Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 9, 4 Malaki 1921 — He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio. [ARTICLE]

He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

"E hoi koke or n-.loko o kou rinni i keia mana\yā ano/ i i kaw.'ha aku ai ua o Uilama Waila ia Halfaka, i kona ike ana ak«, i puliki o kana waliine i kela kaikaijiahinc, ka, mea lioi ana i hopohopo loa ai, rio ka hoomaopopo aku o' līa niatvnahinc i kana keiki. "Jna 6 loaa hoū 'aaā oe ia'u nia ki ia mua aku maloko rifci o kei.a ruihi, e auanei oe, | <- hookau no au i kekahi hoopa'i ikaika foa nialuna. ou." : 4, .\01r au e haalele ilio ana i keia rumi, he naiii ia ua : ",os»a iho la kuu makuahine ii'u, e noho pu ana āu me 4 īa, | «ile he maua ma ka honua nei, nana e hookaawale hou ia, :aaua." • "K honu mai ana anei oe e ku-e i ko'u mana? t kuka-hala-ke hon inai ai ua o Ūilama Waila, eia nāe i kdā ma-, ;iawa. i ike aku ai oia i ke komo ana ae. a Mrs A\ani a ku Uh yuka. o ka huli aku la no ia o ua kanaka nei, a ka-i niailīu aku la i kela waliine me ka piha huhu: | "ihea >fc kahi i lalau ai, i inalama pono ole ai bc e k-cia| waliine i kau hana?" j "1U! Ila!" wahi a Haliaka. me ka noke ana ae i aka- i :-»ka. nir ka leo nui, a pan eae la imua o Uilama \Vaila:, " \vlr au nuku ana aku i kela wahine, he hookahi au mea e j ik<* nei me ko mau maka a elua, o ia no ka hiki ana i kekaiii ! knikainahine naualiwali ke pulapu aku ia oC aine ka wahinc'| :«u i hoolilo ai iaia i meapaahana malalo o kau tnau hana oj aluha i»le." Aohe he hana e ae ma k6 Uilama aoao. koe wale n6 n«At- ana aku i ka nuku ia Mrs| Alani. he meā kau la i ike aku he poe wahine \no koloko o kela rumi, ā, uk.ihelr mai ke ano o kana mau olelo, ke lioke lā 01-a i ka.i I.«»opuk:t i na <.Irlu hailiili. mc.4a piha loa o Mr§ s - Aiarii I k* maka'u. aka nae e haawi mau aku. ana o Haliākavi ka huailuna i ua waliine nei, no ka puni maoli o Uilania Waila| i V.i })fi/j»uni]»utnia Haliaka r akahi rio a hoomaihaia ākii l.a manao maka'u iloko ona. "Heaha kau mea e nopnoo nei e keia wahine? Ua. ka-, mailū* mua aku au ia oe, e mākaala loa oe, i ka malāma ana i keia mau wahine eia nae aole ou makma i V"la L»m»ha. ke ike nei oe, ua paleele kekahi pupuk, £ he; hana paakiki ka hookaawale ana ia lauā." . . ! "Ua loaa mua ia'u na mānao hoohuoi, i kuii wa i lolie ai,! ' ka loj kaliea. eia kuu mākuahine maloko nei o keia (lale.-i kalii i Itoopaaia ai, eia ka he pololei i'o no, aole oia i māk£, ria no oia ke ola «ei. me kou hoomaiiioirio anā iaia," » aku si o Haliaka. me ka hoolohe old ākū i fiā. mēa . Waila i kamailio mua mai ai ia Mrs. Alani. , "Ke kaumaha nei au no ka āfica a'u i haiiā āi l}<i6\i : c. Mr. \\ aila. e huikala mai oe iā'u," i pane ae ai.Q Mrs. Atā-j ni. olai nae he liookali» no aqā rti6a i kaiimaliā ai. o iiāl ]x»no ana o HaKaka ia Wāila maloko o kē'la i'umi. J "Heaha ka waiwai o ke kauiiiaha ana iīiō. i k£iā; uiai ua pikflck pk>?. Rc ike pono mai la ho ko maujriāka l r:unui. i ka pienaena o keia kaikāmahlne, na -..3r Io e hooi|aukititci āna iaiā, ā naā kēiā hope āku, āofei W. he hana niaalahi, ka hoomalielie ana aku i koiiā mau , jn»n<'u oluahewa/' * ; | "lU alia no hoi ka pilikia. ina e .waiho malie no iā i|c},| /'lua maloko o keia rumi, mahppe iho o kā fna9ix)j>p āriā • •- ka mra oiaiu i keia kaikamahine opio ?" wāhi.a Mrs. -Aīāni.i :»ane mai ai, no ka pono o . "O ko lsua nofio pu j maloko o kā mmi hookaln, he rneā hoomaalahi mai j ik i ka hana. a ua hiki no hoi i ka mea opiopio o Iluā ri<W | hana aku i na mea e hooluoluia āi ka noono6 o ka' meā :V.aika l<~»a o kona ma'i." l i lilo kela niau hoakaka a Mrs. Aīani i inea e hophau--vli loa ia aku ai ko Haliaka noonoo. nie' kona hoike .oleoa ana mai ia ano hoihoi ona ma konā maii maka, nae. ke' nok<* mai la o Uilama Waila i ka hakilo, m£ kona ike i lv,a hoih<.i lna i» Haliaka, a o ia ka uā kanakā nti o ka pāne. ana mai: "K*- ikr aku m*i au. i k«<u piha haūoli loā, inā au t ae jaku āna e noho oe maloko noi o keia funi'i, āka nae : . he bookāhi\ wal* 1 m* kiimu e hiki ai ia'U ke ae aku y o iā no koti kākau-J ana mai malalo o kela niau pālāpala ā'u i koi kililiko ?J:n aī e kakauinoa mai oe." i "Fia no ua kanaka ni i ke koi hou mai nei e kakaii ak\J' aw ! T:o*u iwoa i kela mau palapala! Aole loa o'u kuleāiiā, '1 na 'vaīwaī. \ mnnauia no'u. Eia no kuu makuahiiie n«-?. v«ia bo«»kahi wale no ka mea kultana e hana a'i. i nā 1 ine* Apnu i pili ia Lnnakila Home, anie kona niau wāiwai e »e apiu.*" ' j *.\ohe hiki i ka poe pupule ke kakāu i leo lākou mau iiioā, a ina no }*alia « kaleau ana, aole no ia e tild i fri;ca niaha ma kauanai. pelā au i makemake ai, o koū inoa e Haliaka | W kau maluna o keia mau palapala a'u i hoomakāukau āi." j "ll'' km c»e a ke kanaka hilahila ufe* o ke kamailio t āria mji. ī ka pum*l c ° kuu makiiahiiie. Kawai auanei i hoo-! ākn iaia Hoko o kela kulana, nau no ia e Uil£ma' Waila. na kekahi mea e ae." • • j "Af»le a kaua kamailio ana no ia mea. eta wale no ka meā. nu:"popo i ko ke ao nei poe. o ia no kona make' anā, a, hia j r i»hlh>o}:»o ana īa lakou. eia no oia kē o'a nei. keu a. V-īi tnea maikai ole ke nani aku." wahi ā Ūilama Waila mc> La K»««|»Miaua ana ae i konā mau poohiwi ā elua.. ."Ua oo ' r Haliaka i keia manawa. nolaila ua loāa kā mana ia .pē o ke kanawai. r kakau ai i na anq palāpala like ole i pili i kim mau waiwāi." *"He makehewa wale no kou noke ānā mai i ka hookikina ia*n. 110 ka mea aole loa āU e ae aku āna e kāU ī<o'u pnlima maluna o kekahi pepā." » ' . ] "Hc keu aku oe e keia kaikai'Uāhine a ka paakiki ,nui • aV. mar«4o iho 1a paha oe i.kou hoeile anā rrtāi £ liiki ana i* oe ke hoohoka mai ia'u. F. hiki mai āna i ko maniwa e mai a ; - ina cjiana aku ana au i kekahi mea € aku ai kou noonoo. ~īi hoi k"kc oe nuk'ko o kou jumi. o ike auanei oe; aole he mra uuku ka Ikw» atia mai e hooīeiekie mahiiu o'u!'' r\ok U au e i kpa āka ē lioho pu ana *u mr kuu mawia. ka niea au i hoolilo fejo māialo *> Vsn mau hana loKoin<> o ke atoha'ofe." <vafii a frit k «na TK#hu pono ana aku imua o kōila ihakd^fnnc. "Auliea e Kinio!"* i kahea ae āi o tjjraritā Waila me nui. "K,e makemake nei au ia 6e e h*le koke mail-' kofc #ftjkemake o ke kaīiel aria āMI la. ia Rimo e hele mai T* i ninau aku ai o Haliaka me kona hopohopo rio ka lawelaweia m" 3 » o kekahi mau hanā ō ke .āno limānui mahma ona. • kou paakiki hoi palia, aole ht hoplohē maj. i' Wa'u mea i kauoha aku nei ia oe, e hoi noTōkaro k'OU rumi, j)ēhi an i wakemake ai. t hele mai o Kimo ā fca'ifcā'i māo'li ākii ilalo. malia paha o hiki ia oe ke noōkdfo!oft<: hoU il?6,'aolc ka lr.hc ana o Haliaka i kel.i !ffiu Mr. Waila.niā jvii ipii la ka iia makalu iloko ona, oiai ua kāu maoli no knhā

[ fccii i kela eepa 1 , no ka mea i ka wa e p.a mai ai kona [ riv&i linia he 6 ka Uniii no ā eha loa ! c u wc maoli ari uā o Hāliakā i ka elia, a o iā kana i ; noonoo \wi\c i'no ai iloko oria. ua oi aku kona make ana. manmi o • ka *c ana āku e hopu mai na lima o Kimo i koiiā-kino. L r a lohe āku o Kimo i kela leo kahea o kona makunkane. i p ko. pnliupahu mai .La koha m.-\u wnwae ma ke alapii, aole no hoi i loihi iho, komo ana no ua kcikv«ccpa nei iloko, me i ka alaalawa wale ana no o korvi mau maka ma o a maa- ' nei, uā lVcle ho hoi ia ā l£ici"ona. aiā hoi iloko ame ; r *. Alani, na manao hoohuoi, no ke knmu' i hoea mai ni i makiiākame anie kaila keiki noloko o kela rumi, ka mea i a laua i kuhihewa loa ai, ua malaelae la ke kula aolie lele ; pueo« eia ka.aiipnei e holopono ole ana ka laua mau hoolala ana. , Tfc niea oiajo. U'a kukakukā mua ka makuakano me kana keiki, e hele Kke lāua i ke kulānākauhale ma kcT,a la, ua. liāla mua aku o Uil.ama Waila, a mahope aku hoi o Kimo. > ejā nae i ua keiki nei e lawelawe ana i kana mau hana ma- ' lwpe o k* halelio, lohe ipai la *oia i ka leo himeni o Haliakā, a niaopopo koke iho la no iaia. ua pokele ke pio mai--1 loko nui o leona fitmL, me kona hoao ole nae e hele mai e ; kii iaia. aka noho ae )a pia ma kekahi walii kupono. e hiki ! āi iaia ke hakilo mai, iiia nei no kona ike i ko līaliaka hoao j e mahuka, māi kela iiale aku, o kona wa ia e holo mai iii, 'a hopu i ka laua pio. • 1 | Oiai ua o Kiino e hakilo ana no Haliaka. i ike aku ai oia i ka h'uli hoi hou anā mai o kona niakuakane, no ka mea; ua mokumoku na ili kaa o kona mau hoki. pela o Waila i ' hoi hou mai ai, me ka hoomoe i kana huakai no ke kula-; ! nakauhale mā kel,a la. a ma kekahi la ae oia e holo hou ai e' | hele. - . _ j ! Ma kela hui pu ana ae o ke keiki me ka niakuakane. i. | hoike aku ai o Kitrfo no korin lohe ana ia Haliaka e himeni , ana inaluko o ka rumi paahao o- kona makuahine, pela iho j " la i loaa ?ku aika ike ia Uila4Ba Waila, nolaila me na k.iina; | wawae palamimo loā, i nihi mal\c mai ai oia, ahiki i ka loaa! I porio ana o Haliaka iaia maloko o kela rumi, elike me ka! j Kimo ' lioakaka mua aku ai iaia. 4, Auhca oe e Kimo, ua makeinake keia lcdc, e alakai aku! oe iaia noloko o kofta mmi. ma ka hale malalo," i pane inai j ai ka makūakane i ka'ua keiki. j "M-ai hoāo oē e Kifrio e hoop.a 'niai i kekahi o kou mau ! lima maluna b kuu kino," i pane ae ai o Haliaka, me kaj ] liuli papu anā aku inina o Kimo Waila me ka-hele o kona! riK*.u maka ā hUIiH i k£ inaina. - i j 1 kela māiiāwā i loheia aku ai ke kani aria māi o kekahi | pu,- fne he' ri>ta la aoPe no i liiaīnāo loa mai kahi aku i ku ! ! o kelā hal<i, ' Ua noke aē la o Uilama Waila i ke kukahāla-ke i ka lohe ānā aku i ke kan* an.k mai o ka ptiv a ua lioopiha pu ia aku rio hoi o Haliāka me ke kāhaha, me ka nalu āna iho hoi iloko ona. inā pāha he kokuā k£la nona, ua hoeā māi ka hoopkele -ma kāhi kokoke loa, e lānakilā ole ai kela mau i kanaka mālmiā ; i i Mc kona hoohākālia ole iho, holo aku la o Haliaka a'ku ! ana raa ka p'uka aniāni, o kā hoomaka akii la no ia e kahea i me ka l(5o nui: " E kokua I E kokua!'' E hoo¥nākā : hou aku āna nae ua o Hāliaka e kahea. o ka wa no ia i pāa āe ai kona waha i ka upikiia, a ka ia akn lai oiā iloko ib kā fttmi, rrte ke kaau'ale loa iiiai ka puka ani- | āni ana e ku ania, nielka pan6 ana iho o Uilama Waila nie i j ka leo okalakala: ' | | pe e ho.ao - hou an'a e kahea, e uumi koke no au ia j oe a makēK' wahi 4na? me ka loaa koke ana iho o ka ike l.laliakā/ aole kela he\mau olelo paani -wale no. aka ttaj i kaMailioia marmc ke kui'o 1 loa, £ hiki ole ai iaia ke hookie-' i kie, hou mai, oiai ua- liele īiiapli o Uilāma Waila a pih'a i j j :ka. Huhu. • j hoOkuu koke oe ia'u i keia maiiawa e keia' kanaka! ; \i4la4Tila ;olc!" i v>ālc ae -ai o Haliaka i ka lima o Uilāma! j \Vaila, 4 ; p ka mea kupaiānalia, uā haalele koke aku la ua; 1 kanaka nīi i kona paa ana ia ilaliaka, me he mea la aia ke- j j kilv itiāna mahma o kela kaikamahine, naha i hookau īliai | I i v kā maka'u iala. . Aole kela o ka manawa miia loa i hiki ole ai ia Uilania j WaHake-hooko mai i kaiia tnatt hana li.mann'i maliinā oj j Haiiaka. aka he mau manā\<*a e ae no kekahi manuia akn. j nie .he niea la. ua lilo ka lielehelena u'i me ke kuoo o Hali-! akā i.inea nona e wiwo olē ai, me kā hiki ole iāia ke aa inai! e hoopilikia iaia. | \'Ke niakemake nei au ia oe e HaU'ika. e hoi polole.i tnolo-! ko o kou rum|, a i hoole )»aakiki mai oe i keia kauoha a'u, j e kaūoha okoa ān.a au ia Kinio e hāpai maoli aku ia oe i ilo kou runii," i kamailio āe ai ua o Uilama Wāila, me ka j hele okoa ana inai hoj o Kirito, no ka hooko ana i ke kauolia a kpna makuakane. , Ike iho la o Haliaka. iViakehcwa wale no n'-na ka ; 1 paākiki hou ana iho, he of aku kā pono o kona'hoi ana iio- J j ioko o k.ona nimi, a me na hana maalea oia e hana aku ;ū, j •i .ahiki i kona lanakila ana malun.a o kela nva\i kanāka. j '-Ke .ae nei a-u e hoi noloko o ko'u rumi," i paue ae ai ua j ; o Hāliaka,.mc .kc kulou ana aku imua. a honi aku la i kona | 'j mama, i tiele k a pilr»i me ka haalulu. o kona ku ae la nō ia. i a hemo' akn la iw.iho, aia hoi o Uilama Waila ame kana i keiki ke ukali pono aku 1a- mahope ona. ' I I ka ho?a ana aku o Haliāka noloko o kona rumi. I aku la.ka puka-a pia me ke kiia ana aleii mawalio e Uilama , Wāila. alaila kamailio aku- la ia Haliaka maloko o ka rumi: "Auhea oe e.Haliaka. ke hoon«ho nei ,au ia Kimo ma«aho net rio kc kiai ana ia oe ,ma e hoao hottjma oe e kahea i; na kokua maiwaho mai, e ike atratiei oe, e koino koke aku | no ota ilpko, no ka hoohamau ana i kou waha. Ua ike no j oe i ko Kimo ano,.iiolaila ojfh hoolohe wale n okou ponu, j niai hoao e pale ae i keia kauoha a'u." . j . "Mai hoopoiiopono oe e Kimo, ina e hoao hou ana o H;ili-.•! I aka e kahea, e komo aku oe iloko. a ka rttmv, ā hauhoa i j kona māu lima.tric.na waw.ae, r» e. hpopiha i kona waha m c j ' ka welu,*' i kamailio ae ai o Uilaina WaHa me ke nui o ' kona lc6, e lohe pono mai ai o HaKaka. "E hele ae att e ! ft£rta-, owai la hoi ka meanana keta T>n i kāni mai neh" i ( Iv anehe mai atia nac..u,a o Uilama \Y f aila e hele, lohe. hou. aku la o'a īke kani ana mai o ka pu no ka elua o ka mana-j a ke nana aku i ua kanaka nei, lta heīe a pii ka Jena. i i a mea o ka maka'n, ina no ka hoea māi o kekahi poe maljhihi. t ahuwale ana ke-ano o kaiia matt hana, a o ka men oi loa aku o kona poino, o ia iio kona ikeia mai, he ( kanaka hana karaima. a iie pio na ke kanawai. t "Aia ke kani hou mai lā kā pu," i hooho malie ae ai o TU-.i liaka. jue kona f»ec ina aku a ma kahi o ka puka afiiani.' , atf e noho ai liakilo, a ina ne> ko'n ike aku i kekahi j , rhea. 6 hoao ana ān kahea. me ka leo nui. aole o'u kat ,a ' i lua, e hoei koke mai ana ke kokiia tfiāmtia o ka hiki ana ia' ■ Kime) ke la a \Velawe nlai i kana 'maM haua nialima o'ii.". ( O ka mēa apiki nafc, no kekahi manawa loihi ko Haliaka! rioho anā ma ka puka aniani e kakali ai, o kona ike aku i I , kekahi mta. aole ona walii mea a ike aku, a i ole lohe hoU j . aku la hoi 1 ke kani m a j 0 k a .p H< melia pu wale nO na! , *iihi apau. a mihi iho la ua- o Haiiaka iHe kā walania ma- !• r o, !t no lkc , ole aku i kekahi mea./e hiki a i Ia hoi ke ■ kiwa mai ora e hoopakele mai kona noho pno ana nela hoi e pakele pu ai kona mama e noHo mai la ilu'na loa o kela ( hile. j j i : , ' MOKNA XXXVI. i . « j Ua loa ia aku kd Mr. Uilama W a jl a M j nao , ' * US Jj tt no «faa «Mnawa no'. t īalh itie ka pUahia nui, haalele koke iho la oia i ka hale f)

ā h£lc aku la no ka hookolo ana i kahi. o kela i kml mai ai. ■ < ■ I ua o Uilam.i Waila nae i kaalo ae ai mawaho o ka halekūlee. hoonlanao ae la oia fto Mrs. /\lani, me kona komo hott aiia mai iloko e ike ai i kela wahine, me ke kamailio ana mai iaia: • "Ē hele hott ana au, a ua noho aku la o Kimo, no ke kiai j ana i ke kaikamahine opio, a ke laiia nei kuu niahao, aole ; lie hoopilikia hou ana mai a kela kaikamahine ia kakou i keia la," \vahi anā me ka liakilo loa ana mai nie na manao ; lioohnoi ma na māka o Mrs. Alani. s . ,> • "Aok o'u- ike i kona hoopilikia mai ia'u/i»a kekahi ano,. t i pēine^aku-ai o !\lrs. Alani ika mea oiaio loa> "I keia kaka? hiaka. i kuu \ya i hele aku ai- e hoomaemao ialoko o kona j rumi,- he maikai wale no kona ano, a ma ko'u mānaoio ma- j oli. na oi ae kona maalea rftamua o kana fnau haha hoopAi- j kia mai ia kakou." " ; ' . "Auhea oe e Mrs. Alani. no na manawa ae nei i hala,.«a ike au i kou hooko pono i ka'u mau kaiioha apau, a na | hilinai aku no hoi-au maluna-ou, no ke ano o kau malama J ana i kela wahine e noho mai la ma ka kale maluna, a pela ] no ka'u i ike aku ai' i ke aho o k'au malama aiia »' keia wa-; hine opiO m'.alihini; aka nae ua hookahaha loa ia mai ko'u I manao i ke ano o ka lioea ana o 'keia kaikamahine iloko o j ka mmi o kela wahine maluna o keia hale." j "Ma ia w.alii ea. ua pili maoli ia'u ka .hewa. o ia ko'u j palaka i ke ki ole ana i ka puka a paa mawaho aku nei,' i pane mai ai o Mrs. Alani, eia uae ua kahamaha e mai !a o llilama Waila iaia. mn ka pane ana mai: "Ina mamuli mai o ka poina wale no, ke kumu i henn ai kela kaikamahine n;ai)oko m'ai o kona rumi. .alaila aole a kaua mea e kamailio hou ai, e hoopoina kana i kela hew» 110 keia manawa. aka nae, ina ua apuhi mai oe ia'u, mamuli o kou tūanao aloha no kela kalkamahine, almla 1 U>he oe ea e hoea ihai ana ka la au e mihi.loa ai me ka waīania." Me kona kakali ole aku i ka pane nia ko Mrs. Alahi aoao mai, o ke kau ae la no ia i kana pn ihina o kona poohiwi. o ka puka aku la 110 ia iwaho, nvc ka hele pololei ana aku no kahi ana.i hoomaopopo ai. malaila 1 leani mai ai ka pu. I kela noho hookahi ana iho hoi.o Mrs. AlĀni, pane ae ,la oia i keia mau olelo: "Ua laki.maoli uo au i ka piha akainai o iīal.iaka, i ka hoopunipuni ana aku ia Uilania Waila v nolailā ina koia liope .akū. he mea pono e akahele loa maiia ma na m'ea apau e hana aku' āi.no ka pulapu ana i ,keia kanaka. , "Ua'loaa-aku-ka manao hoohuoi iaia. ua komo pu, aku au me keia kaikamahine. ma ka imi ana i na alaliele noha e pakele ai. nolaila e liakilo niai ana oia me ka niakaala loa; pela no hoi me Kimo kana keilei. na pilia no oia me ka maalea elike me makuakane. alua kela mau kahaka a maua e makaala aku ai. a me ka piha wa)e no i ka inaalea. e laiiakilk ai niaua maluna o kela mitu kanaka irto. >v 1 wahi e ike mai ai o Uilama WaMa, ua kaumaha i'o ua o Mrs. Al.au i 110 kela pakele ana o īlaliaka mailoko mai o kona rumi, hooholo iho 1a oia. he me.a pono e lioomāihao loa oia iāia iho mai ia Haliaka mai, ahiki i ka-mahie āra ae o ria ao omamālu. o ka hoohu.oi maiJp;ko ap o ka iioonoo: o.kona haku. nolaila i ka wa J hpea ai i' ka aina aivakca. ,heā akii' 1a oia ia Kimo. e heīe mai. a ma o kel? £e;.ki Ja,..i! haawi aku ai oia i na meaai e lawe aku, a haawi i% Waliakā. "Eakāhele loa oe e Kinio. aole e poiha i āiia i.ka piika ;« oaa, elike me. ko u 'ooina ana i keia la." wahi a Mrs. AĪani, iaia i lia,awi aku ai ike pa o ( na meaai i£imo. dkp pan<* n'ae a kelā k f ciki r p. i'a no kā akaaka .ana.mai ma kē an6 ; | oahenelieiie. me he moa. e hgikc okoa ia'i r{ arita, kohu ole o.ka .\frs.,.Alani mea c kam.-ulio a|cn , urt oi ae kona makaala mamūa o. ksj mea. a keia .i, nianāo ai. v : ; . •' Aia hoi'o Oilāma Waila ke hpokolp. lā o iUial o kekalil hoailoha. no ka. hoeā ana māi o ke%!ii. kela' walii. a i,ple loaā mapji ākn no pāha, ia?a : ke^^i'.po^;, 1 nā lakou īeela pu o ke kani ana *nāi; na Jijo n'ae .k,;sā m.ā% hop.i.kātka/ānā e huli n'o' māu ..hora t niea •• waiw.āi ole. „ t •!

Uoko.o iia inakaliiki !'>ilii o. ka lioppaa. auiiNi L f i!aiiīa \Va\ lii'i kana wahine malokoo kela liale. lo'i htv liookali'' waiv ; »\ya i lioea aku ai kekahi ]>oo malaila. o ke kuniu, ai« n : kela Kale. ma kalii kaawale loa. nni p.a vvahi maa i ka hel£jn e ria kā'naka. nolAila ole bc lc!c iki o k.H oili 0 lta kaiiaka n#>i. no ka -oaa pono o kana mau hana ino. .i.ka i kona.w?. i lohe ai i ke kani o ka pu. me he mea ln i ka nana akif i ua m:i. ira anenne (ur oia elike me kekalii kanaka. puoule. i ka liele. a. piha me ka pihoihoi* tJā lilo pu nd hoi kela tfahi i punhonim ng ua o-Uilam» Waila afric kana keiki e ai, iloko o na makahiki ; ■plih m'aw'ua aku, fnai ko laua paa aku i.ka liopuia e na makai no ka laua ina'u hnna karaima. eia ka auanei, 6 hoea i mai 'ana i ka mā'nawil e loaa i>ono ai ko laua piinana. TŪ mau .manawa lehulehu lio kb buta e hele ai i AJaban£. } a i,keAkulahakauliale o.Nu loka. ke nioiowa laua i k'a,rtbhe i ana i ke kuahiwi. eia n;io e 1.-'omo nvui ana laua i na !oh hoaho-e, i mlo ai ko.laua mau ano, mai na makd:.nr?ri 0 ik»' māleai. ilia keia ano. ua lauakila mau keia mau kanaka. i ( kela ame keia manawa: a o lja wa wale no a laua i hele āi. iTK\ka hoano-e o!e j ko laua mau ano. o ia no keta mahawa a ?faljaka i hpike ae ai imua o ka makai, fre tnau [aweliala ; ke kanawai. Ma na manawa no hoi.apau a kela mau kanaka e ;liaa-i iiile Āku. ai i ka w.ahine ma'i, malalo o ke kiai ame ka nla!aina an5T a Mrs. Alani. e kr\uoha aku ana o Uilama \Vaila ia Mrs. Alani. ina no ka hoea m'ai o kek.ahi poe ma ke!a w.ahi, alaila e olelo aku oia. ua lioolii'nali'ma oia i kēla hale nona e uoho ai ame kona makuahine ma'i. eia nae aole he hookahi mana\va i hoea aku ai kekahi malihini inalaila. nolaila ua noho pouliuli maoli na kanaka no kela wahi, aihe ka poe e noho aha malaila. , lloko no lioi o kela mau makahiki o ko Mrs. Alkni ridh'o hana ana aku malalo o Uilama Wil, ma kela walii, he fclua a ekolū Wale jio aua manawa o ka hele ana no ke kUlai'iākauīiale o Alal>au'c. no kekahi mau la kakaikahi: liolaila ē ike mai oe e kuu makamaka heluhelu, i ka nui maol? o koi UilHiiia Waila pilioihoi. me ka maka'u pu, i kona'-wa i lohC; āfcfc ai i ke k&ni ana nlai o ka pu no elua manawa, He tllca kēla e hoike mai ana. aia kekahi poe, ma kahi kokoke lōā ii kalli ana i hoopaa ai i kana mau pio. ' : 7Te m?u niile ka tfa o Wilam.a Waila e-helē ai ma kekahi wahi. alaila hoohuli ae an,l i kona alcihclt, 110 ke. aiee wale iio e ike aku i kekahi poe, a no koha halawai ole hie kdkahi mea. huli hoi okoa mai la oia i*o kaMiale,. mei ka liiau rlo nae o kefa manāo hopohopo iloko otia. Jloko uaq o kona nanea i ka lioi, ma kekahi moāli altinuij kahiko, aia lroi Va Ta ke kokoke āku la e napoo i ka llikai, tia hoohHeilele loa ia mai oia i ka lohe aha aktt i kekahi hiau, leo walaau. aole he maniao loa mai k'ela wahi. anā e lioi' malie mai. aha, ūolaila kU ilvo la oia a hpolohe i kela TcoJ Kālaau, me kona inakāalā loa ana iiae. o ikeia mai oia. < ' Ke hoolono I.a oia i kalii o ka leo ana e lolie la, ara nial.alo aku o leekahi tftau pōhaku nunui, ma kona aoao hema, a tia hihiii hoi oluiia o kela maU pollaku nuflUl, e ka nahelehele. a i wahi e rfiaopopo ai iaia, fta mea e kamailioi? a!na, a e ike aku āi Uo lioi i ka poe no.lakou kela. mau leo walaaU, k'okol'o-malie mai la oia ahiki f,kōtia katf pOno āna ilūna o pohāku. a- i konā nana ana mai ilalo, āia hoi mā kekahi wāhi_rtialāēlae.4iiā kapa o kek'ahi kahāwai e rtoho ālla hē ekolii maii kanāka, e ai ana i kekahi ntāU m£aai> mailoko' māi o ka lākoti ie, e waiho afta nlā ko lakou aoaō. Me lra piha i ka hoonaukiuki anie ke kuaki pu! nokl' Wale iho la .no ua o Uilama WaiU i ka namunamu liilii, no ka <

mea ua kamaaina oia lie elua o kela nuiu kanaka. ui; t Kepu \Vaina,*amc Hale Kaj>oka. he mau hv.»aloha j»ili).n . loa no Rob;»ka Pilikina. Ofai no nae uā o Uilama Wai'la e noho la hakiln i ; v t ai o kela poe kanaka i lea lakou mau meaai. lohe aku oia ike kamailio ana ae o kekahi: "Kc kan.iKia loa !ici .r, no ku ae p l'ilikina, e hui pu mai me kakou. ma k, liele aria e hāliai holoholona\ a e .hoohala i kekahi mau ma ka lawaia an.a ma na muliwai," i pane ae ai o Kapoka. "Ua lilo kela nalowale ana o llaliaka W anawA.i. nie ka pohihihi loa i kumu lioopilikia a hookaumaha j.u kona noouoo, a ua lilo na haua hoohauoli i mea. lioihoi loa nana." "Ac. ua maoj?opo ia'u ka nui maoli o kona kaiunalu , k.a nalowale ana o kana wah;nc opioj)ib. aole no nae < , hoahewa iaid n'Q ia no paha kekahi ia kakou. in;\ . kekdhi o kakou ttva kona wahi. pela ka haukhia. ana i k ak)ha no kela kaikamahine. e hookaumahāia ana no ko \< < kou iioonoo/' -i-pane m?ii ai hoi o Mr. Waina. "Aole o'u kaualua no ka hiki iaia ke hui p.u kiikou, in.i >• nokeia aku ana oia i ke koi me ka ikaika.' , "ll'fcaha ka pilikia mawaena'o'Rob.aka Pilikina :i a'nSe kau waliiue opio, Milo ai i leumu 110 ka wahiile e nalowale mai iaia nwi?" i ninau mai ai ka niea mua loa nana 11: olelo e pili ana i k-a-pilikia i loaa ia Robaka Pilikina. "Aole a'u pilikia i lohe, a owau no lioi.kekahi i hoopoln hihi loa ia" mai ko'u noonoo." "O ka'ii mea i lohe. iloko ka o na makaliiki a Ilali.il. Wanawo'k» o ka noho ana maloko o ke kuUi uii oi ae I<om wahine u'i, a i ka wa i ike ai o Kobaka iaia. ma kela ka hoik.Q ana o ko kula. ua oi aku kona aloha me ka in» hilii uiaoli i kana wahine opio, o ka mea apiki nae. ma kv kahi kakahiaka ae, i kona hoea ana aku tip ka hoihoi an.-< mai i kaha wahinē no Kiliva Hale, titt tfdlb\valc'ht»Tiu;i al:n oia, nolāila i ka nana aku, aia kekahi hoopaapaa mawaon ( o laua, £>cla iho la i ala mai ai kela pilikiav Pehea 11 a loa 1 anei ia oe mea oiaio e pili ana i keia inea e'Mr. Waina " "Ae. ua maopopo ia'u ke kumu, aole nae he hoopaapaa inawnona o ke kane ame ka waliine, aka he kumii okoa lo;i rio. Ua hoike mai o Robaka Pilikina i na mea apau ia'u. a oiai he nleahuna ia ana i makemake. qlc ai e ho.ike wal. ia ae i ke akea, nolaila aole e hiki ia'u ke aku ia olua; malia paha 110 keia mua aku, a k.a wa, a Robaka e haawi mai; ai i kona ae." . 1. k "Ina pela iiā. liiki no. aole a'u njakc'make e hokai w;i'r aku i na meahuna pili i ka noho i. hoilee akn nae au ia olua ea, he ken a ko'n kaumaha maoli. ina aoi'e' hui pu mai ana o Robaka me kakoiunia na inea i h«y>la!a ia no ka hoohauoli ana ia kakou o kekahi mnu lā kakaikahi. O Robaka kekahi ona kaiiaka kojcua nui mai ma ka holopono o ka kakou huaka'i, ke maikai ?io hoi kona hoonoo, 110 ka mea oia kekahi o na kanaka aknmai lon i k<: ki holoholona, a iiia e hui ole mai aiia oia me kakou. alailn me ka hookuanui wale np e make ai kekahi mau.holoholona ia kakou." "Ma ko'u manao nae. e hui pu mai aua oia me kakou m.i ; ka Lokowai Lyna. iloko o keia.rn.au pule. āku e hoea mai ana,- oiai o kela ke kikina no ke alualu. dia ( ana," | /j]ane ar lai o Mr. Waina. "M* kukakuka no majua 4 up k.a hele ana i.i.ka.hahHi ke iioea mai i kela' mana\v:u a ua ae mai oia. ine. ke no.naē, o ke kum,u.\valt n«j na..0 kona kanalua ana, 0 no.kona iiopoliopo, ina)ia paTja e loaa ,9.ku aua ka lphe iaia mai kana aku. j, t»u tail:V e kpnoia ana oia, ,e hookolo al<u mahpj)e, o kjajia wa ; nae oIŪh ul.au, aole no.'e. kuna .inai ( .nu , >kakqu., i mea noom.M. , 'ikc,_ple ilpko p kob§ka. no, kamp waliine w;/ile uo» c lilo ai ,pplolei i mea ole.-' ' v r ; nō .kona ae mai. e hele v p'u i k.i Ka,J)ai l,ic)lphp)onā, ,e^.iooi>pip,a'ana oia i.,|cona,mana>> ke nt»kc aku. kakon i ka i kona'.manau.' MVal>.» C4 a. mp. ke' k.u ana ae iluwi*' a jjefc,aku la e. kip'e i ka wai oke kahawai. ' ' . ... '

; Ai,{V. no o Ui'ama W'-iila.. l<p. hoekcpui^,.iv);i| i re., ;il<i.t. la m<i i pee ai. ;i. i ka makavikau M a.nfy J<cla ppe a . Haalele iho.i kela waln. o ke kū ae■ la 110 ia.p » iluna. a miQ mai l.a me ka palanii-mo loa. clikc-.no me kela njhi ftialie ana ak.u a ua kanaka noi a hoea nia kela \yahi, -) kohil lu\li hoi mai la n*j 'a ma ke alahele e hoea niai ai nn kona liale i pee ai mai na makai mai. . Ma kelā man:i\va nae a Uilama \\'aila i haalele aku ai i ka poh?ku mli ānn i nolio ai. a nana aku i na kanaka ekolu 'lalo o ke kahawai, .aja malalo pono aku o ua pohaku uei Ilikini kahi i nee ai. a iaia i ike mai ai i ka hHe aua.aku o ke kanaka.e noho nua iualuna o ka polia ktr, o kona haalele aku la no hoi.ia i kona wahi i pee ai, aia hoi r loi 3na mā.kotia poohiwi, kekahi # ekc ili j piha me n i pua p.Hiiā. a e aua 110 hoi kana nia k<<un puhaka. a inaloko o kona lima akau. e paa aiia oīā i kt-kahi pU railela uuku. "Ko ka Lokowiii Luiia kahi a kela poe kan.aka i mana - fii ,c (ieie.i, ka haha,i holoholona ma ka mahina Me nei o Sepnte.mnba," i kamailio, w,'ilc ae ai 110 o Uilaijia \\'«i.la iuia ih<•. no ko.na, mauao aole he poē ti lohe māi pua i kana mau olēlo. "Ile maiiiao loa kelā wahi niai nēi aku. ak.a n?)e, ke hopohopo loā nei au, malia o hoea mai kela poe kauaka ianei. nei. o ka loaa, pono no ia o ko'u punana e noho nei. mc ? ka'u inau pio. Owai la ka mea nana ka j>u i knni msi ar no elua itirt»a\Va?''. O ka niēa kupaianiiha a u o ka hootnaopopo ana, aole h»' pu a kela poe kanaka, me he mea la o ka lawai'a .wale n<» ka lakou hana nui. maloko o ka Lokowai Uema. he.lokowai no i mamao loa mai keia wahi aku." Ua l¥qop?lik:a maoli ia ka noonoo. o wa ka,naka nei. ,u<» «ka foaa °lc ana iaia o ka mea nana kela pu q ke ki ana ar. i nolaila ke hoi la o uilama \V aila itie ka awiwi aia ka pono \ o kona lioea koke aku i.ka hale i, ka wa kupono. a no ke , II .V ' <c,a hoomau aua aku ika hele nie koua karri,aiho ole, alaila pane hou ae 1a: <4 Hc elua niea nui loa au e makemake nei e J»ooko. ,uaa"a . mi ° kcUl P° c kanaka no ka hahai holqho!6nd aua. Qka mu«i. o-ia no kou-nokc.jak« ika hookikina la Haliaka, ahiki i kona ana mai nialuiia .0 na ]>alapala a u o ka hoomakaukau ana< a o ka lua._ o ,a no ko;.u lawcja. Ha.Haka na kekahj wahi okoa loa. au ™ cl - ™ hoea mai ana o Krib a ka PiliW 0 a aa P° ,l ° "° ia 0 kau'mau hana "lua hou kekahi. aole o'u manao, uianiuli o ka. hooliemaheniā o Mrs, Alani i ka puka. i pakele ai o Haiiaka uiai loko ty:t 1 o kofia rt!TTu. aka i kokuaia aku oia e kekahi a 0 ua mea la.o Mrs. Alani 110 ia; pela i pololei loa ai kr»"-a ph aha ahiki 1 ka hui pu ana nte kona Ma ka mnia. aku aia ka lioowiiliawaha iluko o Ualiaka iv. Mrs. Aiajii, fl)alia paha he mau hana miialea wale no kela i wahi V *- 1 " ;1,U,OIO »'■. ao'e O Mrs. Alani i lilii kokoke aku n.a . C -- P T 0 Haliaka: ina nae <-'K,aa iki mai ia 0 kekalii wah. ,tcc auku lōa. no ko laua lokalii like e lio-. T£\r ! iU - C'■ '!* kcia «ia kekalii „» e hoohjo aku ana 1 paahao. a 1 wahme okoa ka'u e hoolimalinia aku ai 110 ke kiai ana i kela mau paahao lila no ke kaawale.o Mrs. Alani-mai kela w-.1,i aku. tuJ T k °" a h ® ea -"^ a ona ">ak»iki«». a hoikeike aku J m V'' ke m» keio liooe aku. ,■ V » k«i me ka makaala loa no < l ' a 01 ak " ka maa,ca " - (Aole i pau.)