Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 20, 20 May 1921 — Page 5

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He moolelo no Konaradi Kenekona a i ole Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha

Mokuna I.

"O kela lio au e nana aku la e kuu keiki o kekahi ia o na lio ino loa, i ike ole ia kona lua, a oke diabolo kona hoa e like ai," wahi a Kimo Kenekona me ka luliluli ana ae o kona poo.

            "O kela kekahi o na lio nani o kona hulu, me ka hiehie o kona kulana ke nana aku," i pane aku ai o Konaradi Kenekona, me ka piha hoihoi o kona mau maka, i ka ike aku i ke kulana hiehie o ka lio eleele. "E nana aku i na hulu ma kona a-i, kela mau wawae auhaka loloa, me kela huelo loihi; ke manao nei au e kuu makuakane, aole he lio nani e ae ma ka honua nei elike me kela."

            "Ke ike aku la au i ka nui o kou mahalo no kela lio e ke keiki," i pane mai ai o Kimo Kenekona, me kona noke okoa ana ae i ka akaaka.  "Ke ae aku nei au, he lio nani i`o kela, aka nae e nana aku oe ma kona mau maka, ua like pu me ka uwila, a o Satana kona hoa e kohu ai."

            "Ua maopopo no ia`u kau mea e kamailio mai nei, aka nae, he hana hiki wale no ke hoolakalakaia kela lio, ahiki i kona lilo ana i lio noho malie me ka hoolohe i na mea a pau a kona kahu i makemake ai."

            "Owai auanei ka mea nana e hoolakalaka i kela lio? O Felipe kekai o na kanaka akamai loa i ka hoolakalaka lio ma Amerika Hema. eia nae iloko o ia akamai, aole loa e hiki iaia ke hoolakalaka i keia lio. pela au e kamailio aku nei ia oe e kuu keiki, he diabolo ke hoa e like ai o kela lio. 

            "I waena o na keiki paniolo pipi kaulana o ke ao nei. o na paniolo o Amerika Hema ka helu ekahi, a i ka hiki ole ana i ke kahi o lakou ke hoolakalakai keia lio a ka ahiu nui wale, e manaoia, aohe mea hiki ke noho mana maluna ona: a ua i ke au me kuu mau maka ponoi, i ka maka ana o kekahi kanaka. o ka aa ana mai e hookokoke i kela lio eleele. me ka manao e hiki ana iaia ke hoolakalaka i keia lio, me ka ho'iho'i ana mai no keia wahi loihi mai Bueno Aria mai; o ke kumu wale no o ko'u lawe ana mai iaia, no ka hoohihi loa o Felipe i keia lio, me ka noke pu ana mai i ke koi, ua hiki iaia ke hoolakalaka i ka lio eleele, a ua paa loa kuu manao e lanakila ana oia maluna o kela holoholona."

            "Ke makemake nei au e ae mai oe e kuu makekane, e hookuu mai, owau ka mea nana e hoolakalaka aku i ka lio eleele."

            Huli ino mai la o Kimo Kenakona i ka wa i lohe mai ai i na olelo a kana keiki, a i mai la me ke kahaha nui: "Ua pupule ia anei oe, i aa mai ai e hoonahoa aku i kela lio eleele, ka mea hiki ole i na keiki paniolo i hele a ailolo ma kela hana?"

            "Iwaena o na kanaka kaulio akamai loa ma keia aoao o ka aina, o wau hookahi wale no ka mea i loaa kela inoa hanohano loa, a ua kapa mai ko'u mau hoa ia'u, ka hiena o na awawa kuholo ; a owau ka mea nana i hoolilo aku i na lio ahiu i mau lio laka loa i keia la, aole loa au i pahu'a ma ka'u mau hooikaika ana apau ma keia hana, o ka hoolakalaka lio. Ina aole i hiki ia Felipe ke hoolakalaka ia Demona, ke manaoio nei au, ua hikik loa ia'u ke hoolilo i kela lio me he bebe la."

            Ma kela wahi o na kamailio mawaena o ka makuakane ame ke keiki, lohe aku la laua i ka akaaka ana mai o kekahi mea mahope pono aku o ko laua kua, a i alawa aku paha ko laua hana, e ku mai ana kekahi kanaka kino loihi, a o ua kanaka la oia no o Felipe.

            Ma ke poo o ua kanaka nei, e kau ana kekahi papale laulau nui, me ka lipine wai gula, ma kona puhaka hoi kekahi kaei ili, ma kona mau awwae kekahi mau kamaa buki, me na kui kepa, e hoike mai ana, i ke kulana o na keiki paniolo o Amerika Hema.

            O kela wahi a lakou e ku la, maloko no ia o ka halelio o Kino Kenekona ma kona home hoomaha iwaena o na mauna, ma ka Mokuaina o Nu Ioka.

            I ka manawa i lohe mai ai o Felipe i na olelo o Konaradi Kenekona, e hoohaahaa ana i kona inoa nana mai la oia me na maka hookokoe maluna o ke kanaka opio, a pane mai la ia Kimo Kenakona, me ka mau no nae o kana nana ana i ke keiki opio.

            "Ke manzo nei au e kuu haku, ua ku maoli na olelo a keia keiki opio i ke kaena, ma ke ano oia hookahi wale no ka mea makaukau loa, ma ka hoolakaloka ana i na lio ahiu ma keia aina."

            I ka wa i lohe aku ai o Konaradi i na olelo a Felipe, aohe hoopepe hou ana i ho, oiai ua lohe mai kela kanaka i kana mau mea apau i kamailio aku ai imua o kona makuakane, a o ia kana o ka pane ana ae;

            "Ke manzo nei au, he hookahi wale no mea e ikeia ai ka pololei ame ka oiaio o ka'u mau mea i kamailio mua ae nei no'u iho, o ia no ko'u hoao maoli aku i ko'u akamai, ma ka hoolakalaka ana i ka lio eleele."

            "Mai pupule oe e Konaradi," i pane koke mai ai kona makuakane. "Mai manao oe he hana paani wale no ka hoonahoa ana aku imua o kela lio, ua like no ia me kou aa ana e lele aku ilalo o kekahi pali kuhoho. I na ua minamina oe e ke keiki i kou ola ea, alaila o ka'u wale no e a'o aku nei ia oe, e hookaawale loa oe, mai hookokoke aku ia Domona!"

            O ka wa lakou nei wahi e ku la ma ka halelio, aia ma kekahi kahua kiekie, a mailuna mai o kela wahi i nana mai ai lakou i ka lio eleele, i ka hele iloko o kekahi pa holoholona malalo pono mai o ka hale. Ma na oni ana apau o ke kino o kela lio, he ku maoli no i ka hiehie, eia nae i kela ame keia manawa, e nana mai ana kona mau maka ma ka lakou nei wahi e ku aku ana nana, aia hoi kona mau maka e hoike mai ana, i ka piha huhu me ka hoowahawaha.

            "Ina o oe pu kekahi iloko o ka pa a Demona e holoholo mai la, ke manao nei au, aole loa e hiki ana ia oe ke aa aku e noho maloko olaila, no ka mea ma ka manawa a kela lio e ike mai ai ia oe, e holo koke mai ana oia a hoolilo aku ia oe i kanaka make, iloko o ka imo ana a ka maka," i huli mai ai o Kimo Kenekona a kamailio i kana keiki.

            Iloko o kela manawa i hoomaka ae ai o Felipe e hookani i kana pio, me he mea la ua hookomo koke ia aku ka inaina ame ka huhu iloko o ka lio eleele o ka huli mai la no ia no kahi a na kanaka ekolu e ku aku ana, me ka holo okoa ana mai imua, me ke kihelu ana o na wawae mua, me ke kani ana hoi o ka ihu, a no ka piha loa o Demona i ka inaina, hoomau mai la no oia i ka holo ana ahiki mai ka aoao  o ka halelio noke mai la i ke peku me kona mau wawae hope, ahiki i ka hemo okoa ana o kekahi mau papa.

            Mai kela wahi aku, ua holo hou aku la na lio nei no kana wahi mua i ku ai a i ka wa e kokoe aku ai i ka palaau he hookahi no peku ana aku o kona mau wawae hope o ka naha aku la no ia o ka pa aia no hoi kona mau pukaihu ke noke mau la i ke pi, e hoike mai ana i kona noho mana ana maluna o kona mau enemi.

            Olai ka lio eleele e hoikike mai ana i kona ano maoli, aia o Felipi ke nana pono la i ua lio nei, aole me ka manao hoihoi, aka me ka hele a kau ka weli aiia, alaila pane mai la i ke keiki opio:

            "O keia ka manawa kupono nou e hoonahoa aku ai imua o Demona, oiai maua e nana aku ana, malia o hiki ia oe ke hoikeike mai i kou noho mana ana maluna o ke diabolo," wahi a ua kanaka nei, me ka awihi iki ana mai o kekahi maka.

            "Ua makaukau loa au i na wa apau, in a e ae mai ana oe, o kaua pu ke hele ae imua o kela lio, in a aole ka hohewale ame ka maka'u wale iloko ou," i huli ae ai o Konaradi a pane mai la me kona hopo ole i ke kanaka nana na olelo iaia.

            Makahi nae o ka aa ana aku o Felipe i ke kono a ke keiki opio, nana aku la oia ia Konaradi me na maka hookokoe, me ka hoopuka ana ae i kekahi mau olelo ma ka olelo Paniolo, o kona kaha aku la no ia hele, aia hoi kona mau ke pa nunui kekanikani la ma kela ame keia manawa o kona mau wawae e hehi aku ai i ka honua.

            Ke noho hamau loa la ka makuakane me ke keiki ahiki i ka nalowale ana aku o Felipe ma kekahi wahi, akahi no ka makuakane a pane mai:

            "Ua pupuahulu loa oe e kuu keiki, ma kou kamailio ana aku nei i na mea e huhu ai o Felipe ia oe. He koko awiliwili ke holo la iloko o kela kanaka, no ka mea he hapa Paniolo oia, a he hakpa Ilikini, aole loa oia e poina iki ana no kau mau olelo ikaika i kamailio aku nei iaia."

            "Alaila manao anei oe e kuu makuakane, e noho malie wale no au, me ka pane ole aku i kana mau olelo kohu ole, o ka kamailio ana mai nei ia'u? O ka mea hoi paha ia e ikeia ai, owai o maua ka mea koa a maka'u ole, oia paha a owau paha he mau olelo maikai wale no kela, aka nae ma kana mau hana i hoike mai ai oia, he hookohukohu paniolo wale iho no kela kanaka, eia nae he maka'u wale. Pehea oe e kuu makuakane i lawe mai ai i kela kanaka me oe?"

            "Oia kekahi o nakauwa hooko a malama pono loa i na kauoha e haawiia aku ana iaia. Ua loihi kona noho pu ana me a'u nolaila he hana paakiki loa non ke kaawale ana mai ia'u aku; a ua manao pu no hoi au he mea kokua mai oia ia'u ma ka'u mau hana e makemake ae ai e hooko ma keia wahi."

            "Pau wale ae la no ko Konaradi manao no kela kanaka, oiai nae aole on a ike iki i ka waiwai o ka laweia ana mai o kela kauwa e kona makuakane, oiia aole ana mau haua maopopo loa, koe wale no ka hele holoholo ana ma kela ame keia wahi ana e makemake ae ai, he hiamoe ka hapanui o kona manawa o ke ao, me ka noke ana i ke puhi i kona paka kikaliki, a i kekahi manawa e hoohala nui ana oia i kona manawa ma ka inu ana i ka waiona, mailoko mai o kekahi omole ana e paa mau ai iloko o ka pakeke o kona lolewawae.

            No ka pule hookahi keia ano, maweana o Konaradi ame ke kanaka hapa Paniolo a kona makuakane o ka hoihoi pu ana mai me ia. No na makahiki elima, ma Amerika Hema kahi i hoohala ai o Kimo Kenekona i kona manawa, no ka makaala ana i kona mau waiwai malaila, a iaia o ka huli hoi ana mai no kona home, he o ia mau no kona helehelena, he mea kau la i ka loihi o kela mau makahiki o ke kaawale ana, a loli ae, me he mea la, ke nana aku iaia, ua opiopio hou ae kona helehelena, o ka loli ano nui wale no i ikeia nona, o ia ka palaka pu o kona noonoo, me he mea la, ua poina oia i na mea i maa iaia, a ua malihini loa hoi oia i kona home, oia nae he wahi ia i hele a kamaaina iaia i na makahiki lehulehu i kaahope aku.

            Mamuli o kela palaka o ka noonoo, me ka maopopo ole loa o ka noho ana o kona ohana, ame kona mau waiwi malaila, u akono okoa ia mai oia, e hui pu aku me kana wahine ma'i, no ke kokua ana mai e hoihoi hou i kona noonoo, i hiki ai iaia ke hoomaopopo i na mea he nui.

            Ma kela kokuaana mai a ka wahine ma'i, ua loaa i'o iaia ka ike no na mea ana i maopopo ole ai, eia nae i kela ame keia manawa e nana mau mai ana ka whine me na manao kahaha, no ka hikiwawe ana o ka poina o kana kane i na mea i hele a kaaina loa iaia.

            O ka põe keia i kamaaina iaia, a i lilo he mau hoaloha nona i na manawa i kaahope aku, aole loa he hiki iaia ke hoomaopopo no lakou; i ka ike ana mai hoi o kela poe i keia ano o Kimo Kenekona, e luliluli okoa ana ko lakou mau poo, me ka olelo ana, aole kela kanaka iloko o kona noonoo maikai. O ka mea kupaianaha mae ke nana aku, he keu a ka maikai maoli o kona ola kino, he maikai no kana olelo o kahi nae o ka palaka pu ana o kona noonoo, he ninau pohihihi loa ia.

            Iloko o kela mau makahiki elima, ua loli loa ae ko Konaradi ano, mai kela keiki mai o umi-kumamalua makahiki a i ke kanaka makua o umi-kumamahiki makahiki. He keiki kino ikaika oia e hoohala nui ana i kona manawa, ma na hana hooikaika kino like ole, oia no hoi kekahi o na haumana holomua loa maloko o ke kula, eia nae aole oia i komo maloko o kekahi o na kula kiekie.

            Ma kekahi ano nae, ua hookahahaia no ko Konaradi manao, no kona makuakane, aole kela ano mau iwaena o ua makuakane no ka lakou keiki, no ka mea e pili mau ana o Kimo Kenekona me Filipe me ka hoomamao mau mai iaia aku.

            No ka makuahine hoi o Konaradi, he wahine ma'i maoli oia, a no kna makahiki he umi i kaahope aku, aole he hiki iaia ke hele, maolo mau oia o ka hale e noho ai i na manawa apau, malalo o ka malama ana a kekahi waine malama am'i. Iloko o ka nui o kona kaumaha ame ka pilihua i ka ma'i, aole e loheia aku ana kona kaniuhu mai, aka e uumi ana oia ia mau ehaeha apau, he hookahi wale no mea nui iaia, o ia no kana keiki, pela hoi ka pilipilipaa o ka noonoo o kana keiki nona.

            Ua emi mai ka ikaika iloko o kela wahine iloko o ke kau wela, ua hooikaika ke kauka ohana ma na alahele apau e loaa ai ke ola kino maikai i ka mea ma'i, aole nae he holopono iki, no kela kumu, i kauoha okoa ia aku ai o Kimo Kenekona e hoi mai, ina i makemake oia e ike hope i ka helehelena o kana wahine.

            Mahope i ho o kela haalele ana aku o Felipe i ka makuakane me kana keiki maloko o ka halelio, u anoho iho la laua no kekahi mau minuke kakaikahi wale no, alaila hoomaka mai la e hele, ma kela wahi hookahi no a Felipe o ka nalo ana mai, me ko laua hele pololei ana aku nae, no kahi a kekahi Paele e hana ana.

            Ku malie iho la laua ma kela wahi, me ka mahalo ana aku i ka nani o ka aina, alaila wehe ae la o Kimo Kenekona i kona ciga, me ke pubi ana ae, o ke kaha aku la no ia hele, me ke kono ole mai ia Konaradi e hahai aku mahope on a.

            I ka hala ana aku hoi o Kimo Kenekona, ike aku la o Knoradi i ke ku malie o ka Paele, aole he hoomau i ka hana ana, me he mea la, aia kekahi mea ano nui iloko o ka noonoo o kela kauwa, a o ia ka Konaradi o ka ninau okoa ana aku:

            "Heaha keia pilikia nui e Pete?"

            Huli ino mai la ka Paele i ke keiki opio, a pane mai la: "E nana ae ana hoi au i kuu haku, me he mea la, ua kaokoa loa ae ke ano o kana hele ana mai kona ano mau mai i kamaaina ia'u me ka hoomau hou ana aku o ua Paele nei ika hana.

            No Konaradi hoi, ua hoomau aku la no oia i ka hele ana, me ka maikai ole o kona noonoo; ke pono hele wale la no oia, a hiki i kona hoea hou ana mai no ka halelio, lohe aku la oia i ka hamumu mai o kekhai mau leo, a i kona nana ana aku mahope o ka halelio eia ka o kona makuakane me Felipe e u kamailio ana

(Aole i pau.)

He moolelo no Leola Dale a i ole Mai ke Kulana Nele a i ka Waiwai - Na Aloha Elua i ka Ipo Hookahi.

            "Ma na ano apau ke nana iho, he palapala oiaio loa keia, a ua lohe pu ae nei no hoi kaua i ka pane a Mr. Kalaina kekahi o na hoike, i kakauinoa i keia palapala," wahi a Mr. Foda.

            No kela hoakaka a ka loio aoo, nui iho la ka hanu o Pilipo.

            "Ina he palapala apuka keia i hanaia, alaila owai ka mea nana i hana i keia palapala?" i pono ninau wale mai ai no o Mr. Foda.

            "Aole he mea e ae, nana e hana i kekahi palapala apuka, o wau wale no, in ahoi ua apukaia kena palapala, no ka mea owau ka mea i hoopomaikaia ma kena palapala, aole he kohu iki o kekahi mea i kuleana ole i na waiwai e hana ai i palapala kolohe."

            "Ua pololei loa kena mau hoakaka au e Pilipo, aka nae, aole loa he wahi manao hoohuoi iki iloko o'u, e aa ana oe e lawelawe i kekahi hana hoohaahaa i koui kulana, a imi aku paha i kou waiwai, ma ke ano epa a kolohe."

            "Me ka mahalo a nui ia oe e Mr. Foda, no kou hilinai ana mai maluna o'u, a o ka'u kauoha wale no ia oe e Mr. Foda, e laweia kena palapala imua o ka lunakanawai no ka hooiaio ana, a e lawelaweia hoi na hana apau, e kanalua ole ia iho ai ka pololei ame ka oiaio maoli o ka palapala i hanaia."

            "Ae, o ka hopena aku ana ia o keia palapala, aka he hookhi nae a'u mea laoha, o ia no kela kaikamahine opio; ua ahona kuu waiho mali loa ana iaia, me ka lawe ole mai no ke kakale nei, no ka mea e oi aku ana ke kaumaha ame ka ehaeha e loaa iaia, ke hoea mai i ka manawa e hoonele loa ia aku ai oia, i na waiwai apau ana e hauoli nei i keia la."

            "Aole loa he pono e loaa aku ka lohe ia Leola, e pili ana no keia mea, ahiki i ka hookoia ana o ka mare mawena o maua. Mamua ae o kela manawa, e hunakele loa ia keia palapala e pono ai. Ma kala a'u e lawe mai ai ia Leola i wahine mare na'u e holo aku no na waiwai apau loa ana e paa nei i keia wa maluna oua; e mau aku kona noho ana he haku no keia kakela."

            "Ke ike aku la au i ka nui makee maoli iloko ou e PIlipo no Leola a i mea nae e hookola ai kou mau iini apau, e hooko koke ia ka mare mawaena o olua, me ka hookakalia hou ole aku.

Mokuna XL.

Pela iki iho ka ono e ka makamaka heluhelu, ua poina loa mai nei paha oe no Kikila ame Leola, ina pela e kiei iki aku hoi kaua i ua mau opio nei.

            Ma kela huli hoi ana aku a Leola noloko o kona rumi, mahope iho o ka haalele ana aku ia Mr. Daika ma ka hale malalo, he elua mau ninau ano nui nana i hoopoluluhi i kona noonoo no na hora o kela po ahiki wale no i knoa hoi ana e hiamoe o ia keia; "Ihea la o Kikila i hele aku ai? E hoi hou mai ana anei oia?"

            Ma kela huli hoi ana aku hoi a Mrs. Tibeta no kona hale ma ka aina hanai holoholona ua haawi aku oia i ke kauoha i kekahi mau kauwa lehulehu e hele e huli ia Kikila, in a nei no ka loaa aku o ua kanaka opio nei, alaila ua makemake o Leola e ike iaia.

            Ua hele aku na elele i hoounaia ma kela ame keia wahi, no kekahi mau hora loihi, o ka lakou pane mahope iho o huli hoi ana mai o ia no ka nele, aole he wahi moali maopopo iki ia lakou o ka hi i hala aku ai o Mr. Kinikele.

            He hookahi nae kanaka i ike i ua o Kikila e holo pololei ana no ke kulanakauhale o Ladana, a ua hoihoia mai kona lio, e kela kanaka, he mea kalewa huaai o ka huli hoi ana mai me kona kaa no Lome.

            Aole he mea hiki i kela kanaka ke hoakaka ae, koe wale no kona olelo ana mai, he nanaian kaumaha ko Kikila ana o ka ike ana, aole no hoi he kamailio wale aku o Kikila, in a paha e hoi hou mai ana oia, aole paha.a He hookahi nae mea nana i hoolana mai ko Mrs. Tibeta manao, o ia no ka lawe ole ana o Kikila i kona mau ukana, nolaila ua maopopo loa, i kela wahine, e hoea mai ana no ka la a ua kanaka opio nei e huli hoi hou aku ai i ka aina hanai holoholona, no ke kii ana i kona mau ukana, ana i haalele aku ai mahope, iloko o kona pupuahulu loa i ka haalele i ka aina hanah holoholona.

            No ka hiki pono ole ia Leola ke hiamoe ma keia po i hakalia no a ala ae kona hiamoe ma kekahi kakahiaka mai, o kona komo awiwi iho la no ia i kona lole, no ka manao no e hookaawale iaia iho mai ke kakela aku, kahi ana i makemake ole ai e ike ia Mr. Foda, a ia Pilipo paha.

            He elua mau manawa a Pilipo Daika i hoouna aku ai i ke kauwa, ma kela kakahiaka, no ka ae mai o Leola, e loaa he manawa no laua e kamailio pu ai, aole nae he wahi mea a maliu mai o ua kaikaimahine nei.

            O Mr. Foda no hoi kekahi i kauoha aku , ma o ke kauwa la, ua makemake loa oia e iho mai no ka hale malalo no ke kamailio ana, maluna o kekahi kumuhana ano nui loa, ua like pu no ka uahoa o ua kaikamahine nei, mamuli o kona manaoio, aole he hana nui e ae a Mr. Foda i makemake ai e ike iaia, aka no ke koi ana mai no ia iaia nei, e ae aku e lilo oia i wahine mare na Pilipo Daika.

            Me kona kahea ole aku i aMele, kana kaikamahine lawelawe e kokua mai i ka hookomo ana i kona lole, o ka awiwi iho la no ia o ua o Leola, a i kona makaukau ana, kau ae la i kekahi kihei hoopumehana maluna o kona mau poohiwi, o kona iho malie mai la no ia, me nakaina wawae palanehe loa, a haule ana i ka hale malalo me knoa ike ole ia mai, a oiai ua maopopo iaia, aia o Pilipo ma ke keena hookpa kahi i noho ai o ka oili aku la no ia o ua o Leola ma kekahi wahi puka uuku, maka aoao o ke kakela, a iloko o na sekona helu wale no, oili aku la oia iwahon o ke kahua manienie.

            O ka mea kupaianaha nae, i kela oili ana aku a ua o Leolo, o ka manawa hookahi no ia i hoea mai ai o Mrs. Tibeta, e hookokoe mai ana i kela puka ana i hemo aku ai iwaho, a halawai ae la ua mau hoaloha nei, me ke kaa e ana ma ka aoao o Mrs. tibeta ka ninau ana mai:

            "Ea, heaha kau hana nui e Miss Leola owaho nei o keia manawa kakahiaka?"

Aohe a Leola pane pololei aku no kela ninau a Mrs. Tibeta, oiai aia wale no knoa hoonoo i ka hi e loa, a o ia kana o ka ninau ana aku:

            "Ua loaa anei ia oe?"

            "Aole e kuu Miss Leola," wahi a Mrs. Tibeta i pane mai ai me ka luliluli ana ae no hoi o kona poo. "Aole o'u kanalua iki no kona loaa ia kaua ma keia mua aku, no ka mea aole o kakou no ka poe e huli nei iaia, aka he poeokoa ae no kekahi. He keonimana malihin ka i hoea a nei no ka aina hanai holoholona i keia kakahiaka nui a e ka'u ia i hele mai la e hoike aku ia oe, e pili ana nona, i holo wale ia mai nei no e a'u, a halawai pu iho la kaua, me ko'u hoomaha ole."

            "I hele mai anei kela keonimana malihini no ka @ ana ia Mr. Kinikele?"

            "Ae, o kana hana nui ia o ka hoea ana mai a i kuu manawa i hoike aku ai iaia, ua haalele mai o Mr. Kinikele ka noho hana ana ma ka aina hanai holoholoa ua hoike koke mai kona helehelena i ka piha kahaha me ke kaumaha pu."

            "Heaha ka hoi kou kumu o ka hoouna ole ana mai i @ keonimana e hele mai e ike ia'u?" wahi a LEola me ka @ okalakala.

            "Ua kamailio aku no au iaia pela aka lulilului wale a@ no kona poo, me ka olelo ana mai o Mr. Kinikele kana me i makemake loa ai e ike, o kona kaha aku la no ia hele @ ka hoolohe hou ole mai i ka'u mau olelo."

            "Mahea oia i hele aku ai mahope i ho o ka haalele @ mai ia oe? Ke makemake loa nei au e loaa aku kela ka naka ia'u."

            Ua hele pololei aku oia no kahi i ku ai o ka hale wiliwai a in a e hele ana oe e huli i kela keonimana ea, owau kekahi e hele pu aku me oe, aole pono o kou hele hookahi ana."

            "A'ole, owau hookahi wale no ke hele a e hoi pololoi @ no ka aina hanai holoholona. O ka mea pololei maolie, aole oe e haalele i ka hale, malia o hoi ae o Kikila, aole oe, a lilo i hana nui ka huli hou ana aku iaia! Ina e hoi mai ana oia e lawe pololei mai iaia imua o kuu alo, a e hookuu @ oe e hele hookahi ae au e huli i kela keonimana malihini o ka haalele iho la no ia o Leola ia Mrs. Tibeta ma ke ala hele e hoea aku ai no ke kahawai.

            Oiai hoi e huli ana ka poe ma Lome no Kikila, a oia aole loa he wahi mea maopopop iaia, no kona pono, aole he ha@ e ae a ua kanaka nei, o ka imi wale aku no i na mea e kaa wale aku ai no hana hapala wale a kona enemi mai iaia aku.

            Ke hoomanao nei no oe e ka makamaka heluhelu i keia halawai pu ana o Kikila me Miss Cicile; i ka haalele au iho o Kikila i kela kaikamahine opio, kamoe pololei aku i kona alahele no Ladana, me kona hoomau i ka hele au ma ka alanui, ahiki i kona halawai kino ana me kekahi o'u kanaka mahiai o Lome alaila haawi aku la i ka lio i kela kanaka me ka kauoha ana iaia e hoihoi pololei a hookomo aku maloko o ka halelio ma Lome.

            Ma kela wahi aku i hele wawae ai o Kikila, aka nae i ka ulu ana mai o ka po, o ke pelu hou mai la no ia o ua kanaka opio nei no hope o Lome, me ka hoi pololei ana no ka hale wiliwai.

            Ua hele a na hora  oe aumoe, hoea aku la o Kikila @ ka hele kahiko, o kela no hoi kekahi po hu'ihu'i loa, noiala pupuu wale i ho la no oia ma kekahi kuono, no ka hoololi ana, aia ka pono o ke ao ae.

            I loko nae o ka hu'ihu'i o ka po, pela hoi ke kaumau @ kona noonoo o ka mea nana i hoopumehana mai iaia a hoomama mai hoi i kona noonoo o ia no kona manao nui e ike hou aku ia Leola, ke kaikamahine a kona puuwai aloha ai.

            Aole kela wahi i kupono no Kikila e hooluolu ai, aka nae aole kela o ka mua loa o kona hoea ana ma na wahi elike me ia, aka he oi aku ke ino o kekahi mau wahi ana i @ moe ai i ka nahelehele, a he mau manawa no hoi ana i @ aku ai e hiamoe, me ke komo ai ole maloko o kona opu.

            Me kela hoomanawanui i ka pupue ike anu o Kikila noho ai, ahiki i ka lulumi ana mai o ka makehiamoe kona lilo aku la no ia, a hoopoina ae la i kona kuleanaa @kai ole apau, a i kona puoho ana ae, eia ka ua kiekie ka la liuna. Ku ino ae la o Kikila iluna, me kanana ana aku i ke kakela no ke ake no keia e iku aku, in a paha e maal@ ae ana o Leola ma kahi e hiki ai iaia ke ike aku a i ka hala ana o kekahi mau minuke o kona ku malie ana pela o knoa haalele aku la no ia i knoa wahi e noho ana a iho mai la no ka hale malalo, no ka holoi ana i kona mau maka mai la no ka hale malalo, no ka holoi ana i kona mau maka.

            Ua kuaia no oia i kekahi mau apana palaoa, me ka puna hame, ma ke ahiahi mamua aku, oia oia me ka alahele no Ladana, maloko o kekahi o na hale inukope liilii, ma Lome a hoomanao ae la ka loaa o ko ia nei aina kakahiaka.

            I knoa holoi ana i na maka ame na lima a mohala maikai ae la kana anna ana o kona hoi hou ae lano ia no kela wahi mua ana i hiamoe ai ma ka po mamua aku me k@ hoi ana aku a noho iho la ma ka puka aniani, aliali hoomaka iho la e ai i kona aina kakahiaka ; me ka paupu ole ae, aia no kauwa lehulehu ke huli mai la iaia, a ua @ kaukau hoi e Leola hookipa aku iaia, elike me na la i kaahope aku.

            Mai kela puka aniani aku a Kikila e noho la ua hkiki loa iaia ke ike aku i ka aoao hema ame ka aoao kumohana o kakela me ka hakilo pono ana o kona ike aku i ka poe e hele aku ana i ka kekal a e oili mai ana mailaila mai.

            Iaia ma kela wahi, ua ike oia ia Mrs. Tibeta i ka hele anaa aku no ke kakela ua ike pu aku no hoi oia i ka holoholo mai i Mr. Foda mawaho o ua kakela nei me kanamunamu liilii ana iho nae o ua o Kikila:

            "Aole aku la no hoi e nele ka hoikeia aku o ka lohe ia Mr. Foda, no ka hoopalauia ana o Leola me kela kanaka ino lapuwale!"

            Ua ire pu aku oia i ka holo ana aku o ke kaa o PIlipo a ku iho la mamua o ke kakela me kekomo ana aku iloko aka no Leola nae, aole on a wahi mea a ike aku, oia nae, oia hookahi wale no ka iini nui a kona puuwai e hono aku ana, o ka ike aku i kela kaikamahine opio.

            "He ekolu mau ninau nui a'u e kuekaa aku ana," i namunamu hou ae ai ua o Kikila. O ka mua, owai ka mea nana i kakau i kela mau leka kolohe. O ka lua, owai ka mea holo mahuka pu me Pole Madena a o ke kolu, owai kela wahine i kapa iaia iho ma ka inoa o Mrs. Kamaki o Ladana?"

            No ka molowa nae o ua o Kikila i ke kakali oka ike lihi aku i ka helehelena o Leola, haalele okoa aku la oia i ka papahele ekahi o ka hale wiliwai, a iho mai la no ka nana pono ana i ka huilawai, me ka hela mau ana aku no nae o kana nana ana i ke kakela.

            Man ano apau, he o ia mau ka maikai o kela huila in a nei no ka loaa o ka wai, a i ole me ka mahu paha e hoonaia ai he maalahi loa ka niniau ana o kela huila.

            NO ka hoopau manawa wale ana no nae, kii aku la oia e hookaa i ka huila, a mamuli o kona ikaika maili i on a ae ai ua huli nei, me he mea la, e huhu mai ana iaia nei ka hoonioni i ka hiamoe ua nanea.

            Aia ua o Kikila ke apa wale la no, e aho hoi ia, mamaa o kona noho malie ana e lilo ai kona mau noonoo uluahewa i mea hoopilikia loa mai iaia.

            Oiai nae o Kikila ma kela mau hana, o ka wa ia e Leola e hele mai la no ka hale wiliwai, no ka huli ana i ke hana ka malihini.

            Iloko o kela manawa ke pa mai la kekahi wai oania@ makani a ke hakumakuna mai ia na ao o ka lani e hoike mai ana no kekahi ino a hoea mai aole nae he noonoo ae o Leola no ia mea, aia wale no kona noonoo, no ke kanaka malihini, malia ina no ka loaa aku iaia, e hiki ana paha i ua kanaka nei ke hoakaka mai i kekahi mea e pili ana no Kikila.

            Aia hoi ma kekahi aoao mai o ka hale wiliwai, ke hele mai la o Mr. Kalaina no ka luawai hooki'o. He hana maamau no Kalaina ka hele ana no kela luawai, a no ka hale wiliwai no hoi, i ka manawa on a ame ka manawa on a ole, o ka hapanui nae o kona wa ike mau ia ma kela wahi, o ia kona wa e inu nui ai i ka mana.

(Aole i pau.)