Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 37, 16 September 1921 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

E UKU I NA AUHAU E PONO AI.

            Ke mahalo nei makou i na keehina i laweia ae e ke keena o ka loio kuhina o ke Teritore, ma o ka Hope Loio Kuhina Atkinson la, e koi ana i na luna oihana ame na limahana apau e noho ana malalo o ke aupuni Teritore, a ma na kalana lehulehu, i hooheinahema i ka uku ana i ko lakou mau auhau; he pono ia lakou ke hooponopono ae no ka uku koke ana i na auhau i hookaa ole ia: in a aole pela, alaila e laweia ae ana kekahi hapa o ko lakou mau ukuhana, no kela mau auhau kaa ole, i kela ame keia manawa, ahiki i ka uku piha ia ana o ia mau auhau.

            Ua hoounaia aku ke kauoha i na luna auhau apuni keia Teritore, no ka hoolako ana ae i ke keena o ka loio kuhina, me ka papainoa o na luna oihana ame na limahana i uku ole i ko lakou auhau; pela pu no hoi i na poo o na keena oihana lehulehu, no ka hoolako ana aku i ka papainoa o na limahana maloko o kela mau keena, a ma kekahi olelo ana ae, aia ke keena o ka loio kuhina, ma ke alahele pololei, e hooko ana i na kanawai i kauia, no ka poe hoohemahema wale i ka uku ana i ko lakou mau auhau.

            Ma ka mea oiaio maoli, o ka poe apau e noho hana ana malalo o ke aupuni; e ukuia ana i na ukuhana maikai i kela ame keia mahina, mai na dala auhau aku, a ka lehulehu e uku ana iloko o ka waihona puuku, o lakou ka i hoopomaikai loa ia aku i kela ame keia mahina; a keia pepa i ike ole ai i kekahi mau kumu kupono ma ka aoao o na luna oihana, a mau limahana o ke aupuni, e hookaa ole ai i ko lakou mau auhau, koe wale no na manao kolohe iloko o lakou, a i ole, he hoohemahema maoli no paha i ka hookaa ana.

            Malia paha, ua ku kela hana, a ka poe hookaa ole i ko lakou mau auhau, mamuli o ka hoala ole ia aku he mau koi ana ia lakou, no na auhau i uku ole ia i na makahiki ae nei i hala; aole nae ia ke kumu kupono no ko lakou hoohemahema ana; pehea la ko lakou manao, in a o ka hoopa'i no ia hoohemahema ana, e hoopauia aku lakou, mai ka lakou hana aku; ke manao nei keia pepa aole loa he hookahi mea e haule hope ana ma ka uku ana i kona auhau, aka e lilo ana lakou i poe makaala loa, a aohe hoi he mau koi ana aku ia lakou, elike me keia a ka Hope Loio Kuhina Atkinson, e hooikaika nei, e loaa mai i ke aupuni he puu dala mahuahua mai na auhau mai i uku ole ia.

            Ma keia koi ana i na auhau i uku ole ia o na luna oihana, ame na limahana o ke aupuni Teritore ame na kalana lehulehu, ua pili ia i na auhau like ole o kela ame keia ano, i kuleana ai lakou e uku, ia mau auhau; nolaila o ka hana pono wale no, o ka hooponopono koke ae no ka hoopau ana i kela pilikia; in a aole pela, alaila e konoia ana na lunahooia, e paa aku he hapaha o ka uku mahina o ka poe i noho aie i ke aupuni no na auhau, i kela ame keia mahina, ahiki i ka uku piha ia ana o ko lakou auhau kaa ole.

            Ke uku nei na makaainana o keia Teritore i ko lakou mau auhau, mamuli o ka manaoio ana, he kuleana nui ko lakou e hana aku ai pela, i pono ai na hana o ka lehulehu, oiai mai na dala auhau mai, i kauka'iia aku ai ka holopono o ka hookele ana i na hana o ke aupuni; o ka manao ana o ka poe e noho ana malalo o ke aupuni, e alo ae i keia haawe me ka nana ole i ko lakou lilo ana he poe i hoopomaikaiia mai na dala auhau aku, o kekahi kela o na hana ku i ke kolohe; e pono a e loaa aku kekahi haawina a'o kupono loa ia lakou ma kekahi ano.

            Malia paha, aole no he nui o ka poe e noho hana nei ma na hana aupuni, i komo aku iloko o ka papa o ka poe hookaa ole i ko lakou mau auhau; no ia poe nae ka ke Kuokoa nei e a'o aku nei, e uku koke ae i ko lakou mau auhau me ka hoo hakalia ole, a e lilo hoi keia hana ma ka aoao o ke keena o ka loio kuhina, i haawina a'o maikai loa no keia mua aku, mai hoao hou e hoohemahema, i ka hookaa ana i ka oukou mau auhau.

            Pehea ka nui o na hoao ana a kekahi mea, e alo ae mai ka uku ana i kona mau auhau, aole loa oia e pakele. no ka mea e ku mau ana ke kanawai mahope o ke aupuni i na manawa apau.

PAHEA LA E LAUPA'I HOU AI KA LAHUI?

            I hoala ae la keia pepa i ka ninau maluna ae, mamuli o ka nui a lehulehu o na manao hoakaka i kamailioia maluna o ke kanawai hoopulapula hou i ka lahui Hawaii, he mau manao hoakaka hoi, e kakoo ana i ke kanawai hoopulapula, a e ku-e ana hoi i@ ua kanawai la.

            O ka manao maoli o ka liuaolelo "rehabilitation" hoi hou i ke kulana kahiko, nolaila o ka pololei o ka unuhi ana o ke kanawai i hooholoia i hooholoia mai nei e ka ahaolelo lahui, he "Kanawai Hoihoi Hou i ka Aina". o ia hoi, e hoi na Hawaii a noho ma na aina, malaila e mahi aku ai, a e hanai aku ai paha i na holoholona.

            He hoopulapula no keia ma kekahi olelo ana ae, o ia hoi o ke ano keia o ke ola ana o ka lahui Hawaii mamua, e noho ana ka lahui ma ko lakou mau aina iho, e mahi ana i na aina, me ka hooikaika ana i na hana e pono ai ka noho ana o na knaka; a mai na hua mai o ka lakou hooikaika ana, e loaa mai ai na meaai kupono e loaa ai ka ikaika, ame ke ola maikai ana i ke kino; a o ka mea oi aku, e hanu mau ana lakou i na ea oluolu kekahi mea kokua nui mai i ka ulu ana o na kanaka me na kino ikaika, a loihi no hoi ke ola ana.

            O ka manao o ka huaolelo hoopulapula, o ia no ka ulu hou, ka hoomahuahua hou, a he hoolaupa'i hoi ma kekahi olelo ana ae, e laa paha ka hanau nui iwaena o ka lahui; nolaila he mea anei e hoea mai ai i keia hopena e upuia aku nei no ka lahui Hawaii, malalo o ke kanawai hoopulapula i hooholoia mai nei e ka ahaolelo lahui?

            He nui na manao hoakaka i hoikeia ae e kekahi poe o kakou, mamuli o ka hoi ana aku o na Hawaii a noho maluna o na aina e haawiia aku ana ia lakou, malalo o keia kanawai hoopulapula, e ulu ae ana na kanaka opio ame na kaikamahine opio, a mare aku kekahi i kekahi, ma keia ano iho la e nui mai ana na hanau o na Hawaii, a i ka hala ana o kekahi mau makahiki loihi, e ulu nui ana ka lahui kanaka.

            O ka pololei, a pololei ole o keia manao, ke kukulu aku nei ke Kuokoa i na mea oiaio i ikeia no keia lahui kanaka, i ka manawa e ulu ana keia lahui he haneri makahiki a oi aku i kaahope ae nei:

            I loko o kela au pouliuli o ka noho ana o keia lahui Hawaii, o kekahi mea ano nui loa i ko lakou ola ana, o ia no ka ike i na laau kupono loa no ka hoopakele ana ae iloko o ka wa o ka ma'i e kau mai ai maluna o lakou, mai ka wa bebe mai o ke keiki, ahiki i ke kanaka makua ana; ua ike maoli na Hawaii o ia au, i ka hoopakele ana ae i ka lahui mai ka make mai, me he mea la, o keia iho lā ke ki ano nui loa, o ka ulu o ka lahui ia wa.

            He au hoomanakii kela o na kanaka Hawaii, eia nae e hilinai ana lakou maluna o ko lakou mau akua iho me ka maka'u maoli; iloko o ko lakou mau manawa o ka pilikia ame ka poino, ua uwalo aku lakou imua o ko lakou mau akua me ke ku'io maoli, e hanai ana ka laau, me ka hele pu o ka mea i ikeia, ua laupa'i maoli ka lahui ia wa.

            Elike me ka nee ana mai o ke au o ka manawa, ua loaa mai ka naauao ame ka malamalama i keia lahui kanaka, me ia naauao ame ia malamalama, i auhee aku ai na hana o kela au pouli, hoohemahema aku la na kanaka, i na laau lapaau. pela ka hoomana ana i na aumakua, a hopu mai la lakou i ke ola kristiano ana, e haalele ana i na aumakua, a hoomana aku la ia Iehova, a i Kana Keiki, ka Hoola o ke ao nei.

            Malia paha e olelo mai ana kekahi, o keia ke kumu emi o ka lahui Hawaii, no ka haalele ana o keia lahui, i na mea maa i ka hanaia e na Hawaii o kela au pouli, a mamuli wale no o ka hoi hou ana aku ia mau hana, e hoolaupa'i hou ia ai keia lahui kanaka; aole he pololei o ia manao pela.

            Ke holomoku nei ka make i na Hawaii no na makahiki lehulehu ae nei i hala, i oi aku mamua o na hanau; no ko lakou hoi ana mai anei a noho ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, aole he noho ma na kuaaina? He wahi kumu no paha ia ke olelo ae, o ke kumu ko'iko'i nae, o ia no ka noho naaupo o na Hawaii, i na lapaau naauao ana i ka lakou poe keiki i ka wa ma'i; a o ka mea oi loa aku, o ia no ko lakou nele, i ka manaoio ana i ke Akua, a lakou i koho ai, ke Akua i ma kaukau mau e haawi mai i ke ola; i oi aku i ka na aumakua i hana mai ai i na Hawaii o kela au naaupo.

            Pehea la e laupa'i hou ai ka lahui? He hookahi no kumu e hoolaupa'i hou ai ka lahui Hawaii o ia no ke pani ana aku i ka makalua, nana e luma'i nei ka lahui i ka make. Ina aole e hiki ke paniia aku kela puka a paa, aole no e ulu hou keia lahui kanaka, me ka nana ole i ko lakou hoi ana ma na kuaaina e noho ai, no ka mea aia no ka make ma na ipuka apau o kela ame keia ohana Hawaii. Aia a loaa ia lakou he mau ike, a he mau makaukau, i ka malama ana ia lakou iho i k wa o ka ma'i i ka hoohana ana i kekahi mau laau kupono i hooiaioia ko lakou maikai; a hui pu iho me ko lakou manaoio i ke Akua nana i hana i ka lani ame ka honua, he mea kanalua ole ke olelo ae, e ulu i'o auanei ka lehui; aka in a o ka noho uhauha, ka piha lealea, a piha hoomoloka, me ka ai-a ke ano o ke ola ana o na kauaka, e mau aku auanei ka emi ana o keia lahui ilalo, ahiki i ke koe uuku loa ana.

            O ka mea maopopo loa, ma ka hoi ana aku ma na aina i hookaawaleia malalo o ke kanawai hoopulapula, o ia no ka loaa ana o ke kuonoono i kekahi poe o kakou, he kuonoono nae e loaa mai ana, mamuli wale no o ka hoomanawanui ana, aole mamuli o ke kauka'i aku, na ka pomaikai no e hele mai me ke komo kino ole aku e hooikaika iloko o na inea ame na popilikia o ka noho ana.

            Ke kakoo ikaika nei keia pepa i ka manao o kekahi poe Hawaii, no ka hoi aku a noho ma na aina hookuonoono, malalo o keia kanawai hoopulapula, me keia manaoio nae, aia wale no lakou a makaukau me na mea e hiki ai ke hoopakele ia lakou iho i na manawa o ko lakou mau pilikia ma ke kino, alaila he manaolana nui ke loaa ana no ka ulu i'o o ka lahui, ma ka heluna a ma ke kulana kuonoono.

            Ua hoouna ae ke komite o na hana kokua i ke kinai ana i ka waiona, o na Kepani he leka i ke kiaaina, no ka makaukau o kela komite e haawi aku i na kokua ana, i wahi e pau ai ke kauaiia ana o ka okolehao ma Hawaii nei. Oiai o na Kepani ka poe e hopuhopu mau ia mai nei no ke puhi ame ke kuai okolehao, he hana ku i'o i ke kokua ame ka hoopakele, ma ka aoao o kela komite, in a lakou e komo aku ana iwaena o na Kepani apau ma Hawaii nei, a kauoha aku me ka ikaika, e hoopau koke i ka lawelawe ana i kela mau hana ku-e a hakihaki kanawai.

Nuhou Kuloko

            No ka piha loa o na oneki o ke Kuokoa i keia pule, ua hoopaneeia ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a na makamaka, a keia pule ae.

            Mahope iho o ke kaama'i ana no na pule ae nei elua i hala, i huli hoi mai ai ka Lunahooponopono o keia pepa no kona keena hana, ma ka Poakahi iho nei.

            He $6,612 ka huina i loaa i keia manawa, no ka waihona hoopulapula, mamuli o na hoomilamila o na aina aupuni i ukuia ae i ke aupuni iloko o na mahina elua aku la i hola.

            Ma ka Mauna Kea o ka Poalua iho nei, i huli hoi mai ai o David Kalei Kahaulelio mai Hawaii mai, mahope iho o kona hoohala ana i kona hoomaha ma Hilo no kekahi mau pule.

            A hoea mai i keia manawa, aole he mea i loheia, no ka hookuhuia ae e ke ke kiaaina, no na makalua i koe e hoopihaia aku ai ma ka papa komisina, no ka bila hoopulapula o Hawaii nei.

            O ka inoa o Raymond C. Brown, ke kakauolelo o ka oihana kalepa o Honolulu nei, ka mea i manaoia, e hookohuia mai ana oia i kakauolelo no ke Teritore ma kahi o ke Kakauolelo Iaukea.

            Eia ka Ilamuku Oscar P. Cox ke lawelawe mai nei i na hana o kona keena hou i keia manawa, me kona hookohu ana ae i kona mau hope no ke kokua ana aku iaia i na hana apau o kona keena.

            Ma na mea i hoomaopopoia, ma ke komo ana o na kula aupuni ma ka Poakahi iho nei, ua oi hou ae ka nui o na haumana ma ka hapanui o na halekula i keia hoomaka hou ana o na kula aupuni.

            Ma ka la apopo e, malama ae ai na heihei waapa, maloko ae nei o ke awa eia na keiki hoehoe waapa o Hilo i keia kulanakauhale, me ka manaolana e aha'i i ka lanakila o kekahi mau heihei waapa o ka la apopo.

            Nui ka põe ku-e a hakihaki i ke kanawai hookapu waiona federala i kauia mai na hoopa'i kanono iloko o ka aha federala i keia mau la iho nei, me ke aku pu ia mai o na hoopa'i hoopaahao maluna o kekahi poe i hoopiiia

            Mahope o ka hoohala ana i kekahi mau pule lehulehu ma Kapalakiko, i huli hoi mai ai ka Lunamakaainana E Da Silva o Hilo ma ka Poalua iho nei a ma ka mokuahi Matsonia, i huli hoi loa aku ai ioa no ka Uakanilehua no kona home ma Hilo.

            E malamaia ae ana he hoike hui o na Kula Sabati o Oahu nei mauka o Kalihi ma keia Sabati iho; a ma na mea i manaoia, o kela ana kekahi hoike Kula Sabati e piha ana i na papa e komo ana iloko o na hana hoike, ame ka poe makaikai.

            Ma ka Wilhelmina o ka haalele ana iho ia Honolulu nei, ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei, i holo aku ai ka Hope Makai Nui Aseh o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, no ka hoohala ana he elua mahina ma Kaleponi, mamua o kona huli hoi hou ana mai no keia kulanakauhale.

            Mahope iho o ka hoohala ana i kekahi mau la ma Hilo, Hawaii, i huli hoi mai ai ka Loio Kuhina Harry Irwin ma ka Mauna Kea o ka Poalua iho nei. I holo aku oia no Hilo, Hawaii, ma ka hihia hoeha a ke aupuni e ku-e ana i ka Makai Nui Sam Pua, ua ae okoa ae ka Makai Nui Sam Pua no kona pili i ka hewa, ame ke kauia ana mai o ka hoopa'i o hookahi haneri dala maluna on a.

            PAA AE I KA HOPUIA ME NA KINI OPIUMEA.

            Ma ka Poakahi nei i paa ae ai he Pake, o Young Chan ka inoa i ka hopuia, me ka paa pu o na kini opiuma i loaa aku ai malalo o kona malu i na makai, ma ka manawa a lakou o ke komo ana aku ma kekahi hale ma ke alanui Kukui ame Bishop, he heluna nui o na opiuma ka i loaa aku o na makai.

            Wahi a na makai o ka hoike ana ae, ua lehulehu no na manawa a lakou o ke kipa ana aku i kela hale mamua aku, aohe nae he opiuma i loaa ia lakou, ka hoike oiaio hoi ma ka aoao o ke aupuni i makemakeia aku ai, eia nae ma ka Poakahi nei akahi no a wi ka niho, loaa pono ko kolohe. Ua laweia ae o Young imua o ka aha federala a ua hookuuia mai oia ma o kona bela ana ae $250.

            He ekolu mau kanaka e noho ana maloko o ka hale ma ka manawa o ke komoia ana aku e hopu a oiai, ma ka Young olelo oia ka on a o ia hale a nana hoi ka opiuma, ua hookuuia na Pake e ae elua, a o Young ka i paa ae i ka hopuia, elike me ka hoakaka a na makai.

Nuhou Kuwaho

            Pekina, Sept. 8-He kaua hahana loa ka i hooukaia mawaena o na pualikoa o ka akau ame na pualikoa o ka hema o Kina, oia ka lono i hoikeia mai Iehang mai. O ka huina nui o ka poe i make a i hoehala ma na aoao a elua ua kohoia he 10,000. O ka eheu hema o ka pualikoa Zechuan ke lele kaua ae la ia Iechang.

            ATLANTA, Sept. 8-He uku mahina o $55,500 ka i haawiia ae i keia la no ka poe na lakou i hoopa-hu me ke kiana pauda a nahaha ai ke alanui kaaahi Atlanta, Birmingham & Atlantic he mau la kakahikahi aku nei i hala, a make ai ka wiliki ame ekolu poe e ae i hoehaia.

            SALT LAKE CITY, Sept. 12-Ua hoopaneeia ka hoolohe ana i ka hihia o Mrs. Lyda Eva southard, ka wahine i hopuia ai ma Honolulu nei iloko aku nei o ka mahina o Mei no ka hewa oia ka pephi ana i ke kane mua ana a make, a ka la apopo.. He iwakalua kumamaha hora nona e noonoo ai no kana pane e waiho mai ai imua o ka aha.

            MANILA, P.I. Sept 2.-O ka panalaau mua o kahi e noho ana o ka poe ma'i lepera maluna o ka mokupuni Colon, kahi he 50000 ka nui o na ma'i i hoopaaia ai, oia kahi hope loa i makaikaiia ai e ke Kenerala Wooda. Me ia Komisina ke Konela W. E. Lewis, ke poo o ka oihana kauka o na pualikoa Amerika maloko o na moku puni Pilipine, ame ke Kauka Victor G. Heiser a ka ahahu@ Rockfeller. O kauka Heiser ke poo o na kauka o ka papa ola maloko o na mokupuni Pilipine no na makahiki eiwa i hala.

KE LAHA MAI LA MA AMERIKA NA WAHINE INU RAMA.

            Ua hoike ae o Tom Quinn i kona hookahahaia no kana mea i ike ai ma Amerika, mahope o kona hoi ana mai nei mai ka ainamakua mai ma ka Venturo o ka Poakahi nei, oia hoi ka lawelaweia o ka hana kuai waiona ma ke ano laula ma Amerika.

            Wahi ana, ua hiki ka waiona ke loaa ma kela ame keia manawa a ma kela ame keia wahi. Ua kuaiia ka waiona ma ke ano laula. Ua hiki ke kuaiia ma kela ame keia manawa a ma kela ame keia wahi. Ina ka e makemake ana kekahi i waiona, o ka hana wale no a ka mea makemake o ka hoike aku a e loaa koke ana i ka manawa pokole.

            Ua hookahahaia ka oia i kona, ike ana aku i na kaikamahine opiopio maloko o na hale hulahula a ma na wahi e malamaia ana o na hana lealea, a e kaheawai ana hoi ka waiona, he mea i ike oleia i ka manawa mamua aku o ka hookapuia ana o ka waiona.

            "O na kaikamahine âme na wahine e hele ana i na hale hulahula aia maloko o ko lakou mau pakeke na omole lama palahalaha liilii, a i ka manawa e hulahula ai, e huki ae ana lakou ia mau omole a inu ae la imua o ka lehulehu," wahi a Quinn o ka hoike ana ae. Uo lilo ka inu waiona i mea makemake nui ia e na wahine opio," wahi a Quinn i hoike ae ai.

NA MAKE.

            C. H. Ludwig ia Mattie Beekley, Sept 2.

            Wm. C. Burger ia Ida Kailiili, Sept. 6.

            Geo. Mannette ia Mary Makolo, Sept. 6.

            Harry H. Kalolo ia Libbie Wela Cruz, Sept. 10.

NA HANAU

            Na Samuel Makua âme Alice E. Brodley, he keikane, Sept. 2.

            Na Phillip H. Naone ame Maryann Kaua, he kaikamahine, Sept. 6.

            Na mr. Ame Mrs. Frank Van Gieson, he keikikane, Sept 10.

            Na Koohai Hall âme Kawai Kualii, he keikikane, Sept. 10.

            Na George Lalakea âme Julia Rosea, he kaikamahine, Sept. 10.

            Na John Meyers âme Mary Mutch he kaikamahine, Sept. 11.

            NA MAKE.

            Palapala Nuuhiwa, ma ka Home Lunalilo, Sept. 3.

            John Kawai Makaiwi Jr., ma ke alanui Beckley, Sept. 4.

            Hattie Hoke Puahi, ma ke alanui 10, Palolo, Sept. 6.

            Mike Kauinui, ma ke alanui o ka Paka Athletic, Sept. 6.

            John Tamatoa Baker, ma ke alanui Booth, Sept. 6.   

            Becky A. Hunt, ma ka Wilhelmina Rise, Kaimuki, Sept. 7.

            Helen Irvine, ma ka Home Leahi, Sept. 8.

            Ernest K. Puni Jr., ma ka Halema'i Kauikeolani, Sept. 10.

            Margaret Kini, ma ke alanui Coral, Sept. 11.

            Kamakea Kalauao, ma ka Halema'i Moiwahine, Sept. 12.

            Mrs. James A. Akimo, ma ke Alanui Apio, Sept. 14.

HOIHOI HOU LA MAI EKOLU KEIKI MAHUKA

            Maluna o ka mokuahi Ventura o ka haalele ana mai ia Honolulu nei, ma ka auwina la o ka Poakahi aku nei i hala, i holo mahuka aku ai he ekolu mau keiki opio o keia kulanakauhale, me ka manao e ike aku aua lakou ia Kapalahiko, eia nae ua poho wale ia manaolana o kela poe keiki, no ka mea he alahele okoa ka ka Ventura o ka holo ana, no Aukekulalia, a o ka mea nana i hookahaha loa mai i ko lakou noonoo, o ia no ko lakou hookauia ana maluna o ka mokuahi Sonoma, a hoihoi hou ia mai no Honolulu nei.

            Mahope iho o ka haalele ana mai o ka mokuahi Ventura ia Honolulu nei, a oiai hoi ka makuahi e holo ana ma ka moana, i ikeia ai kela poe keiki e na aliimoku, a nono@ nui aku la i ke kapena, e aeia ma@ lakou, e noho hana @ o ka @@u, no ka uku ana i ko lakou uk@@@@, ahiki i ke ku ana aku i ka aina, ua hooleia mai uae ia noi a lakou.

            Oiai ua maopopo i na aliikoa, o ke Sonoma ko mokuahi, e huli hoi mai ana no Honolulu nei, ua hoounaia aku la he kelekalapa uwea ole i kela mokuahi, e kauoha aku ana i ke kapena, e holo pololei mai ma ke alahele e halawai ai na mokuahi i kahi hookahi, nolaila ma ka po o ka Poalua, i hui pu ai ua mau moku nei i ka moana, a hookauia mai la na keiki mahuka maluna o ke Sonoma.

            I ke ku ana mai o ke Sonoma i ka uwapo, ua haawiia mai la kela mau keiki mahuka, malalo o ka malu o ka Makai Saunders, a nana i hoihoi aku ia lakou no ko lakou mau home pakahi.

            Ma ka manawa o ka hoikeia ana aku i kela poe keiki no ko lakou holo mahuka ana, ua hoole loa mai la lakou, me ka olelo ana mai na kekahi mea maluna o ka Ventura i olelo mai ia lakou, e noho hana maluna o kela mokuahi, o ia ka ihi uala kahiki ana ame na hana e ae, o ke kumu ka ia o ko lakou kau ana maluna o kela mokuahi, aole no ko lakou manao maoli e holo mahuka.

            He hookahi nae mea a kela poe keiki i ae mai ai, o ia no ko lakou makemake loa e ike ia Kapalakiko, a ua hookahahaia mai hoi ko lakou noonoo i ka maopopo ana, he alahele okoa loa ka ka Ventura i holo ai, aole no ka Ipuka Gula o Kapalakiko.

KAUOHALA KA LOIO ANDREWS NO KEKAHI HIHIA ANO NUI.

            He kauoha ka i loaa mai i ka Loio Lorrin Andrews o Honolulu nei mai ia Konela Howard Hathaway mai, no kona holo aku no Seattle, no ke kupale ana i ka hihia pepehikanaka o James Mahoney, kekahi o na hihia pepahikanaka ano nui, e kakaliia aku nei ka hopena e oili mai ana ma kela hihia.

            Mamuli o keia kauohaia ana mai nei o ka Loio Andrews e holo aku no ke kupale ana no kela hihia, he hoike ana mai ia no ke kaukai o na hoaloha o ka mea i hoopiiia, i kekahi pono nui, ma o ka loio la o Honolulu nei.

            Wahi a Mr. Andrews i hoakaka ae ai, aole i maopopo loa kona holo aku no ke kupale ana no kela hihia pepehikanaka, aka nae, in a nei no kona holo i'o aku no Seattle, alaila aole oia e noho aku ana ma kela kulanakauhale, e lawelawe ai i kaua oihana loio, e huli hoi hou mai ana no oia no. Honolulu nei, no ka mea ua hoolilo oia ia Honolulu nei i homo noua, a o keia kona kahua e lawelawe ai i ka oihana loio.

            I kulike ai me ka moolelo e pili ana i ka hihia pepehikanaka i hopuia ai o James Mahoney, he mau pule kakaikahi wale no ka mare ana o kela haole me kana wahine, alaila ua nalowale honua iho la ka wahine, me ka maopopo ole, a i ka wa i ninauia aku ai, no kahi o nalowale ai o kana wahine, o ka pane a kela kane. ua hala aku oia, no ka makaikai ana ma kekahi mau kulanakauhale.

            Ua hoomaka na makai e hookolo mahope o ka meheu o kela wahine, a iloko o ka lakou mau hooikaika ana, i loaa aku ai ke kino make o ua wahine nei, maloko o kekahi pahu lole, maloko o ka Lokowai Wakinekona; o keia iho la ke kumu i hopuia ai o ke kane, malalo o na kumu hoohuoi.

HOOMAIKAI I KA HALE O NA ALII HAWAII

            Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe: E oluolu mai kou ahonui no'u hou kekahi rumi kaawale o ka kaua hiwahiwa, e hookauwa hou aku i keia mau lalani manao pokole, oiai ma kuu kilohi ana iho iloko o ka kaua elele waha-ole, ike iho la au, hookahi a kaua hoomaikai i koe aohe i komo mai iloko o ka kaua elele, no ka mea, ua ike like mai na ahahui apau ia'u i ko'u wa e waiho ana i ka nawaliwali.

            Ka'u hoomaikai kiekie i ka ahahui ka Hale o na Alii o Hawaii, ka haawiaku nei maua i ka maua hoomaikai kiekie i ka ahahui ka hale o na Alii o Hawaii, mai ka Iku Lani Hoano ame na luna nui o ka ahahui ame na mamoalii o ka ahahui, i hele mai e ike ia'u, ame ka oukou mau leo aloha no'u.

            Nolaila, ke haawi aku nei maua i ka hoomaikai kiekie mailoko lilo o ko maua puuwai; oluolu e lawe i ka maua hoomaikai kiekie.

            MR AME MRS. WM. MAKUAKANE.

            Kakaako, Honolulu, T. H.

KU I KA HANOHANO KA HOOLEWA O LA MAU KOA.

            Ma ka auwina la o nehinei, i malamaia ae ai he anaina hoolewa ku i ka hanohano no ia mau keiki Hawaii, o ke komo ana aku iloko o ke kaua ma ka aoao o ke aupuni o Amerika, a i make hoi ma ke kaua nui o ke ao nei; no laua na inoa o John H. Rowe ame George B. Tom, a i hoihoiia mai hoi ko laua mau kino wailua no ke kanu ana ma Honolulu nei.

            Maloko o ka hale waiho kupapau o Williams i malamaia ai he naina haipule maluna o ko laua mau kino, kahi i akoakoa ae ai na ohana ame na hoaloha, alaila mailaila aku no ka halepule Kakolika, a mailaila aku no ka ilina mauka o Nuuanu.

            Ma ka kulanakauhale o Nu Ioka o John H. Rowe o ke komo ana aku iloko o kekahi o na pualikoa, o ka hoounaia ana no na kahua kaua o Palani, a ua halawai oia me ka make, i ka poka a na enemi, oiai maluna o ke kahua kaua.

            No kona hoa hoi o George B. Tom, ua make oia maloko o ka halema'i ma Palani, mamuli o ka ma'i numonia.

            Oia kekahi o na opio lehulehu o keia kulanakauhale, i haawi aku ia lakou iho o ka haalele ana mai ai ia Honolulu nei, a au aku la i ka moana, no na kahua kaua ma Palani.

            Ua haalele iho keia keiki opio, i kana wahine opio mahope nei, me kona ohana, me ka manao, aia a huli hoi hou mai oia no kona aina hanau, ia we e hoikeike ae ai oia i na makaukau i loaa mai iaia, ma na hana e pono ai kona noho ohana ana, eia ka o hoihoiia mai ana kona kino wailua, aole hoi o kona kino ola elike me kana i manaolana mau ai.

            Ua hulimahai ae na lala o ka Puali Ligiona Amerika, no ka hoohanohano ana i ka hoolewa o keia mau opio o Hawaii nei, pela hoi i hoolako pu mai ai ka oihana koa i kekahi mau pualikoa, me ka bana puhiohe, no ka ukali ana aku, ma ka huakai hope loa a keia mau koa, i mauna aku i ko laua mau ola, no ka pono o ka have hoku o Amerika Huipuia.

NUI KA MAKE I KA WAIKAHE

            E hoakaka ana kekahi nuhou kelekalapa o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale ma ka Poakahi nei, i ka hopena poino o ke kau ana maluna o kekahi poe lehulehu, ma Houston, Texas, me ka nui pu hoi o na waiwai i hoopoinoia e ka wai.

            Penei iho ka ano nui o kela lono kelekalapa:

            HOUSTON, Texas, Sept. 11-He kanaha-kumamahiku ka nui o ka poe i hoomaopopoia ua pau i ka make, a ua oi aku hoi mamua o ka 200 ka nui o ka poe i nalowale, ma o ka waikaho nana i pulumi ae ia Teava ma ka Poalima ame ka Poaono. Ke emi @ He nei ka wai, me ke ku iho nae o k@ ahua o na opala. Ke hoomauia nei ka huli ana i na kino, o na hana hoopoino i na home ma kekahi mau wahi, u@ hiki aku me kahi o ka 27 @@uai ka hohonu.

            O na poino i kohoia ma ka mahele lawelawe oihana o San Antonio, aia ma kahi o ka $5,000,000 ahiki i ka $10,000,000.

            Oiai na lono lehulehu e hoea mai ana mai na wahi like ole mai, eia ke pii mau ae nei ka huina o na make, ame na waiwai i hoopoinoia. Ua hiki aku ma kahi o ka 10,000 mile kuea ka nui o kahi i kau aku ai na hoopoino ana a kela waikahe o ka Poalima.

            He ewalu hou nae mau kino make i loaa aku, a i huiia aku me ka heluna o ka poe mua i make. Ma ka mea oiaio maoli, e loaa hou aku ana no kekahi mau kino make. O na poho no na meaulu, ua kohoia, e hiki aku ana ia ma kahi o na miliona dala.

            BRYAN, Texas, Sept. 11-He umikumamalua kaukani nika i hooneleia me na home ma na wahi haahaa o ka muliwai Brazos i halana pu ia e ka wai. He mau kaukani o n@ pena pulupulu i laweai aku e ka wai, a ua nui pu hoi na holoholona, i pau i ka make.

HOLO MUA ME KA HOLOI OLE I NA PA.

            Mahope o ka hoi ana aku o kekahi koa i maa ole i ka hele i ka haleaiua e ai ai hoike aku la oia i kona hoa koa i kana mea i hana ai maloko o kekahi o na haleaina maloko o ke kaona elike me ia malalo nei:

            "Ia'u i hoea aku ai i ke kaona, a no ko'u pololi, komo aku la au iloko o kekahi haleaina e malamaia ana e kekahi wahine, e ai ai. Oi kali au maluna o ke pakaukau a loihi, a no ka lawe ole ia mai o kekahi mau meaai na'u, o ko'u hele okoa aku la no ia e kii i pa, i puna, i pahi ame ke o, a pela hoi me ka'u mau meaai, a hoomakaukau iho la i ke pakaukau no ko'u noho ana iho e hoopiha i ka lua o ka inaina, a eia nae," wahi ana me ka awihi ana aku o kona maka, "mahope o ka pau o ka'u ai ana, o ko'u ku ae la no ia hele mamua o ko'u kauohaia ana mai e holoi i ka'u mau pa o ka hokae ana, me ka ike ole ia mai."-The Friend.

            Ma ka Mauna Kea o ka Poaono aku nei i hala, i hoea mai ai ka Lunakiai Joseph Uahinui o Molokai, no keia kulanakuahale, a ma ka Mikahala o ka Poalua iho nei, i huli hoi aku ai oia no kona home ma kaunakakai