Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 28, 15 Iulai 1921 — KA MANAO KAKOO O KA REV. AKAIKO AKANA I KA BILA [ARTICLE]

KA MANAO KAKOO O KA REV. AKAIKO AKANA I KA BILA

HOOPtfLAPULA. mai.) j «enaloa PiUman—Hiki anei ia oo ko noonoo i kekalii ,mea n;awaho ae o ke kopaa inao? - • _ 1 Mr. Akana—Ma ko'u fiTanao, o 3ia! hanai holoholona kekalii o;ihana holomua loa. 3euatoa Pittman—Aole o'u kaiialua no ia mea. ' Mr. Akana—o ke kdnu halakahiki kekahi. Na A4na Puu a i 01« na Aioa> Hanu Ko; Senatoa Pittmau—O kealia kau aina inakemake 110 kou poe kauaka. o loaa aku ia lnkou, o ke 35,000. eka anei ikeia nianawa i paa i ke ko, a i olq o, na aiha puu paha ma Hawaii? ' Mr. rau ? makemake e loaa 'aku ia lakou apau toa aina puu, a il'oko o ia manawa hookahi, a malulo no hoi o ia ano liookahi o ku nei i keia inanawa, ko manao nei aj», aolo he moa maikai rto lakou, ka lpaa ana o 30 v 000 eka o na aina kanu ko, n.o 1«; kuu.u, ina e, loaa aua ia lakou, alaila aole h6 wahi e loaa mai ai ka-loaa makahiki, hiki ai ke kokua ak« i ka lakou ma.u oihana. Iloko no hoi o ia manawa hookahi, aole imaopopo ia'u; ka hikiana i kokahi moa ke hoohana i ka haiowiii,' me. ka lofta o Sa puka, i loaa 'hoi ka makaukau. e ho.pliana ai i ka halewili. Eia hou, aole oka oihana kanu ko wale no ka oihana a na Hawaii i makee ai, aka lie rr.au oihana e ae no kekahi. Senatoa Pittman —Aole anei ou maiiiio e hiki ana ia op k-© loaa kekahi poe Hawaii naauao, i loaa ka makee «o ka lahui Hawaii, . elike nie kou naauao, no ka lioohana, aiia i.ka Mr. Akana—Malia paha ma keia hope akii. »Senatoa Pittman—Ma ka inanuwa e hnea inai ana? Mahope Aku e Loaa ai ka Makaukau Mr. Akaiia—Ma ko 'u n'.anaoio, ma kekalii manawa e hoea mai ana, e loaa :ina lie poe īnakaiikau o lakou, aole i keia. nianawa. N .Senatoa Pittinan—Aole ahei e loaa ia oe na Hawaii o hookahi hapa kana-kolu-kmnamalua koko Hawaii malaila e hoohana i ka halewili ko? Mr. Akana; —Aole i keia mahawa. .Senatoa Pltttr«an—Akahi a maopopo ia'n. 1".1 manao an'ei oe e hiki ana ke loaa kekahi 'poe kupono o lakou no ka hoonoho anai aku maluna o kuia mau aina kiekiel Mr. Akaiia—' lawa makou i ua kanaka makaukau ma kela ahd, no ka iawelawe ana aku i ikeia aiio Hana ma na aina ai e loaa n»ai ka waU Senaota Pittman —Manao anei oe, lie liana maalalii ka hoomomona anama ka aina panoa, mamua o ke kukulu ana i ka halewili? Mr. Akana—He hana nia.alahi loa ia, ke kukulu 'ana i ka-halewili. Aka e hooinanao oe, he pono e loaa na kanaka niakaukau ho iea hana ana ma na halewili, ua nele makou ia poe kanaka i keia manawa. O ia hoi, aole i n.appopo ia'u kokahi niea. Ite pono nohoi e nui ke ko no ka halewili, pela kahi e kuai hoolilo aku ai. Ina e lawe ana makoiu i na aina kaiiu ko apau, me ka liookahua ole i kahua kupono no ka hoomaka ana, m'ailiea inai la ke dala e loaa ai ia niakou no ka hoohana aiia aku ia niea? Scnat i oa Pittman—lira pela e waiho ana au ia niea. E waiho aku au iii oe i leekahi ni;iau v pkoa ae. O kelā oō.OOO eka o ka aiiia, he hapa anei in i hoollmalimaia aku, elike me ka'u e hoomaopopo nei'? .\ri. A^uu'a—Ae, i' na hiāhikh. «eiiaioa P!ttm';n—He hui ko' lakou ain-i, u.awaho afc' o. l'i 'mea i hooliaialiinaia aku ia htki>u. Mr. Akaua—Ae. Sertatoa Pittfniah —Malia paha he anhnu kekāhi e lbaa mai ana mailaila mai, no ka 'iiku 'ana aku i ria hoolilo 0 ke aup.ini! . Mr. Akaha—Ae. "E hoi hou aku au 1 )tau ►hoakak-ei riiua. 0 kou manao amii īna kaū meii i offelo" ir.ai ai, he nui ko lakou mau aina mawaho ae o na aina i hdfcUnialiihaia?' ' ' Sehatōa PittmaJl—Ae, na aiiia kanu ko., ' Mtr. A^uaa— Ae. Seiiatoa PiWinan—r a kuai anei lakou i kela aina nia ke ano alekio'*» Mr. Akaiui —Ae. Kaa lia 'Aina Hpolimaliina Malalo o o ke Kanawai Seuaota Pittmau—He oiaio, "aole v a kana#kamailio no kela aina. Ke ka- | mailio nei kaua uo na aina hoolimalimaāa. l'keia manawa. inalalo o ke kanttWar hookubnbono, i, ka wa e pau ai keia aina hooluualima. keia awia, kanu -ko | e leaa'iikli an'^ia'Bi&īalo o ke kanawai J hookuoift»ono 5 &feia hoojteu keia bild i ksar fcātiā.waf hpokucfttpono, aV ka hooholoia and v o kqia kahawai, o kaakale kela aina kanu ko, nioi kekahi ma&ie lftki āi kē hatia aku, koe wale no ka hoolhnālima aua, |>ela anei ? -. Mr. Akaiia— Aoie' hoopau aita i ko makou hooknonoono o keia wa.* '" ••".. ••' •Benadta Pillman-KHeaha iho la ka l">pi«na «© iia meal ; v Mr. kaa aku eo ia malalo oka hpPkuonohnoia. . ■ / 3n%,al^-la'o. i, ■ heW^^U ■ 'ii'-.; v X.'

•i koia kanawai, e lioopau ana ia i kela kauawai. Mr. Kalauianaole—Aole ia e lioōpau ana i k omakou kanawai hookuonoono e ku ndi i keia wa. ♦Sonat<M Pitt®ianr—O, k<Jla kekahi mea a k-akou e pono aku ai. O ke kumu o ka waihoia ana; m«ii o keia kanawai i keia komite, no ka inea e pauhiiau hh&lamaliuia/a e aku si'na kie kaiiawai iioo; kuonoono hialuna o lakou, koe wale no a holo keia kaiiawai. Mr. Kalaniaiiāol e— —O keia kd ,mca. pololei £ke iSciiāt(?d. f '''; Wv ? Senatoa 'Pittihan—-0 ke kumu ilio la ia o ia inea. No ka hiaha o iamea, he haua ia na kakou e aku ai. Mr. Kalanianaole—Aole ia he' mea e pilikia ai k'e kanawai hookuonoōno e ku iiei. Ua waiho malie no mb"iā i keia wft. ••' ' ■ 'P ' Hlki i Makaainaiia ke Noi Aina Senatoa Pittman—Ua olelo"mai nei oe, o hooktfoia ana ka aink kanu ko, mai ka h|phannia ana aku malalō o keia kanawai e ku nei. Alaiia oke kanawai hookuonoono e ku nei, aole ona pili n.ai, 'mahope akii o ka holo ana o keia kanawai? Mr. Kaltfnianaole- j -Elike ana no kona 'iiiaiia me ia i keia wa. Ina e holo ana keia kan'awai ua hiki i kekahi inakaainaHa ke noi i kekahi o keia mau aina kahU kb. ' ■ M*. Pittman—E hiki ana ia ke hoo kuonooHoia, mahope akii o 15 makaliiki. Mr. Kalaliianaole—-E kaa ana lakou malalo o ka hookuonoonoia i keia wa, a mahope iho o ka holo ana o keia biia, ua liiki i kekalii hui e loaa ho h(\olinvalima liialuna o kekahi o keia nlau aina, hia ka iie mai o ka elua hapakoiu o ka papa aina a'me ke kiaaiila,' aole e komo~ maloko o ia hoolimalima, ka pnuku, no ka unuhi liou ana. ' Senatoa. i?ittmau—Ālnikai k»l«; k<> hāuoli nēi au, ua hapai n;ai ia oe ia īiiea. ' Heaha ka mea a Mr. Oooke e hana āi, au o ka 'hoike ana niiāi nei, ua makēmake e hooholoia keia bila? Akana —Oia ka percHidena o ka Banakd> Hnwaii. lle kuleana ko Oooke iloko o ka ainW'kaiiu'ko. Mr. Bohertson—Oia k'a peresitleiia » ka Banako o Hawaii a ōia kekahi o ko kanuLko ano nuii Senatoa Pittman—Oia anei' kekahi o «a kanāka 'kanu ko hui malaila?Mr. Akana—Ae. Senato,i PiHmhn—Alaila na ' n.akcmake anoi oia e' hol'o 'keiā bila? Mr. Akana—Ua niai oiā ia'u malt»ia <> ka moku- ma ko'u alahole nooiiei nei, ina i' hiakemake Ua r HaWaii e hoo ( pula£ūla »ttkiria o' kela mku kahua, loa-'oia e hooholoia ka t)ila. Sena!toa Pittmah—J?o Mr. Shingle, ua kuleana anei oia i kekahi aina kaim ko? Mr. Akana-—Ae. Mr. Bobertson—Ae. Oia: kekaihi o ko makoii lhau kaiiaka kanu ko aiio nui. Senatoa PiUman—O Mr. Shingle ke'kalii mea mahope o keia bila, a.0.1e anei pela? ' Mr. A^inā—Ae.

>-eri;tra Pittman—Ūa muopPpo noj anei ia oe kekalii kanaka, he ai«:i i kanu ko kona i ku-e i keia Wla? | Mr. Aka.na —O Mr. Baldwin, kekahi | 0 na kanaka kanu ko ano uui iloko o ke Teritorc, u.'i ku-e oia i keia bila. Sciiātoa PiUhian—Aole āu i ike i kekahi poe, i 'hpike mai māanei i ku 1 kpia ))ila, lie kuleana ko lakou i ka aina kauu kp. J\u Lunahoonialu —Ua maopopo 110 anoi ia oo ina palia ua apo'no ka poe hunai holohplpha nunui i ka bila? Pittinan —0 ko.'u inanao luna o keia moa,'o ia no keia; aole he kumu e uiakemake ole ai o. kela poe kariaka pilikia ma o e loaa aku na aina 0 keia mau papa a elua, ma kela mau aina ha.nai holohplpna nui iluna o jia puu āme kela niau aina hanai holoholoha «unui i'lalo o ke awawa kana ko. Ke lawe wale nvai nei n'o. au i keia inea, i ple ai e ku-e aku kekalii. i Jiekahi o lak6u, a ke maijao 4 nei au, 1?P hinau pili pono' loa, ka liūli ana aku 1 ke kumu o keia mau ama. kanu kō~ malailn, e mahplehele ole ia ai i ka wa e pau ai ka hoolimalima. | H« Leo : ko ntt Kanaka | Mr. Kalanianaolē—Mukemake anoi j oe e loaa aku lea paiieia 1 j- . Senatoa Pifc6h»lih—Ae. | Mr. Kalaniaiiaole —l\la kal.i o ka lilo ana aku o keia īiiau.'aiha apau niai aku, elike 'me iā mālalP o keia kanaW'ai e 'ku nei, a i ole e ptopa ana i ka hookitonoono ana aku ia mea, eJiktf ilite 5a i apono mua ia .ai e ke koinisina o ka Hale, ua hoa* k'*ik,a ia', e "waHuī mai no i ko ir»ākou poe, ke kuleanā e olelo ai -i ka nui. o na pakenpka; 1 e ;hookuono(tfnUia, pela hoi ka pakfenfeka"e hoolimalima āku ai. i Utī "liāh'hia keia, Ine k$ ki/e' loa i ka loina.home rpla, oiai ua loāji kē kulana ihaikai 'i kā hootplc aupujii Toritdre, e iii na' %' hooliihalima .aku i' wahi e loaa nvtti ai ka hona, kuj}'prio, i'- makch?ake nui; ia.'āi," j no ka halawai ana aku me na hoolilo. o ke. Tcirto*e. " " - SenatQa au he Hawa\i, ke hoomaopopo mai la oe, aole o'u makemake e *h6le rivai oe imua o'u, a 01010 mAi, e hooliipalima ana oe i kcknhi poo e aku i ka aiha nona ka o $3;000 o ka' «ka, i hiki ai ia lnkou ke ukir yka -nuhjii? o 5 pa- • 1049, ā£o na~44Ja —~ * ■

j mai ka auliap mai, e hoohauaia no kc kuai ana no'u i i&»u ama okoa aku, j aole i pilia l*c ekolu-hapaha no ka eka. | Na ka Aina nose Nona Iho ( O ka niea oiaio, aia ka aina lianu j ko, 111 a ke kulana maileai loa i mahiia, j e hiki. ai iaia ke nana nona iho no j kdkahi niea 'hookuonoono e lo.ia aiia i:i aiaai. E liiki ana ke ukuia aku 'hu k&k-i a;i\ - iliko, a mea pahu. j, T?a .l&ki ia oe ke hoopuka''i na boua ai« e ku-e atfa i' kela 35,000 eka- o ka alna' kaiiu ko/mo kou noi ole inai'i ke aupuui o Aibe^ik y Huipuia,' i hookahi j koneka'. ' • 1-e • I Mt. Kāhiiiianaole—O-.lia niakou mea [ ia c luxfofcaika mi-l koia la, i walii 'no | makou e noi 010 m'ai ai, i h<J aupuni o ; Amcrika Huipuia, Uookahi koneka. Aka ina e haaw|{#sna kbia t mau āina maihea |oāa mai aj ke dala i> ke Teritorc, mawihV%cī, p'i** iioolako ana i <lala no. ka hoopul'apula aua i na Hawaiil (Oiai ua holp ;mai nei -ka hila lioopnlflpulfv i tia a ua lilo i kanawai aolq pph»- hc waiwai ka hoppuka ana aku ' n a. mauao i koe maluna o keia ninau hnopulnpliia, nolnila l:c hoopa<ia nei keia hoakaka maanei.—L. H. m"i *•- —— ' * KOMO MAI E NA HAWAII. — I na Hawaii oiaio o ke kulanakuu hale, a Kalanu o Honolulu mai na Pali hauliuli o na Koolau elua, e liolo poai apunl awa a hoea i" ka Ehukai o Puiae ila kioi a halo ana i kauluniu olu o Poku-i, e hoomau-u ana i ka ono o ka wal o ka niu haohao, oiai hoi o Ew.a i ka i'a hanianloo o ka aina e ani peahi niai ana, e hoi e ke kini ōiiUo, na ahiahi. . Eia ka Moae ku o ka aina Ja, ke kui'hu mai la i ka lepoula o keia. aina aloha, wale. E na pua i koe a i'aiea, e -ala ae, 'e ku me. 'kela inanao lokahl e hoolana i ka iiianao, i liookalii piiuwai, hookahi umauma, a lei i ka.lei o ka lanakila.

E oluolu o komo maU i ka Ahahui houluulu ameAhpahu a na Hawaii ponoi, i kaupalenaia, i kukuluia ma Aa.la Markct, Holu 8; e ka makamaka liawai oiaio, a hoaloha o na Ilawaii poi)oi, Jmnes L. 3Jolt me' hoomanawanui ame ka pauaho ole, oiu wāle no, me ke kahea ame ka uwalo l>u ana mai i na hoa Hawaii oiaio apau e komo, a e hui pu *aku me ia ma ka liapai pu ana i keia hana, o ia hoi ka hoala a kukulu ana i ahahui hooulu ame hoāhu no ka pomaikai anve ka palekāna 6 na Hawaii, e lilo ana i niau lala no ki?ia ahahui ma o ka 'hoāla, a kukulu ana i oihana kalepa hoopukapuka i halek-uai lole o na ano apan (Dry goods.) , ' 2. Halekuai meaai o na ano apau. 3l Halekuai po'i ihaloo. O ka manaōhui o keia ahahui ame kona n»au kumUhana -oihana i hoala j a kukuluia, no ke ake nna'no ia x c lio'oj lokalii 'a hoakoa'koa ia kakou apau ilor | ko o ke apo o ke kuikahi. j E lilo kakou na Hawaii oiaio, me he mea la, he ohaiia liookalii iloko o keia oihana kukulu ahahui ana, me ka loaa pu o ha pomaikai holomua.ia ka? kou 'e nā lala i komo i keia ahahui, i a e lioike āku au i ka n-ea oiaio, anifr j ka pololei. j E lliki mai aua ka la aific ka manawa o ka ppmaikai nui, maluna o na lala i koma'i keiā' , ahāhui, a e niiiiamiua ai ka.ik>c i Ron»o inuai ole. Nolaila, 'iua. āia Ke mini inauao kanalua iloko o oi/frtfir ,e na Iluwaii no keia ahahhi 'e olUolu e hoopāu loa i kela noonoo ulUahewa iloko 0 ko oukou waihona nOohoP, a e hooholo i ko oukou noonoh, i}' koino ae i kbia ahaliui. e ike iHo'ai oe e ka mea noonoo kanalua a kliihe. J • Aia he halekuai nou ponoi, kahi e loaa ai kou mau makemake apau. Aia pu no hoi he halekuai nieaai, hou ponoi, kalii e loaa pu ai kou mau makemake apau, ā <iia pu no hoi he i'a maloo nou ponoi, kalii e hoomaonaia ai ,ka lioupolewalewa o kamaliele, amo 'Kaumalialua md. - Nolaila, o ka ninau, auhea aku a hehlia aku ka mea i koe? Ke hoike ae nei ka ha.ina, aole la, ua lawa, aolie mpa' '' ■ | Nolaila e na Hawaii oiiūo, e, mai J hoopalaleha, a mai lioppuukaluā i ka j hana pomaikai, o hala auanei ha wa i'kupono, 'k.Oino ole oukou, i ke aupuni j o Hadei, kalii o na pomailiai ame ka w-aiwai apau e loaa mai 'ai. A oiai, maai'iuli* o kuu ike/ana i kela hoolalia, ame na hoakaka mānao ana a ka makamaka ,Tames L. Tlolt uo keia a'hahui, u'a, hooholo koke ko'u uhane e kōmō i keia ahahui. a ma ka la 4 lune, pii au i Honolnlu a hui pu-me James Holt, anie na kuka pokole aii'a ha lilo i lala no ka ahahui o hookahi liaiieri i dala, a aia malaila e kuai uei i ka 'u i mau n'.eaai apau. poi, mea kini, i'a maloo a pela aku. Pela iho la au e poloai aku nei i 6*u mau hoa Hawaii apaii, ina e lokalii ana kakou ma o ke komo pu ana mai [ iloko o' keia ahah.ui, a kuai np a'hpplilo j no kakou i ka kakou loaa iloko iho no o ko kakou halekuai iho no, o ko bkkoii palekana iio ia, apeu iio lioi ka noho pilihua, ame Ka piliaiku ana, a p£la paha i holo ai. ia wahi inele pana Oiā au i o kikilo loa. Kani ka aka ike ia Kawāikini i ka polokāke 'Waiu ia e ka Koolau. - Owau no. E.' L. KAUAJ. Aiea,-Ewa,. T. H. lunp 30, J921.