Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 42, 21 ʻOkakopa 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E Holo Aku Ana o H. L. Holstein i Elele Lahui

 

Hoike Akea Ae ka Mea Hanohano o Kohala he Moho Elele Oia ma Keia Kau Ae

 

HE MAU INOA HOU KEKAHI I LOHEIA

 

Hoole ke Komite Lahui Shingle Aole Oia e Alualu Ana i ke Kulana Elele Lahui

 

            Ma ke hoea ana mai o ka Mea Hanohano H. L. Holstein o Kohala, no keia kulanakauhale ma ka Poakahi iho nei, i hoike ae ai oia i ke akea, no kona holo aku he moho no ke kulana elele lahui, ma ka aoao Repubalika, ma ke kau wae moho e hoea mai ana i keia makahiki ae.

            Ua oili okoa mai nei ka Mea Hanohano o Kohala, a lunahoomalu hoi o ka hale o na lunamakaainana o ka ahaolelo kuloko no na kau lehulehu, e hoike i kona manao no kona lilo he moho no ke kulana elele lahui, i Wakinekona mamuli o ko hoopau ana o ka Elelo Kuhio i kona manao holo no keia kilana, a oia ka mea mua loa i oili ae nei a ku iwaho, me ka noho hamau loa o na moho a ae, i manaola he poe kupono i elele lahui mai. Hawaii aku nei no Wakinekona.

            Ma ka manawa a ka Elele Kalanianaole i hoike okoa ae ai, aole oia he moho elele ma keia koho baloko ae, o ka manao mua i oili ae iloko o na alakai Repubalika ma Honolulu nei, o Robert W. Shingle ka mea kupono loa e pani aku i kona makalua, eia nae, ua hoea mai i ka pau wale ana o kela manao, ma o k@ hoike akea ana ae o Mr. Shingle i kona manao aole oia he moho elele lahui.

            O ke kumu o kona hoole ana e lawe mai i ka hanohano, an na Repubalika i mana ai, e hookau aku lamuna on a, mamuli no ia o ka nui o kana mau hana, a pela pu hoi, na pilikia iloko o kona ohan.

            Mawaho ao o ka inoa o ka Mea Hanohano Holsteing, e holo aku ana he moho elele lahui ma ka aoao Repubalika, he mau inoa hou are kekahi, o ka houpuupuia aua ae e na alakai kalaiaina maanei nei, o ia na inoa o Akaiko Akana, Norman Lyman ame Senatoa John Wise, a o ka moho hoi, a na kanaka lawelawe oihana, o keia kulanakauhale oia o Walter F. Dillinkham, a o ka moho hoi a kekahi poe, oia o Senatoa Chillingworth.

            Ma ka manaoio nae o kekahi mahele nui o na alakai Rebualika, o na houpuupu ana no na inoa o Akaiko Akana ame Norman Lyman, he mau mea kamailio wale iho no iam e ka makemake oke o kela mau kananka e holo moho, a in a no ko laua ae e waiho mai i ko laua mau inoa, imua o na makaainana koho baloka, aole e loaa ana ia laua ka ikaika kupono, e loaa ai ka waeia i moho.

            No Senatoa John Wise hoi, ua paa loa ka manao o kekahi poo alakai kalaiaina, e holo ana oia, no ke alualu ana, e loaa ka waeia i moho elele lahui i Wakinekona.

            Oiai nae, he manawa loihi okoa e kakali aku ai, a hoea mai ke kau koho baloka wae moho, no ke kulana elele lahui, ua hoike ae kekahi poe i ko lakou mau manoa, aia a hoea mai ia manawa, e ikeia aku auanei, he nui kekahi mau moho e ae, e ku ae ana imua, o ka mea wale no nana i hoomau aku ia lakou i keia kulana ikaika iwaena o na makaainana.

Na Moho Demokarata

            Mahope iho o ka haawi ana ae o ke komite hooko Rebalika i kana kakoo ana i ka inoa o John C. Lane, i pani hakahaka no ka Makai Kiekie W. P, Jarrett, ua lawe koke ae kekahi mahele nui o na Demokarata, i ka inoa o Mr. Jareett, i moho elele lahui na kela aoao kalaiaina; eia nae, ma ka hoomaopopo ana i ke kulana oiaia iwaena o na alakai o kela aoao kalaiaina, aia no ko lakou manao hilinai maluna o L. L. McCandless, no ka lilo i mea paahae no kela aoao, a ua paa hoi ko lakou manao, mamuli o ka haalel ana mai o ka Elele Kuhio i kona holo moho elele lahui ana, o keia ae ke kau e lilo ai kela hanohano ia McCandless.

            Ma ka manao hoi o kekahi poe Demokarata, i hui pu me kekahi poe ma ka manaoio o kekahi poe, k alakou moho kupono loa i manao ui, no ka me ma o kona lilo ana i elele lahui mai Hawaii aku nei, aohe hookohu ana aku iaia, no ke kulana ana e paa nei i keia manawa, malalo o ka ahahui kalepa o Honolulu nei.

 

Kau@na Mahiko i ka Oku Paa o na Limahana

 

He Iwakalua-kumamaono Dala ka Uku no ka Mahina me ka Loaa Pu@@ka Uku Manuahi

 

IKE NA @ A MAHIKO KE KUPILIKII

 

Me Kela Uku i Haawiia Mai la he Ka@alua no ka Hoi o na Lima@ana ma na Mahiko

 

            Ma ka Poaha aku nei o ka pule i hala, i h@@@ ae ai ka ahahui o ka poo kanu ko @@@@ kuhana paa o na limahana ma k@ @@@@a aku, ma na mahiko, ma kahi @@@@ $26.00 no ka mahina, ua like me @@@ haule iho i ka uku e loaa ana @@@ limahana ma ka makahiki i hala, a o ka uku o na wahine, he $19.50 no ka mahina.

            O na la o ka mahina, i hoomaopopoia, e loaa aku ai ka uku o $26.00 i ka limahana, he 26 la, nolaila o ka hana anan a emi mai na dala e loaa ana i ka @@aha @oko o ka mahina.

            Ua hoo@@@ e ka ahahui o ka poe kanu ko m@ o o kela uku mahina, e haawi @@@ @@ui mahiko, i uku manuahi, o @@@@@o i na limahana. O ke ano o ka @@@ manuahi mua, o ia no ka loaa ana a he umipakeneka mawaho ae o ka @u mahina paamau, ke hana nae ka limahana, a piha na la he 23 iloko o ka mahina, in a no e emi iho ana malalo o kela mau la, aole no e loaa ana ka uku manuahi.

            No na limahana wahiue hoi, he 15 la a lakou e hana ai o ka mahiua, alaila loaa ke kuleana e ohi ai i ka uku manuahi, o umi pakeneka o ko lakou akuhana.

            O kekahi ano hoi o ka uku anu i na uku manuahi, ma ke kumukuai o ke kopaa, elike me ka pii ae o ke kumukuai, pela no ka pii ao o ka uku manuuhi, me ka @@ m@u no nae, o ka 23 ma @(scratch) ana ia o na la @(scratch), kuleana oia e ola i ka uku manuahi, a he15 hoi la o ka wahine.

            Mamuli o keia hoonohonoho hou ana a ka ahahui o a poe kanu ko, i ke ano o ka ukuhana o na limahana, ua maopopo loa, e heluia ana na Lapule ame na la kulaia, elike no me na la hana e ae o ka pule, a e hoohanaia ana no hoi na limahana ma ia mau la, i piha pono ai na la he 26 o ka mahina.

            O keia uku manuahi, e haawiia ana ia i na limahana kahiko ame na limahana hou in a e hana anan lakou a piha na la he 23 iloko o ka mahina, a e nele ana hoi lakou, i na uku manuahi ke piha ole kela mau la.

            Ma ke ana ukuhana, e loaa ana i ka limahana haahaa o kona uku, he hookahi dala me umi keneka, ke huiia me ka uku manuahi, me ka loaa walo o ka hale uku hoolimalima ole, ka ka wahie, ame ka paauia me ka uku ole, ame na pono e ae o ka noho ana.

            I ka manawa, emi a oluolu o ke kumukuai o na meaai ame na meakuai e ae, he mau dala mahuahua kela a na limahana e loaa ai e noho hana no mahiko aka iloko o keia manawa pipi@ ino loa o na meaai, na meakuai o kela ame kela ano, a hui pu ae, me ka nunui o na ukuhana, e loaa nei i kekahi poe, ma na hana e ae mawaho o na hana o na mahiko, he hana paakiki loa, na kekahi poe e noho mai nei, ka manao ana e hoi aku e noho ma na mahiko, no kela ukuhana o iwakaluakumamaono dala o ka mahina.

 

            O ka inoa kekahi o ka Meia Wilson, i kamailioia ae, no kona kupono loa ma ke kulaua elele lahui; no ka mea ma ka manaoio o kekahi poe no kona kupono loa ma ke kulana elele lahui; no ak mea ma ka manaoio o kekahi in a nei kona holo moho no ke kulana meia, ma ka aoao Demokarata a o ka Elele Kuhio mai ma ka aoao Repubalika, aole he manaolana no ka hiki iaia ke paa i ke kulana meia; pela lakou i manao ai, he oi ae kona maalahi e alualu i ke kulana meia.

            Oiai nae he mau houpuupu wale no keia, no na moho elele lahui, me ka hoea ole mai i ka paila maoli'ana aku o ka ipuhao kalaiaina, aohe mea maopopo ke olelo ae i keia wa, koe wale no ahiki mai ia manawa, ilaila aku aku e ikeia ai, na moho oiaio maoli, aka nae aohe no he hewa o keia hoikeike mua ae i kekahi mau moho kupono i loaa ai he manawa kupono ana mana koh baloka, e kaupaona mua ai no lakou.

 

E Hoomaka Ana ka Palekai o Kauai e Hanaia

 

O Kiaaiana Farrington ka Mea Iaia ka Haiolelo ma ka Hoonohoia Ano o ka Pohaku

 

O NA KANAKA KAKAU NUPEPA ANA KEKAHI

 

Makaukau na Makaainana o Kauai e Hookipa Mai i Kela Poe i Mau Malihini Hanohano

 

            No ka hoonoho ana, i ka pohaku mua loa, no ka palekai o Nawiliwili o keia mahina, e haalele iha ana ke Kiaaina, me na lala o ka ahaolelo o na kanaka kakau nupepa ia Honolulu nei, ma ke Kinau o ke ahiahi o keia Poaha ae, e hoea aku ai na malihini ana ke kakahiaka o kela Poalima, no a hoohanohano ana aku, i na hana e lawelaweia anan, no ka hoomaka anan aku e kukulu i ka palekai o ke awa o Nawiliwili, Kauai.

            I ke Kiaaina Farrington, ka haiolelo ano nui o kela la, me kekahi poe e ae e konoia aku ana e kamailio, a oiai he nui na loea kakaolelo e hoes ae ana ma ia manawa mai na malihini aku, ame na kamaaina no hoi, e loheia ana kekahi mau haiolelo kuli'u, ma kela la, e hoonohoia ai ka pohaku mua loa o ka palekai.

            He elua mau mea ano nui ma ka huakai a na kanaka kakau nupepa no Kauai, o ka mua, o ia no ka nana aua i na hana mua pili i ka palekai o Nawiliwili, a o ka lua o ia no ka makaikai ana ia Kauai, a ua manaoia, e huli hoi koke mai ana no kela mau malihini ma ka Poaono ae no Honolulu nei.

            Make ku ana akua a ka mokuahi no Nawiliwili ma ke kakahiaka o ka Poalima, e hui pu mai ana na komite hookipa me na milihini, a hoihoi aku ia lakou no na home, a mahope o ka paina kakahiaka, e laweia aku ana lakou no ka hoomakaikai nana ma ka huli o Hanalei, a hoes loa aku no Haena, a ia lakou e huli hoi hou mai ai no Lihue, ma ka auwina la, ia wa e malamaia ai na hana hoonoho pohaku i ka palekai.

            Mahope iho o na hana ma ke palekai, me ka hoolohe ana i na haiolelo, e huli hoi aku ai na malihini, no na home o na a kamaaina, no ka hoomaha liilii anan, a ma ia ahiahi iho, e malamaia ae ana he aha ike, me ka paina maloko o ka halekoa o Lihue, malaila e malamaia ai he mau haiolelo mawaena o na malihini ame na kamaaina pu ame na hana no apau e hoohauoli ai ka manao o na mea apau.

 

EKOLU MAHINA KA LALAU HELE ANA O KA LEKA.

 

            Anaenae ekolu mahina i hala aku nei ke kakauia ana o kekahi leka na kekahi wahine o uka ae nei o ke Awawa o Manoa, eia nae aole i lona iki aku ia leka iaia a hala kela manawa, a eia koke wale aku nei no ka loaa ana aku iaia. Maloko nei o ke kaona ke kakania ana o ka leka, a o ka mea nana ka leka i kaaluia aku ai o Mrs. College Hills, Honolulu.

            Ma kahi o ka hoounaia ae o ka leka i Manoa, ua hounaia aku la i Vanecouver, Canada, a i ka ike ana o kolaila haleleka i ka inoa College Hills ua hoounaia ae la ua leka la i Colleges Hills, Mokuaina o Kenetuke, a mailaila mai hoouniaia mai ai i ke halekela ma Wakinekona, a mai ka haleleka mai ma Wakinekona i hoihoi hou ia mai ai i Honolulu nei, a i ka ike ana o ka haleleka ma Honolulu nei no uka ae nei o Manoa ka mea nana is leka ua lawe pololei ia ae la a hoea i Manoa.

            Ma kela pule aku nei no ka loaa ana ae o kela leka ia Mrs. John Smith, mahope o ka lalau hele anan a hala i Amerika, a mai Amerika mai hoi hou ka paakai i Waimea. Ua pololei no ke kauia ana o ka inoa o ka mea nana ka leka mawaho o ka wahi, ka inoa o ke alanui, ame ka inoa o kahi i noho ai o ka mea nana ka leka eia no i Honolulu nei, ma ka hoouna lalau ana nae ka hemahema, a ma ka aoao o na limahana o ka haleleka ma Honolulu nei ka makaala ole. O keia no paha ke kumu lehulehu o na hoopii a kekahi poe no ka loaa pono ole aku o ka lakou mau nupepa a hala kekahi manawa loihi, ke loaa aku ma ka hapnui o na hoopii aohe loaa aku o na nupepa.

 

Loaa Mai na Noi i ke Komisina Home Hawaii

 

Makemake na Kanaka  ka Mokupuni o Hawaii e Wehe koke Ia na Aina Hoopulapula

 

HE KANAKOLU MAU NOI I LOAA MAI NEI

 

Makaukau Kela Poe Noi me ke Dala no ka Hoomaka Koke Ana i na Hana Hoopulapula

 

            Oiai ke nee malie nei na hana a ke komisina hoopulapula, a i ikeia hoi ma kekahi inoa ke komisina home Hawaii, ke komo @lii mai nei na palapala noi, mai na Hawaii mai, no ka aeia aku e hoi a noho hoopulapula maluna o na aina i hookaawaleia no kela hana.

            He kanakolu mau palapala noi, i loaa mai i ke ko@iaina, mai kekahi mau Hawaii mai, ao ka wheia aku he mau eka aina ma na aina hoopulapula o Panaewa ame Keaaukaha. Ais ma kahi o ke elua kaukani eka pakahi iloko o kela mau aina, ua like hoi ia me eha kaukani eka ka nui iloko o na aina a elua.

            Ma ka palapala noi a kela poe Hawaii he kanakolu, e koi ikaika mai ana lakou i ke lomisina, e wehe koko ia aku na aina o Panaewa ame Keaaukaha, me ka hakalia ole, a ua makaukau hoi lakou, e hoonee aku i na hana hoopulapula, imua, me ka lakou dala ponoi, me ke kauka'i ole mai i na kokua mai ke aupuni aku, in a ua hemahema ke aupuni me ke dala i keia manawa.

            Aole he mea i hooholoia e ke komiaina home Hawaii, ma ka noho ana o ka halawai ma ka Poalua nei, aka nae me he mea la, e apono ana ke komisina i kela manao o ka poe noi, no ka wehe koke ia aku o kela mau aina, no ka hoopulapula ana.

            Ma ka manao o ka Loio Kuhina Irwin, ka mea nana o a'o aku ana i ke komisina i ka l@@@ mea e hana ai ua hoakaka ae oia, o ka hana pono wale no i keia manawa, o ia ka hoomaka koke ana aku e ana i na palena o na aina hoopulapula o Panewa, me Keaaukaha; he manao hoakak hoi, e noonoo ia aku ana ma keia halawai ae.

            O no mea ano nui i kamailioia ma kela halawai a ke komisina, o is no na mea e pili ana no ka huakai i Molokai, no ka nana ana i na aina hoopulapula, ua hooholoia, ma ka la 4 o ka mahina ae nei o Novemaba, e holo aku ai na lomisina no Molokai a e hele pu aku ana hoi kekahi poe loea ma ka oihana mahi, me kela komisina, no ka huli pono ana, i ke ano o ka lepo, i maopopo ai ke ano o na meakanu kupono loa e hooluia ai maluna o na aina.

            Ma na mea i hoomaopopoia, aia ma kahi o ka 5500 mau eka, i kupono no ka oihana mahi, a he 2000 hoi mau eka no ka hanai holoholona ana, a he 200 eka, i kupono, no ke kanu ana i ka ai a na holoholona.

            He hana kekahi i noonooia a i hoolalaia e ke komisina, o ia no ka wehe ana aku i kekahi mau eka he 40 a 60 paha, no ka mahiai a hanai holoholona ana, mahalo o ka hoohana ana a kekahi kananka makaukau ma kela mau hanal eia me ke komisina he mau palapala noi ma kahi o ka iwakalua-kumamalima ka nui, mai ke poe mai, i makaukau no kela hana, eia nae, aole he mean a ke komisina i hooholo ai, koe wale no ka hele mua ana e nana i na aina, aia a hoi mai, ia wa e maopopo ai ka lakou mea e hana aku ai.

            He palapala noi kekahi i loaa ae i ke komisina, mai ka Papa Hawaii mai, no ka aeia aku, e loaa kekahi kikowaena, e malamaia ai na hana hoomana, ka hana hoonaauao, ame hoohauoli, no ka pono o ka poe hookuonoonoo.

            Ma ka manaoio o ke komisina, iloko o ka makahiki hookahi mai keia manawa aku e jolopono loa ai, na mea apau i manaoio no ka hana hoopulapula, a ia wa e waihoia aku au na apana aian, imua o ke poe e makemake ana, e noho iloko o keia mau makahiki mua elima, ma ke ano hoao, no ka holomua o ka hana hoopulapula.

 

            BIANILA, Oct. 11- Ua hopuia o Guilehmo Martinez, ke kakauolelo o ka banako Pilipino Lahui, no ka hewa lawe aihue i ka waiwai i haawiia iaia e malama. Ma ka hoopii e hooiaio ana i kona hewa ua lawe oia he $750 mailoko ae o na loaa o na mahele 300 o na kuleana banako ana o ke kuai ana no kona pono ponoi iho.

 

Ala Ae Kekahi Haunaele Ma Puuloa Ae Nei

 

P Mai Nae he Poe Pilipino Lehulehu me na Koa o Puuloa i ka Hopuia e na Makai

 

HOHANAIA NA PU ME NA PAHI E KELA POE

 

Hookahi Nae Wahi o ka Laki Aole he Mea i Loaa i ka Poino ma Kela Haunaele i Ala Ae

 

            Mahalo ae nei o Puuloa, ma ka po o ke Sabati aku la i hala, i ala ae ai he haunaele nui mawaena o na koa, ame na Pilipino, a o ka hopena i ikeia, o ia no ka paa ana ae o kekahi poe he umi-kumamakahi ka nui, i ka hopuia, o komo pu ana na koa ame na Pilipino.

            Mawaho ae o kela poe i paa mai i ka hopuia, ua kaa pu mai malalo o ka malu o ka oihana makai, na pahi he elima ka nui, pela me na paipu ame kekahi mau meaeha e ae, i hoohanaia, ma kela haunaele.

            Ua hoomaka kela haunaele ma ka bora umi o kela po Sabati, aole i pau iho ahiki i ke kani ana o ka hapalua o ka hora umi-kumamalua, ma ka manawa i hoea aku ai na makai o ka oihana koa, ame na makai o Honolulu nei.

            Ma kela alannui nui ma Puuloa, kahi i ala ae ai o kela haunaele, wahi a na makai ua hele a piha i na pohaku, na omole ame na pauku hao, he mau meaeha hoi i hoohanaia e ka poe hoohaunaele, no ke ake-ana e hoopoino aku kekahi aoao i kekahi.

            Ma ke okeioia, o ka haunaele i ala ae ma kela po Sabati, he hopen ia no kekahi hana hoomauhala, ma ka aoao o na koa, no na mea i hania aku maluna o lakou ma ka po aku o ka Poaono, o ia ka pepehiia ana o kekahi koa a eha.

            Ma ka haunaele o kela po Sabati mai, ua hoohanaia na pu panapana me na pahi, eia nae aole kekahi mea i ku i ka poka, a i ole, moku paha i ka pahi.

           

LOAA HE HOOPII HOAHEWA KU-E NO KEKAHI POE KOBEA.

 

            Mahope iho o ka noonoo ana o ke kiure kiekie, no ka hoohalahala e ku-e ana i kekahi poe Korea eha, no jo kajou ku-e i ke kanawai, i kauia e pili ana i ka hookumu ana i na mea kupono ole maloko o ka nupepa, i hoihoi ae ai kela kiure i ka lakou hoike, no ka loaa ana he hoopii hoahewa e ju-e ana ia lakou.

            O ela põe Korea eha o ka loaa ana he hoopii ahewa e ku-e ana ia lajkou, he mau alakai no ka Ahanui o na kanak Korea; a o na manao a lakou i hoopuka ae ai , a i lalau aku ai hoi na lima o ke kanawai maluna o lakou, o ia no ka hoopuka ana i kekahi mau olelo hooweliweli e ku-e ana i na alakai o ka ahahui, i kapaia ma ka inoa, ka Ahahui Kuokoa.

            Ma ka mea oiaio maoli i hoomaopopoia, no ke kulana o kela mau ahahui o na Korea maanei nei, aia laua ma ke no mana'o o ke kukulu ana i kela mau ahahui, no ka imi aua aku no ia i na alahele e loaa ai ka noho kuokoa ana ia Korea.

            Ma ka manai hoakaka o ke ano hooweliweli i hoopukaia ae, a i kikoo aku ai hoi na lima o ke kanawai i kela mau Korea, o ia no ko lakou a'o ana aku i na Korea, ua pau ka noho mumule ana, oiai ua hala okoa he ekolu makahiki o ke kakali ana aku i wahi e loaa ai ka noho kuokoa ana i ko lakou aupuni, aka, he manawa keia no ka hana, he manawa hoi, no ke kue ana aku i na alakai, na lakou e houlolohi nei, i ka loaa koke ana o ke kuokoa i ko lakou aupuni, a e okeia mai ai hoi e na aupuni mana nui o ka honua nei.

            E hookau ana keia poo Korea eha, i na ahewa ko'iko'i ana maluna o kekahi Korea okoa aku ma ka inoa o Park Yon Man, ame ka poe e hahai ana mahope on a, me ke kapa ana ia lakou, he poe i oi aku ke ino mamua o na Kepani, o ka hana pono e hanaia aku no lakou, o ia no ke kaiehu ana aku ia lakou, me ka lawe ole mai i ka lakou mau a'o ana.

            He ikaika maoli no na manao i hoopukaia ae e kela poe Korea, he mau manao hoi o ke ano hooweliweli, i ku e i na kanawai, i hanaia e pili ana i na manao e hookomoia ai maloko o na nupepa, pela iho la i lalau aku ai na lima o ke kanawai ia lakou, no ka hookolokoloia aku no kela hewa.

 

Waiho ka Puuku i Kona Kulana no ka Mea Hou

 

Hoihoi Ae ka Puuku Metzger i Kona Palapala Waiho Oihana Imua o ke Kiaaina

 

MA KA LA HOPE O NOV. E KAAWALE AKU AI OIA

 

Maloko Nei o Keia Kulanakauhale Oia e Noho Ai no ka Lawelawe Oihana Ana

 

            Ma ka Poaha o ka pule aku nei i hale, i hoonua akua ai ka puuku Delbert E. Metzger, i kana palapala haalele oihana, imua o Kiaaina Farrington, no kona waiho i ka noho puuku ana no ke Teritore, ma ka la 30 o ka mahina ao nei o Novemaba e hoea mai ana.

            Aole i pau ka manawa e noho ai ka Puuku Meazger, ma ke kulana puuku no keia Teritore, aka nae, aole oia ia kakali ahiki i ka hoea ana mai o ia manawa, ua waiho e aku la oia i ka oihana aupuni, no ka hoi ana ae a lawelawe i kekahi mau hana a ae, maloko nei o keia kulanakauhale.

            Iaia i waiho aku ai i ke kulana puuku, ua hoakaka ae ka Puuku Metzger, no ka maikai o kona launa ana, oiai oia e noho ana malalo o ke Kiaaina McCarthy, a pela no hoi i ka wa i pii ae ai o Kiaaina Farrington, ma ke noho kiaaina o Hawaii nei.

            Ua maopopo mua ke panihakahaku ma ka makalua e waiho hakahakaia iho ana e ka Puuku Metzger, o ia no ka hhokohia aku o A. Lewis Jr., ma ia kulana, elike me ia a Kiaaina Farrington, i waiho aku ai ia kulana imua on a, a i apono mai ai hoi e Mr. Lewis, i hakalia wale no i ka hoea mai i ka la 30 o Novemaba ae nei, o kona lawe ae no ia, i ua hana apau i pili aku i ka puuku o keia Teritore.

 

KAULA MAI KA HOOPA'I NO KE KUAI OKOLEHAO.

 

            No ka loaa pno ana @@@ o kekahi mau omole okolehao elua iloko o ka pahuole o Mrs. Lily Kaiewe i kauia aku ai ka hoopa'i maluna on a @150 me na koina o ka aha ma ka manawa i hooloheia ai kona hihia imua o ka Lunakanawai J. B. Poindexter ma ka Poakahi nei.

            Na na knaka hooko kanawai hookapu waiona ame na makai kulanakauhale i hopu ia Mrs. Kaiewe ame A. D. Victor maloko o ka hale o Mrs. Kaiewa, ma ke alanui Papu kokoke i ke alanui Kuakini. He ano haunaele no kekahi manawa ka mea i loheia aku ma ia hale ma ka manawa mamua iki o ke komoia ana aku o ia hale e huli e na maikai. Ua hopuia keia mau mea a hookomoia ae he hoopii no laua e ke Teritore, a eia keia hihia imua o ka aha kaapuni mamui o ke koi a na ke kuire e hoolohe ia hihia.

            Elima mau koa i koaa aku maloko o keia hale ma ka manawa o ka hopuia ana o keia mau mea ae la elua, a no kekahi manawa mamua aku he lehulehu ka poe maloko o ia hale a he inurama ka lakou hana, me kekahi heluna nui o na wahine maloko olaila wahi a ka Loia Amerika Huber.

            Ua pau loa kela poe i ka on a, a koe o Mrs. Kaiewe, oia wale no ka mea on a ole i ka manawa i komo aku ai na makai iloko o ka hale. O keia ka Mr. Huber o ka hoike ana ae imua o ka aha ma ka manawa o ka hooloheia ana o ka hihia o na mea i honuia. O na dala i hoailonaia ua loaa aku ma ke kino o Mrs. Kaiewe, wahi hou a Mr. Huber.

            Ua ae o Mrs. Kaiewe i kona hewa, ma o kona loio la, nona kela hale i loaa aku ai na koa iloko, o kekahi hapa o ka hale malaila oia e noho ai a o kekahi hapa o ka hale ua hoolimalima aku ia Victor. Maloko o ka hapa o ka hale i onaia e Mrs. Kaiewe i loaa aku ai elua omole okolehao, a maloko o ka hapa o ka hale i onaia e Victor o loaa aku ai elua mau galani (wai laiki) okolehao.

            A oiai aohe ike maopopo no ko ka wahine kuai ana i ka okolehao aole oia i hoopiiiia ae no ia hewa, ua kauia mai nae ka hoopa'i o $150 maluna on a no ka loaa ana aku o na omole okolehao iloko o ka pahulole on a a malalo hoi o kona malu.

            Elua kumuhoopii no Victor, o ia kona kuai ana i ka okolehao ame ka loaa ana aku o ka waiona malalo o kona malu; ua hoopa'iia mai oia $250 no ka hewa kuai waiona, a no ka lua o kona kumuhoopii he $200 ka hoopa'i i kauia mai e ka aha.

 

Haalele Mai o J. Kalakiela i Keia Ola Ana

 

No na Mahina Lehulehu Kona Kaama'i Ana Mamua o Kona Pauaho Ana Mai La

 

OIA KEKAHI KOO O KA AOAO DEMOKARATA

 

He kakuolelo Oia no ke Keena o ka Oihana Makai no Kekahi Mau Makahiki Loihi

 

            Ma ka hora 6:40 p. m., o ka auwina la Sabati nei i pauaho mai ai o Jack Kalakiela, ke kakauolelo poo o ka oihana makai i keia ola ana, malojo o kona home ma ke alanui Jack, ma Nuuanu, a haalele mai la i kana mau mea aloha ma keia ao e paiauma aku nona.

            He kanaka o Kalakiela i ikeia ma ke ano laula o na mea apuu ho paahana ikaika ma ka aoao Demokarata, he kanaka hoi i haawi mau i kana hooikaika ana no ka pono ame ka holomua o ia aoao kalaiaina. No na mahina eha i kaahope aku kona loohia ana me ka ma'i a aohe no hoi he manawa iki i lanakili mai ai ahiki wale i kona hala ana aku la ma kela ao, a oiai no nae oia e waiho ana i ka ma'i o ia mau no kona paa i kona kulana he kakauolelo poo no ka oihana makai.

            Ua hanauia oia ma Kualoa, ma kela huli Koolau, ae nei o ka mokupuni o Oahu, a iaia i moe aku la i ka moe kaa a moe hooilo ua piha iaia na makahiki he 52 a maloko no o ke kulanakauhale o Hololulu nei i hoohala ai oia i ka hapanui o kona manawa o ke ola ana.

            Iloko o ka manawa e noho makai nui ana o C. P. Iaukea i hoomaka ai kona ikeia ana iloko o ka oihana makai, a mai ia manawa mai no kona noho mau ana ma ia oihana ahiki wale i kona hala ana akua la. Mahope o ka waiho ana aku o Mr. A. P. Taylor i kona hookohu ma ke ano he kapena makaikiu ua hoopiiia ae o Kalakiolu ma ia kulana, he kulana hana hoi ana i paa ai no na makahiki elua.

            Mahope mai o ia manawa ua komo aku oia i ke keena o ka hope makai nui ma ke ano he kakauolelo poo no ia keena, a ma ia kulana hana oia o ka noho ana ahiki wale i kona haalelo ana mai la i keia ola ana.

            Ma kekahi mau kau o ka ahaolelo kuloko i hala aku nei oia kekahi o na hoa hanohano o ia hale no hookahi kau.

            Ua haalele iho oia mahope nei he wahinekanemake, oia o Mrs. Julia Kalakiela i kamaaina nui ia iwaena o na pohai o na Hawaii, a mawaho ae on a na hoaloha ame na makamaka he nui.

            Ma ka auwina la Poalua nei ka malamaia ana o kona anaina hoolewa maloko o ka hale kupapau o Mr. Silva ma ke kihi o na alanui Nuuanu ame Kukui.

 

E HOIHOI HOU IA MAI ANA KA PUALIKOA PAELE NO HAWAII NEI

 

            Mamua o ka pau ana o keia makahiki e hoihoi hou ia mai ana i Honollu nei ka pualikoa 23 o Amerika, e noho mai la ma Nogalea, Arizona i nei manawa, a hoonoho hou aku ma ka Pokoa o Leilehua, kahi a ia pualikoa i noho mua ai mamua o ka lawe hou ia ana aku i Amerika, elike me na lono hauwawa o ka hoolahaia ana ae.

            Eia nae, e hoakaka ana kekahi lono aohe hoike maopopo no ia mea i loaa ae i ke keena o ka oihana kaua ma Hawaii nei, eia nae, mawaena iho ka o na aliikoa o ka oihana koa o ia ka mea i kamailio nui ia ae e lakou, na aliikoa o kela pualikoa kaulana, o ia ka puali o ka poe paele.

            Iloko o ka manawa o kela kaua nui ma Europa i laweia aku ai kela pualikoa me ka manao e hoouna loa aku ia lakou i Europa, eia nae, i ko lakou hoea ana aku i Amerika, a oiai hoi o ka manawa ia e ooloku mai ana na kanaka Mekiko me ka lakou mau hana luku wale a hoohaunaele ma na mokuaina Mekiko ame Amerika, no ia kumu ua hoounaia aku ia pualikoa no Nogales, Arizona, no ke kiai ana ia wahi, aole lakou i hoea aku i Palani.

            Ma ka paikau âme ka malama i ka maluhia o kela kekahi o na pualikoa i haawi nui ia ka mahalo, a ua haawi mau ia aku no hoi ka mahalo ia puali no ka oi aku o ka maikai iloko o kona manawa e paikauia ai, a mawaho ae o ia ua mahalo pu ia aku na koa paele no ka maikai o ko lakou malama a hooko ana i ke kauoha me ka malama i ko lakou mau kulana ame ka inoa maikai o ia puali.