Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 44, 4 November 1921 — Page 1

Page PDF (1.47 MB)

This text was transcribed by:  Maryann Acker
This work is dedicated to:  Jack

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

 

BUKE LIX—HELU 44                                                                     NA HELU APAU 6476

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POALIMA, NOVEMABA 4, 1921.

 

Ku i ka Nani Kilakila ke Ka’i Kukui ma ka Po o ka Poaono Nei

 

Piha he Mau Kaukani i Komo Ae ma Kela Ka’i Kukui o na Lahui Like Ole no ka Hoohanohano Ana i na Kanaka Kakau Nupepa

 

            Me he mea la, o ke ka’i kukui nui  hookahi i ikeia, a i ku no hoi i ka nani, o ia no ke ka’i kukui o ka po o ka Poaono nei i hala, i haawaia e na ahahui o na lahui like ole, no ka hanohano o na elele o ka ahaolelo o na kanaka kakau nupepa, no ka mea ma kahi o ka ekolu kaukani, ka nui o ka poe i komo ma kela ka’i huakai.

            Ua huliamahi ae ko ke kulanakauhale nei poe, e makaikai i kela ka’i kukui, mai na malihini, a na kamaaina pu, a e loheia ana hoi na leo hooho o ka mahalo, ma kela ame keia wahi, no ka nani o kela ka’i kukui, a pela pu no hoi me ka nui o ka huakai.

            Ma ka hoakaka maoli ana ae o kekahi poe malihini i ko lakou manao, mahope iho o ka ike ana, i ke ka’i kukui o kela po Poaono, ua kaahele no lakou ma na wahi like ole o ka honua nei, aole a lakou mea i ike ai, elike me ke ka’i kukui o kela po, a e lilo ana hoi ia, i mea hoomanao mau na lakou, i ka wa e huli hoi aku ai no ko lakou mau home.

            Malalo ae nei o Aala Paka, i hoakoakoa ai kela ame keia mahele o ka huakai, a i ka hoea ana ae i ka manawa, i hookaawaleia, a i ka ikeia ana no hoi, ua makaukau na mea apau, o ka wa ia i nee mai ai ka huakai, mai Aala Paka mai, me ke alakai ana o ka puali makai kaulio mamua loa, i ukaliia mai e ka hana Hawaii.

            Mahope pono aku o ka hana, no lala o ka Hui Hoolaha o na haola, ma kahi o ke kanalima ka nui, e paa ana kela ame keia pakahi, i na kukui Kepani, i hoopaaia me na laau loloa.

            E ukali pono aku ana mahope o kela mahele o ka huakai, na keiki a’o koa, no lakou, ka nui ma kahi o ka ekolu haawina @ ia poe ana @ holo ame keia keiki he kukui Depani, i hoopaaia me ka laau loihi.

            Mahope pono aku o kela mahele, na Kepani, ma kahi o ka eha haneri a oi aku ka nui, me kekahi kaa otomobile, i hoohiwahiwaia me na kumulaau cherry, e popohe ana na pua, a e a ana hoi na kukui uwila, me ke ku i ka nani ke nanaia aku.

            Ma na wahi apau o ke Alanui Moi, e loheia ana na leo hooho o na kauaka, i ka wa i maalo ae ai kela kaa mamua o ko lakou mau wahi e ku ana, a peia no hoi ma ka manawa i hoea ai imua o kahi a na lunakanawai e noho mai ana. mamua mai o ka Hale Mana Hooko, a no ka mea he ku i’o no i ka nani, na hoohiwahiwa i hanaia no kela kaa, i like ole aku ka lua me ia.

            O na keiki o ke kula o Sana Lui, kekahi mahele nui o kela huakai, me na kukui o na waihooluu like ole, kela ame keia keiki, e paa ai, a e loheia ana no hoi ko lakou mau leo himeni, i kela ame keia manawa. He mau haneri ka nui o na keiki iloko o kela mahele o ka huakai.

            E ukali aku ana mahope o kela mahele ae la o ka huakai, na Pake, ma kahi o ka elima haneri ka nui, mai na kane, na wahine, ame na kamalii, me kekahi kaa no hoi, i hoohiwahiwaia, e lawe ana i ka poe, na lakou e paaui ana, i ka hana hanakuli a kela lahui kanaka.

            Ma ke ano nui ke olelo ae, ua komo na lahui like ole iloko o ke ka’i kukui o kela po, e laa na Pilipino he mau haneri, ame na Korea, aka nae, o na Korea wale no ka mahele o ka huakai, i paa me na kukui lamalama maoli, o ka hapanui he mau kukui Kepani, na kukui Pake, ame na kukui Pilipino; a ma ka hooholo ana a ke komite, na haawiia ka helu ekahi o ka huakai holookoa, i ka mahele o na Korea.

            Na na kaa hoi i hoohiwahiwaia, i komo pu iloko o ke ka’i kukui, ma kela po, ua lilo ka helu ekahi, i ke kaa i hoohiwahiwaia e na Kepani, a o ka helu elua i ke, k@a, i hoohiwahiwaia e Fong Inn, a o ka helu ekolu, i ke kaa o ka Hui Wili Laiki o Oahu.

            Mamuli o ka nui ame ka loihi o kela huakai, ua piha okoa ka hora hookahi o ke ka’i ana, a iloko o kela hora hookahi, iluna wale no na mea apau kahi i ku ai, i hiki ai ke ike, i na mahele like ole o ka huakai.

 

LILO KE EO O KA HEIHEI I NA KEIKI O KA RUMI WILIKI.

 

            Ua lilo ko Hilo mau kini i poe ikemaka i kekahi heihei waapa hoopihoihoi noonoo maloko o ke Kaikuono o Hilo ma ka auwina la o ka Poaono aku la o ka pule i hala, ma ka manawa o kekahi mau waapa ekolu o ka mokuahi Maui i heihei ai a kaa ke eo i ka waapa o na wiliki, o ka manawa i holoia no ke kowa o 4500 kapuai he 13 minuke.

            He $750 ka pili no kela heihei ana a ua komo pu na wiliki ame kekahi poe ohohia e ae o ke kolu ma ka lulu ana i keia huina dala, a ua lilo aku keia huina dala, a ua lilo aku keia huina dala i na kanaka o ka waapa i lilo ai iaia ke eo.

            Ua lilo keia hana i mea hoihoi na ke kapena o ka Maui, a wahi ana ma ka manawa o ka mokuahi o ke ku ana mai i Honolulu nei mai Hilo mai he manaolana kona e lilo ana keia hana heihei waapa no na kanaka oluna o kona moku i hana hoomauia ma nei mua aku.

            O na keena hana like ole oluna o ka mokuahi Maui i komo ma keia heihei ana oia ka wiliki, ko ke kuene ame ko na kanaka hana oluna o ka oneki. He elua mau Hawaii maluna o ka waapa o ka wiliki, o ke kokua wiliki ke kuhoe, a he mau limahana e ae o ke keena wiliki ko maluna o  ka waapa i lilo ai iaia ke eo.

            Aneane ekolu mau waapa ke kowa o ka waapa o ka wiliki mamua o na waapa  ae, o ka waapa o ke kuene ka haule hope loa i ka huelo. O ke poo wiliki o ka Maui kekahi mea hoolalelale loa i ka heihei a ua hookoia kona manao ma o ka lilo ana o ke eo i na kanaka o kana waapa. Ua olelo ae ka na kanaka o ka waapa i lilo ai ke eo ia lakou ua aa lakou e hookuku me na kanaka e ae o na waapa i like me ko lakou waapa o ka heihei ana.

 

            No ka mahina o Okatoba aku la i hala, i kulike ai me ka hoonohonoho ana maloko o ke keena o ka papa ola, ua oi aku na hanau ma kelamahina ua oi aku na hanau ma kela mahina nau no ka mahina holookoa, he 317, a e 122 mau make.

 

HAULE KA HOOPII E KU-E ANA LA GAY & ROBINSON.

 

            Mamuli o ka olelo hooholo a ka lunakanawai Wm. C. Achi Jr., o ka aha kaapuni o Kauai, ka aha hookolokolo nana i hoolohe i ka hoopii a ke Teritore e koi ana i keia apana aina 4000 eka he aina mahiko ma ka Ili o Koula, Hanapepe, Kauai, mai ia Gay & Robinson mai, ua haule ka hoopii a ke Teritore. O ka waiwaiio o ka apana i koiia ma keia hoopii a ke Teritore ua kohoia ai ma kahi o ka hapalua miliona dala.

            Eono pule i hala aku nei ka hooloheia ana o keia hihia imua o ka lunakanawai Wm. C. Achi Jr. O ka olelo hoohole a ka lunakanawai Achi o ka hoopuka ana mai no keia hihia, elike me ka lono ma ka uwea kelekalapa uwea ole ma ka Poalua nei, ua hoopaaia maloko o 20 mau aoao pepa i kakau kikokikoia, a ma ka oleloia ua hoakaka piha ia maloko o ia olelo hooholo a ka ahta na mea apau e pili ana i ka hihia. O ka Loio Kuhina Harry Irwin, ma kana hoakaka o ka hoike ana ae ma ka Poalua nei, e hoohalahalaia ae ana ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Wm. C. Achi Jr., imua o ka aha kiekie o ke Teritore.

            O kela apana aina i koiia aku la o ke Teritore, elike me ka Mr. Irwin o ka hoike ana ae, ua hooliloia aka e ka Moi Kamehameha III ia Paniani. Ma ka manao o ka loio kuhina aole i ku i ke kanawai kela hoolilo ana a ka Moi Kamehameha III i kela apana aina i Paniani. I ka manawa i make aku ai o Paniani ua ili aku ua aina la i kana kaikamahine, a mai iaia aku i kuaiia ai ia Gay & Robinson.

            “O ka ninau i hoalaia ae ua ku anei i ke kanawai kela haawi ana aku a ka Moi Kamehameha III i kela apana aina ia Paniani? Ma ka manao o ka Loio Kuhina aole i ku i ke kanawai kela haawiia ana a o kela apana aina, no ke Teritore o Hawaii nei ia waiwai, a e haawiia ana na hooikaika ana ma na ano apau i mea e hoi hou mai ai kela apana aina i ke Teritore.

 

Hoololi Hou Ia Na Komite o ka Papa Lunakiai

 

Lele ka Lunakiai Kumalae a Ku ma ka Aoao o Kona Mau Hoa Lunakiai Demokarata

 

KAA KA HAPANUI I NA DEMOKARATA

 

Lilo ka Noho Lunahoomalu Ana i na Komite Apau i na Hoa Demokarata o ka Papa

 

            Mamuli o ka lekei hou ana aku la o ka Lunakiai Jonah Kumalae, a pili me na hoa Demokarata, o ka papa o na lunakiai, ma ka halawai a ka papa ma ka Poalima aku la i hala, i holopono ai, ka hoololiloli i na komite o ka papa, i hoolalaia e na Demokarata, me ke kaa wale no o na lunahoomalu o na komite apau, i na Demokarata, a noho lala aku na hoa repubalika, o ka papa ma kela mau komite.

            He eha mau lala o ka papa lunakiai he poe Demokarata, a he ekolu hoi he mau Repubalika; me ia kaa no nae o ka hapanui o na hoa o ka papa, i na Repubalika, ua haalele ka Lunakiai Kumalae, i kona mau hoa, a lele ma ka aoao o na hoa Repubalika mamua aku nei, pela i kaa ai ka noho lunahoomalu ana o na komite lehulehu i na hoa Repubalika o ka papa, aka nae, iaia i hoi hou ai me na hoa Demokarata, ua ku ae la he papa komite hou, elike me ia i hooholoia ai e ka papa, ma ka halawai o ka Poalima aku nei i hala.

            O ka papa komite hou i hooholoia ma kela Poalima aku nei i hala, o ia no ekia malalo iho nei penei:

            Komite o na Alanui ame na Hanahou: Jonah Kumalae lunahoomalu; Lester Petrie, Manuel Pacheco.

            Komito o na Paka ame na Kahua Paaui: Manuel Pacheco, lunahoomalu; William McClellan, Chas. Arnold.

            Komite Ola me Oihana Wai: Jonah Kumalae, lunahoomalu; Lester Petrie, Ben Hollinger.

            Komite Waiwai: William Mcclellan, luanhoomalu, Manuel Pacheco, Ben Hollinger.

            Komite Makai: Lester Petrie, lunahoomalu, william McClellan, Eben Low.

            O ka Lunakiai Arnold, ka i waiho aku he hoololi i ka papainoa o na komite lehulehu, i waihoia ae e na Demokarata, ua hooleia nae, ma ke koho ku-e ana, a na Demokarata eha, i na Repubalika ekolu.

            I ka waiho ana aku nae o ka Lunakiai Arnold, i kana hoololi, ua hoakaka pu aku oia, i ke kumu o kona manao ana, e aeia mai kaua hoololi, me keia mau olelo:

            “Ke hoomaopopo nei au, mamuli o ka paani politika, i ala mai ai keia mau hoololiloli ana.

            “Ina o ka makemake o na hoa Demokarata o keia papa, e kaa ka hoomalu ana o ka papa ia lakou, aole a’u mau ke-e ana aku. Ina nae aia iloko o lakou ka makee kuo’o, ma ke koho ana i na kanaka oi loa o ke kupono, no kela ame keia wahi maluna o na  komite, alaila ke waiho aku nei au i keia hoololi, i hiki ai i na Repubalika ke olelo ae, ua kokua aku lakou, i ka papa, ma ka wae ana i na kanaka kupono. Ke olelo pu aku nei no hoi au, ua makaukau na Repubalika, e hana ma na ano apau e pono ai ke kulanakauhale a kalana, me ka nana ole i ko lakou kaa ana ma ka aoao uuku.”

            O ka papainoa o ke komite, ma ke ano he hoololi i waihoia ae e ka Lunakiai Arnold, o ia iho keia:

            Komite Waiwai: McClellan, lunahoomalu, Pacheco, Hollinger. Komite Alanui ame na Hanahou: Petrie, lunahoomalu, Kumalae, Pacheco. Komite Paka ame na Kahua Paani; Pacheco, lunahoomalu; McClellan, Arnold. Komite makai, Kumalae, lunahoomalu; McClellan, Low. Komite Ola me Oihana Wai Petrie, lunahoomalu, Hollinger, McClellan.

            No ke paui ana aku i ke kulana i paaia e J. F. Colburn, ua hookohuia aku o Enoka Kealoha, i lunanana waiu, ma ka halawai a ka papa ma kela Poalima.

 

            WAKINEKONA, Oct. 31.—Mahope o ka hoohala ana i ka la ma ke kamailio ana maluna o na uku manuahi o na koa, ua apono ke senate i ka hoololi o ka bila e hooponopono ana i ka auhau e kau ana i $1 no ke kaukani maluna o ke kumuwaiwai mai ka $5000 a i ka $3,000,000 a i dalal pakui hou iho maluna o na kaukani oi aku maluna o ka $3.000.000.

 

Eiwa Mau Poola i Hopuia Ae No Ka Hewa Aihui

 

Ma ka Oleloia na Kekahi Wahine i Hoike Ae i ka Lohe no ka Aihue i Hanaia

 

LOAA AKU HE MAU WAIWAI I AIHUEIA

 

Hoike Okoa Kekahi o na Poola i Hopuia i na Moku o na Ukane i Aihueia Ai

 

            Mahope iho o ka hoohuoiia ana no kekahi manawa loihi ae nei i hala, no ka aihue mau ia o na ukana o na mokuahi, e ku mai nei no Honolulu nei, me ka loaa ole nae, o na hooiaio i na kanaka hana oluna o na mokuaki, a i na akena paha maanei, i ka poe na lakou i lawelawe i kela mau hana aihue i hoea mai ai i ka paa ana he eiwa mau kanaka poola, i ka pohuia, ma ka po o ka Poalima, o ka pule aku i hala, a ma ke kakahiaka mai hoi o ka Poalima.

            Ma ka hoopuia ana o kela poe kanaka poola, i huli aku ai na makaikiu ma ko lakou mau home, a loaa aku la na waiwai like ole, e laa na paa kamaa, na papale, na paalole, ame kekahi mau waiwai e ae, i hiki aku ka waiwaiio ma kahi o ka hookahi kaukani dala; a kaa mai la kela mau waiwai apau malalo o ka malu o na kanaka o ke aupuni.

            O na inoa o ka poe i paa ae i ka hopuia, oia o Alfred Kauihou, Pete Kuahulu, James Mahi, Beven Kila, Louis Aila, Hiku Iona, William Kahue, M. Santos ame Moses Kaluna.

            He ano e no, ke ano o ka loaa ana aku o ka ike, no ka alahele e paa ai kela poe kanaka poola i ka hopuia; a ma ka oleloia na kekahi wahine, i loaa ka inaina me ka manao huhu, no kekahi o na kanaka i hele ae ai e hoike me ka noonoo ole nae no kana mau keiki, me ka paa pu ana hoi o kana kane, i hoike ia ae ia L. E. Forrest o ka hui mokuahi Matson.

            Mamuli o kela lohe i loaa aku i Mr. Forrest, ua waiho aku la oia i ka hoike imua o ke Kakiana Makaikiu Dellett, ma ka po o ka Poaha, e hoakaka aku ana hoi imua ona, i na ike e pili ana, no kekahi mau kanaka poola, i hoo huoiia, na lakou i lawelawe mau i na hana aihue, no kekahi mau manawa lehulehu, maluna o na mokuahi o kela hui.

            Ma kela po Poaha no, i hoomaka aku ai ke Kakiana Makaikiu Kellett e hookolo mahope o ka meheu o na poola, i hoohuoiia, me ka paa ana ae, eh elima poe i ka hopuia ma kela po, a ma ke kakahiaka mai o ka Poalima, i paa mai ai ke koena o lakou, a ke huiia ka poe apau loa, i hopuia e na kanaka o ke aupuni no na manawa elua, ua hiki aku ko lakou heluna i ka eiwa.

            Ma ka ninaninauia ana o James Mahi, kekahi o na kanaka i hopuia, ua hoike ae oia, no kona hoomaopopo i na waiwai apau, o ke kuhikuhiia ana aku iaia, he mau waiwai ia, i laweia mai ma ke ano aihue, maluna mai o ka mokuahi Maui, ka mokuahi Lurlune ame ka mokuahi lawekoa Sheridan.

            No na paa kamaa hoi o ke kaa ana mai malalo o ka malu o na makaikiu, ua oleloia ae, he mau kamaa ia no kekahi pahu, i nalowale mai ka makuahi Dordova mai, ma kekahi manawa ae nei i hala.

            Ma ka manawa o ka paa ana ae o kela poe kanaka poola i ka hopuia; ua hooikaikaia aku ka oihana makaikiu, ma ka huli ana, aole wale no ka poe i komo ma kela hana aihue, aka no ka hoihoi hou ana mai i na waiwai aku i koe, o ka aihueia ana.

 

            KANSAS CITY, Oct. 31.—Ua hoea mai i Kansas City nei i keia po ka Hamuku Ferdinand Fock ame ke Kenerala John J. pershing mawaena o na leo huro a na kanaka. O ka Adimarala Lord Beatty ka i haiolelo mamua o ka Ahahui American Legion, me ka haawi aku i na hoomaikai kiekie i ka Adimarala Rodman. Na Emory i pine aku i ka medala hoohanohano a ka Ahahui American Legion maluna o ka Adimarala Beatty. Ua haawi mai ka ahakanaka i na leo huro no ka Adimarala Rodman ahiki i kona hoea ana mai a nana i alakai ma ka haawi ana ae i na leo huro no ka Adimarala Beaty.

 

Paa Ae ka Mea Aihue i ka Ona o Kekahi Hale

 

I hoao ka Mea Kolohe e Komo ma ka Puka Aniani Ikeia Nae Oia e na Ona Hale

 

HOAO OIA E PAKELE ME KA HIKI OLE NAE

 

Paaia Oia e ke Kane Ahiki Wale i ka Hoea Ana Aku o ke Kaa o ka Oihana Makai

 

            Oiai e hoao ana e komo aku maloko o kekahi home ma ke ano aihue, ma ke alanui Kalia, e kokoke ana i na alanui Lewers, ma ka po o ka Poalima aku la i hala, i paa ae ai oia i ka hopuia e Mr. J. Atherton Gilman, ka ona nona kela home, me ka hiki ole i ka mea aihue, ke hemo mai iaia aku ahiki i ka hoea ana aku o na makai, no ka lawe ana mai e hoopaa iaia ma ka halewai.

            Ma ka hapalua o ka hora umi, o kela po Poalima, a paa ana o ka mea aihue i ka hopuia, o kahi nae o ka laki, ua hoea mua aku o Mr. Gilman i ka hale, mamua ae o kela manawa, mahope o kona hele ana mai i ka paikau, maloko o ka halekoa.

            O kana wahine wale no ko ko laua home ma na hora o kela ahiahi, a oiai laua e hoomakaukau ana e hoi e hiamoe ma kela po, ua lohe aku la o Mrs. Gilman, i ka nakeke o kekahi mea mawaho mai o ka hale, nolaila hemo aku la o Mr. Gilman, ma ka puka mamua, a iaia i nana ae ai ma ka aoao o ka hale, ike aku la oia i kekahi mea, e hoao ana e komo iloko ma kekahi puka aniani.

            Oiai he kanaka o Mr. Gilman, i maa i na hana kinipopo peku wawae, a ua komo nui hoi iloko o na lealea hooikaika kino, noalila aole he maka’u iki iloko ona, no ka hele ana aku e hopu i kela kanaka, o kona holo aku la no ia, a hopu i ka mea aihue, me ka hoao ana o ke kolohe, e pakele mai kona paaia ana e ka ona nona kela home, aohe nae he wahi mea a makili ae o ka paa ana a Mr. Gilman, ua noke wale iho no ka mea aihui i ke kupaka, ahiki i kona haawipio okoa ana.

            Ua laweia ae kela kanaka aihui nomua o ka hale, me ka mau no o ka paa ana o Mr. Gilman iaia, a kelepona mai la hoi kana wahine i na makai, e holo aku no ko laua home, o ke kaa mai la no ia o kela kanaka malalo o ka malu o na makai.

            Oiai e paaia ana e Mr. Gilman, ua hoike aku la kela mea i kona inoa o Drew, me ka hoopuka pu ana aku i na olelo hooweliweli, i ka hopena e kau mai ana maluna o mr. Gilman, ina e waiho aku ana oia iaia, malalo o ka malu o ka oihana makai.

            I ka wa nae i hoea ai no ka halewai, ua ike koke ia mai la kela kanaka, o Solomon Pascal, he kanaka opio nona na makahiki ma kahi o ka 21 a he Hapa-Pake, me ke koko Paniolo ame Hawaii iloko ona.

            He nui ka poe ma Waikiki, i waiho ae i na hoike i ka oihaua makai, no ka hoea ana aku o kekahi kanaka, o ke ano hoohuoiia no ko lakou mau wahi, ma na manawa like ole, a he mau aihue liilii no hoi kekahi i hanaia, maloko o kekahi mau home, me ka loaa ole nae he mau hooiaio ana, ina paha na kela kanaka hookahi, i lawelawe ia mau hana aihue, a i ole na kekahi poe okoa ae paha.

 

KA HOIKE A KA BURO PAPAHELU O KA PAPA OLA.

 

            Iloko o ka mahina o Okatoba i pau iho la ma ka Poakahi nei he 107 mau paamare, 317 mau hanau a he 112 mau make, a he 14 mau opu keiki i hoikeia ae aneane e hanau, elike me ka hoike a ka buro o ka papa ola teritore. O na make no ka mahina o Sepatemaba i hale he 111.

            No na make ma na lahui o na Kepani ka oi aku ia mahina mamua o na Hawaii, aole elike me na mahina i hala aku, o na Hawaii no ka oi aku o na make. No na Kepani he 32 mau make; na Hawaii, komo pu me na hapaHawaii, he 28; na Pake he 18; Pukiki 9, Amerika 7, Pilipino 6, Korea 4, Kelemania 2, Rukini 2, Denemaka, Poto Riko, Norewai ame Paniolo, 1 pakahi.

            He 16 mau paamare i awaiauluia e ka Rev. K. Miyao, he 11 e ka Rev. S. K. Kamaiopili, a he 5 mau paamare i hoohuiia e na kahunapule pakahi Victorinus Clesen, Canon Wm. Ault, Rev. A. W. Palmer ame Rev. C. Sasaki.

 

Hoopakeleia Kekahi Aliikoa Mai ka Make Mai ma ka Moana

 

Laweia Oia e ke Au Nowaho o ka Moana ma ka Auwina La Sabati Iho Nei a na Kekahi Waapa Kepani i Hoopakele i Kona Ola

 

            Oiai e auaukai ana ma kahi kokoke i Pupukea, ma ka hora ekolu o ka auwina la Sabati aku nei i hala, i lilo aku ai ka Mekia H. F. Petters o Leilehua, i ke au, me ka laweia ana, he hookahi mile ka mamao mai ka aina aku, a mamuli wale no o ka hoea ana mai o kekahi waapa Kepani hoopakele. i ka wa kupono loa, i pakele mai ai kona ola.

            Ma kela auwina la Sabati, ua hoea aku ka Mekia ame Mrs. Petters ame Kapena ame Mrs. Ducat, no na kapakai o Pupukea, no ka hoohala ana i kekahi manawa malaila ma ia auwina la, a no ka makemake e auaukai, hele aku la ka Mekia Petters i ka auau, me ka noho aku no o kona mau hoa e nana iaia.

            Ma kela hele ana i ka auaukai, ua au aku la oia no kahi hohonu, a iaia ma kahi he hookahi haneri i-a ka mamao mai ka aina mai, hoomaka mai la oia e au hou iuka, eia nae no ka ikaika maoli o ke ko ana a ke au iwaho, ua hiki ole i kona ikaika ke hoonahoa mai, ahiki wale no i kona paupauaho okoa ana, ia wa i kahea mai ai i ka poe e noho aku ana mauka o ka aina, i mau kokua, no ka hoopakele ana ae iaia.

            Ua holo koke mai la Kapena Ducat, no ke kelepona ana mai i ka Hope Makai Nui Plemer, e hoouna aku i mau kokua, no ka hoopakele ana ae i ka mea iloko o ka poino, a ia hoi hou ana aku ana, ma kahi a kona mau hoa e noho mai ana, ike aku la oia ua kaawale loa ka Mekia Petters, mai ka aina aku, ke laweia la oia e ke au, nowaho o ka moana.

            I ka wa hoi loaa aku @ hooholo i ka Makai Nui Plemer o Waialua, ua kau koke oia maluna o kona kaa otomobile, a holo mai la no Haleiwa, no ka huli ana i kekahi waapa Kepani, ame ka ona nona ka waapa no ka hele ana mai e hoopakele i ka mea poino, a o kahi o ka laki, ua loaa koko iho la iaia he waapa me kona ona, a iloko o ka manawa pokole, ua holo mai la kela waapa no na kapakai o Pupukea, nona ka mamao o elima mile.

            Aia hoi o Kapnea Ducat, ame na wahine elua, ke hele la mauka o ka aina, no ka ukali ana, ma kahi a ke au e lawe la i ka Mekin Petters, me ka hiki ole nae ia lakou, ke hana oiai he keu aku ke okaikai ma kela la.

            O ka lakou mea e ike aku ia no ka Mekia Petters, aole ona au, aka he lana wale iho no ka hana iluna o ka ilikai, me ka huli ana o ke alo iluna.

            Ua hele no hoi a aneane e kaui ka hora eono o kela ahiahi, akahi no a hoea aku ka waapa Kepani hoopakele ke poeleele loa iho la iloko o kela manawa, nolaila ua lilo i hana paakiki, ma ka aoao o ka mea iluna o ka waapa, ka ike ana aku i ka mea poino, aka nae mamuli o na hoailona mai ka poe aku mauka o ka aina, i hiki ai iaia ke hookolo, ahiki i ka loaa ana aku o ka Mekia Petters e lana ana iluna o ka ilikai.

            Ua kiola mai la ke Kepani oluna o ka waapa i ke kaula, i ka mekia, a oiai nae, ua hele na lima ame na wawae o kela aliikoa, a opili, me ka aneane hiki ole ke onioni, ua hiki ole iaia ke hopu aku i kela kaula, nolaila holo okoa mai la ka waapa a pili ma kona aoao, o ka hapaiia aku ia no ia iluna, iloko o ke kulana nawaliwali loa.

            Ua hoaahuia oia i ka huluhulu me ka waihoia ana maloko o ka rumi enekini, a ma ka manawa i hoea mai ai o ka waapa no Waialua, na pohala ao ka mua pohala na @ huikoiia ana aku no kona home.

            Ma ke kakahiaka ae o ka Poakahi ua hoea ae ka Mekia Petters no kahi o kana hana, ma ka maikai o kona ola kino, ua auhee lao aku hoi na mea apau e poino ai oia.

 

PAKELE KE OLA O KEKAHI ALIIKOA ME KANA WAHINE.

 

            Aneane loa e lilo ka hana kolohe a kekahi mau keiki o ka hoohui ana i kekahi uwea me ka uwea uwila me ke pani o ka lua (manhole) e waiho ana ma ke alanui i hana hoopoino i ke ola o kekahi mau mea ma ka po o ka Poalua nei.

            I kulike me ka hoike a ka makai o ka hoihoi ana ae i ka halewai ua hoopaaia kekahi uwea e na keiki kolohe o kekahi poo o ka uwea i ka uwea uwila a o kekahi poo i ke panihao o ka lua sua e waiho ana ma ka huina o na alanui Miller, Puowaina ame Vinia, a i ka paa ana o nei uwea a lokou o ka haua ana ua hoi aku la lakou a ma kekahi wahi pouliuli kakali mai la o ka ike i ka hopena o ka lakou hana kolohe.

            Aole i hala kekahi manawa loihi ia lakou o ia kakali ana, he mau minuke helu wale no ma ia hope iho ua hele mai la o Sydney Wilde, he aliikoa no ke kahua o na mokuluu, me kana wahine, a a’e mai la maluna o ke alanui e waiho ana o ka lua o ke sua, a mai loaa ole no paha ia laua ka poino ina no i hele aku ma kahi okoa, aole nae, ua hele mai la laua a hehi maluna pono o ke panihao o ke sua. Ua loaa like ia laua ka hoanuuia e ka uwila a hino ilalo, a elike me ka olelo a ka poe i ikemaka i kela hina ana o laua ua ikeia aku la ka lele o na hunahuna ahi uwila ma o a maanei.

            Hookahi o na keiki kolohe i paa i ka hopuia e ka makai a pakele aku kekahi mau keiki.

 

HE PAINA LUAU MA KA HALEHUI O NA POOLA.

 

            Ma keia Poalima ae, Novemaba 11, e haawi ae ana ke Kalapu Nani o Hawaii, he paina luau nui, maloko o ka halehui o na Poola, e ku nei ma ke alanui Holokohana me Liliha, e hoomaka ana mai ka hora 12 aku o ke awakea.

            Mawaho ae o kela paina luau, e malemaia ana e hau hula Hawaii, me ka hulahula haole, no ka pomaikai o ka lehulehu e hoea ae ana ma kela paina luau.

            O ke Kalapu Nani o Hawaii he kalapu ia na kekahi poe wahine Hawaii i kukulu ae nei, ma kahi o ka umi ko lakou nui, o na pomaikai e loaa ana mamuli o keia mau hana, a keia kalapu e hooikaika mai nei, e holo aku no ia, no ke kokua ana i ka poe pilikia, a ke kalapu i manao ai, he pono ke kokuaia aku.

            He hookahi dala, ko ke tikiki, no ka ai ana, me ka noa o ka hula Hawaii ame ka hulahula haole; e loaa no na tikiki no keia paina luau, ma ka lima o na lala o ke kalapu, a ma ka halekuai laau o Benson Smith, a ma ka puka komo no hoi, o ka halehui o na poola.

            O ka peresidena o keia kalapu, a luna hoohana nui hoi o kela paina luau, oia no o Mrs. E. Kuhaupio, o na pohihihi apau e pili ana no keia kalapu a no ka paina luau paha, e nniau ae iaia, ma ke kelepona Helu 6642.

 

HOOKUIIA E KE KAA OTOMOBILE A EHA.

 

            Ia Sam Auyong e hele aku ana no ke kau ana i ke kaa uwila ma kahi ko koke i ka pa ilina ma Koula ma ke alanui Moi ua hooku’iia aku la oia e ke kaa otomobile e kalaiwaia ana e kekahi mea noonoo ole mai i ko hai pono a loaa kekahi mau eha mauwale iaia. O kahi i pili koikoi loa ia ka hewa i ka mea nana ke kaa e kalaiwa ana, aole oia i ike iho i ka eha ana o ka mea i hooku’iia a haawi iho i ke kahi kokua, ua hoomau loa aku la no oia i ka holo ana, elike me ka hoaka ka a ka makai o ka hoihoi ana ae i ka halawai.

            Ma ak hoakaka a ka Makai Ben Kalani o ka hoihoi ana ae i kana hoike e hele aku ana o Sam Auyong ma ke alanui no kahi o ke kaa uwila, a me ia ike mai no o ke kalaiwa i kona hele aku, ua hoomau mai la nonae ke kalaiwa i ak holo ana o kona kaa a hookui mai la ia Sam Auyong a hina oia ilalo, a mokumoku kekahi mau wahi o kona kino me ka uli pu ma kekahi mau wahi.

            He poe kekahi e ku ana malaila ia manawa i ikemaka i kela hooku’iia ana o Sam Auyong e ke kaa oto, a na la kou i hoike ae i ka helu o ke kaa i ka makai 1493, mamuli o ia helu i loaa ai ka ike i ka makai no H. E. Spicer ia kaa hookuiia ai ia Sam Auyong.