Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 37, 16 Kepakemapa 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Paa Mai he Elua Mau Haole Koa Powa i ka Hopuia

Kau Maluna o ke Kaa Otomobile o Kekahi Korea me ka Powa Ana Iaia ma Kailua Ae Nei

 

LILO KA OTOMOBILE I NA HAOLE KOA POWA

 

Hoikeia Mai ka Lohe i na Makai a Paa na Koa Kolohe Mauka Au Nei o Nuuanu

 

            Ma ka po o ka Poalima aku nei i hala, i lawe okoa ae @i he wahine Kepani nona ka inoa o Sano Shokudo i kona ola iho, ma ke oki ana i'kona puu i ka pahi, mahope iho @oi o ka pepehi ana aku i kana mau keiki ekolu a pau loa i ka make ma ke oki an@ i @o lakou kaniai me ka pahi.

            O kela kekahi o na karaima ku i ka weliweli loa, i hanaia ma keia kulanakauhale, a ua, manaoia, ua ala mai kela hana ma ka aoao o ka maku@@@@ mamuli o kekahi mau hana i hap@@@@@ aku maluna o kona ohana.

            O na keiki i pepehiia e ka makuahine a make, he hookahi keikikane nona na makahiki he eiwa, @me elua mau kaikamahine, no laua na makahiki pakahi he eono ame eha.

            He eono mau leka i loaa aku i @@ @makai, mahuna o ka pahuume, o ka @oou@@@@ ana mai @apana mai, a o ka manao nui maloko o kela mau lek@ e @oakaka ana ia i kekahi m@u m@@ e pili ana i ke kaue e kela wahine @@ mau @oakaka nae i hooleia ae e ke kane i ka @ clolei ole.

            He hookahi hoi leka i kal@@@ pouoi ia e kela wahine e honkaka ana oia no kona makemake e h@@oiia @@@@ kino make me iapana e kanuia ai.

            @@ʻ@@@@ @@@ @@@@@ @ @@@@ @@@@@ ko ke kane a kela wahine, nona ka inoa o Suegero Shokuda, mauka ae nei o ke alanui ololi Pua, me ke alanui Mor.  I ka pau ana o kana han@ ma ke ahiahi, ua pii ae la oia no @@ hale laluna kahi o kona ohana i no ai eia nae ua paa ka puka i ke pan@@a me ke kiia mai maloko nolaila kahea okoa aku la oia i kekahi o kana mau kaikamahine e kii mai e weje i ka puka aohe nae ho pano mailoko mai o ke @@@@.

            I wahi nae e hiki ai iaia ke komo aku iloko o ka rumi, kahea okoa aku la oia i kekahi keiki uuku e hele a komo aku la @a ka pika aniani me ka whe ana mai i ka puka maloko.

            I kulike ai me ka hoakaka a ua m@@aikia, i ka wa o keia Kepani i komo aku ai iloko o ka rumi ua ike aku la oia i kana wahine iluna o ka moe mawaena o na kaikamahine @@@@ e ailiili wale ana no ka kanu o @@ makuahine aka no na kaikamahine @ae ua make kahiki laua.

            Ma ka nana pono ana aku a ke kane i ka pilikia o kona ohana @@ ike aku la oia ua pau wale no ko lakou mau kania-i i ka moku i ka pahi, nolaila hele aku la ola e huli i kana keikikane a loaa aku la ola e huli i kana keikikane a loaa aku la malalo o ke kapa kuiki, ua moku no kona kania- i.

            Maloko o kela rumi, i loaa ai he elua mau pahi, i hookalaia a oi, a ua hauka'e hoi i ke koko, a he omole kekahi o ka wai akika i loaa pahi, i hookalaia a oi, a ua hauka'e hoi i ke koko a he omole kekahi o ka wai akika i loaa pu aku maloko o ka rumi, i hele nae owaho o ka omole a hauka'e i ke koko.

            Oiai nae e ailiili ana no ka hanu ola iloko o kela wahine Kepani, ua hoihoi awiwiia aku oia no ka halema'i o na ulia poino, me ka manaoia, malia he hana hiki kekahi ke lawelawe aku, no ka hoopakele ana ae i kona ola, eia naw ua make @ oia mamua o ka hiki ana ke hana aku i kekahi mea nona e palekana ai.

            Ma kela la holookoa i kuliuke ai me ka hoakuka a ka poe e noho kokoke ana ma kela wahi maloko wale @@ o ka rumi kela wahine ma kela la ho lookoa, he hookahi hana, o ia no ke kakau ana he mau leka aole nae he mau leka i loaa aku, koe wale no kela leka hookahi, e hoakaka ana no ka hoihoiia aku o kona kino make no Japana.

            Ma ka manao o ka oihana makai, ua ku a pupule maoli ka noonoo o kela wahine Kepani, pela iho la oia i lawelawe aku ai i kela hana karaima k@ i ka weliweli, me ka menemene ole.

            SAN ANTONIO, Sept. 12- Us oi aku maluna o 200 mau kino i loaa aku ma kapa o ka Muliwai San Gabriel maloko o na kalana o Williamson ame Milana, mahope o ka ua nui o ka po Poalima ame ka Poaono, elike me ka lono i loaa ae i ka Express.

Ae Ka Makai Nui Sam Pua no Kona Pili i ka Hewa

Kau Mai ka Lunakanawai i ka Hoopa'i o Hookahi Haneri Dala no ia Hewa On a

HE HOEHA I KEKAHI KEPANI KA HOOPII

Kupale ka Makai Nui Iaia Iho ma ke Ano i Hana Oia Pela i Oili Mai Ai ka Oiaio

            E Hoakaka ana ka lono kelekalapa uweaole mai Hilo mai o ka Poakahi nei i ka ae ana wai la o ka Makai nui o ke Kalana o Hilo Hawaii, Samuel K. Ua, i kona hewa i hoopiiia ae ai imua o ka aha hookolokolo apana a ka Lunakanawai T. E. M. Osorio he hoeha me ka mea eha i ke Kepani, o Senseu Shimabukuro ka inoa, ke Kepani i hopuia ai e ua makai o Hilo iloko o ka mahina o Mei i hala, no ke kuai waiona ame ke kipe i na makai.

            Mamuli o ke apono ana a ka Loio Kuhina Harry Irwin i kau aku ai ka Lunakanawai Osorio i ka hoopa'i o $100.00 maluna o ka mea i hoopiiia.

            Ma @@@manawa o ka Makai Nui Pua i @@@luia ae ai imua o ka aha no kan@@@ne ua hoike aku oia i kona pili @@@ hewa no kona lawe ana i ke kanawai iloko o kona mau lima a kau aku la i ka hoopa'i maluna o Sense@ @@ ke ku-e loa i ke kanawai, aka nae, ma ke ano kupono loa ua manao oia aole oia i hewa.  Ua kaumaha no oia mahope iho uo kona hoeha ana aku i ke Kepani, aka nae ua hiki ole iaia ke alo ae oiai ke Kepani e puliki mai ana iaia, elike me kekahi oleloike i hoikeia ae imua o ka aha, a no ia kumu i kui ai oia i ke Kepani i kumu o kaawale @@@ ai ke Kepani mai @@@@ aku.

            Ua lilo keia hihia i mea kamailio nui ia maloko o Hilo ame ke kumu i ala ae ai o ia hihia.  O kela pepehiia ana o ke Kepani e ka Makai Nui Pua oia ka mea i hanaia mahope o ko ka Makai Nui Pua hooikaika ana ma ke koi ana aka i ke Kepani kuai waiona e hoike mai i ka mea ana i kupe aku ai i kumu e hopu ole ia ai oia no ka hana ame ke kuai okolehao.  Ma kela manawa e ninaninau ana ka Makai Nui Pua i ka mea e pili ana i na hoopii i hoikeia aku iaia no ka lawe o na makai i ke dala kipe mai kela Kepani aku, i ole ai na makai e hopu iaia.

            Ua nui ka eha i loaa i ke Kepani, elike me ka moolelo i hoikeia mai no ia pepehiia ana e ka Makai Nui Pua, a no ia eha on a i laweia mai ai oia i ka halema'i ma Hilo a malaila oia i noho ai no kekahi mau pule no kona lapaauia ana aku.

 

HULI HOI MAI KA LUKANELA KING NO HONOLULU NEI.

            Ma ka moku lawekoa Houston, o ke ku ana mai ma ke Sabati aku nei i hala, i hoea mai ai ka Lukanela King, o keia kulanakauhale, no ka noho hana ana aku malalo oe nei o Puuloa, ma ke ano oia ke poo o ka oihana kaua moana maanei nei.

            O ka Elele Kuhio, ka mea nana i hookohu aku i keia keiki opio e komo ma ke kula a'o kaua moana ma Annapolis, a mamuli o kona hoomanawanui me ka hooikaika pu, i pii ae ai oia mai ke kulana haahaa mai ahiki i kona lilo ana i aliikoa kiekie, me ka nui o ka hanohano i loaa iaia.

            Ua ikeia ka makuakane o keia kanaka opio iloko o na hana o ke aupuni Hawaii nei mamua o ke kaa ana aku o keia mau paemoku, malalo o ka hoomalu ana mai a ke aupuni o Amerika.

            Elike no me ka hana a kona makuakane, o ia ka holomoku, pela no kana keiki, i hahai aku ai mahope o kona mau kapuai; a ua huli hoi mai la oia no kona onehanau me ka makaukau, e hooka aku i na hana apau i hookauia aku maluna o kona mau poohiwi.

            Iwaena o na kanaka apau e noho a'o ana maluna o na mokuaua, o ka Lukanela King hookahi, ka mea i haawiia mai ka ae e mare oia i ka wahine, molaila iloko o ka mahina o Maraki o ka 1912, i huli hoi mai ai oia no Honolulu nei, a mare no i kekahi kaikamahine o keia kulanakauhale oia o Miss Pauline Nawahineokalani Evans, mahope o kela meria ana i holo aku ai laua no Manila, a mailaila ae no na wahi apau a ka Lukanela King e hoonohoia ai, a ma ka Poalua o ka pule aku nei i hala kona hoea ana mai, mamua o ke ku ana mai o ka mokulawekoa, me kana wahine.

 

Ke Houpuupuia Mai Nei ka Inoa o ke Kakauolelo

Manaoia o Raymond C. Brown ke Hookohuia Mai Ana i Kakauolelo no ke Teritore

AOLE HE MANAOLANA O KE KOHOIA O LANE

Paa ka Manao o Kekahi Poe o Brown ka Inoa a ke Kiaaina i Kakoo Aku Ai

            Oiai ke paa mai nei no o Konela C. P. Iankea i ke kulana kakauolelo o ke Territore o Hawaii nei, me ka loaa ole o ke panihakahaka ma kona wahi, ua oiliiili ae nae kekahi mau lono, ma ka Poaono aku la i hala, no ka hoounaia aku o ka inoa o Raymond C. Brown, ke kakauolelo o ka ahahui kalepa o Honolulu nei i Wa@inekona, no ka hookohuia mai i kakauolelo no ke Teritore.

            No na mea e pili ana i kela lono ua hoakaka ae o Mr. Lorrin Andrews ka lunahoomalu o ke komite kuwaena o ka aoao Repubalika, ua loaa aku na hooia ana a Kiaaina Farrington iaia, a i ke komite holookoa no hoi, ma kahi e pili ana i ke kanaka i manaoia no kela kulana, e ua mua ia aku ana ke kumite kuwaena, no kana apono ana mai aole hoi e hoouna kaokoaia kekahi inoa i Wakinekona, no ka hookohuia mai no kela kulana.

            O ka mana hookohu i kekaha mea, no ke kulana kakauolelo no keia Teritore aia no ia iloko o ka lima o ka Peresidena o Amerika Huipuia, me ke apono ana mai hoi o ke senate, eia nae ua manaoio, he kuleana mui ko ke kiaaina e hooia aku ai no ke kupono o ka mea i manaoia i k@kauolelo no ke Teritore oiai o kona hope ia i kona wa e kaawale ai mai Hawaii aku nei.

            He nui na wa olelo o ka pule aku la i hala, e pili ana i ko Mr. Brown lilo aku i kakauolelo no ke Teritore.  Ma ka manao o kekahi poe, aole o Mr. Brown e ae ana e lawe i keia kulana oihana hou, oiai he $5200 wale no ka uka o ka makahiki, oiai hoi o kona uku ma ke ano he kakauolelo no ka ahahui kalepa he $6000 no ka makahiki ua like me $800 ke emi iho o ka uku o ke kakauolelo o ke teritore.

            Me keel like ole no nae o $800 mawaena o na kulana oihana a elua ua paa loa ka manao o kekahi poe, e ae ana no o Mr. Brown e lawe i ke kulaua kakauolelo no ke Teritore, no ka mea ma ko lakou manaoio, he kulana ia a Mr. Brown i ake ai e loaa mai iaia, a o k ke kumu nui no hoi ia o kona hooikaika ana, ma Wakinekona, e hookohuia mai o W. R. Farrington, i kiaaina no Hawaii nei.

            O Mr. John C. Lane, ka inoa a ke komite kuwaena Repuhalika i haawi aku ai i na kakoo ana, no ke kulana kakauolelo aka nae a hoea mai i keia manawa, aole he a hoca mai i keia manawa aole he ma@aolana no ka loaa iaia o kela kulana; o ka inoa hookahi iaia o kela kulana; o ka inoa hookahi wale no o Raymond C. Brown ke manaoia aku nei, e hookohuia mai ana i kakauolelo.

            No kekahi mau hookohu oihana e ae wahi a ka poe i lihi launa aku i ke kiaaina, e hoomau hou ia aku ana ka peresidena o ka papa ola pela hoi me ke komiaina o na aina aupuni ka lunanui o na hana hou ame ka Makai Kiekie Jarret.

            No ke kulana puuka, lunahooia ame ka loio kuhina ua manaoia he poe okoa mai ana ke hookohuia e ke kiaaina: e hoea mai ana no nae i ka wa e hoopauia ai na pohihihi apau ma keia mua koke iho.

KANONO KA HOOPAI O KA POE KUAI WAIONA.

            Ekolu põe i hoopaiia mai no lakou ka huina manawa e noho ai i ka @@@@paahao he 12 mahine, a he umi poe i hoopaiia mai ma ke dala maoli a i hiki aku ka huina o na dala h@@@@@ i ka $2300 ma ke kakahiaka Poakahi nei maloko o ak aha hookolokolo federala a ka  Lunakanawai IIorace W. Vaughan, no lakou keia mau inoa malalo nei:

            James K. Stupplebeen $200 Albert Viera $200 R. Shimamoto $150 Taro Shiroma, ekolu mahina hoopaahao me $250; Woug Sam, ekolu mahina hoopaahao me $100; Matsu Osiro, eono mahina paahao me $500; Olaf Lorang $200 William M. Williams, $200 Constantine $150 ame Gregorio Detros $150.

 

Paa Mai he Elua Mau Haole Koa Powa i ka Hopuia

Kau Maluna o ke Kaa Otomobile o Kekahi Korea me ka Powa Ana Iaia ma Kailua Ae Nei

LILO KA OTOMOBILE I NA HAOLE KOA POWA

Hoikeia Mai ka Lohe i na Makai a Paa na Koa Kolohe Mauka Ae Nei o Nuuanu

            Ma ka Poaono aku @@ o ka pule i hala i paa ae ai i ka hopuia e kokahi o na makaikiu @e mau koa no laua na inoa o Edward Dugan ame G. D. Bezet, a i hoonohoia ma ka Pakou o Leilehua mamuli o ko laua hoopiiia ana ae no @o laua @@@ ana i kekahi kalaiwa kaa @@@@@@ @@@@@@@@@ e kalaiwaia @ @@@ @@@@ @@@@ @@ @@@@ huli Koolau o ka mokupuni o Oahu.

            I kulike me ka moolelo a ka makaikiu o ka hoike ana ae ua hoolimalima keia mau koa i ke kaa otomobile a ke Korea e kalaiwa ana no ka lawe ana ia laua i ka Pali o Nuuanu, a i ka hiki ana aku i ka pali ua kauoha hou aku la laua i ke kalaiwa e lawe loa ia laua i Waimanalo, a in a paha i loaa ka hoohuoi i ke kalaiwa he mau koa epa keia in a la aole oia e ae no ka mea i ka pali wale no o Nuuanu keia mua koa i makemake aku ai e kalaiwa ia laua aole i Waimanalo, o keia kauoha hou ana aku a keia mau koa e lawe ia laua i Waimanalo he manao kolohe aia iloko o laua eia nae aohe i hoole mai he kalaiwa a hoomau aku ia no ka holo ana no ka holo ana no ka manao i Waimanalo io ka keia mau koa wahi i makemake ai e holo aku.  I ka hoea ana aku o ke kaa i Kailua ua kauoha aku @@ @@ koa kolohe i ke kalaiwa, elike me ka hoakaka a ka makai o ka hoihoi ana ae i kana hoike e ku iho malila a oia no ka manawa o ke kalaiwa i hahauia aku ai i ka newa pokole mahope o ke poo a nea aku la.

            Eia nae, aole i pouli ko ke kalaiwa noonoo no ka loaa pono ole ana aku paha o kela hahauia ana on a ma ka hono, @olaila o kona hoomaka aku la no ia @ holo no akahi e loaa ai o kekahi kokua iaia.  I kela holo ana aku o ke kalaiwa ua maka'u na koa, a oiai no nei poe no ka oleoia ao ke koa ao pu ka holo, o ka holo aku la no ka ia a aua mau @@@ la maluna o ke kaa otomobile a ke Korea.

            I ke kalaiwa Korea o ia holo ana aku ua loaa mai la oia i kekahi kanaka e kalaiwa ana maluna o ke kaa kalaka a hookauia aku la maluna o ke kaa kalaka a lawe ia aku i ka mahiko o Waimanalo, a mailaila i keleponoia mai ai i ka oihana makai, a i ka loaa ana ae o kela lono i ka oihana makai o ka makaikiu Mokokaikala H. K. kihaehi ka i hoounaia aku e holo e huli i na koa; a ma kahi kokoke i ka pau ana o ke alanui kaa uwila mauka ae nei o Nuuanu i loaa aku ai au mau koa la e holo mai aua maluna o e kaa otomobile no ke kulanakauhale nei.

            I ka ike ana mai o kekahi o na koa i ka makai makoakikala ua lele koko aku la oia ilalo maihina aku o ke kaa, a holo aku la me ka manao e nalowale ana oia me ka paa ole i ka hopuia, eia nae, ua komo ae no oia iloko o ka upena a ka oihana hoomalu kulanakauhale mahope mai a laweia ae i ka halewai e hoopaa ai a mahope iho i haawiia aku ai i ka oihana koa.

            O kahi i laki ai o ke kalaiwa Korea o na dala he kanakolu ana o ka hanalele ana iho iluna o ke kaa oto aohe i loaa i na koa, ua loaa no ia mau dala e lolii malie ana ma kahi i wahoia ai.  Mau maua mai nei na hana a na koa o keia ano powa, a he keu no hoi ka ae wale aku no o na kalaiwa e lawe i nei poe kolohe ma kahi loihi.

AW OKOA KA WAHINE NANA I KI I KE KANE I KA PU.

            Ma kekahi manawa ae nei i hala, ma Laie, i halawai ai ia kanaka opio nona ka inoa o J. Keikiole me ka make mauwale mamuli o kona kiia ana i ka pu.

            Ua paa kana wahine opio i ka hopuia, me ka hoohala ana o ke keena o ko loio kalana i kekahi manawa ma ka noii pono ana, i ke ano i make ai o kela kanaka opio.

            Ma ka oleloia ua ae okoa ae o Mrs. Keikiole, oia ponoi no ka mea nana i ki i ka pu a make ai kana kane aole nae mamuli o kona manao maoli, e hookau aku i ka make maluna on a aka ma ke ano ulia.

            Hooku'iia Elua e ke Kaa Oto a Nui ka Poino

Paa Nae ke Kalaiwa o ke Kaa Otomobile i ka Hopuia Mamuli o Kela Ulia i Ikeia

HOIHOIIA NA MEA I EHA NO KA HALEMA'I

Ae Okoa ke Kalaiwa o ke Kaa Oto no Kona Inu Ana i ka Waiona he Hora Mamua Ae

            Mawaho ae nei o ke alanui Kalakaua, e kokoke aku ana i ke Kalapu o ka Hui Hoewaa Outrigger, ma Waikiki, i hooku'iia aku ai he elua mau mea e kekahi kaa otomobile, e hookeleia ana e W. B. White, ma ke ahiahi o ka Poalua nei, o ia no ka paa ana ae o kela kalaiwa i ka hopuia a hoihoiia aku hoi na mea i hooku'iia aku e ke kaa noloko o ka halema'i no ka lapaauia mai o ko laua mau wahi i poino.

            I kulike ai me ka hoike a ka Makai M. A Gonsalves e holo ana o White no Waikiki maluna o kona kaa me ka puahia nui, aia hoi ma kahi hoolulu kaa o na kaa uwila he elua mau ohua e kakali ana i ke kaa uwila, e holo aku ana, oia o Vivian Wilkinson ame T. Hashimoto; ua hooku'iia aku la nae laua e ke kaa otomobile a hina aku la o Hashimoto, ma ke alahao o ke kaa uwila e holo aku ana, o kahi nae o ka laki, ua hoopaa koke ia ka holo o ke kaa uwila, mamua o ka pii ana aku o na huila maluna o kela Kepani.

            No Vivian WIlkinson hoi, ua kaualakoia aku la oia e ke kaa otomobile, no kahi o kanakhiki-kumamalima kapuai ka mamao, mamua o ka paa ana o ka holo o kela otomobile.

            Ua hoihoi awiwiia aku ke kaikamahine opio no ka Halema'i Moiwahine, a o ke Kepani hoi, no ka halema'i o na ulia poino, me ka hopuia ana hoi o ke kiakaa nona ka otomobile.

            Ma ka hoakaka a ua makai, ua ae ae o White, no kona inu ana i ka rama he hookahi hora mamua o kona holo ana aku maluna o kona kaa nowaho o Waikiki.

O ABE LEWIS AKU ANA KA PUUKU

            No ka hoopiha ana ae i kekahi mau kulana oihana, e paaia ne i keia m@nawa e na Demokarata iloko o ke aupuni teritore, ua oili ae kekahi mau lono ma ka Poakolu nei, no ka makaukau loa o Kiaaina Farrington, e hookohu aku ia Abe Lewis, Jr., i puuku no ke teritore, ma kahi o ka Puuku Metzger.

            No ke kulana hoi o ka ioio kuhina, ua oili pu ae kekahi, lono no ka hookohu aku o ke kiaaina ia Arthur G. Smoth, ka mea i noho mua he hope loio kuhina ma ia wahi a o Thomas Treadway, oloko o ke keena puuku, no ke kulana lunahooia.

            He halawai ka ke komite kwaena i malama ae ai ma ka Poakolu nei, eia nae aole i hoike akea ia ae na mea a kela komite i noonoo ai, aka nae, ua oili ae kekahi mau lono, no ka @@@@ ana aku o kela komite i na kakoo ana i ka inoa o Raymond C. Brown i kakauolelo no ke teritore, a o John. C Lane hoi no ke kulana makai kiekie.

$500 MA KE DALA MALOI ME KA HOOPAAHAO PU

            He ipuhao puhi okolehao a i kapaia ka ipuhao puhi okolehau a ka oihana kaua moana ame aine, elike me ka hoakaka a na luna aupuni federala, ka paa i ka hopuia ma Aiea e na kanaka hooko kanawai hookapu waiona ma ka po o ka Poaono aku la i hala.  He Kepani o Motsu Osiro, ka on a nana ia ipuhao puhi okolehau ka i paa i ka hop@@@ a i hoopiiia ae no ka loaa ana aku o ia ipuhao puhi okolehau ma kona wahi, ua laweia mai ia ipuhao me 550 galani waiona i hoawawaia ame 15 galani okolehau.

            Ma ka hoakaka a na luna aupuni federala he mau mea paahana ka Osoria ame kekahi mau mea e hoohuihui ai i ka okolehau i lilo ai i mea maikai o ka nana ana ame ka inu ana aku elike me na waiona maikai e ae. Ua ae o Osorio i kona hewa ma ka Poakahi nei mamua o ka Lunakanawai Vaughan, a no ia ae ana on a i kauia mai ai ka hoopa'i elike me ia maluna ae la.

Manaoia no ka Pupule ke Kumu i Ki Ai i ka Pu

Paa Mai he Wahine Opio no ka Nunaninauia Mamuli o ka Make Ana o Kana Kane

IKEIA KA MAIKAI OLE O KONA NOONOO

Ae Okoa ka Wahine Mare i Kona Ki Ana i ka Pu i Kana Kane a Make ma Laie

            Mahope iho o ka huli ame ka no@ pono ana a Kauka r. G. Ayer o ka halema'i o na ulia poino, i ke kulana oiaio maoli o Lei Kaina Keikiole, ka wahine opio nana i ki i kana kane i ka pu a make ma Laie ma ka la @ iho nei o keia mahina, me he mea la, aole e hookolookloia aku ana kela wahine, no ka make ana o kana kane, aka e hoihoiia aku ana oia no ka hoopaaia maloko o ka halepupule, ma ia ano iho la e pakele ai oia mai ke kau ana aku o na hoopa'i a ke kanawai, no ke karaima ana i hana ai.

            Ma ka hoakaka a Kauka Ayer ua nana oia i ke kulana o ka noonoo o kela wahine opio a ua ike oia i ka maikai ole eia nae ua hamau loa oia i ka hoike maopopo ana ae in a paha ua loohia oia i ka ma'i pupule.

            Ma na mea i loaa ma ka huli ame ka noii pono ana aku a na luna oihana o ke keena o ka loio kalana, ua hoomaopopoia, ua ki aku kela wahine i kana kane me ka pu a make, i ka wa maikai ole o kona noonoo.

            I ka hoakaka ana ae nae i ke auo o ka make ana o kana kane ua olelo ae o Lei Kaina Keikiole, ua kau pololei aku oia i ka pu imua o kana kane, a ki @@ ula me ka lele ana aku o @@ @@@ a ku ma ka maka hema @@@ ka hina ana aku o ke kane iluna o ka papahele a make loa.

            Ma kona manawa ka i ki aku ai i ka pu, aole he maikai iki o kona noonoo, a in a no he poka hou aku kekahi i koe maloko o kela pu, in a no ua lawe okoa ae oia i kona ola iho.

            Ma ka hookolo ana i ka moolelo o ka ohana o kela wahine opio ua loaa mai na mea oiaio, i na luna oihana o ke keena o ka loio, i na luna oihana o ke keena o ka loio kalana he ekolu manawa i hoi ai kona makuahine maloko o ka halema'i no ka opule o kona noonoo; o keia kekahi o na kumu ko'iko'i e manaoia aku ai. ua ili pu mai kela ano haawina maluna o keia wahine opio.

MAOPOPO NA LALA O KE KOMISINA HOOPULAPULA

            Mahope iho o ka noonoo ana, no kekahi manawa ae nei i hala, i ka poe kupono ana e hookou aku ai, i mau hoa no ka papa komisina hoop@lapula, malalo o ke kanawai hoopulapula i na Hawaii, i hooholoia mai nei e ka ahaolelo lahui, i waiho ae ai o Kiaaina Farrington, i na inoa o George P. Cooke, Rev. Akaiko Akana ame Rudolph M. Duncan, imua o ke komi@e kuwaena Repubalika, ma ka Poakolu iho nei, no ke apono ana mai; a ua haawiia aku ke apono ana a ke komite kuwaena i kela mau inoa me ka lokahi.

            O keia iho la ka piha pono ana o na lala o kela komisina a o ka hoopauia ana ae la hoi o ka pohihihi e pili ana i ka poe na lakou e lawelawe mai ana na hana apau e pono ai ka hana hoopulapula i na Hawaii ma keia mua aku.

            O ka papa komisina holookoa, o ia no ke kiaaina, a o ka lunahoomalu no hoi o ke komisina, a o na lala e ae oia ka Elele Kuhio, George P. Cooke, Rev. Akaiko Akana ame Rudolph M. Duncan.

            Maiwaena ae o na lala o kela komisina, e kohoia ai kekahi o lakou i ka kauolelo, nona ka uka makahiki aole e oi aku i ka $6000; ua manaoia nae o George P. Cooke ana ka mea ma ia kulana, a no ke koena ae o na lala, a kow ke kiaaina e loaa aku ana ia lakou he  $500 pakahi no ka makahiki, me ko la kou uku ponoi ana i ko lakou mau hoolilo kaahele.

            Oiai ua maopopo ae la ka papa komisina malalo o ke kanawai hoopulapula, o ka hana wale no i kow o ia ka noho ae o kela komisina a hoolala i na hana apau no ka hooko ana aku i na manao o ke kanawai hoopulapula no ka hoi ana o na Hawaii e noho maluna o na aina aupuni i hookaawaleia no keia mau makahiki elima e nee aku nei ma ke ano hoao.

            Ma ka La Apopo e Malamaia Ai na Heihei Waapa

Eia na Keiki o Hilo i ke Kulana kauhale Nei no ke Kaili Ana Ae i ka Lanakila

MAOPOPO OLE KA HUI WAAPA E KAA AI KE EO

Maluna o ka Makala ke Ko'iko'i o ke Kupale Ana i ka Hanohano Ana e Paa Nei

            Ma keia Poaono e hoea mai ana, @ malamaia ai na heihei waapa maloko ae nei o ke awa a ma na mea i hoo maopopoia o na heihei waapa o keia makahiki kekahi mau heihei ano nui loa e aumeume ai ua hui heihei waapa i ka lanakila o na heihei like ole ma waena o lakou iho.

            He mau ahiai lehualehua ka hoomaamaa ana o na keiki hoehoe waapa o na hui like ole maloko ua nei o ke awa, me ka hunakele loa ia o ka manawa o kela ame keia waapa mai ka ike wale ia mai @ ua hui waapa e aku.

            He umi kumamaha ka nui o na heihei ma ka papa hoonohonoho o na heihei o ka la apopo eia nae o ka heihei ano nui loa o ia no ka heihei waapa o ka papae ekahi mawaena o na keiki o ka Makala, ka Healani ame ko Hilo.

            He @@@ manawa i aha'i ai ka Makala i ke eo o keia heihei he hookahi ma ka makahiki aku nei i hala a ma ka Pokinlai ma Hilo aku nei aka nae ua paa ka manao o na hui waapa Healani ame ko Hilo e kaili mai i k@la hanohano a ka Makala e paa nei.

            No na heihei waapa hoi o ka papa alua, o na keiki o ka Makala me ko ka Healani ke komo ana @@ @@@@ hei @@@@ @@@@ @@ @@@@ @@@ @@@@ @@@@@@@ hou o ka Makala, me he mea la, e hoauia aku ana kela waapa ma ka heihei o koia Poaono,; aka nae aole no i hopo iho na keiki o ka Healani, no ka mea aia no ko lakou hilinai ana maluna o ko lakou waapa ame ko lakou ikaika.

            O kekahi heihei ano nui o ka la apopo o ia no ka heihei waapa i na kaikamahine.  He ekolu puulu kaikamahine e komo ana ma kela heihei, a oiai o keia ka mua loa, o ke komo ana o na kaikamahine opio iloko o na heihei waapa loloa, aole ana e nele ka piha hialaaiia o kela heihei, a eia na hoaloha o kela poe kaikamahin@ ke ku makaukau nei, no ka haawi ana aku i ka lakou mau hooikaika ana e kaa ka lanakila o kela heihei i kekahi o kela puulu kaikamahine.

            He heihei waa kekahi o eono how, o kela kekahi heihei maikai loa e upuia aku nei, a mawaho ae o kela heihei, he heihei hou loa kekahi, o ia ka heihei papa heenalu.

            O keia malalo iho nei, ka papa kuhikuhi o na heihei o ka la apopo:

            1. Heihei waapa loloa o ka papa elua.

            2. Heihei waa o @ono hoe.

            3. Heihei papa heenalu.

            4. Heihei waapa pukahi o ka papa elua.

            5. Heihei waapa lolo

            6. Heihei waapa loloa o na kaikamahine.

            7.  Heihei waapa loloa o ka poe hou.

            8. Heihei waapa pulua o ka papa elua.

            9.  Heihei waapa loloa o ka pe opio.

            10.  Heihei waapa o na koa.

            11.  Heihei waapa pulua o ka papa ekahi.

            12. Heihei waapaa pukahi o ka papa ekahi.

            13.  Heihei waapa loloa o na keiki.

            14.  Heihei waa pe'a.

 

NA LUNA NUI O KA AHAHUI C. E. MAKUA O KAWALAHAO.

            Ua kohoia na Luna Nui o ka Ahahui C. E. Makua o ka Ekalesia o Ka waiahao, ma ka Poaha ekolu o Iulai 1921, elike me ia malalo iho:

            Jas. H. S. Kaleo, Peresidena: D.P. Kahaulelio, Hope; Mrs. Peter Pascal, Kakauolelo; Jas. H. Hakuole, kakauleka; Mrs. Emily Perry Puuku; Mr. Abr. Koahoou, Hoakuka; ma kahi o J. S. Kahoohalahala, Mrs. Minnie Maxtson luunahooia, Mrs. K. Kaahea Elele.

            MADRIA, Sept. 12.- He iwakalua poe e mau nei ka loaa ole ma ka manawa i kahuli ai kekahi moku hololealea i keia la maloko @ ka Muliwai Segre.