olelo Beritania iloko o keia mau la, no ka mea he olelo alakai ia, iloko o keia au naauao e nee nei, o ka pilikia nac, aohe he mau kula Hawaii, a ma kekahi mau home, aohe he kamailioia o ka olelo Hawaii; nolaila he hemahema nui loa keia, e pono loa ai i na alakai o keia lahui, e noonoo mai ai, i na alahele e hiki ai ke hoomauia aku ka olelo kumu a keia lahui, mamua o ka hookuukuu wale ana pela, a hoea mai ai ka manawa, e mihi ai kakou me ka walania ma keia hope aku.

 

Ka la hoopau kaua

            Ma ka Polima ae e hoea mai ana, ka la 11 o keia mahina, e komo ae ai ko Hawaii nei poe, ma ka hoomanao ana i kela la, ma ke ano, o kekahi ia o na la kulaia aupuni ka la i hoopauia ai ke kaua nui o ke ao nei, a i nohoalii mai ai ka maluhia iloko o na uapuni i komo aku ma kela kaua.

            Iloko o ka noonoo o ka hapanui o ko Honolulu nei oe, he hookahi a lakou mea nui e nana aku nei o ia no ka ike aku i na hana hookahakaha ame hoohiwahiwa, e lawelaweia ana ma kela la e na ahahui lehulehu o keia kulanakauhale, a ka oihana koa ame ka aihana kaua o Amerika Huipuia, maanei nei; ma ka manao nae o keia pepa o ka mea oi kelakela aku e pono e hookahuaia iloko o ko kakou noonoo, o ia no na hoomanao ana, no na kaukani o na kaukani o na ola makamae, o na kanaka i molia aku i ko lakou mau ola no ka hopena a kakou e hauoli aku ana ma kela la.

            Ua hauoli kakou, no ka pau ana o ke kaua ma Europa; ua kaohiia mai ka holomoku ana aku o kekahi heluna nui o na makaainana Amerika i ka make; ua hoopakeleia ae hoi na waiwai he nui mai ka poino mai; aole nae ia me ke kumu kuai uuku, aka ua pana'iia aku, na ola makamae he nuim ka hana nana i hoonele mai i kekahi heluna uni mahuahua o na ohana o na aupuni like ole o ke ao nei, me ka lakou mau mea aloha, nolaila ma kekahi olelo ana ae, he la keia no na hoomanao aloha ana, no ko kakou poe, na kanaka amerika, na lakou i haawi mai ia kakou i ka noho maluhia ana, e lilo pu ai ia la, i la hoomakai; aole hoi, no na hana lealea o ke ano uhauha.

            Iloko o na pule ekolu i hoohalaia e na ele o ka ahaolelo o na kanaka kakau nupepe ma Hawaii nei, ke manaoio nei keia pepa aole i lilo ia manawa, i mea waiwai ole, aka o ka ike i loaa aku i kela poe kanaka kakau nupepa no hwai nei, e lilo ana ia, i mea na lakou e hooi aku ai i ka hoikeike ana, ame ka hoolaha akea ana i keia teritore, ka mea i ike ole ia pela mamua aku nei a me ke konalua ole ka olelo ae, oole i poho no hooikaika ana a ko Hawaii nei poe; e hoihoi mai i keia ahaolelo o na kanaka kakau nupepa no Hawaii nei; me ka auamo pu ana i ko lakou mau hoolilo, aka e hoohua mai ana ia, i ka hua, i paumiia ae, imua o ka Hawaii i hana aku ai no kela poe kanaka ko'iko'i.

            Ua hoea mai i hoopau wale ana o na hui uniona o na hui kaaahi i ka lakou olohani i hoolala ai, maloko o aerika, elike me na hoike kelekalapa i loaa mai i Hawaii nei; aole nae i malalo o kekahi kahua e ae, aka no ke ku ana mai o ke aupuni federala, i noho poo ia e ka Peresidena Harding, a hoikeike mai i kona mana aole he hana uuku ka manao ana aku e hoopulikia i ke aupuna ame ka luhulehu aka he hana ia, e hoea mai ai i ka weluwelu liilii ana o ka iwikuamoo o na hui uniona apaum i manao, he mana ko lakou, e ala kue aku ai. i na oihana, i owiliia aku ai ka pono o ka lehulehu iloko olaila.

 

Nuhou Kuloko

            Eia no kekahi mau palapala a na makamaka ke waiho nei ma keia keena, no ke kakali ana, o ka loaa o kahi kaawale o ka pepa no ka hoopukaia aku.

            Ma ka Poahahi iho nei, i hoomanao ae ai na Kepanai i ka la hanau o ka emepera o @pana, o ka piha ana iho la ia o na makahiki he kanaha kumamakolu i ka emepera o ka Mikado.

            Ma keia ahiahi, e holo aku ai na komisina hoopula, no Molokai, no ka hana ana i na aina hoopulapula, e ukali pu aku ana  me kela komisina, kekahi poe kanaka Ioea, ma ka hana mahiai me banai holoholona.

            Mahope iho o ka hoohala ana i kekahi mau la kakaikahi ma keia kulanakahale, i huli hoi aku ai o Mr. Frank Kalua, ka hope akena aina aupuni o Muni, ma ke Kalandina, o ke ahiahi o ka Poakahi iho nei.

            Ua pau na hemahema o ka hale hou o ka hui o T. H. Davies i keia manawa, a iloko o kekahi manawa o keia mahiua, e weheia aku ai kela hale no ka lawelawe oihana ana. O keia kekahi o na hale nui me ka nani pu maloko nei o keia kulanakauhale.

            Mahope iho o ka hoohala apa i kekahi mau la ma Hilo i huli hoi mai ai ka Hamuku Oscar P. cox ma ke Kilauea o ka Poakolu @ ka hoihoi ana mai ho elima mau kepani i hopuia no ke @ ke kanawai hookapu waiona federala.

            O ka nuhou i hoikeia mai i HAwaii nei ma ke kelekalapa, aole e noonooia ana kekahi mea, e pili ana i ka olelo hooholo hoopae limahana no Hawaii nei, a hookuu ka aha, a na ele hoomi nei, a hookuu ka aha, a na elele hoemi i na lako kaua o na aupuni like ole e noho mai ana ma Wakinekona.

            Ua makemakeia ua lulu apau o ka Ahahui Kaahumauu e hele ae i ka halawai kumau a ka ahahui, e malamaia ana ma Kawaiaho, ma ka hora umi o ke kakahiaka o keia Poakahi ae, Novemaba 7, 1921. He mau houa ano nui ke waihoia mai ana imua o na lula maia la.

            Mahope iho o ka au ana mai i ke kai loa no na mile lehulehu, i ku mai ai ka moku holo l@alea o kekahi kanaka waiwai o Nu loka, ma ka Poakahi iho nei uona ka inoa o Aloha me ka mahalo loa o ka on a nona kela moku, i k inoa i kapaia aku maluna on a.

            he ehiku mau kiakaa otomobile i hopuia ma ka Poakahi iho nei, no ka waiho i ko lakou mau kaa otomobile ma na wahi i ae ole ia a pela hoi ka waiho ana ma ka aoao pololei ole o ke alanui; eia nae ua pau lakou i ka hookuuia, me ke aoia ana aku aole e hana hou i kela hewa.

            Ma ka hookolokoloia ana o na Kepani a ka Hamuku Amerika Cox o ka lawe ana mai Hilo mai, ma ka Poalua nei, i ae okoa ae ai lakou no ka pili i ka hewa, kue i ke kanawai hookapu waiona federala, a kauia mai ka hoopa'i o elu haneri dala pakahi, me ka noho maloko o ka halepaahao no kekahi mau mahina.

            Ma ke ahiahi o ka Poalua iho nei, i hookuu ai ka ahaolelo a na kanaka kakau nupepa, a ua huli hoi aku ka hapanui o na elele no ko lakou mau home, a no ka hele makaikai ana aku no na aina e, me ke koe kakaikahi loa o na elele ma keia kulanakauhale i keia wa, e kakali wale ana no o kaloaa o na niokuahi, no ka hoi ana aku i ko laou mau wahi iho.

 

Hcole KA MEIA I KA HOOPAU ANA I NA LIMAHANA MUA

            Aole e loli ke kukulu hou ia ana ae nei o ka papa o na lunakiai i hana e manaoia mai ai e hoopauia aku ana na poo o na keena oihana e na Demokarata, e elike me ia a ka Meia Wailso o ka hoike ana ae ma ku Poalua nei, aoho mau hoololiloli i hanaia e pili ana i na luna o na keena oihana no kekahi kumu o ia hoi no ka hana kalaiaina a i ole no kekahi mau kumu e ae paha i ikeia.

            O no hoololiwale no i hanaia mai ka manawa mai o ka hoololiia ana o na lunahoomalu o na komite o ia ka hookohuia ana aku o Enoka Kealoha ma kahi o John Colburn III, a ke ano he lunanana waiu, a o Fred Luning ma kahi o William Dickson, ma ke ano he lunahoohana no ka makeke kulanakauhale, eia mae, o keia ino hope he hana ia i hanaia mamua aku o ke kukulu hou ia ana ae nei o na lunahoomalu o na komite like ole o ka pana. O keia hoololi i hanaia aole mamuli o na hanakalaiaina, wahi a ka Meia.

            No ka mea hoi e pili ana i ke kakoo mai o ka hapanui o na Demokarata o ka pana i ka vito a ka Meia maluna o ka olelo hooholo e hookaawale ana i $90000 no ke kuai i kela apuana o Kuke, i kahua no ka hale aupuni kulanakauhale ho@ e kukuluia aku ana, ua hoole pu mai ka Meia i kona ike i kekahi mea e pili ana ia kumuhana. Ahiki mai i keia la aole a'u mau manao hoakaka iki i lohe aku e pili ana no ia mea, wahi hou a ka Meia.

 

Nuhou Kuwaho

            Wakinekona, Oct.30 Ma ka manawa o ka waiho ana ae a Senatoa James Reed, he Demakarata no Misouri, i kana hakaka no ka uku manuahi o na koa kahiko, wahi ana, ua manao oia e koi aku ana ka poe i hoopomaikai ia e uku i na ukuhana manuahi ana i koi ai no na koa kahiko, ka poe no lakou na ola i alana aku, wahi ana a i lilo ai hoi i mea e hoopehuia ae ai ua pomaikai o kekahi o keia poe.

            Vancouver, B.C. Oct. 30 He kanahakumamaono poe i ikeia ua make, he lehulehu hou aku ka poe i nalowale, a o ke emi loa he umi kumamalima poe i hoeha kukonukonu loa ia mamuli o ka wai halana nana i luku a holopapa ae  i kulanakauhale o Britannica Beaeb, mahope o kekahi mau kuaua koikoi loa o ka haule ana iho ma ka Poalima. Ua hoopoino holookoaia ke kulanakauhale, kahi a ka poe e huli mai la i na kino make. Ua lilo aku i ka wai na alahaka me ka hookunana hapa ia o ka holo ana o na kua.

            Kansas City. Oct. 30 ua hookipaia mai me ke ohohia nui me na leo huro o na kaukani kanaka ke Kenerala Baron Jacques o Belegiuma ame Kenerala Armando Diax o Italia, ma ka manawa  a laua o ka hoea ana mai i ke Kulanakauhale Kansas nei, no ka akoakoa pu ana ma ke halawai a Ka Ahahui Legion Amerika. I ko laua manawa i hoea mai ai na noho mua ae laua e ai i ko laua aina kakahiaka, a mahope iho i hoolohe ai i ka hana o ka halawai.

            Wakinekona, Oct. 31 Ua hoopukaia ae he Kuahaua e ka Peresidena Harding i keia la e hookaawale ana i ka la 24 o Novemaba i La Hoomaikai a e noi ana i na kanaka apau o na mokuaina hoiia o Amerika e haawi i na hoomaikai i ke Akua, no na pomaikai apau i haawiia mai ia lakou "a e pule" no ka hoomau ana mai o na mana lani i kana hoopomaikai ana elike me na pomaikai i hoohaniniia mai ai me ka lokomaikai nui maluna o keia lahui i ka wa i hula.

 

Ahewaia Na Kiakaa Otomobile E Ke Kiure

            Mahope iho o ka hooloheia ana o ka hihia o kekahi mau kiakaa otomobile he ehiku ka nui, no ka hewa, lawe i na wahine, no ka hana haumia, i ku e i ke kanawai, i hoopuka mai ai ke kiure o ka aha federala i kana olelo hooholo, ma ka Poalima aku la i hala, no ka pili o ka poe i hoopiiia i ka hewa, a ua hoopaneeia mai ke kau ana aku i ko lakou hoopa'i, a keia Poalima.

            Ma ka Poalua, ka hooloheia ana o ka hihia o kela mau kiakaa otomobile, ma ka lawe ana mai o ka aoao o ke aupuni, i na wahie, i laweia o lakou, no na hana hoohaumia, i mau hoike, a pela hoi me kekahi poe koa, o ka loaa ana aku i na luna oihana federala, ma ka manawa i hopuia ai kekahi mau kiakaa; a ma ka auwina la o ka Poaha mai, akahi no a pau, ka hooloheia ana o na ike ma na aoao a elua.

            Ma ka hora umi a oi o ka Poalima ae, ke komo ana o ka hihia iloko o ka lima o na kiure, aole i loaa iki ka olelo hooholo, ahiki i ka hala ana o na minuke he iwakalua, o ka hora elima o ke ahiahi, akahi no a waiho ae kela kiure i kana olelo hooholo, no ka pili o ka hewa, i ka poe i hoopiiiia, me ke noi ana aku mae i ke kahu o ka aha, o kauia mai ke hoopa'i oluolu maluna o eono mau kiakaa otomobile, aka no ka ehiku o lakou, e hana mai ka aha elike me kana i ike ai he pono.

            O na kiakaa otomobile i ahewaia, oia o Charles Pangelinan, Willie Kai, John Andrade Willie Chuck, Charles G. Philip, Joe Wong ame Sam Peter.

            O na wahine hoi, i kaheaia e ka aono o ke aupuni, no ke ku hoike ana, e ku e ana i ka poe i hoopiiia, oia o Georiana Akana, Alice Wong, Lillian Naipo, Marian Naauao, Hattie Puhiwa, Elizabeth Bruns, Elizabeth Norton ame Miss Lum Kim.

 

Na Mare

Henry Lani ia Maryann Miguel, Oct. 27.

 

Na Hanau

Na Leo Kwai âme Alice Ahana, he keikikane, Oct. 1

Na Louis K. Kamaka ame Sarab K. Namahoe, he keikikane, Oct. 26

Na Harry K. A. Stewart ame Ellen M. Poepoe, he kaikamahine, Oct. 20

Na Fred K. Bartels ame Hannah Pieper, he keikikane, Oct. 27

Na Thomas Ulukou âme Malakina Mua, he keikikane, Oct. 27

Na Frank De Ponte âme Christian Kale, he keikikane. Oct. 27

Na Mr. ame Mrs. D. Kaohu Manewa, he kaikamahine, Oct. 27.

Na Mr. ame Mrs. W. K. Solomon, he kaikamahine, Sept. 1

 

Na Make

Albert K. Range, ma ka Halema'i o na Kamalii, Oct. 26

Mrs. Kuhao Keliipupule, ma ke alanui Ashford, Oct. 31

George K. Kaupahi, ma Auwaiolimu, Pauoa, Nov. 1

 

Makaukau Na Hana Hoomanao No Ka La Lanakila

            Ma keia Poalima ae, ka la 11 o Novemaba nei, o kekahi la o na la kulaia ano nui, e malamaia ana e ka lahui kanaka Amerika, a ke hoolala mai nei ko Honolulu nei poe, i na hana hoohiwahiwa oomanao, no kela la, mawaho ae nei o Kapiolani Paka.

            O keia kala i oopauia ai ke kaua nui maloko o Europa, a ma kekahi olelo ana ae hoi, he La Lanakila, no ka hoohioloia ana, o na manao haakei iloko o ke aupuni o Kelemania, e rula i ke ao holookoa, a o ka lanakila ana hoi o na aupuni huiia, malua o kela manao haakei, e haawai ana i ka noho maluhia ana i na aupuni apau o ka honua nei.

            Ua kuahaua ae ka Peresidena o amerika Huipuia, no ka lilo o keia la, i la kulaia aupuni, pela hoi ke Kiaaina Farrington o ke Teritore o Hawaii nei, i kuahaua pu ae ai e hoolilo ana i kela la i la kulaia aupuni, me ka hoohalaia he elua minuke mahope iho o kekani ana o ka hora umikumamalua o ke awakea, i manawa no na mea apau e kulou like ai na poo ilalo, no ka pule hoomaikai ana i ke Akua.

            He nui na hana ookahakahi a ka'ihuaka'i i hoolalaia, no kela la mawaho ae nei o Kapiolani Paka, me ke kukuluia he mau pi'o lehulehu, no kela ame kela mahele like ole o ka poe e komo ana iloko o ka huaka'i.

            O keia malalo iho nei ka papa hoonohonoho o na mea i hoolalaia e ke komite no kela la:

            Hora 8 a 10:30 a. m.- Hoakoakoa na kamalii kula maloko o ke kahua manienie o Kapiolani Paka, mawaena o ke alanui Kalakaua, ke kahua heihei, ka hale o ka elepani ame kahi paani popo hina'i.

            Hore 9:30 a 10:30 a. m.- Hoakoakoa na ahahui like ole me na kalapu ma ke alanui Kalakaua.

            Hora 10 a 10:30 a. m. - Hoakoakoa na pualikoa ma na alanui, ma ka akau o Kapiolani Paka.

            Hora 10:45 a.m. - Hoike mai na ahahui like ole mai o kela ame keia mahele, ame na kula, no ka makaukau ana o ka huaka'i e nee aku imua.

            Hora 10 a 10:30 a. m.- Lele pohai na mokulele maluna ae o Kapiolani Paka, a ma ke kulanakauhale nei o Honolulu.

            Hora 10:55 a. m. - Kani na ole hoailona, no ka hoomaka ana o ka huaka'i e ka'i, mai ko lakou mau wahi like ole mai.

            Hora 11 a. m.- Kani hou na o le no ke ka'i ana o ka huaka'i imua, me ke komo o kela ame keia ma kona wahi iho i hookaawaleia.

            11:45 a. m. - He pule mai ke Kahunapule John D. LaMothe mai.

            Mahope aku o ka pule, e weheia ai na hana haiolelo e ka Adimarala Edward Simpson, me ka ukali ana aku o ke Kenerala C. P. Summerall mahope on a.

            Ma ka hora uni-kumamalua ponoi, e hookaniia ai he ewalu bele e ka oihana kaua.

            Ma ka hora unikumamalua me elua minuke, he wa ia no na mea apau e kulou ai na poo ilalo, no ka pule ana maloko o ko lakou mau naau.

            Mahope o kela mau minuke elua, e haiolelo ai o Kiaaina Farrington; a i ka pau ana o kana haiolelo, e paani ai kabana i ke mele lahui.

            No ke koena aku o na hana o kela la, o ia no ka oolohe ana i ka paani o na bana, ma na wahi like ole o ka paka, pela hoi ka nana ana i na hana hookahakaha a na mokulele.

 

Hookuuia Ke Kepani I Hopuia No ka malama sake

            He Kepani, nona ka inoa o Koiehi, a i hoopiiia ae hoi no ka loaa ana aku he iwakalua mau omole kuaia sake malalo o kona malu ka i hooloheia e ke kiure o ka aha federala ma ka Poakahi nei, a mahope o ko ke kiure noonoo ana me ka ninaninau pono ana i na mea apau e pili ana i ka hihia ua hooholo ia papa kiure e hookuu i ka mea i hoopiia. Ma ka hora 11 kakahiaka i komo aku ai keia hihia i ke kiure a ma ka hora 2 o ka auwina la i hoopukaia mai ai ka olelo hooholo e hookuu ana i ka mea i hoopiiia.

            O ke kokua loio Amerika O. P. Soares ka loio ma ka aoao hoopii, ma kana oleloike o ka hoakaka ana ae imua o ka aha no ka hooiaio ana i ka hewa o ke kapani maloko o kekahi hale ma ke alanui Moi Hema, kokoke i ke alanui ololi Aloha i paa ai ke sake i ka hopuia. Mahope o ka hoomaha ana o na loio ma na aoao elua a waihoia aku ka hihia i ka papa kiure no ka noonoo ana i ka olelo hooholo maluna o keia hihia, ua hoi hou mai la ka papa kiure imua o ka aha no ka loaa aku o kekahihoakaka hou; ma ka hoakaka a ka lunahoomalu o ke kiure James L. Friel i ka aha o ka omole sake i laweia mai ai imua o ka aha ma ke ano he hoike ma ka aoao hoopii ua makaia mawaho o ka omole maloko o ke Kuea Winston i hopuia ai na omole sake, o ia kela hale o ku nei ma ke kihi o na alapui Hokele ame Muliwai, he mile ame hapa ka mamao mai ka hale mai o Koichi. o ka makemake o ke kiure e maopopo aku iaia ka mea e hana aku ai, ua hoakaka aku ka lunakanawai Vaughan, ka lunakanawai e noho ana e hoolohe ia hihia, he hana ia na ke kiure e noonoo aole na ka aha.

 

            Hoolelia e ka papa o na lunakiai

            Mahope iho o ka hooloheia ana o ke kumuhana e pili ana i na hana @ i @ no ka apana o K@ imua o ke akea. maloko o ka rumi ha lawai o ka papa o a lunakiai kulanakauhale ame kalana ma ka po Poalua nei, ua lawe ka papa a noonoo maluna o ia kumuhana mahope iho. Ma ka manawa e hooloheia ana ke kumuhana no na hana hou i manaoia no ka apana o Kaimuki, he mau manao kue kekahi i waihoia ae e kekahi poe e aoho nei ma ka apana o Kaimuki, aole nae no ke kue maoli i na hana hou i @ naoia e hanaia aku ana no ia apana. aka e kue ana kekahi poe i ka hoopaneeia o ka hoomoe ana i na laina paipu sua ame na laina paipuwai a mahope aku o banaia ana o na alanui. O ka huina dala nui i kohoia no na lilo o ka hana ana $1,737,505.

            Ma ka M. C. Davis hoakaka o ke kalapu o Kaimuki, e ponio ka poe mea aina o kaimuki a na kokuaia mai ia manao on a eH. S. Johnson ka lunahoohana o ka Hui Kaa Uwila ame kekahi mau hoa e ae o ke Kaimuki improvement Club.

            Ua kue o Fred K. Beckley i ke ano o na hana i hoolalaia i nei manawa wahi ana, he hana hewa eli hou ia ua alanui no ka hoomoe ana i na laina paipuwai ame sua mahope aku, e hana mua ia na alanui e pono ai. O Albion clark kekahi mea kue, o kana kumu kue o ia hoi aole i lawa ke dala o ke aupuni kulanakauhale e uku aku ai na hoolilo no keia hana hou i keia manawa.

            Ua hapaiia ae ke kumuhana e pili ana i ka hoonee ana i ke alanui hao e moe nei i nei manawa ma ke alanui Waialae mahope o kekahi hoakaka mai ka lunakiai Arnold ae aole hiki i kekahi poe on a aina ma ka aoao mauka o ke alanui ke auhauia aku, mamuli o ka moe o ke alanui kaauwila ma luna ko lakou mau apana aina. O ka mea i ooholoia e hooneeia mai ke alanui kaa uwila a waenakonu o ke alanui a e hanaia i alanui kaa uwila palua ma ia alanui o Waialae.

            "No ka hooholomua ana aku i keia hana hou he hana ia me ka nui o ke dala e pono ai, wahi a Lunakiai MeCllelan. "O ka huina dala ma ka waihona o na hana hou i nei manawa he $83,00 wale no, oiai nae, he hiki no keia huina ke hoomahuahua hou ia ae ma ka vito ana o ka Meia i kekahi mau hoolilo e ae."

            Aole e hoomaka kokeia aku ana kela hana nui i manaoia no ka apana o kaimuki a hala kekahi manawa mamuli o keia manao ma ka makahiki e hiki mai ana e loaa ana no kekahi haina dala mahuahua a me ia huina dala i hoomahuahuaia ae e hiki ai e hoonee mua ia aku na hana nui i manaoia no Kaimuki.

            Mahope iho o na kukakuka ana ame ka hooloheia ana o ke kumuhana e pili ana i ka hana hou no ka apana o kaimuki, ua hoomau aku ka papa i kaua mau hana maamau. He mau leka mai ia John R. Galt ae ka i heluheluia e noi ana i ka Meia ame na hoa o ka papa lunakiai e lawe ae i kekahi mahele hana no ke kulaia ana i ka La Hoopau Kaua e malamaia ana ma ka Paka Kapiolani. He olelo hooholo ka i waihoia ae e Kunakiai Arnold a ua apanoia e ka papa, e noi ana e hookaawaleia i $250 no na lilo o ke kukulu ana i pio ma ka Paka Kapiolani no ka La Hoopau Kaua.

            Ua haawiia aku ka aelike i ua Hoa hanau Grace no ka hoolako ana ae i ke aupuni kulanakauhale ame kalana me kekahi Spears Giant Planters. O ke koho a keia hui no ka hoolako ana ae i a mea haua he $1,750, o ia ke koho haahaa loa i loaa ae.

            Ua hooholoia he olelo hooholo e haawi ana i $300 i ke Komisina o na hana e pono ai ke keiki no ke kokua ana aku iaia no kaua hana. O ke nei a Fred C. Luning, ka lunahoohana o ka makeke kulanakauhale no kekahi kanaka malama buke moowaiwai ame elua mau kanaka kuai a okioki bipi ua aponoia.

            O ka olelo hooholo e hookaawale ana i $150 no ka uku ana aku i na hoolilo no na helu e kauia ma na alanui ua aponoia.

            Ua no ae kekahi o na makaainana e nho nei ma ka apana aina Makanani i ka papa no ka hana ana aku i na alanui ma ia apana; wahi a ka mea noi, ua lilo na alanui ma kela apana i mea hoopoino i na kaa oto ame na kaa ukana moto e holo aku ana no ia wahi. Ua hoike ae ka papa i kona makemake e hooko aku i keia noi, hookahi nae kuu o ka malama ame ka hana ana aku i na alanui i ke aupuni kulanakauhale. Ina aole o ke aupuni ke kuleana i na alanui ma kela wahi alaila aohe mea hiki i ke aupuni ke hana aku ma ka haawi ana aku i haa wina dala no ka hana ana ae i na ala nui ma ia apana. E huli pono ia aku ana nae ia hana a hoihoi ae ia hoike i ka papa ma keia mua aku no ka noonoo a hooholo ana i kekahi mea e hana aku ai no ia mau alanui.

            Ma ka Poakolu iho nei i huli oi mai ai o Kiaaina Farrington, me kona mau hoa o ka holo ana aku no Kauai. no ka hoonoho ana i ka pohaku no ka palekai o Nawiliwili, Kauai.