Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 25, 24 June 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

 

Manoa Wale Ia Ua Halawai me ka Make Ulia

------

 

Loaa Aku ka Waapa Kepani e Lana Ana Aole Nae ka Ona Maluna Olaila

------

 

NOKE NA HOALOHA I KA HULI AOLE HE LOAA

------

 

Manao Wale ia Nae ua Haule Kela Kepani Iloko o ke Kai Mamuli o Kekahi Ulia

------

 

 

            Mamali o ka loaa ana aku o ka waapa, aole hoi ke Kepani nona ua waapa nei, i ala koke ae ai na manao kohokoho, ua halawai kela Kepani me ka make, mahope iho o ka noke ana o kona mau hoaloha i ka huli iaia me ka loaa ole.

            He Kepani hana paipu nona ka inoa o Migimoto, ka i haalele iho, maluna o kona waapa lawai’a ma ke kakahiaka o ka la Sabati aku nei i hala, a holo aku la nowaho ae nei o ka nuku o ke awa, i ka lawai’a elike me kana hana mau i na la Sabati apau.

            He mea maa i kela Kepani, ka huli hoi ana mai, mai kana kuaka’i lawai’a mai, ma ke ahiahi o ke Sabati ana e holo ai i ka lawai’a, o ka mea apiki nae, ma kela ahiahi Sabati, aole oia i huli hoi iki mai ahiki i ka poeleele ana o kela la; no kela kumu, ua ha’oha’o kana wahine, a hoike ae la i ko laua mau hoaloha, ua hoomaka koke ka huli ana i kona waapa.

            Oiai nae he uuku loa ka manawa ma kela ahiahi, ua hoopaneia ka hoomau ana aku i ka huli ahiki i ke ao ana ae ma ka Poakahi mai, a i ka wa i hoea aku ai na waapa huli nowaho ae nei o ka nuku o ke awa, maloko mai o ka poe na loaa aku la kona waapa e lana mai ana, eia nae aole kela Kepani.

            He o ia mau no ka wiho maikai o na lako lawai’a me na mea apau maluna o ka waapa, eia nae aole ka ona nona ua waapa nei, a ua koho wale ia ua haule paha kela Kepani iloko o ke kai, ma kekahi ano ulia, a ua halawai me ka make.

            Ua noke na hoaloha o kela Kepani i ka huli, i na wahi e kokoke mai ana i kela waapa, me ka manao e loaa aku ana la hoi ke kino make, ahiki mai nae i ko lakou haalele okoa ana aku i ka huli ana aohe wahi hoailona iki no ka ike hou ia o kona kino me ke ola, a make paha.

 

HOPUIA NO KA EPA ME KE KOLOHE.

 

            Mahope iho o ka huli ame ka noii pono na aku o ka Loio Kalana Heen i na kumu hoohalahala e ku ana ia Harry Chung, he Korea, e lawelawe ana i la oihana kuai i na waiwai paa i paa ae ai oia i ka hopuia, ma ka Poaono aku nei ihala.

            Ma ka oleloia o ka huina o na dala i pan i keia Korea, ma ke ano kolohe ua hiki aku ma kahi o ka $1500, a o oia no hoi ke kumu hoopii e ku-e ana iaia, n okona lawe ana i kela mau dala ma ke ano he akena oia no ka ohi ana mai i ke kumukuai o kekahi aina mauka ae nei o Kapalama, i onaia e kekahi Pake, o Tom Wong ka inoa.

            He keena hana ko keia Korea ma ke alanui Beritania, a o ka inoa o kona hui lawelawe oihana, o ia ka Honolulu Realty Co.

            Ma kela huli a ninaninau pono ana a ka Loia Kalana Heen ame kona mau kokua, ua hoea ae inua o lakou kekahi mau hoike, a mai kela poe mai i loaa mai ai ma hoakaka ana, mo ka  epa o na laweiawe hana ana a keia Korea, o ia hoi he alahele kana, e loaa koke ai iaia ka waiwai elike me ke ano o ka hana a kekahi poe i komo iloko o na hana hoopukapuka waiwai.

 

 

Hopuia he Mau Keiki Liilii no ka Hewa Powa

------

Lilo he Kanawalu Dala a Oi a Kekahi Keiki Pake ma Kela Powa i Lawelaweia

-----

 

PAU NUI NAE I KA PAA A AE OKOA I KA HEWA

-----

 

He Poe Keiki Kela i Hoomaopopoia Aole o Lakou Noho me ko Lakou Mau Ohana

-----

 

            Oiai e huli hoi ana no kona home mahope iho o ka hele ana aku e ohi i na dala hoolimalima, o na kauhale hoolimalima o kona makuahine i powaia ae ai he keiki Pake uuku nona ka inoa o Ah On, a nona hoi na makahiki he ehiku, ma kahi e kokoke ana i ka halekeaka o Kapalama, a lilo aku he $85 i kekahi poe keiki kolohe ekolu, eia nae, ua pau mai lakou apau i ka paa i na makai, pela hoi kekahi keiki okoa aku o kela puulu hookahi no.

            Mahope iho o kela powaia ana o ke keiki uuku, ua hoi i hoike koke ae ai ka makuahine i ka oihana makai, no ka powaia ana o kana keiki, a iloko o ka manawa pokole, ua haawiia aku la ke kauoha i na makai, ma na wahi like oke e makaala no kekahi poe keiki ekolu, me na lole lepo o ek kulana hoomaopopo ole ia e ko lakou mau ohana.

            Me kela kulana makaala o na makai ua ikeia aku la he elolu mau keiki liilii maloko o kekahi halekuai hau kalima malalo ae nei o Aala Pala, e paa ana kela mau keiki he apana ipu pakahi, ma kekahi lima a he hau kilima hoi ma kekahi lima.

            Ua hopu koke ia lakou a laweia ae no ka halewai, a malaila i ae okoa aku ai ua poe keiki nei, no ko lakou powa ana ia Ah Ou ma kela kakahiaka, a lilo mai ka huina dala i hoikeia ae nei maluna.

            Mai kela mau keiki mai hoi i hoike mai ai, ua haawiia ka nui o na dala i ke keiki nui o lakou, a ma ia po iho i paa ae ai oia i ka hopuia.

            Ma ka ninaninau ame ka huli pono ana aku a na makai, i na mea e pili ana i kela poe keiki, i loaa mai ai ka ike, aole o lakou noho maloko o ko lakou mau home, aka aia ko lakou wahi e hiamoe ai malalo o kekahi hale a he pule a oi ko lakou o ka huli hoi ole ana aku no ko lakou mau home pakahi.

            Ma ka manawa i huliia ai o na keiki ekoulu, i paa mua ai i ka hopuia, he kanalima wale no keneka i loaa aku malalo o ko lakou malu, o ka nui o ka lakou mau dala o ka loaa ana mai, ma ka hana powa, ua kaa aku ka malama ana i ka mea nui loa o lakou.

            I kulike ai me ka hoakaka a Ah On, ke keiki Pake o ka powaia ana, oiai ka oia e hoi ana ma ke alanui, me ka paa hoi o na dala iloko o kona lima, na oili aku la kela poe keiki ekolu, a kauoha aku la iaia e kau na lima iluna, elike me ka hana a na kanaka powa.

 

HOOKUI KA MOKUAHI MAUI I KA UWAPO KUHIO

           

Mamuli o ka paa i kahi e hookuuia ai ka heleuma o ka mokauahi Maui i ka manawa i kauohaia mai ai e hookuu i ka heleuma ua hiki ole i ka mokuahi Maui ke hoopaaia, oia mau no ka holo a hookui ana i ka Uwapo, a ulaaia kekahi wahi o ka uwapo, Kuhio ma Hilo, ma ke kakahiaka Sabati o ka pule i hala kela poino ana, e like me ka hoakaka a na ohua o ka hoi ana mai i ke kaono nei ma ka mokuahi Mauna Kea e ke kakahiaka Poalua nei.

            Aole hiki ke paa ka moku mai ka hookui ana aku ma kahi o ka 10 kapuai a oi kahi o ka uwapo i ulaaia aku. Aohe wahi o ka Maui i poino.

 

Kauoha ka Aha e Ukuia Aku na Dala Ukuhana

 

Loaa ka Ukuhana o Kekahi Lunanana o ka Papa Ole i Paaia e ka Lunahooia

 

IKEIA KA PONO OLE O KONA HOOPAUIA ANA

 

He Ewalu Haneri Daala a Oi i Kauohaia Aku i ka Lunahooia Hopkins e Uku Ae

 

            Mahope iho o ka waiho ana i kana hoopii hoohalahala no kona ukuhana inua o ka aha kiekie no kekahi manawa ae nei i hala i hoopuka mai ai kela aha i kana olelo hooholo e kauoha ana i ka Lunahooia Hopkins e uku aku oia ia J.L. Osmer he lunanana no ka papa ola i hoopania i ka hoopania i ka huina o ewalu haneri me umi dala ma ke ano o kona ukuhana ia i uku ole ia aku iaia e ka papa ola.

            I kulike ai me ka moolelo o ka hoopauia ana o kela lunanana o ka papa ola ia noho hana o Mr. Osmer malalo o ka papa ola no kekahi mau makahiki elima mamua aku o ka mahina o Okatoba o ka 1918 ma ke ano he lunanana oia i loaa kona aponoia malalo o ka hoikeia ana o kona makakau.

            Ma ka la 1 nae o ka mahina o Okatoba 1918 ua hoikeia aku la ka lohe iaia e S.S. Paxson ka mea e noho ana he peresidena no ka papa ola i kela manawa ua pau kona noho hana hou ana no ka papa ma ka la hope o kela mahina no ke kumu ua makemakeia e hoemi mai i na limahana o kela keena.

            Ma ka la 12 nae o ka mahina o Iuna o ka 1919 ua kii hou ia aku o Osmer e hoi mai i ka hana mamuli o ka ike ana o ka papa ola i ke kuhihewa o kela hoopauia ana aku ona ia manawa i ala mai ka hoopii koi ukuhana a Mr. Osmer e koi ana i kona ukuhana oiai nae oia e hana ole ana mai ka la 1 mai o ka mahina o Novemaba o ka 1918 i hiki aku ka huina ma kahi o ka $810.

            Ua hoole ka Lunahooia Hopkins i ka uku ana i ka ukuhana o Osmer aka nae i ka waihoia ana o ka ninau na ka aha kiekie e hooholo mai i hoopuka ae ai kela aha i kana olelo hooholo e kauoha ana iaia e hoopuka koke aku oia i ke kikoo noka huina dala i oleloia ae la ma ka inoa o Mr. Osmer he kauoha hoi e hiki hou ole iho ai ke paa i ka ukuhana o kela limahana.

 

MAKEMAKE E HOOKOIA KE KANAWAI.

 

            N o ka makemake e hookoia ke kanawai i hooholoia e ka papa o na lunakiai e pili ana i ke kaumaha o na ukana a na kaa otomobile kalaka e halihali ai oiai e holo ana maluna o na alanui o ke kulanakauhale nei i hoea ae ai ka Lunakiai Low ame kona mau kokua no ka uwapo 16 ma ka Poakahi aku la i hala a kauoha aku la i kekahi mau kiakaa e kiola hou i kekahi mau ukana mailuna aku o ko lakou mau kaa.

            Ua makaukau ka Lunakiai Low me ka mea ana i ke kaumaha o na ukana o na ka akalaka a i ka hoea ana i ka hora umi-kumamalua o kela la ua hiki aku ma kahi o ka uno a oi aku mau kaa kalaka i ikeia ka oi aku o ke kaumaha o na ukana o kela kumu i kauohaia aku ai kekahi mau kiakaa e kiola hou i na ukana ilalo a koe aku na ukana kupono elike ke kaumaha me ka ke kanawai i kauoha ai.

            Ua hoakaka ae ka Lunakiai Low aole oia i hoea ae ma kela la no ka hopuhopu ana i ka poe hakihaki kanawai aka no ka imi pono ana aku i ka poe pili maoli i ka hewa a a’o aku i na kiakaa e pono lakou e lilo i poe hoolohe a hoolo i ke kanawai.

 

Iloko o Iulai e Hoi Mai Ai ke Kiaaina Hou.

Makaukau Koonei Poe no ka Hookipa Ana Mai ia Wallace R. Farrington ke Kiaaina.

E MALAMAIA ANA HE KAIHUAKAI NUI NONA

He Paina Hoohanohano Kekahi e Haawiia Ae Ana Maluna o ka Hokele Iana Nona

______________

 

            I kulike ai ne na lono kelekalapa o ka koea ana mai no keia kulanakauhale ma ka Poalua aku ia i hala, e hoea mai ana ke kiaaina hou Wallace R. Farrington no Honolulu nei ma ka Poalua, ka la 12 o ka mahina o Uulai ae nei, aole hoi ma na la hope o keia mahina, elike me na mea i manao mua ia ai.

            O Mr. Raymond C. Brown, ke kakauolelo o ka ahahui kalepa o Honolulu nei, ka mea nana i hoouna mai i kela lono kelekalapa, a wahi ana, ma ka manawa a ke kiaaina hou e hoea mai ai, o ka wa no ia e lawe ae ai i kana hoohiki oihana, no ka hookupono ana iaia, ma ke kulana kiaaina no Hawaii nei, aole hoi ma Wakinekona, e lawe ai i ka hoohiki oihana.

            Oiai nae ua paa mua ka papa hoonohonoho a Kiaaina McCarthy, no kono haalele iho ia Honolulu nei, ma kona alahele no Wakinekona, ma ka la 6 o ka mahina o Iulai, nolaila, aole oia e kakali ana ahiki i ka hoea ana mai o ke pani ma kona wahi, aka e waiho iho ana oia io ke kulana kiaaina, ia Kakauolelo Iaukea, ke kakauolelo o Hawaii nei.

            No na hana hookipa i ke kiaaina hou, ke ku mau nei ia, elike me na mea i hoolala mua ia ai, i hakalia wale no i ka hoea mai o Mr. Farrington, o ka huliamahi no ia o kekahi poe o ke kulanaakauhale nei, ma ke apo ana aku i ke kiaaina hou.

            Ma ka manawa e hoea mai ai ka mokuaho a ke kiaaina hou e huli hoi mai ai, mawaho ae nei o ke awa, e halawai aku ana kekahi komite me ia maluna o ka moku, no ke apo ana aku i ka malihini hanohano, a hookipa mai iaia no Honolulu nei.

            I ke ku ana mai hoi o ka mokuahi ma ka uwapo, malaila ka nui o na komite hookipa, a mahope iho o ka malama ana i kekahi anaina ike, mawaena o ke komite me ke kiaaina hou, e malamaia ana he ka’ihuaka’i mai ka uwapo mai no ka hale mana hooko.

            O kela ana kekahi o na la ano nui loa, no ka mea he paina kekahi e hawiia ana maluna o ka Hokele Iana, no ka hanohano o ke kiaaina hou, he paina hoi i manaoia e hoea ae ana ma kahi o ka eha haneri a oi aku mau makaainana, no ke komo pu ana aku iloko o na hana hoohanohano ia Mr. Farrington.

 

LAWE O JERNEGAN I KE KULANA KUMUPOO

 

            Ua haawi mai ka Prof. Prescott F. Jernegan, ke kumupoo o ke kula kiekie o Hilo i kona ae e lilo i kumupoo na ke kula McKinley elike me ka hoike i loaa ae i ka papa hoonaauao ma ka Poakahi nei. Ma ka Poakolu nei i haalele mai ai o W.E. Givens, ke kumupoo o ke kula McKinley ia Honolulu nei no ka akoakoa pu ana aku ma ka Ahakuka Hoonaauao Lahui e malamaia ana ma Amerika.

            Ma ke kakahiaka Poalua nei ak hoea ana mai o Mr. Jernegan i Honolulu nei mai Hilo mai, a mamua o ko Mr. Givens holo ana aku no Amerika ua malamaia e laua kekahi ahakuka maluna o na hana pili i ka hoonaauao ana.

 

Hopuia Kekahi Pilipino no na Kumu Hoohuoi

 

Loaa Aku Oia malalo o ka Hale o Kona Haku Hana Mua Mawaho Ae Nei o Kaimuki

 

I PUIWA KA ONA NONA KA HALE I KA NAKEKE

 

I Hoopuniia ka Hale e na Kanaka Kinaiahi, ke Kumu i Paa Ai Oia i ka Hopuia

 

            Ma ka po o ke Sabati aku nei i hala, i paa ae ai he Pilipino i ka hopuia no ka maauhele i ka po, mawaho ae nei o Kaimuki, mahope iho o kona loaa pono ana aku e pee ana malalo o kekaho hale me ka maopopo ole o ke kumu o kona hoea ana aku malaila.

            Ma ka hapalua o ka hora umi o kela po Sabati, ua hoopuiwaia aku o Herbert Jordan, ke kakauolelo oloko o ka aha a ka Lunakanawai Banks, i kekahi mea nakeke mawaho mai o kona hale, nolaila ala koke mai la ka hoohuoi iloko ona, malia paha he mea aihue kela mawaho o hhoao mai ana e komo iloko o kona hale.

            Ua kahea koke mai la oia i na kanaka kinaiahi ma Kaimuki, e hoea aku no kona home, a iloko o ka manawa pokole, ua puni koke ae la kona hale i na kanaka kinaiahi, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, i hoikeia aku ai ka lohe i ke Makaikiu Harry Lake, e huli aku i ke kumu o ka nakeke o ka lohei ana mawaho o ka hale.

            He oiaio, ma kela noke ia ana aku i ka huli, ua loaa aku la he Pilipino e pee ana malalo o ka hale, me he mea la ua noonoo mua oia, no ka hiki ole i na makai ke hopu aku iaia, pela oia i pee ai, aka nae ua wi ka niho o ke kolohe, ma kona loaa pono ana aku e hoekepue mai ana.

            O John Silva ka inoa o kela Pilipino, elike me kana i hoakaka ae ai imua o na kanaka o ke aupuni, a wahi ana aole he maopopo iaia na kumu o kona hoea ana no kela hale.

 

MAKEMAKE E HOOMAHUAHUAIA AKU KA PONO WAI.

 

            Ma ka halawai a ka papa o na lunakiai o ka noho ana ma ka po Poa;ua nei he leka ka i heluheluia mai mai kekahi mai o na makaainana e noho nei ma ka apana o Waikiki e noe ana e hoomahuahuaia aku kolaila pono wai. E hoakaka ana maloko o ia leka elua manawa i kela ame keia la e koii mau aku ana ka kahi wai, a “he hana aneane hiki ole i kekahi ke holoi i kona niho” me kahi wai i loaa aku. Ua pa umi ia aku ka nui o na kanaka ame na kauhale e ku nei maloko o ia

apana i nei manawa i ko na manawa mua ehiku makahiki i kaahope aku,” wahi hou o ka hoakaka maloko o ka leka, a o kahi wai e loaa mau aku nei ma ia apana ua hiki ole e hoolawa aku i na kanaka no na hana maloko o na home a pela hoi me ka hoopakele ana i na kauhale mai ke ahi mai.

            Ma ka hoakaka a ka luna nui o ka oihana wai W.A. Wall, eia ia hana o ka imi a noii ana aku i kekahi mau keehina hana e hiki ai ke hoonuiia aku ka wai maloko o ia apana ke hanaia nei i nei manawa, a e hoopauia aku ai hoi ia pilikia i ka manawa koke e hoihoiia mai ai ka hoike no na hoolilo o ka hoomoe ana i laina paipuwai nui no ia apana, a wahi a Mr. Wall o ka hoike ana ae, lehulehu wale na kanaka o kela apana i hele kino ae i kona keena no ke noi ana aku i laina paipuwai nui.

 

Holapu ke Ahi i Kekahi Mau Hale o Papaaloa

 

I Lele Okoa Kekahi Poe ma ka Puka Aniani Pela i Pakele Ai Kp Lakou Mau Ola

 

NUI NAE NA PIONO I HOOMAOPOPOIA AKU

 

Maloko o ka Halekuai Pipi Kahi o ke Ahi i Hoomaka Mua Mai Ai me ka Ikaika

 

            I kulike ai me kekahi meahou mai Hilo, Hawaii mai, ma ka Poaono aku nei i hala, ua holapu ae ke ahi i kekahi halekuai ame na hale noho lehulehu, ma Papaaloa, Hilo, Hawaii, ma ke kakahiaka o ka Poalua, ka la 14 iho nei o keia mahina, me ka nui o na poino i hoomaopopoia, ua hiki aku ma kahi o ka $20,00.

            Ua ikeia, ka hoomaka ana ae o ke ahi maloko o ka halekuai pipi o ke Kepani, ma ka hapalua o ka hora umi-ku-mamalua o ka po; alaila pahola aku la ke ahi i ka halekuai lole o kekahi Pake, hooliloia o kela halekuai i puulehu, pela hoi me kekahi rumi pahupahu, e pili kokoke mai ana i ka halekuai.

            He hale moe ma kekahi hale hoolimalima, e ku ana mahope aku o ka halekuai, kekahi a na alelo ana ole o ke ahi, i holapu aku ai me ke ku i ka weliweli.

            Ma ka oleloia, o ka poe e hiamoe ana ma ka hale maluna o ka halekuai pipi, ua lele okoa lakou mai ka puka aniani aku, i pakele ai mai ka poino mai, mo ka mea, aole e hiki ia lakou ke hemo aku ma ka hale malalo, oiai ke ahi e neo mai ana imua, no ka hamu ana i na mea apau, e loaa aku ana mamua o kona alahele.

            He hookahi ka mea maloko o ka hale hoolimalima i pakela mahunehune kona ola, no ka mea iaia i puoho ae ai mai kona hiamoe mai, e a ana ke ahi i ka uhimoe o kona moe, eia nae, ua palekana kona ola, me kona mo’a no nae i ke ahi, ma kekahi wahi o kona kino.

            Oiai ke ahi e hana ana i kana hana, ua hoopioloke loa ia aku ka noonoo o ka poe e noho kokoke mai ana, me ka hiki ole nae ke lawelawe aku i na Kana e kinaiia ai kela ahi.

 

APONOIA KA PALAPALA WAIHO OIHANA A KE KIAAINA

 

            Ma ka Poakahi nei ka loaa ana ae o kekahi palapala i ke Kiaaina C.J. McCarthy mai ka Peresidena Harding mai e hoakaka ana no kona apono ana i ka palapala waiho oihana o ka hoounaia ana aku iaia a e mana ana ia aponoia ana mai la ma ka manwaa o hooiaioia ai o ka hookohu o kona hopw. Ua kakauia ka palapala ma ka la 3 o Iune.

            O Mr. Wallace R. Farrington i hooiaioia ai kona hookohuia ana mai ma kekahi manawa aku nei i hala ma ke ano he Kiaaina no Hawaii nei e haalele aku ana oia ia Wakinekona ma na la hope o keia pule, elike me ka lono o ka hoikeia ana ae.

 

 

Manao ka Loio Amerika Aia he Ki-pe i Hanaia

 

Loaa mai Kekahi Hooia i ka Loio Amerika Huber no Kekahi Hana Ki-pe ma Hlo

 

KE KALI WALE NEI NO OIA O KA LAWA O KA IKE

 

Hakalia ka Hopuia o Kekahi Poe i ka Fau Ole o ka Noii Ana a ka Makai Nui

 

            Ma ka manaoio o ka Loio Amerika Huber, elike me kana i hoakaka ae ai ma ka Poakahi iho nei, ua lawelaweia no na hana ke-pe dala e ka poe hakihaki kanawai hookapu waiona ma Hilo, eia nae o ka mea wale no nana i hoohakalia i ka lawe maoli ia mai o kekahi mau hoopii, ma ka aoao o ke aupuni, o ia no ka lawa ole o na ike,  e hooiaio mai ana, no ke ki peia ana o kekahi mau makai.”

            Ua hoohala ka Loio Amerika Huber i kekahi mau la elima ma Hilo, no ka huli ame ka noii pono ana i na mea e pili ana i na hana ki-pe malaila, me la loaa ole o na ike lawa kupono iaia, e hiki ai ke laweia mai he mau hihia imua o ka aha, aka nae ma kona manawa o ka huli hoi ana mai no Honolulu nei, ua loaa mai la iaia he hoike mai kekahi mea mai ma Hilo, e hoakaka ana no ka lawelawe okoa ia na o kekahi hana ki-pe dala.

            I kulike ai me kela hoike, ua olelo okoa ae ka kekahi mea kuai waiona ma Hilo no kona haawi ana i na dala ki-pe i kekahi makai, me ka manao, o mahele kela makai i na dala ki-pe, me kekahi makai okoa aku.

            Wahi a ka Loio Amerika Huber,aole i lawa na ike maopopo loa maloko o kona keena, e hiki ai ke laweia mai kekahi hihia imua o ka aha i keia manawa, aka nae he manaolana kona, aole he loihi o ka manawa e kakali aku ai, e hoea mai ana no i ka wa e loaa pono ai ka poe i pili i ka hewa,

            Oiai nae ua huli hoi mai ka Loio Amerika Huber no Honolulu nei, me ka loaa ole o na ike lawa kupono no ka hooili ana aku i na ahewa ana maluna o kekahi mea, aia no ka Makai Nui Sam Pua ke hoomau mai la i ka ninaninau ame ka noii pono ana, e pili ana i na hana ki-pe i kona mau makai, a ke kau aku nei ka manaolana o Mr. Huber, e loaa ana he mau ike maopopo, ma kela hana noii a Sam Pua.

 

E KOKUA MAI ANA O AMERIKA I KA NINAU LIMAHANA.

 

            O ka ninau limahana ma Hawaii kekahi o na ninau ko’iko’i i noonooia maloko e ka ahaolelo kuloko i hala aku la, a o ke kumu hoi o ka hoounaia ana aku o kekahi komisina i Amerika no ka imi ana i ke alahele  e hoopauia ae ai ia pilikia, a ma ka moolelo malalo iho nei e hoolana mai ana ia i ka manao no ka holopono o ka hana a ke komisina, a e heluheluia penei.

            KAPALAKIKO,Iune 20-E wehewehe koke ia mai ana e ke aupuni o na Mokuaina Huiiia apau ka pohihihi o ka ninau paakiki e pili ana i na limahana ma Hawaii, elike me ka hoakaka a na hoa o ke komisina hoopulapula lahui mai Hawaii mai i hoi mai nei mai Wakinekona mai mahope o ke kukakuka ana maluna o na ninau e pili ana i na mokupuni me ka aha kuhina. E hoopukaia aku ana ka moolelo piha o na hana i hoolalaia, wahi a ka Lunahoomalu Rice o ka hoike ana mai i keia la.

            “Aole ka hoopulapula wale ana aku no i na kanaka Hawaii o na mokupuni i aneane loa e hooiaioia mai, aka he mai keehinahan kekahi i hanaia e weheweheia ae ai apau ka ninau pohihihi e pili ana i na limahana mai na aina e mai no Hawaii,” wahi a Mr. Rice. “Ua haawiia mai ka pono o na aelike e hana aku ai i na hana hoomaikai i ka lehulehu i na mokupuni no kekahi mau makahiki lehulehu o hiki mai ana.”