Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 14, 8 April 1921 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

                                                            NUPEPA KUOKOA

 

SOLOMON HANOHANO. LUNAHOOPONOPONO                 

POALIMA                                                                                                    

@ AKAHELE E PONO AI

 

@makuahale i hoakaka ae

@maluna o ka @ i hooko-

@ e pili ana i na nupepa

@ ma keia Teritore. e kakoo

@ ka hooholoia mai o kela

@ kekahi i ka bila. elike me

@ ka hooholoia mai a lilo i

@

 

@ maoli o keia bila ke olelo ae ma

@ ana ia. o na nuhou apau loa,

@ pela me na palapala i kakauia

@ e hoopukaia ana ma kela

@ ae ia mau manao a pau loa

@ i loaa aku ai ka ike i ka

@ keia mau nupepa e pa'i ana

@ ka manao o kela bila kanawai,

@ nupeepa Kepani, Pake, Pu-

@. a mau lunahooponopono

@ i kope oiaio. i unuhiia o na

@ ia mau nupepa. i kela ame

@ olelo Beritania.

@ bila i kanawai. o kela kekahi

@ole ai i na ona o na nupepa

@ ka mea e konoia ana

@ i poe unuhi. a mau mahele-

@ ka nui o ka hana. i ko keia wa

@ kekahi olelo ana ae hoi. e ko-

@ hoopau i ka hoopuka ana i

@ kela @ ma keia teritore.

@ paha nana e kono aku i na

@e hoomau i ko lakou hoo-

@ o keia teritoree. o ia no ke

@ o ke aupuni ka unuhi ana, i

@ manao pepa maloko o ia mau

@ e hoolimalimaia ana i poe

@ ka nui me ka heluna o na

@ hoopukaia ana.

@ e ai. i ala mai ai ka manao e

@ olelo e. malalo o ka hoomalu

@ mamuli mai no ia o na manao

@ pinepine ia e kekahi mau nupepa

@ kulanakauhale, e hoalaia aku ai na

@ a maikai ole iloko o na Kepani na-

@ aku ia mau manao pepa,

@ ka manawa o na hana olohani i

@ o na limahana mahiko, e kela

@

@makaainana o kei teritore,

@ ai i na mea a kela mau

@hoopuka nei, @ ka auanei, iloko o ko

@ ke hoopuka mau nei kela

@ i na mea oiaio ole. oiai nae, na Ke-

@ ana ia mau mea; a o ka

@o na lahui kanaka

@

@ aku nei no i hala a hoopuka

@ Kepani Nippu Jiji i kekahi manao

@ ke ano @ oiaio ole: no keia mau

@pepa. i hiki ole ai i ka Ahahui Legiona

@ ia kanaka Amerika oiaio apau ke

@ malie. aka ua @ mai i ka manawa e kao-

@ na hana o kela ano. ina ua makemake

@ Kepani. e loaa ka noho oluolu ana,

@o na lahui a elua. Pepeni iho ke ano

@ kela manao epa:

@ loa i na mea apau. o ke bila o

@ nupepa olelo e. i hookomoia aku

@ teritore. e ka Keena Hawaii o

@ Amerika. e imi ana ia i wahi e hoopau

@ nupepa Kepani maloko nei o Hawaii,

@ ka manao nui mahope o ka bila, o ia no ka

@ ana i na pono o ka Ahahui o ka Poe

@ Hawaii. aole hoi no ka malama ana ame

@ ana i ke ano Amerika ma keia mau

@

@ maopopo no i ka ona. a i ka lunahoopono-

@ kela nupepa. aohe he plolei o kela manao,

@ pepa keia e hiki ole ai i na kanaka Ame-

@ apau. ke kaohi mai ko lakou mau manao

@. no ka nupepa nana i hoopuka ae i ua

manao nei e pono ai e laweia ae na keehina wi-

@ i wahi e hoomau ole aku ai kela nupepa

@ kamailio ana. i na manao e @ hewa ana i ka

@ Kepani @ nei.

            Aole @ i makemake e hoonele aku i na Ke-

pani na Pake. ame kekahi mau lahui e ae, e noho

pu nei me kakou. me ka lakou mau nupepa ponoi

@. no ka heluhelu ana i na nuhou, ame na mea

@ ia lakou. o ka ipukukui hoomalamala-

ma nui iho la no ia e loaa aku ai o ka ike ia lakou,

@ na mea e @ nei ma na wahi like ole o ka

@ nei: aka nae. i ka hoao ana mai o na nupepa

Kepani e hoala i na mea e loaa ole ai ka noho kui-

kahi ana o na Kepani me na kanaka Amerika. he

@ ke kinai koke ana aku i ka a ana a ke

ahi i ka wa unku. mamua o ka hookuukuu ana

aku i ke ahi e a. ahiki i ka nui loa ana. e hiki ole

@ ke pio ke kinaiia aku: o ka keia pepa wale no

mae e olelo ae nei. o ia ko kakou akahele @ ana.

ma ka hooholo ana i kekahi kanawai, e ili ole aku

@ na hoopilikia ana i na ona o na nupepa olelo

@ aka e loaa aku ka ike i ka poe na lakou ia mau

nupepa. eia ke aupuni ke hakulo mau aku nei me

ka makaala. no na manao kupono a pololei ole e

hoopukia ae ana maloko o ia mau nupepa: a

e kania aku hoi kekaho hoopa'i kupono, maluna o

ka poe i manao ke kana maalahi na lakou ka

@ ana e huli ku-e mai i ka lahui kanaka. i

makemake e loaa he nohona hoaloha ana me na

Kepani apau o keia Teritore.

 

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAAKA POALIMA APAU

APERILA 8, 1921

 

E HOOKAAWALE LOA IA

 

            Ma ka Poakolu ino hei i huli hoi mai ai ka

Elele Kuhio. mamuli o ke kono a ke kiaaina iaia

e hoi mai. no ka hoomalamalama ana i ka aha-

olelo kuloko. no na hoololi kupono i manaoia no

ka bila hoopulapula i na Hawaii. e waiho hou ia

aku ai imua o ke komite teritore o ke senate.

            Ua maopopo i ko Hawaii nei poe, ua nele kela

komite i kekahi hoike. e apono ana no ka hooho-

loia o ka bila hoopulapula, ma kekahi olelo ana ae

@, ua hiki ole ke noonooia kela bila, elike me

konan ano e ku ana i kinohi; a no ka hoopakele

ana ae i kela bila, mai kona waiho loa ia aku ma

ka papa,, pela iho la ka Elele Kuhio i hoea mai

nei, no ke kukakuka pu ana ma ko kakou ahaolelo

kuloko. no ka mea pono e hana aku ai.

            Aole a kakou hoohewahewa ana, eia ka lahui

Hawaii ke holomoku nei i ka make a o ka hoo-

pulapula hou ana i kei lahui kanaka, o kekahi ia

o na hana pookela. aka. i wahi nae e hookoia ai

kela manao hoopulapula, he mea pono e komo

maloko o ka bila hoopulapula, na mea i'o e ulu

hou ai ka lahui, a e ikeia ai hou ka holomua o na

Hawaii, maluna o na aina e hoonohia aku ai

lakou.

            O kekahi o na kumu a keia pepa i ku-e ai. no

ka hooko ole ia o ka manao hoopulapula i na ka-

naka Hawaii. elike me ka bila, i kinohi, o ia no ka

hoonohoia aku o na Hawaii ma na aina o ka pepa

elua: ua loaa aku ka ike i na komite teritore o

ke senate no ia mea: nolaila o ka hoao ana, e hoo-

loli e manaoia nei. ua like no ia me ka hoolilo ana

aku i kekahi heluna dala mahuahua, ma ke ano

hoomaunauna wale e pomaikai ole ai.

            Ua ikeia ka hemahema nui o kela bila, elike me

ka nui o na manao ku-e i waihoia aku imua o ke

komite o ke senate; nolaila i ke kaa ana mai la

maluna o ko kakou ahaolelo kuloko, ka noonoo

ana aku i na hoololi kupono, no kela bila, mamua

o ka waiho hou ana aku imua o ke komite, he mea

pono, e kapaeia ae kekahi mau mahele iloko o

kela bila. i pili ole aku i ka hoopulapula; a ma na

mea wale no i pili pono aku i ka ninau hoopula-

pula i na Hawaii. e ku ai ka bila nona iho: a me

ia ano auanei e waiho aku ai imua o ke senate no

konan hooholoia mai a hooholo ole ia paha.

            O na mea e pili ana i ka hoomahumahu ana ae

i ka uku o na hoa oloko o ka ahaolelo kuloko, ma

ka hoololi ana i ke Kanawai Kumu o Hawaii nei;

pela hoi ka hoomahuahua ana ae i ka uku o ke

kiaaina ame ke kakauolelo o ke teritore, pela hoi

me ka uku o na lunakanawai: ka loihi o ka mana-

wa o kekahi mea e noho ai ma hawaii nei, ma-

mua ae o kona hookohuia ana no kekahi oihana

tederala, pela ka hoohana wale ia no o na maka-

ainana Amerika, ma na hana apau o ke aupuni;

ehookaawale loa ia keia mahele mai ka bila hoo-

pulapula mai; aole hoi e hoohuikau wale elike me

ia i kinohi.

            Maila paha, ua hookomoia kela mau mahele, no

ka manaoia, he kumu kokua aku ia no ka hooho-

loia o ka bila hoopulapula, ke manao nei nae keia

pepa o kekahi kela o na manao kehihewa loa; no

ka mea mamuli o ka hooholo ole ia ana o ka bila

hoopulapula, ua hoonele pu ia mai la ka hooholo-

@ ana. o kekahi hoopunopono ahaolelo, i pili polo-

lei mai i ke kulana ame ka uku o na luna oihana

teritore me federala maanei nei.

            Oiai nae, eia ka Elele Kuhio i Hawaii nei. e

kau aku ko kakou manaolana, e loaa ana ka ma-

kaukau piha i ko kakou ahaolelo kuloko, e hana

mai ai i na hoololi kupono loa i manaoia no kela

bila hoopulapula i na hawaii a hooneleia hoi

na lahui e ai.

            _________________

E MAKAALA LOA I KA POE KOLOKE!

            Ina aole ka hele makaukau o Mrs. Harrie Craw-

ford me ka pu panapana maluna o kona kaa oko=

mobile, i hui pu ia me kona maka'u ole, ina ua

hookoia na manao kolohe o kekahi poe koa ma-

luna ona, ma ka po o ka Poakolu o ka pule aku

nei i hala; he mea nae keia e ao mai ana i na kia-

kaa e ai, mai na wahine a na kane, emakaukau

lakou e pono ai ma ko lakou aoao, i ka wa e holo

ai ka po.

            He hana maalahi wale no ke kii ana ae i laikini,

no ka malama ana i kekahi pu panapana; ua oi

aku ka uku ana i kekaho laikini, mamua o ka maa

i ka holo ana me ka nanea, eia ka auanei, i ka ma-

nawa i maopopo mua ole, o ka wa iho la ia a ka

poe hoohalua kolohe o ka po e lele mai ai, o ka

poino iho la no ia. Aole hewa o ka makaukau,

pela wale no e palekana ai mai na koe kolohe

mai!

            ____________________

            Ua moe ma ka pepa ka bila hookupu Sabati a

Kiwini o ka hookomo ana aw. e papa ana i ka ma-

lamaia o na hana lealea ma na hora kakahiaka. o

ka la Sabati. I ka nana aku, ua aneane e lilo i

hana hoomaauea ka hooikaika ana e lilo na ka-

naka i poe hoomana aku oiaio, oiai no e hamama

ana ka ipuka, no na hana i ku-e i ke kanawai o

ke Akua, malalo o ke kumupale, he mau hana hoo-

ikaika kino ia, iloko o na palena kupono i aeia e

ke kanawai o ka aina.

 

            _____________________

            He manao pololei loa kela o ka Mea Wilson o

ka hoakaka ana ae. no ke kupono ole, e hoolilo

aku ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, i

na aina e pili kokoke mai ana i ka paka. ke pii

ne ka heluna o na kanaka iluna, no ko lakou po-

no, e hookoeia na aina apau e pili pu ana i ka

paka.

 

 

NUHOU KULOKO

 

            e hoomaka ana mai ka la  mai nei

o keia mahina, ua hoopii hou ia ae

nei ke kumukuai o ka hau.

____________________________________

            Mahope o ka hoohala ana i kekahi

mau la pokole ma Koloa, Kauai, i huli

hoi mai ai o Mr. B.N. Kahalepuna ma

ke Kinau o ka Poakolu aku la i hala.

___________________________________

            Ma keia Sabati iho e malamaia ae

ana he hoike hui o na Kula Sabati ma-

loko o ka Luakini o Kawaiahao. He

hoike hui keia, e komo pu mai ai na

Kula Sabati o na Kona ame ko na

Koolau.

________________________________

            Eia i Honolulu nei ka hui kinipopo

Waseda, ma kona alehele no Amerika,

a ma ka auwina la o keia Poaono iho,

e malamaia ae ai he hookuku kinipopo

mawaena o kela hui kinipopo me ke-

kahi o koonei mau hui.

_________________________________

 

            O ka mea maopopo loa e ikeia aka

nei i keia manawa, ina aole e lokahi

ana ko Hawaii nei poe maluna o ke-

kahi inoa, no ke kkulana kiaaina, ala-

ila e hookohu mai ana ka Peresidena

Harding i kana kanaka kupono i ma-

mao ai no kela kulana.

_________________________________

            Mahope iho o ka hoohala ana i ke-

kahi mau mahina elua ae nei i hala ma

na kulanakauhale o Kina ame Iapana,

e huli hoi mai ana o Mr. E. P. Irwin,

ka lunahooponopono mua o ka Adver-

tiser no keia kulanakauhale, ma kei

Sabati iho.

__________________________________

            Ma kahi kokoke i Puuloa ae @ i

loaaa aku ai ke kino make o kekahi

haole luina koa. ma ka po o ka Poa-

lua aku nei i hala. Ma ka oleloia, ua

make kela koa mamuli o ka pepehiia

ana e kekahi mea, i maopopo ole ko-

na ano ame kona inoa.

__________________________________

            Ma ka halawai i malamaia ae e ke

komite hoohiwahiwa i ka la o Kame-

hameha, maloko o ka halw waiho buke

o ke lehulehu, ma ka po o ka Poalua

iho nei, i kohai ai o Edgar Hen-

riques i lunahoomalu no kela komite.

_________________________________

            Ma ka hora elua o ka auwina la o

keia Poaono, e lawe aku ai o Mrs.

Margaret Waldron, ka mea nana e

malama nei ke kahua paani o na ka-

malii ma ka Atkinson Paka, he 75 mau

kamalii no ka pali o Nuuanu, no ka

 hooholoholo ana ia lakou.

__________________________________

            Mahope iho o ka hoohala ana i ke-

kahi mau wahina lehulehu ma Waki-

nekona i huli hoi mai ai o Mr. Riven-

@, ke komisina mau o ua aina au-

puni, no ke komo ana ae iloko o ka

hui kuai aina o Milton ma keia kula-

makauhale.

__________________________________

            Eia uo ka hihia o Mr. Peterson, ka

hope lunaleka o Honolulu nei mamua,

ke hooloheia mai nei imua o ke kiure

federala, me ka manaoia, aole e pau

koke ana kela hihia a hala kekahi ma-

nawa loihi, no ka nui maoli o na ninau

a na loio o na aoao a elua i na hoike.

__________________________________

            Maka hapalua o ka hora ekahi o

keia auwina la e noho ai ke kiure kie-

kie o ke teritore, maloko o ka hale

hookolokolo, ua manaoia e waiho ae

ana kela kiure i kaua hoke hapa no

kana mau hana noii, o ka lawelawe

ana ma kekahi mau luna hakihaki ka-

nawai.

__________________________________

            Oiai e lele aku ana mailuna aku o

ke kaa uwila ana e kay ana i hala-

wai ai o Mrs. Joseph Mowry me ka

alia, mamuli o kona hina ana ilalo,

e eha loa, a mahope iho o ka lapaauia

apa o kona mau wahi i eha, i huli hoi

aku ai oia no kona home ma ke ala-

nui Kapahulu ma ka po o ke Sabati

aku la i hala.

__________________________________

NA PUA O HAWAII

__________________________________

Puiwa ana hoi ko'u hiamoe,

i ka leo honehone o ka Mikahala,

E ha'i mai ana la i ka lono,

Ei ae na pua o Hawaii;

Ekipa i ka la'i o Kalaupapa,

Aina kaulana o ka ehaeha;

Noii pono ia na hemahema,

Hookahi meahou o ka aina,

O ke awa hoolulu ua nihomole,

Alua mea hou o ka aina,

Aohe ka uwila nalamalma;

i ahona i kahi kukui pakeke,

ikeia na ala kikeekee;

Mahalo i ka pua o ka Roselani,

O ka olali a o Puunene,

Nana i kaa iho ke kahua loa,

Hale Ahaolelo o ke Teritore.

A e hooikaika hookahi ana,

I wahi pono mou e Kalaupapa,

Nowai la hoi ka hali'a ana

No ke komite ola o ka lehulehu:

Hainaia mai ana ka puana,

Eia na pua o Hawaii

BAY VIEW GIRL

Kalaupapa

____________________________________

            GENEVA, Mar. 30. -- E holo mahuka

aku ana ka Emepera Mua Charles o

Auseturia mai Hunegare aku me kona

ohana apau ma keia po a koe ka Eme-

pern wahine Zita, ua makemake oia e

hele pu me kana kane aka mamuli o

ka lawa ole o ka ikaika i loaa iaia

me kana bebe hanau hou, e hiki ole

ai ke hele pu.

 

 

 

NUHOU KUWAHO

__________________

            WASHINGTON, April 4. -- Wahi a

ke kakauolelo o ka oihana kau moana

Denby o ka hoike anan ae i kei la ma-

hope o kona hoi ana mai Wakinekona

mai Hayti mai maluna o ka moku ha-

hai topido, he maikai ke kulana o ke

aumokukaua o ka Atelanika. Maka-

nahuaka'i o ka hoi ana mai ua holo

ia mai e ka moku hahai topido kekahi

manawa mama loa, he 1600 mile iloko

o 55 hora wale no.

________________________________

            LONDON, April 4 -- Ua make ke

Keikialaii Andreas o Helene, ke kai-

kaina o ka Moi Konesetina, mamuli o

ka eha i loaa iaia iloko o ke kaua ma

Drusn me na Tureke, elike ma ka lono

kelekalapa i loaa mai i ka Nupepa

Evening News. Ua make pu me ke

Kenerala Vlaeapoulos, ka alihikaua o

na pualikoa Helene i lele kaua mai ai

i na Tureke ma Brusa.

________________________________

            PEKING, Apr. 5 -- O ka wi nana

i paa i na okana aina o Honua, Shensi-

ame Chili iloko o kona umii weli-

weli, ke oi mai la ia i ka hua ku i

ka weliweli, elikw me ka lono i hoikeia

mai i ke keena kikowaena o ka aha-

hui hoola mawaena o na lahui, maloko

o keia kulanakauhale. Maloko o na

kalana he 22 o ka Okana aina o Ho-

nana o ka averike make i ka la ma

ka la 15 o Maraki he 1000, a maloko o

na kalana ma ka hapa akau o ia wahi

he 300 ka nui e na make, ka averike

i kela ame keia la.

__________________________

            TOKIO, Apr. 5. -- He kanakolu mau

ola i make me ka nui o na waiwai i

poino ka hopena i ikeia mamuli o ke-

kahi ino nui i pahola ae ma ka kapa-

kai hema o Iapana ma ka po Sabati.

Pau na uwea uwali i ka mokako iluna

o ka honua a he pouli wale no ma na

wahi apau o ke kulanakauhale o To-

kio, he mau hale kekai i kulaua a

hina ilalo.

___________________________

            DOUGLAS, Ariz. April 4. -- Ma ka

manawa a ka Lunaleka Nui Bailey ma

Bisbee Arizona, e hana ana maloko o

kona keena ma ka po i hala, ua komo

aku la kekahi mau kanaka i pan na

maka i ka uhiia a i lako me na pu

panapana a hooweliweli aku la iaia e

wehe i ka pahuhao, a holo aku la me

$50,000 waiwai aihue, he $40,000 o ia

huina ma ke dala maoli.

___________________________________

 

 

HE PALAPALA HOOMAIKAI

_____________________________

 

La Rev. M. M. Kahiapo, Kahu, na Lu-

na ame na Hoahanau o ka Ekalesia

o Paia, Maui , na Haumana o kou

Kufa Sabati ame ua lala o kou Aha-

bui Hookikaika Kristiano:

Aloha oukou: -- O makou o na lala o

ka Aha Euanelio o na Ekalesia Ahaha-

ina o ke Kalana o Maui, i noho maholo

o ka Luakini o Paia, Maui, ma ke kau

o Maraki, 1921, ke luawi nei i ka hoo-

maikai kiekie a piha pono loa, ia oukou

ame ua hoaloha apau i hui pu mai ma

ka hookipa ana ame ka malama pono

ana ia makou, me na mea maikai e

oluolu ai kei ola kino oiai ka aha

e noho ana, a ke noi nei e lawe aku

oukou i kei mau hoomaikai, a ke pule

pu nei ka aha e hoopiha mau ia aku ko

oukou mau waihona a @ me na pono

ame na pomaikai no ka hoonee mua ana

i ke aupuni o ke Akua ma ka honua

nei.

AHAHUI EUANELIO O NA EKALE-

SIA AHAHUINA O KE KALANA

O MAUI.

Ma o W. W. Saffery, Kakauolelo.

_____________________________

 

NA MARE.

_______________

            Joseph Vincent ia Keola Kaulana.

Mar. 26.

            Isaac Dacis ia Mary Ainoa. Mar.

26

            John Keahi ia Christian Kahele.

Mar. 26.

            John Kealoha ia Luka Kailianu.

Mar. 26

            John Mahoe Hope ia Esther Kapua-

ahiwalani. Mar. 20

_____________________________________

 

NA HANAU.

_________________________

            Na James P. Awana ame Annie

Hookina he keikikane, Mar. 29.

            Na Mr. ame Mrs. Chas W. A. Ka-

newa, he keikikane, Apr. 1

            Na Mr. ame Mrs. J. K. sing Chang,

he kaikawahine, Mar. 29

            Na Mr. Ame Mrs. Robt. M. Levy,

he kaikamahine, Apr. 2.

            Na Mr. ame Mrs. Frank Paia, he

kaikamahine, Apr. 2.

            Na Mr. ame Mrs. W. K. Luther, he

kaikamahine, Apr. 4.

            Na Mr. ame Mrs. Abraham Koahou,

he keikikane, Apr. 4.

            Na Mr. ame Mrs. Geo. A. Wong, he

kaikamahine, apr. 5.

_________________________________

 

NA MAKE

_________________________________

            Mrs. Maria K. Keonihapa, ma Buc-

kle Lane, Mar. 31.

            Abraham Moi, ma Kapahulu, April.1

            Kahulipulehu, ma ke Alanui 10, Pa-

lolo, Apr. 1.

            Waiau K. Kealoha, ma Kaimuki,

Apr. 2.

            Mrs. Henrietta H. Francis, ma ke

Alanui Kamehameha IV, Apr. 3.

            Samuel Namakehaokalani, ma ke

Alanui Hustace, Apr. 3.

            Ethel P. M. Cummings, ma ke ala-

nui Moi Akau, Apr. 4.

___________________________________

            Ma ka paina awakea a ke Kalapu

Hoeueu o ua Hawaii, maloko o ka

hale Y. M. C. C. ma kei la, o ka

Elele Kalanianaole ana kekahi o na

mea haiolele, me he mea la, e kamailio

mai ana oia, no ua mea pili i ka bila

hoopulapula i na Hawaii.

_____________________________________

 

HAAWI NA KUMUKULA HE PA-

INA LUAU.

____________________________________

(Mai ka aoao Ekahi mai).

_____________________________________

o kona hookomo ana i kela bila, a wa-

hi ana, aole loa he kumu e ae o kona

hana ana pela, no ka hoopakele ana

no ia i ka inoa maikai o Hawaii nei.

            O na malihini e @ mai nei mai

na aina e mai, o lakou ka poe komo

i na lole auaukai, me ka hele ana ma

ua alanui akea, ma kona manaoio, ao-

le loa he kupono ike o kela ano hana,

oloko o ke kai kahi kupuo no kela poe,

aole o ke komo i na lole auau a

hele ma ua lanui, o kela ano hana, o

ka inoa o Hawaii nei ke hapalaia ana,

oiai @, na ua malihini e hookaulana

i keia ano hana.

            Ma ka hope o kana mau olelo, ua

manao oia, e apono ana no ke kiaaina

i kela bila, me ka nana ana mai ia

Kiaaina McCarthy, no kona kakauinoa

i kela bila e lilo i kanawai.

            Mahope aku o Senatoa Kiwini i ku

mai ia ka Lunahoomalu Holstein o ka

hale o na lunamakaainana, a hoakaka

mai la i ka lilo mau o na hoa oloko

o ka hale i poe kokua no ka pono o ka

oihana honaauao ma hawaii nei.

            Ma ke kau aku nei i hala o ka aha-

olelo kuloko, ua nui ka hooikaika o na

wahine kumukula, e loaa ka hooma-

huahuaia ae o ko lakou mau ukuhana,

aka nae, ua hala kela manawa, no ka

mea, ua loaa ka mana koho baloka i

na wahine i keia manawa, o ka hana

pono wale no ma ko lakou aoao, o ia

ke koho ana i na kanaka kupono nolo-

aku ka pono o na kumukula apuni

keia teritore.

            O kekahi mau mea e ae i konoia e

haiolelo, oia ka Mea Hanohano h. J.

Lyman ame ka Lunakula Waughan

MacCaughey, he hookahi no manao nui

o na haiolelo apau ma kela la, o ia no

ka makeoia o ka oihana hoonaauao.

            Ma ka noo hoi o ka ahahui o ma

Kumukula, ua kaa i ke Kakauolelo

Mrs. Rita Serrao ka pane ana mai i

kekahi mau olelo pokole, ma a ha-

awi ana mai i kona mahalo i ke kia-

ana ame na hoa a ka ahaolelo, no ko

lakou mau manao hoakaka, maluna o

ka oihana hoonaauao o hawaii nei.

            Ua hoonaneaia kela anaina me na

mele mai ka Bana Hawaii mai, pela

hoi me ua himen mai na wahine ku-

mukula mai.

____________________________________

 

I NA HAWAII ALOHA OIAIO O KA

AINA.

____________________________________

 

            Mamuli o ke kono ana mai o na noa-

loha e kuai nei ma ko'u halekuai e

kukuluia i hui nui no ka wehe ana i

halekuai lole, kamaa, papale, meaai, a

pela wale aku, na lana mai ko'u ma-

nao  no ke kukulu ana i hui nui o ia

ano no ka pomaikai o na Hawaii me

ka lehulehu holpokoa.

            Ua hamana ka puka i keia wa i na

Hawaii apau e makemake mai ana e

hoopaa i ko lakou mau inoa no na kea

a lakou i makemake ai ma ka $10. 00

o ke kea hookahi, o ka @ dala i

manaoia no ka holomua o keia Hui

Kalepa Hawaii he $100,000, i mahele-

ia me keia : $50,000 Preferred Stock,

S pakene a puka o ka makahiki loaa i

kela me keia lala papa keia o ia ma-

hele; a $30,000 Common Stock, o ka

puka o ia mahele he oi aku a emi mai

paha like me ka nui o ka waiwai i

lawelaweia ma ka halekuai i ka pau

ana o ka makahiki.

            Ma keia ua hiki no ia oukou ke ho-

uluulu ino i ka puka e loaa i na lala

paa kea Preferred me ka kauiuhu ole

i ka apa me ka holomua ole o na hui

Hawaii i poho maniua, i poho no paha

manuli no o ka loaa ole ana o ke poo

nana e hookele me ka wiwoole, a ike

i ka hana me ka noeay e holomua ai

na hana imua no ka pomaikai o na

lala paa kea me ka lehulehu apau, a

o kekahi mamuli no ia o ka nui ole o

ka waihona a lawa ai na mea e hoola-

ko ai i ka hale kuai, a piha i na mea

kupono i ohoniaia mai ai e ka lehu-

lehu, aohe kanalua ana ma ia ninau,

ina okou e ala anai a kokoua like ma

keia hana no ka pomaikai me ka holo-

mua o ko kakou lahui.

            He mau miliona dala a ua Hawaii

e lu nei i kela ame keia makahiki no

ka pomaikaio na lahui e, ehaea iho la

hoi e hiki ole ai ia kakaou ke lu mai

no hoi ia kakou iho, a hoi aku kekahi

o ia man pomaikai ia kakou iho no

hoi, mamua o ka lilo loa i na manu

lele o na aina e? Ahea na kanaka

Hawaii noonoo no kona pono kino me

ka lahui ana i aloha ai? Manao au

o ka manawa keia a kakou e ala ai a

noonoo no ka holomua o ko kakou la-

hui, a i holomua no na lahui e no ko

lakou kokua no i kekahi me kekahi.

iloko o na Hui Kalepa apau a lakou i

kukulu ai, a o kakou no ka poe kamai-

pulu i ke kukulu ale i halekuai nui no

kakou iho, elike me ko lakou e haaheo

nei.

            He mau miliona a na Hawaii e hoo-

aau nei ma na banako o honolulu nei,

i kela ame keia makahiki, he mea mai-

kai loa ia o ka noonoo ana, e hoahu

no ka la nele e hiki mai ana, peia no

hoi keia apana hana a'u e waiho aku

nei imua o oukou, he nui na apana

hana kalepa a kakou na Hawaii e la-

walewa ai, e loaa mai ai ka puka nui

me ka hakalia ole ina kakou e lokahi

hookahi lahui aloha ma ke kuai ana i

ka kakou mau mea e lako ai ka home

me ke kino mai na Hawaii mai e

lawelawe ana ia mau hana kalepa.

            Ua makaukau au e kukakuka pu me

ka poe makemake kea iloko o keia

Hui Kalepa Nui o $100,000 waihona e

pili ana i ke ano o na mahele elua, me

na loaa o ka makahiki e hiki ai ka uku

ana i 8 pakeneta maluna o ua kea

Preferred like me ka bona, a e hoahu-

ia no ia mau dala ma ka banako ahiki

i ka loaa ana o ka waihona kupono i

manaoia ai e holomua ka lawelawe

ana i na hana kalepa i hoakakaia ma-

luna. Ua lawa na Hawaii opio i loaa

ka ike me ka noeau no ke komo pu

ana mai me a'u no ka hookele ana aku

i na apana hana imua i ka wa e ma-

kaukau ai ka waihona mai ka lahui

Hawaii mai.

            Me ke aloha,

            JAMES L. HOLT.

 

NA OULI O KE KANAKA MA NA

HOAILONA O KA POIUIULANI

______________________________

No ka Mahina o Aperila -- Kaele.

            O na kanaka apau (kane a wahine)

i hanauia mai ka la 21 o Aperila ahiki

a komo pu me ka la 21 o Mei, ua ha-

nauia malalo o ka hoailona o ka Bipi

Bula (taurus), kekahi o na huihui ho-

ku ma ka poiuiulani. E noho mau ana

lakou iloko o ka hauoli; o ke ola hau-

oli ana o ia ko lakou makemake mau;

e loaa ana ia lakou ka waiwai ina e

hele ana lakou ma ke alahele kaahele

pololei me ka hoopno; he poe loko-

maikai a oluolu loa ma na hookipa

ana; he poe ake mau e maemae ko la-

kou mau aahu ame na mea kahiko i

ko lakou mau kino ame ke ano o ko

lakou noho ana, a he poe makemake

nui i na mea kani ame na himeni. Ina

e hanauia ma ke ahiahi, e lilo nui ana

ka noonoo ma na hana pili waiwai; e

kaahele ana ma ka moana a maluna o

ka aina; e loaa ana ka pomaikai nui

iloko o ka wa e mare ai a e lilo ana i

mea makemake nui ia a i punahele hoi

na ka lehulehu. Ina e hanau mai ke

keikikane e lilo ana oia i kanaka koa,

a oia aku ana no kana hana e koho ai

i kona manawa e kanaka makua ai.

Elilo pu ana oia i kanaka luku holo-

holona, no ka mea he kanaka kino ika-

ika ana oia. Ma ke ano laula o na

kanaka i hanauia iloko o ka hoailona

Bipi Bulu e loaa ana ka waiwai nui, o

ka oi aku nae ma na aina e aole ma ka

onehanau iho; ekolu ana manawa e ma-

re ai-- e lehulehu ana na keiki e loaa

ana, a e oi aku ana na keikikane ma-

mua o na kaikamahine. E nui ana ko

lakou ku-eia mai a e komo nui aku

ana iloko o na hana hoopii kanawai,

aka nae, e lanakila ana maluna o na

enemi apau i ka manawa hope; e ma-

kaala loa i na ilio huhu a nahu. a ma-

lia e loaa ana no kekahi eha ma ka

helehelena. He akahele me ka noeau

ma ka noonoo ana, a he hoopono ma ka

lawelawe ana i na hana, a eia nae, he

puni ona ame ka lealea. He pomaikai

nui ke loaa ana ina e mare ana ke

kane a o ka wahine paha i ka mea i

hanauia iloko o na mahina o Feberuari,

Mei, Augate, Okatoba ame Dekemaba.

He poe maikai kela no ka noho ana ma

ka home me ka pumehana o ke aloha.

o na ma'i e loaa ana i nei poe o ia ka

fiva, ka nalulu, ka niho hu'i, ka eha

ma ka aoao, ka ma'i pehu ame ka

nununu mai o na lala. He poe puni

ia Vinesa ka Hoku o ke Aloha; e hoo-

hua mai ana lakou i kekahi mau keki

maikai, naauao a piha aloha, a ma ka

makaala ana nae i ke ola kino e loihi

ai ua la o ke ola ana.

________________________________

 

E HOEA MAI ANA KEKAHI MAU

PU KUNIAHI NUNUI.

_________________________________

            E hoea mai ana ianei nia keia la

ka moku lawe ukana a ka oihana ka-

ua Buford mai kuniahi nunui, na ano pu

kuniahi i hoohanaia ai e na pualikoa

Amerika ma ka lakou kaua hoauhee i

na Kelemania ma St. Mihiel, na ano

pu ikaika loa o ia ano i hoohanaia e

Amerika maluna o ke kahua kaua.

            Elima mau mokoluu i kukuluia ma

ke kaikuono o Kapalakiko no kekahi

manawa i kauohaia aku ma ka pule i

hala e laweia mai mo ke awa hoolulu o

hala e laweia mai no ke awa hoolulu o

na mokukaua Amerika ma ke awa o

Puuloa no ka hoopuipui ana i na mo-

kukaua e ku nei malaila i nei mana-

wa a e hana mai nei.

            Elima haneri mau hoki e laweia mai

ana i Oahu nei mai Tacoma mai ma-

luna o ka moku lawe ukana a ka oi-

hana kaua moana Dix no ka hooha-

naia aku e ka oihana kaua ma Hawaii

nei.

            Ma keia e ikeia ana ko ka oihana ka-

ua moana ame aina hoolako nui ana

mai i na koa i hawaii nei, aole o na

koa wale no, o na hoki kekahi ame

na lako kaua.

            Ehoea pu mai ana i Honolulu nei

maluna mai o ka moku lawe ukana

Buford ke Konela T. N. Horn, ka Me-

kia Kenerala nana i alakai i na koa

Amerika ma ke kahua kaua o St. Mi-

hiel a i loaa ai hoi aia ka inoa Kene-

rala "T. N. T." ma keia la, a ua

hoikeia mai i Honolulu nei ma kahi o

ka Puali 55 o ka regimana 55 o na

pu kuniahi nunui o na papu ma na

kapakai ka i loaa aku ke kauoha no ka

holo ana mai ianei, a na ka Konela

Horn ehoomalu ana ia puali. O keia

ana ka mua loa o kekahi regimana o

na pu kuniahi nunui e hoea mai ana

i honolulu nei.

__________________________________

 

            Ma ka makeke o ke kulanakauhele

e loaa ai na laulau ono loa i hanaia

me ka maiau ma ka loa apopo.

___________________________________

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONO-

PONO O KA WAIWAI O WIL-

LIAM PUKO MAUWALE.

___________________________________

            E ike auanei na mea apau, ma ka la

31 o Maraki, 1921, ua hookohuia mai

ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e

ka Mea Hanohano Jas. J. Banks, Luna-

hi, i Lunahooponopono no ka Waiwai o

hi, i Lunahooponopono n ka Waiwai o

William Puko Mauwale i make kauoha

ole, o Honolulu, Mokupuni o Oahu.

Nolaila, o ka poe apau a ka mea i

make i aie ai, e waiho mai i ka lakou

mau koi ame na hooiaio iloko o na ma-

hina ekolu, mai ka puka mua ana ma

ka Nupepa Kuokoa; a ina aole pela,

alaila, aole e aeia, a o ka poe he mau

aie ko lakou i ha mea i make, e uku

mai ka mea nona ka inoa malalo iho;

o na koi ana apau, ame na hookaa ana,

e hoonna ia'u ma ko'u wahi noho ma

ka Helu 1233 Bacle Lande, honolulu.

            MRS. HANNAH THORNTON,

Lunahooponopono o ka Waiwai o Wil-

            liam Puko Mauwale i make.

6446--Apr. 8, 15, 22, 29.