Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 40, 7 October 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POALIMA, OKATOBA 7, 1921

 

Weheia ae a Hamama na Paniwai o Kulanihakoi ma ka Poakahi Nei

 

Ko'iko'i ke Kuaua o ka Haule Ana Iho ma Kela La me ka Halana Pu Ia Ana o na Wahi Haahaa me ka Loaa Ole o na Poino

 

            Mahope iho o ka uwe ana o Kanepu nia i ka wela a ka la no kekahi mau mahina loihi ae nei i hala, i wehe hamamaia ae ai na paniwai o Kulanihakoi nia ka Poakahi nei, ke hele la a au ana na wahi haahaa o Honolulu aei iloko o ka wai, me ka nui ole noe o na wahi i hoopilikiaia.

            Akahi a ola na kuaaina o ka huli Koolau uku nei, ua nui ka wai o na kahawai i keia mau la, mamuli o kela haule ana mai o ke kuaua me ka ikaika, a ua hele hoi na luawai hooki'o, mauka ae nei o Nuuanu a piha, e hoopauia ae ai ka pilikia wai o ko Honolulu nei poe.

            Ua hoomaka mai ka ua liilii ana, ma ka po Sabati nei, o ka oi loa aku nae o ka ikaika, ma ka hapalua o ka ho@a eono, o ke kakahiaka o ka Poakahi mui, ke hele la, a halana pu ia na alanui o ke kulanakauhale nei, a ke nana aku i na kaa otomobile, me he mea la he mau waapa mokuahi, e holo ana iloko o ka muliwai.

            Mawaho ae nei o Waikiki, ma Ainahan, kela wahi haahaa e halana mau ia ana e ka wai, ma na manawa ua nui elike me keia, ua like kela wahi me he lokowai, ua halana pu ia oloko o na pa e ka wai, me ka hoopilikiaia hoi o ka poe e noho'ana ma kela wahi, o ka mea wale no nana i hoomama ae i ko lakou niau pilikia, o ia ka malie koke ana o ka ua, a emi hoi ka wai.

            Mauka ae nei o ko alanui o ka pali o Nuuanu @@@@@aoia@@@@wahi o kela alanui, e@@ nae, he pilikia e kaohi ole ia ai, na kaa otomobile, i ka holo ana elike me ka maa ma na manawa e ae.

Mauka ae nei hoi o Manoa, ua hoopouliuliia kela apana, mamuli o ka moku ana o kekahi uwea uwila, ma ka hona eono eia nae, ua hoea koke na kanaka hana uwila malaila, a hoopau aku i kela pilikia, me ka hoolako hou ia o na home ma Manoa i ka uwila.

Mauka ae nei o ke alanui Liliha, ma ka aoao ma @@@ aku o ke kihi o na alanui Liliha @@@Moi ua halanaia kela wahi e ka w@@@ he kahawai nui malaila ma kela @@@kahi, me ka lilo i wahi no na ka@@i e auau ai.

He ua puni kela @ ka haule ana iho, eia nae, aole he @au poino i ikeia no na alahao kaa@@.

Mauka ae nei o @ awawa o Makiki, ua nui maoli ka w@ ahiki i ke komo ana o ka wai lepo iloko o na paipu, me ha hoounaia ana aku o kekahi poe kanaka no ka hoopau ana ikela pilikia ma kela auwina la.

O na laina keia e moe ana ma ke kahawai o Manoa, ua lilo i ka wai pela hoi me ka laina paipu ma ke awawa o Nuuanu ame ka auwai o Mauole; a ua kohoia, aia ma kahi o ka ekolu kaukani dala, ke poho, ma ka aoao o ke kalana, no na poino i loaa i na paipu wai.

He ku@@@ ko'iko'i no ko ka Poalua mai, oiai nae, ua waele e ia ae ke alahele o na kahawai a malaelae e ke kuaua o ka Poakahi aku, he maalahi wale no ke kahe ana a ka wai ma kela la, me ka lohe ole ia mai o kekahi mau poino i hanaia ma kekahi mau wahi.

No ka halana @@ ia ana o ke alanui Moi@e@@@@ Waikiki, ua hiki ole i na ohua ke kau mai maluna o na ohua ke kau mai maluna o na kaa uwila, a ua hooka'ulua iki ia no hoi ka holo ana a na kaa no kekahi manawa, eia nae ma ke ano nui ke olelo ae, aole he mau pilikia e ae i loaa i na kaa uwila.

 

NUI KA POE NOI NO KE KULANA OHI I NA LOAA KULOKO

 

I kulike ai me na hoike i loaa mai i @e Komite Lahui Shingle o ka aoao Rebupalika main Wakinekona mai, ke waiho hakahaka nei ka hookohu no ke kulana luna ohi i na loaa kkuloko no Hawaii nei, no ke pani ana aku ma kahi o Konela Howard Hathaway.

He nui ka poe i waiho ae i ka lakou niau noi, no ka hookohuia aku ma kela Lulana oihana, eia nae o ka inoa o Konela J. W. Jones, ka ke komite kuwaena i kakoo aku ai, me ke apono pu mai o ke komite lahui, ame ka Elele Kalanianaole ia inoa.

O ka hoike i loaa mai nei i ke Komite Lahui Shingle, o ia no ka manao ana o ke Komisina David Blair o Re@eena o na loaa kuloko, ma Wakinekona, e hookohu mai iaia, aka nae mamuli o ka nui loa o na moho e alualu ana i kela kulana, me he mea la, ua hooili aku oia i ke ko'iko'i o ka hookohu ana mai i ke kanaka ma kela wahi, i ka Peresidens.

Iwaena o na moho i loaa iaia na ka@oo ikaika loa, no keia kulana oia no o Charles Cottrill o Ohio, kela Paele, o @a noho mua ana ma kela kulana ma Hawaii nei, mamua o ka hookohuia ana mai o Konela Howard Hathaway; a i kulike ai me ka hoike i loaa mai nei i keia kulanakauhale, ua nui maoli@a ikaika o kela inoa, e aneane hiki ole ai i ka Peresidens ke alo ae, mai ka hooko ana aku i ka makemake o ka poe ua lakou e kakoo nei iaia.

O ka põe noi i waiho ae i ko lakou mau inoa no keia kulana oihana ma Wakinekona, mawaho ae o Mr. Jones @ Honolulu nei, ame Mr. Cottrill o Ohio, oia o Mr. Cardwell o Seattle, James Henry ame O.T. Brown o Ohio; Jogn Hughes, George Ashley ame Dorothy Harper o Honolulu nei.

No ka hoike ana aku i ka manao o @a Repubalika o Hawaii nei, ua hoou@a aku ke Komite Lahui Shingle i kana kelekalapa i ke Komisina Blair @a ke ahiahi o ka Poalua aku la, e hoakaka aku ana, no ka pono, e hoo@ohuia mai kekahi mea mai Hawaii ae nei, aole maiwaho mai.

Ua hoouna pu aku no hoi oia he kelekalapa ia John T. Adams, ka lunahoomalu o ke komite lahui, e koi ikaika aku ana iaia, e kokua main, ma ka hooko ana i ka manao o na Repubalika ma Hawaii nei, i kanaka kuloko ke hookohuia mai ma na kulana oihana apau.

 

WAE KE KOMITE KUWAENA IA

P. GLESON

 

Ma ka noho ana o ka halawai a ke komite kuwaena Repubalika, ma ka Poalua aku la i hala, i kakoo lokahi ae ai kela komite i ka inoa o Patrick Gleson, ka hope makai kiekie o ke Teritore, no ke kulana luna oihana hookapu waiona, he inoa hoi, i baawipu ia mai ai na kakoo ana e ke Komite Lahui Shingle ame ka Elele Kalanianaole.

Ua lilo kela kakoo ana mai @a a ke komite kuwaena Repubalika, i ka inoa o P. Gleson, i mea hookahaha aku i ka manao o kekahi poe, no ka mea, aole lakou i manao iki, e oili ae ana kekahi mea o kela ano.

O ka manaoio maoli o kekahi poe, o Cesil R. Frazier ka mea a ke komite e kakoo mai ana, no ke kumu, ua noho hana mua oia maloko o ke keena o ka luna oihana hookapu waiona, pela no hoi ma ke keena no ka hopuhopu ana i ka opiuma.

Ma ke ano nae he mea malihini oia o ka hoea ana mai no Hawaii nei, aole i piha ka makahiki, ua manaoia, o ke kumu nui ia o ke kakoo ole ia ana o kona inoa, oiai o ka manaoio maoli iloko o ke komite kuwaena, o ia no ka pii ae o na kanaka kuloko, i ikeia ko lakou kupono maoli, ma na kulana oihana, i kaa mai ai ke kakoo ana aku i kela komite.

 

HOOKAHI MAKAHIKI KA HOOPA'I NO KA AIHUE

 

Ma o ka hookolokoloia ana o Kealoha Kainoa, he Hawaii, imua o ka lunakanawai apana o Waimanalo no na kumuhoopii e ku-e ana iaia no ka aihue a hoopa'iia mai hookahi makahiki, a i ka laweia ana mai i Honolulu nei a hookolokoloia e ka lunakanawai o ka aha hoomalu ua hoopa'i hou ia oia eono mahina e noho ai i Kawa no ke akeakea i ka hana a ka makai, o keia hoopa'i hope e hana aku ana oia maloko o ka halepaahao mahope o ka pau ana o ka makahiki hoopa'i mua.

No ke keakea o Kealoha Kainoa i ka hana a ka makaikiu Stein oiai ma ka manawa ana i hopu ai i kekahi mau kanaka piliwaiwai, lulu ma ke alanui Liliha i pan ai oia i ka hopuia, oini ka makaikiu Stein e lawe mai ana i na kanaka ana i hopu ai i ka halewai. No ko Stein hoopakele ana iaia iho i hemo ai na kanaka ana i hopu ai mai iaia aku a ma ia keakea ana a Kainoa i paa ole ai na kanaka ana i hopu ai. Ua paa o Kainoa i ka hopuia eia nae ua holo oia a nalowale mahope iho o ka bela ana.

 

Lilo Elua Mau Mea i Luahi na Ka Pu Panapana

 

Lawe he Kane i ke Ola o Kana Wahine me ka Pu Panapana a Law no i Kona Ola Iho

 

LOAA AKU NA KINO MAKE ILUNA O KA MOE

 

Na ke Kaikuahine o ke Kani i Wawahi i ka Puka o ka Hale a Ike i ka Hiona Manaonao

 

No ka uluhua i keia ola ana, i kulike ai me ka leka o ka loaa ana aku i ka Makaikiu McDuffie, i lawe okoa ae ai o Ah Sing Apo, i ke ola o kana wahine, ma ke ki ana iaia me ka pu panapana a make loa, me ke ki ana ae no iaiai iho, a hookahi ka make like ana, maloko o ko laua home ma ke kakahiaka o ka Poaha o ka pule aku nei i hala.

Aole he mea i ike pono i ka hanaia ana o kela karaima, ua loaa aku nae ko laua mau kino i ke kaikuahine o Ah Sing Apo, iaia i hoea ake ai noloko o ka rumi, e waiho mai ana, na kino make o kona kaikunane ame ke kaikoeke.

Ma ka hoea ana aku o ke kaikuahine no ka hale o Ah Sing Apo, ua paa no ka puka i ke kiia, hoomaka aku la oia e kikeke, aohe nae he pane mai o kekahi mea maloko, a i ole hoi ia, kiiia mai paha ka puka e wehe. I wahi nae nona e komo ai iloko, hele okoa aku la oia a ma ka puka mahope mai o ka hale, wawahi okoa ia mai la ka puka eia, ahiki i ka hemo ana, o kona komo mai la no ia iloko o ka hale.

Maluna o ka moe, e waiho mai ana na kino make o Ah Sing Apo, amekana wahine, e paa ana no ka pu panapana iloko o ka lima o Ah Sing Apo. No kela hiona i halawai mai me ka ike a kela kaikuahine o Ah Sing Apo, i hoike okoa mai ai oia i ka lohe i ka oihana makai, a ia wa i hoea aku ai ka Makaikiu McDuffie, no ka hooponopono ana i kela pilikia.

Ma na mea i hoomaopopoia, he ekolu mau poke i kiia o ka pu panapana, he elua poka i kiia ma ke poo o ka wahine, a he hookahi no hoi poka i ke kana; a me he mea la, ua make kela mau mea me ka hikiwawe loa, ma ka manawa no i ku aku ai o ka poka, i ko laua mau kino.

He leka ka i loaa aku i ka Makaikui McDuffie, i kakauia e Mr. Apo, maloko o kela leka, e hoakaka ana no ka hooholo like ana o ke kane ame kana wahine, e lawe i ko laua mau ola iho, no ka uluhua i ke ano o keia ola ana, aole he kumu e ae.

He leka i kakauia i ke kaikuahine o Mr. Apo, ma ke ano he palapala kauoha, e hooili ana i na waiwai apau o Apo, maluna on a.

He limahana o Ah Sing Apo, no ka hui kuai papa o Lewers & Cooke, mawaho ae nae o kana mau mea i kakau ai maloko o kana leka i kona kaikuahine, aole he mau kumu i mapopo, no ka hookoia ana o kela hana naaupo.

Wahi o ka hoakaka a ka Makaikiu McDuffie, ma ka la aku mamua, o ka @@naia ana o kela karaima, ua hoea aku o Mr. Apo, no ke noi ana e loaa iaia he laikini, no ke kuai ana i ke kahi pu panapana nana, a mamuli o kona mau ano maikai, me ka ike ole ia o kekahi mau mea ana i hana ai, e komo aku ni na manao kanalua, iloko o na luna oihana, no ka lilo o kela pu panapana, i mea hoopoino aku i ke ola o kekahi mea, ua waawiia mai la ka laikini iaia, ein ka, aole no ha'i aku kana pu panapana i kuai ai, aka no ka lawe okoa ana ae no ia i kona ola, me ke ola o kana wahine.

 

UA HOEA MAI HE KAMAIKI HOU I KEIA AO.

 

Ma ka Poalima o ka pula aku la i hoea mai ai i keia ao malamalama he maihiui wahine nepunepu hou nona ka inoa o Eliza, mai ka puhaka mai o Mrs. David Bonabare Haumea. He kamaiki ola maikai oia i keia la; o ka piha ana iho la ia o ka umi o na keiki a Mr. Haumea, me ha wahine elua. elua i hala aku ma kela no a ewalu e ola nei, a ke huiia me na keiki ekolu e ola nei me ka wahine no moopuna lehulehu, he ohana hooulu lahui maoli keia.

He makai ku huina o Mr. Haumea ma ke kihi o na alanui Papu ame Kalepa, a o kekahi hoi o na kanaka loihi loa i noho ma ka oihana makai no na makahiki lehulehu. E ola ke kamaiki a kau i ka pua aneane!

 

Kaui Mai Ka Hoopai Kanono No Kekahi Poe

 

Hoohana ka Lunakanawai i ka Mana o ke Kanawai no na Karaima Ino Loa i Hanaia

 

AOHE MANAOLANA NO KA POE HANA HEWA

 

Papalua ka Hoopai a Kekahi Mau Lawehala e Auamo Ai, ma ke Dala ame Ka Paahao

 

Maloko o ka aha a ka Lunakanawai Banks, ma ka Palima aku nei i hala, i kauia mai ai he mau hoopa'i ko'iko'i maluna o kekahi mau lawehula, i hookolokoloia, a i pili hoi ka hewa ia lakou; no na karaim pakahi i hoopiiia ai lakou, a hoopaneeia hoi ke kau ana mai i ka hoopa'i maluna o kekahi poe, a keia Poalima.

No ka pepehi ana o kekahi Pilipino o Lusio Ulbnan ka inoa i kona hoa lahui no, ma ka hou ana iaia me ka pahi a make, ma ka la 10 aku nei o ka mahina o Augate, i hala, i kauia mai ai ka hoopa'i hoopaaha maluna on a, e noho oia maloko o ka halepaahao, no ka manawa aole e oi aku i ke kanakolu makahiki, aole hoi e emi mai i ka iwakalua makahiki.

Ma ka manawa i hanaia ai ke karaima, a i hopuia ai no hoi o kela Pilipino, o ke kumu hoopii e ku e ana iaia, o ia no ka pepehikanaka ma ke degere ekahi, aka ma kela Poalima, i noi ae ai oia imua o ka aha, ehoololi i kana pane mua, a e ae i kona hewa ma ke degere elua o ka hewa pepehikanaka, he noi i aeia aku e ka aoao o ke aupuni ame ka aha, a kauia mai ka hoopa'i mahina on a, i kulike ai me ke ano o ke hewa ana i hana ai.

He Pilipino hou iho no, nona ka inoa o Pablo Elisen, i ahewaia e ke kiure no ka pili o ka hewa launa hewa iaia, me kekahi keikikane o ewalu makahiki, ka i hoopa'iia mai he iwakalua makahiki ke kiekie, a he elime hoi makahiki ka haahaa, e noho ai oia maloko o ka halepaahao.

Ua hoole loa kela Pilipino no kona pili i ka hewa, eia nae, ma ka moolelo o na mea i hoomaopoppia e pili ana nona, ua hoopa'i mua ia no oia, no kela karaima hookahi, he manawa ae nei i hala.

No ka hihia o S. Wailehua ame D. Williams, ua ae okoa ae laua no ka pili i ka hewa powa ma ke degere elua, a ua hoopaneeia mai ke kau ana aku i ko laua hoopa'i a keia Poalima.

Ma ka moolelo e pili ana i ka hihia o na mea i hoopiiia, ua pepehiia aku e laua kekahi mau keiki okoa aku, ma ka hahau ana i ka laau, a o S. Wailehua ka i ae okoa ae no ka lilo ana iaia he $136 ame kekahi ukulele nona ka waiwaiio o elima dala me ka hapalua.

No ke komo aihue ana maloko o kekahi mau home, i ae okoa ae ai o Lloyd McMahon ame Joseph Kaahakai no ko laua pili i ka hewa aihue, ua hoopaneeia mai ke kau ana aku i ka hoopa'i maluna o laua a loaa ka manawa kupono.

He Pilipino o Florentino Atabilo ka inoa, ua ae okoa ae oia no kokna pili i ka hewa hoeha; o ka hoopa'i i kauia mai maluna on a, o ia no kona noho ana maloko o ka halepaahao no ka manawa o hookahi makahiki, me kona uku pu hoi i ka huina o elua haneri dala hoopa'i.

No Sam Kaaihue, ua ae ae oia no kona pili i ka hewa aihue ma ke degere elua, me ka hoopaneeia ana mai nae o keau ana aku i ka hoopaneeia ana mai nae o ke kau ana aku i ka hoopa'i maluna on a, ahiki i keia Poalima.

No S. Kepano, ka mea a ke kiure kiekie i hoihoi ae ai he hoopii hoahewa e ku e ana iaia, no ka hoopoino ana i kana kaikamahine; ua hoopaneeia mai kana pane imua o ka aha, ahiki i ka wa kupono.

 

HE 140 MAU PAAMARE ILOKO O KA MAHINA O SEPATEMABA

 

O ka mahine o Sepatemaba i hala aku la ka helu ekahi o ua mahina apau i hala ma ka heluna o na paamare, iloko o ia mahina he 140 paamare maloko iho o Honolulu wale no.

Iloko o ia mahine he 289 mau hanau i hoikeia ae i ka buro o ka papa ola noloko iho o Honolulu, he oi iki ae mamua o ka mahine o Augate, a 111 mau make.

Ma na lahui o keia malalo nei na make o kela ame keia: Na Hawaii ame hapa-Hawaii he 32; na Kepani, he 3, no Pake, he 19, na Amerika, he 9, no Pilipino, he 6, na Pukiki he 5, na Korea, he 3, na Pelekane, he 2, Poko Riko, he 1, Rukini, 1, Paniolo, 1.

 

Hookapu Loa ia Ae Kekahi Mau Wahi i na Koa

 

Haawaiia ke Kauoha Ikaika ia Lakou Aole e Hookokoke ma na Wahi Kuaiia o ka Okolehao

 

HOAKAKAIA NA WAHI I KAPU LOA I NA KOA

 

Oka Poe e Ku-e Ana i Kela Kauoha e Kauia no ka Hoopa'i Malalo o ke Kanawai Koa

 

Mamuli o ka lilo ana o na koa i poe maalahi loa e kuai aku ai i ka okolehao me ka lilo hoi o kekahi mau wahi o keia kulanakauhale, i mau punana, no na hana kuai okolehao, i hoopuka ae ai ka Mekia Kenerala Charles P. Summerall, ke aliikoa kiekie ma Hawaii nei, i ke kauoha paa, e hookapu, a e papa loa ana i ka hele ana o na koa, na aliikoa, ame ka pe apau iloko o ka aihana koa ma kela mau wahi a o ka pe e ku e ana i kela kauoha, e hookolokoloia no lakou, malalo o na kanawai o ka oihana koa, a e kauia aku hoi ka hoopa'i maluna o lakou, ke pili i ka hewa.

Aole i pili keia kauoha papa i na kanaka o ka oihana kaua moana, no ka mea he kauoha kia i hoopukaia ae e ka oihana koa, a ua pili wale no i na kou.

O na punana i kamaaiana i na aliikoa, no ke kuai mau ia o ka okolehao i ua koa, o ia uo ke Alanui Ololi Tin Can ame ke Alanui Ololi Buckle, eia nae, aole ma kela mau wahi wale no, i hoopololeiia aku ai kela kauoha papa i na koa, aka ua hele aku ia ma na wahi mawaho aku o keia taona, mai ke alanui Liliha mai a hoea aku ma Kakaako.

O na wahi i komo maloko o ke kauoha hookapu i na koa, aole e hele malaila, o ia keia malalo iho nei:

Ma ke alanui Liliha, mai ke alanui Moi aku ahiki i ke alanui Ninia; ke alanui Vinia mai ke alanui Liliha aku ahiki i ke kapa komohana o ke kahawai o Nuuanu; ka aoao komohana o ke Kahawai o Nuuanu, mai ke alanui Vinia mai ahiki i ke alanui Kukui; ke alanui Kukui, mai ka aoao komohana mai o ke Kahawai o Nuuanu, ahiki i ke alanui Nuuanu; ke alanui Nuuanu, mai ke alanui Kukui aku bhiki i ke alanui Beritania; ke alanui Beritania, mai ke alanui Nuuanu aku ahiki i ke alanui Moi; a mai ke alanui Moi ahiki i ke alanui Beritania ahiki i ke alanui Liliha.

Ma ka apana hoi o Kakaako, o na wahi malalo iho nei, ka i hookapuia no ke hele ana o na koa:

Mai ke alanui Husteace aku a i ke alanui Waimanu; ma na wahi e apoia ana e ke alanui Waimanu; ma ke alanui Waiamnu; ma ke alanui ololi, ma ka hikina o ke alanui Ala Moana ahiki i ke alanui Cooke; ma ke alanui Cooke, mai ke alanui Ala Moana mai ahiki i ke alanui Elua; mai ke alanui Coral aku a i ke alanui Hema, mai ke alanui Hema ahiki i ke alanui Hustace.

Penei iho ke ano nui o ke kauoha hookapu i hoopukaia ae e ka Mekia Kenerala Summerall:

"O na aliikoa apau, na koa, ame na mea apau i kaa aku malalo o ka hoomalu ana a ke kanawai koa ma keia oihana, ua hookapu loa ia ka hele ana maluna o kekahi mahele o ke teritore i hoakakaia ma na apua mamua ae nei, a i @ole maluna paha o kekahi o na alanui kauaoao e pili aku ana i kokahi waiwai i apoia maloko o na palena mamua ae nei.

"O ke ku eia ana o kekahi o na manao o keia kauoha, ua pili ka hewa i ka mea e ku e ana malalo o ka pauku 96 ke kaua.

"E mana no ka hookapu i hoikeia ae nei mai a mahope aku o ka Poalima ka la 7 o Okatoba, 1921, ma ka hora 12 awakea."

 

Salt Lake City, Oct. 2- Mahope o ka hoonaueue mau ana me ka ike mau ia o ke olai no na hora ke kanalima maloko o ka hapa hema o ka mokuaina o Uta, me ka hoopoino ana i na waiwai i hiki aku ka waiwaiio i kohoia i ka $100,000, ua pio loa ia aohe ola i poino.

 

Iloko o ka mahina aku nei o Augate i hala, ame Sepatemaba iho nei, o ka Rev. S. K. Kamaiopili, ke kahunapule oi loa aku o ka nui o na paamare, ana i hipuu ae ai iloko o ka berita maemae o ka mare.

 

Loaa Pono na Kini Opiuma i na Kanaka o ka Oihana Kukeawa

 

Paa i ka Hopuia he Hookahi Pukiki me Hookahi Kepani Oluna o ka Moku Halihali Wai Bennington no Kela Mau Kini Opiuma

 

Ma ke kakahiaka nui o ka Poaono aku la i hala, i loaa pono ae ai no kini opiuma he 76 ka nui i na kanaka o ka oihana kukeawa o Honolulu nei, ame 12 kuaka wisake, maluna o ka moku halihali wai ka Bennigton, me ka paa ana mai o hookahi Kepani ame hookahi Pukiki i ka hopuia, oiai o laua na kanaka e nono @@@ ana maluna o kela moku, ma ka manawa i loaa aku ai na waiwai i hoopae malu is mai, ma ke ano ku e kanawai.

Ua loaa na manao hoohuoi i na kanaka o ka oihana kukeawa, no ka hoaoia e hoopae malu mai i ka opiuma nouka nei o ka aina, mai ka mokuahi Tenyo Maru mai, ka mokuahi hoi, i pili aku ai ka Bennington, no ka hoopiha ana i ka wai.

Ma ka oleloia, oiai ka Bennington, e pili ana ma ka aoao o ka mokuahi Tenyo Maru, a i ka hala ana o ka hora umi-kumamalua o ka po Poalima, a ao ae ka Poaono, ua haalele aku la ke Kepani ame ke Pukiki ia luna o ka Bennington, a pii aku la iluna o ka oneki o ke Tenyo Maru, no ka ino kope ana, a i ko laua hoi ana mai noluna o ka Bennington, ua haawiia mai la ia laua he mau puolo o na kini opiuma, e kekahi Pake luina oluna o kela mokuahi, me ko laua nei hoihoi ana mai i kela mau puolo a huna maluna o ka Bennington.

Ma kekahi manwa o kela po, ua haalele aku la ka Bennington, i ka pili ana ma ka aoao o ke Tenyo Maru, me ka holo ana aku a pili me ka @@@ Helu 16. Aia mau no nae na kanaka o ka oihana kukeawa, ke hakilo maa la i kela moku, a i ka wa i ao ae ai ma ke kakahiaka Poaono, ua ho@a aku la na kukeawa he eono ka nui @oluna o kela moku, a hoomaka aku la e huli, a o ka hopena i ikeia, o ia n@ ka loaa pono ana o na kini opiuma, eliko ma ia i hoikeia ae nei maluna, ame na kuaka wiseke.

Aole nae i pau pono mai na kini opiuma i ka loaa i na kanaka o ka oihana kukeawa, no ka mea ma ka manawa a ke kapena o kela moku, ame kekahi luina hana oluna o kela moku, i huii aku ai ma no poopoo o ua moku nei mahope mai, ua lona hou aku ia ia laua he 37 mau kini opuma, a waihoia ae ma ka malu o ka oihana kukeawa.

Ma ka hoakaka a na kanaka kukeawa, iloko o na pule kakaikahi wale ae nei no i hala, ua hiki aku ma kahi o ka 800 ka nui o na kini opiuma, i kae ae malalo o ka oihana kukeawa, i hiki aku hoi ka waiwaiio ma kahi o ka $125,000.

imua o ka Luna Kukeawa Murray, i ae okoa ae ai kela Kepani ame ke Pukiki i ko laua hewa, no ka pili i ka hana hoopae opiuma.

Ma ka manaoio o na kanaka o ke oihana kukeawa, he mau mea hou loa kela Kepani ame ke Pukiki, ma ka hana hoopae opiuma, a ma o laua la, i ake ai ka pohai o ka poe hoopae opuma e maalahi ka hooleleia ana mai o na kini opuma no ka nei o ka aina, a loaa aku hoi i na akena o kela @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.

 

KAKOO KA PAPA LOIO IA BANKS I LUNAKANAWAI

 

Ma ka halawai a ka Ahahui o ka Papa Loio o Hawaii o ka noho ana maloko o kona rumi halawai mau ma ka Poakahi nei i aponoia ai me ka lokahi ka Lunakanawai James J. Banks, ke kolu o na lunakanawai kaapuni i lunakanawai no ka aha hookolokolo o na hihia kuloko, he kulana hana hou i hookumuia e ka ahaolelo i hala.

Ekolu mau moho i waihoia ae no @e koho ana no ia kulana. Na A. M. Brown i waiho ae i ka inoa o ka Lunakanawai J. J. Banks, a mailoko ae o 44 mau baloka i hukiia he 29 no J. J. Banks, he 11 no Miss Marguerite K. Ashford, i waihoia ae ai e ka Lunakanawai Alexander Lindsay Jr., a he 4 baloka no Noa W. A@uli, ka hope loio kalana mua o ke kalana o Hawaii, a o kekahi hoi o na moho i waihoia ae ka inoa o W. C. Achi Sr.

Ma ke noi a A. L. Castel a i kokuia e H. K. Ashford ua aponoia ko Lunakanawai Banks kohoia ana me ka lokahi, a ua noiia mai ka oluolu o A. M. Cristy, ke kakauolelo a ka ahahui, e lilo oia i elele no ka hele ana ae e hoike i ke Kiaaina Farrington ame ka Lo@o Kuhina H. M. Daughtery no ia hooholo ana a ka Ahahui o na Loio o Hawaii. O ka Lunakanawai Sanford B. Dole ka peresidena, ka lunahoomalu o ka halawai a he kanalima lala i hoea ae ma ia halawai.

No ke kanaka nana e pani ae i ko Lunakanawai Banks hakahaka ua hooholo ka ahahui e hoopanee iki ka hooholo ana a kekahi manwa okoa aku, mamuli o ka noonoo ana o ka ahahui e hookohu mua ia mai ka Lunakana wai Banks ma keia kulana hou e ka Peresidena Harding, a i kona kaawale ana alaila noonoo aku ke kanaka e hookohuia mai ma kahi i hakahaka.

 

WAKINERONA, Oct. 3- Elua mau kanaka i ikeia ua make iloko o ke ahi nana i hamu i ka Hokele Lahui a lilo i puulehu, ma kahi kokoke i ke kapitala ma ka po nei. O ka Hokele Lahui kekahi o na hokele kahiko loa maloko o ke kulanakauhale. Maloko olaila i make ai o Henry Clay, a maloko no hoi olaila e ai mau ai ka Peresidena Linekona.

 

PEKING, Oct. 2- Ua hoike ae ke kuhina Pake no na hana o ko na aina e i keia la e holo aku ana oia no Amerika maluna o ka mokuahi ka Emepera Wahine o Rusia ma ka la 14 o Okatoba. Oia ana ke alakai o na elele Pake i ka ahakuka nui e noho ana ma Wakinekona maluna o na ninau e pili i ka hapa hikina ame ka hoohaiki ana mai i no lako kaua.

 

HE ELIME MAU KULA PO MA KA OLELO ENELANI

 

Ma ka po Pakahi nei i hoomaka ai na kula po no ka poe aoo, no ke ao ana ia lakou ma ka Olelo Enelani, he hana i hoomakaia ma kekahi mau mahina aku nei i hala, ma ke ano he hana hoeueu na ka lahui no ke kokua ana e hoolilo ia Amerika he aupuni olelo En@lani o na kanaka mai o a o.

Ua huipu ka papa hoonaauao, ka papa o na lunakiai, ka ahahui Hooikaika Kristiano a na kanaka opio ma ka hooikaika ana e lilo keia mau kula i hana holopono. Ma ka hana e pili ana i ka hoolaha ana ame ka hoopaa anan i na inoa o na haumana ua hookoia aku e ke komite a na kula Kepani ame na lunahooponopono o na nupepa Kepani.

O na halekula aupuni i hoomaka e kula i kekahi mau papa ma ka @o Poakahi nei oia keia malalo nei: Kahehuna, Kaiulani, Kauluwela, Kaahumanu ame Pohukaina. O na po kula o ka pule o ia ka po Poakahi ame ka po Poaha mai ka hora 7:15 a ka hora 9 p.m. No ka manawa kula i ka makahiki ua maheleia ekolu manawa ekolu mahina pakahi, a o ka ukukula no ka hapaha hookahi he $4.50.

He kula maikai loa keia no ka poe i mahele ole i ka olelo enelani e hele ae ai, i loaa kekahi wahi pakake iki ma ka olelo haole, a i lilo ai lakou i mau haumana no kekahi o keia mau kula he hanan pono ka hele ana ae e hoopaa i ko lakou mau inoa me kekahi mau kula.

 

MAKE HE KEIKI KEPANI I KE KAA OTOMOBILE

 

Ma ka hora ekolu o ka auwine la o ka Poaono aku la i hala, i halawai ae ai he keiki Kepani me ka make ulia, mamula o kona hooku'iia ana aku e ka kaa otomobile ma Waiau, Ewa, makahi he hookahi ame ka hapalua mile ka mamao mai Aiea aku.

O ka mea nana e hookele ana i ke kaa otomobile, o ka hooku'i anan aku me kela keiki Kepani, oia o Okomura, ma ka noho ana o ke kiure koronelo e ninaninau pono i ke kumu o ka make ana o kela keiki, ua haawi ae kela kiure i kana olelo hooholo, e hookuu ana ia Okomura mai ke kau ana aku o na ahewa ana maluna oha.

Ma ka moolelo pokole e pili ana no kela make ulia, ua holo ae ka kela keiki Kepani mahope pono ae o kekahi kaa kalaka, a oili ae la mamua pono o ke kaa otomobile o Okomura @ holo aku ana, o ka hooku'i aku la no ia, me ka hiki ole ke alo ae, ma kekahi ano , no ka hoopakele ana i ke ola o ke la keiki Kepani.