Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 9, 4 March 1921 — Page 7

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

He Moolelo no

LEOLA DALE

a i ole

Mai ke Kulana Nele a i ka Waiwai--Na

Aloha Elua i ka Ipo Hookahi.

 

Nupepa Kuokoa, Honolulu T. H., Poalima, Maraki 4, 1921.

 

            "E kamailio wale ae no hoi au, in a no ka holopono ole o keia mau hana a kaua i hoolala ai, a e kaa ana ka lanakila ma ka aoao o kela kanaka opio, pehea iho ko kaua pono. Heaha hou aku ka kaua mea e hana ai?"

            "Ina e kaa ana ka lanakila ma ko@ aoao ea, alaila e ae aku iaia e kii mai a law aku ia Leola, aka aole e hiki iaia ke lawe i ke Kakela Lome ame na waiwai e ae apau, aja owau ka haku maluna o kela mau waiwai.

            "Ea, pehea iho la e lilo mai ai kela mau waiwai ia oe e Pilipo?" wahi a kona kaikuahine me ka piha i ke kahaha.

            "Mai ninai mai oe no ia mea e kuu kaikuahine!" wahi a Pilipo me ka luliluli ana ae o kona poo, eia nae ua hele kona heleheleana a pii ka ula no kela ninai a kona kaikuahine, e hoike mai ana i kona makemake ole no ka hoala ana aku o kona kaikuahine i kekahi meahuna ana i hunakele loa ai, ma ke ano o kana pepa hahau hope loa ia e paani aku ai, no ka lanakila ma kona aoao.

            Ma cela hala ana mai hoi o Pilipo Daika, me kana mau minoaka o ke ano pahenehene, pela hoi kona kaikuahine, me kana ma olelo hoinoino no Kikjla, akahi no a hoi pono mai ko Leola mau noonoo maikai, a iaia o ka puu ana aku  nokun o kona rumi, hooho ae la oiai keia mau olelo ia ka i ana ae:

            "He mea kumakaiaanei o Kinikele? Aole! Aole loa!"

            Laia o ka hoea ana aku mawaho o kona rumi moe, wehe aku laoia i ka puka. aia hoi e noho mai ana ama ka puka aniani o Mrs. Tibieta kona hoaloha e noke ana i ka uwe, a i ka ike ana mai o ua wahine nei iaia, pane mai la:

            "Auwe, ooe mai la ka ia e Miss Leola!" wahi ana me ke ku okoa ana mai iluna, a hele mai la a puliki aku la i na lima o Leola, me ka pane hou ana ae:

            "Aole e hiki ia'i ke hoomanawanui i ka hoolohe ana aku i na olelo hoinoino a kela mau mea no Kikila. Ina he kanalima Pilipo Daika ma ka honua nei, aole loa i lilo ko lakou lehulehu ana i mea e hooiia ae ai ko lakou maikai a maemae mamua o Mr. Kinikele. O, e Leola, aole loa o'u manaoio; i na mea e kamailioia nei, no ka holo mahuka o Kikila me Pole Madena. Pela pu anei ko kaua manao e Miss Leola?"

            No kekahi mau sekona, aole o Leola i pane koke mai, aka nae mahope iho o kona noonoo ana me ke akahele, ia wa i kamalama ae ai kona mai papalina, a i aku la: "Aole loa o'u  manaoio, he hookahi olelo o na mea i kamailio mai nei e ka Lede Waka ame kona kaikunan!"

            "Aia hoi paha la, ua maopopo mua no ia'u e pane mai ana oe pela," wahi a Mrs. Tibeta me kona holoi ana ae i na waimaka mai kona mau papalina ae.

            "He hookahi mea nana i hoopohihihi loa mai i kuu noonoo, o ia no ke kumu nui o ko Mr. Kinikele nalowale honua ana me ka hoike mua ole mai ia'u, a ke mihi loa nei au no ko'u hele ana mai nei i keia kakahiaka, no ka mea ua loaa ka ike i ka Lede Wake ame kona kaikunane, ua komo ka hoohuoi @oko o'u, no Mr. Kinikele, pela au i hoea mai nei o ka mea oiaio nae, no ko'u manao, malia ua hoouna mai nei oia i ka lohe ia oe i ke kumu o kona holo ana no Ladana, pela wale no au i hiki mai nei, aole no ko'u kanehua iki no kona hooko i kekahi hana e hoohaahaa ai i kona ino maikai."

            "Aole ana mea i hoike mai nei la'u i keia kakahiaka," wahi a Leola me ka puapuai ana mai o kaula ohelohelo ma kona mau papalina.

            "Pehea la oia i hoike ole mai ai ia oe e Miss Leola ma kekahi ano, no kona hala ana aku no Ladana, oiai o oe hookahi wale no ka mea nui iloko o kona noonoo."

            ia lilo kela mai olelo a Mrs. Tibeta i mea hookahaha aku ia Leola, a o ia ka ua kaikamahine nei o ka ninau ana mai: "Ea, heaha ka manao o kau mau mea i kamailio mai ka?'

            "Eia no ka manao, oiai maloko au o ka hale hookahi e noho pu ana me Mr. Kinikele, ua hiki loa ia'u ke heluhelu aku i kona mau manao, ma o kona helehelena la. I ka wa e hoopukaia ae ai kou inoa, e nana koke ae ana oia iluna, in a nae he poeokoa ke kamailioia ae ana, aia wale no kona @oo ilalo kahi i kulou ai; a ma ka po nei koke aku la no, iaia i hoi ae ai no ko makou hale, ua hele maoli kona helehelena a piha me ka hoihoim a i kuu wa i kamailio aku ai i kou inoa, me ka olelo ana ae, 'Na ke Akua e hoomaikai mai ia oe! ua puliki okoa mai la oia i ko'u mau lima, me ka hoopuka ana ae i na olelo kaukau o ka hoomaikai nou, ka mea nana i hoohiolo aku i na kulu waimaka mai ko'u mau lihilihi aku."

            "Ua hoikeike mai anei oia i kona ano pela ia oe e Mrs. Tibeta ma ka po nei?"

            "Ae, o keia ka mea oiaio loa a'u e kamailio aku nei, a manao anei oe e Miss Leola e loaa ia haawina iaia, in a aia kona noonoo no Pole Madena? E nana mai oe, eia ka hoike oiaio loa, no kapololei o ka'u mau mea e kamailio aku nei ima ou; ua loaa aky keia kii ia'u maloko o kona rumi i keia kakahiaka i kuu wa i hele aku ai e huli maloko o kona rumi, in a paha he mea kekahi ana i waiho mai ai, e hiki ai ke ikeia ae ke kumu o kona nalowale ana meka hokiwawe loa." alaila hoikeike mai la oia i kekahi kii i kahaia o Leola.

            Lalau aku la o Leola i ke kii a Kikila o ke kaha ana, @ iaia i ike iho ai i kona kii ponoi, hiolo mai ia kona mau waimaka, a o ia ka Mrs. Tibeta o ka pane jou ana mai:

            "Me keia mai hoike oiaio o kona kupaa mahope ou, kona makee nou, e hiki ana anei ia oeke manaoio aku i na olelo hakuepa a ka peo manaoino, no ko Mr. Kinikele hooko ana i kekahi hana lapuwale?"

            "He mai hana imihalawale no keia a ka pe manaoino ia Mr. Kinikele," i pane ae ai o Leola, alaila haikia ae la kona helehelena, me ka i hou ana mai, "Heaka nae keia kumu nio o kona nalowale ana me ka hikiwawe loa, me kona hoona ole mai i kekahi lohe ia'u?"

            "Ua ha'oha'o no au i ka lohi mai o Mr. Kinikele ke hoi ae i ko makou hale, a e nokemai mai ana no hoi Pole i ka pokaa i na manawa apau, me ka ninau mau ana no Mr. Kinikele," wahi Mrs. Tibeta i pane mai ai, me he mea la aia kekahi manao hoohuoi iloko ona, no ka oiaio o na olelo i kamailioia mai e pili ana no Kikila, aka nae mahope iho, lamalama ae la na maka o ua wahine nei, a pane hou mai la:

            "Mai hookomo mai kaua i kakahi mau mano hoohuoi nona e Miss Leola. O ka mea pololei, aole i loaa iaia ka manawa e hoike mai ai, e kakali aku nae kaua i ka leka o keia la mai, aole o'u kanalua iki no kona kakai ana mai i kekahi leka nau mai Ladana mai."

            Ua pololei loa kela mau olelo i kamailioia mai e Mrs. Tibeta @@@, no ka mea ua ike pu kaua e ka makamaka heluhelu, i ke kakau ana o Kikila i kekahi leka na Leola, ma kela po o kona hoea ana aky no Ladana, a ua hoonaia mai ua leka nei, ma ke kaeahi o ka haalolo ana aku ia Ladana, ma ke kakahiaka o keia la a Leola e kamailio pu la me Mrs. Tibeta. 

            O ka haleleka kokoke loa i Lome, o is o ia no o Fauoda, e hoea ana kekaaahi mai Ladana mai ma ka hapalua o ka nora ehiku o keahiahi; ma kela haleleka e weheia ai ke ekeleka, a o na leka a ka poeapau e noho ana ma Lome, e hookomoia ana maloko o kekahi ekeleka okoa, a kaa aku malalo o ka malu o Makini, ke kanaka laweleka.

            No na makahiki he umi-kumamalima ka noho ana o keia kanaka, ma ke ano he mea nana e lawe i na leka no ke Kakela Loma iloko o kela mau makahiki loihi, aole loa he hookahi manawa i ha'o kona komo ana maloko o kekahi haleinurama, no ka inu mua ana i kona kiaha waimomona mamua o ke haalele ana aku i ka haleleka, ma kana huakai huli hoi no ke Kakela Lome.

            Ma ke ahiahi o kela la, ua hoea aky la o Makini me kona wahi kaa no ka hale inurama i kamaaina iaia i ke komo ana e inu waimomona. He nui ka poe ana o ka ike ana aku maloko o kela hale inurama, a iwaena o kela poe, o Mr. Kalaina kekahi, kela puuko mua o ka aina hanai holoholona, i hoopauia ai mai ka noho hana ana aku malalo o Leola.

            O ka mea nana i hookahaha mai i ko Makini manao, o ia no kona ike ana aky, aole i on a kela kanaka, oiai nae i na manawa apau e loaa aky ai iaia mamua aku, he kulana ka hi'ohi'o kona. I ka ike ana mai nae o ua o Mr. Kalaina i kela komo ana aku o Makini, ua ohaoha mai la kana kmailio ana iaia, me ke kono pu ana mai i ke kanaka lawe leka, e inu pu aku ine ia i kekahi omole gini, ana o ke kayoha koke ana aky i ka pakipa, e haawi mai a konoia aku la no hoi ka poe e ae maloko olaila i hookahi ko lakou inu like ana.

            Aohe no a Makini hoole aku i kela lokomaikai, nolaila inu ae la no oia i kona kiaha kini, me ke kauoha ana aku e laweia mai i kiaha waimomona nona, a noho iho la oia me kela poe kanaka e kamailio a hala okoa kekahi manawa, nolaila ua hooka'ulua loa ia kona huli hoi aku no ke kakela.

            I ka makaukau ana nae o Makini e haalele iho i ka hale inurama, koi aku la o Mr. Kalaina iaia, oia pu kekahi e kau maluna o ke kaa, oiai no nae he hookahi no kanaka ke kupono e noho ai maluna o kela kaa, aka nae i wahi e ko ai kekahi manao koloje i hoolala mua ia pela wale no i koi paakiki aku ai o Mr. Kalaina me Makini e kau pu oia maluna o kela kaa.

            Kau i'o aku la ua o Mr. Kalaina me Makini maluna o ke kaa, me ka hoki pono ole ia laua a elua ke noho me ka maikai.

            No kekahi mai ia lehulehu kela holo ana aky o ke kaa ua peku aku la o Mr. Kalaina i ke ekeleka a haule ana ilalo. alaila hooko ae la me ka i ana aku ia Makini: "Eia ihea ke ekeleka?"

            "Aia no hoi mahope ou kahi i waiho ai!"

            "Aole he ekeleka ma ko;u wahi, malia paha ua haule aku nei ilalo, e haawi mai oe i ke kukui helepo, i hele aky ai au e nana," wahi a Mr. Kalaina, me ka lalau ana aky i ke kukui helepo, o kona lele aku la no ia mailuna aku o ke kaa, a holo aku la no kela wahi ana o ke kiola ana aku i ke ekeleka ilalo, aole no hoi i loihi aky hoi hou mai la oia a kahea mai la me ka leo nui:

            "Eia ua ekeleka mnei, ua moku nae ke kaula i hoopaaia ai ma ka waha, a ua pau na leka i ka helelei, aka nae ua ohi mai nei no au a pau, a ua hookomo hou ia mai nei e a'u iloko o ke eke."

            "E hookau mai i ke ekeleka iluna o ke kaa, a e kau mai oe me ka awiwi, no ka mea ua lohi loa keia manawa," i pane mai ai'o Makini me kona hoohuoi'ole, aia kekahi hana apuhi ma ka aoao o Mr. Kalaina.

            O ka mea oiaio loa nae, ua lilio aku la ka leka a Kikila, o ka hoolina ana mai ia Leola, i kela kanaka, a o kana hananui o ia o ka hoea ana aku no ka haleleka, no ke kakali ana ahiki i ka hoea ana aku Makini, ahiki i ke kaa ana mai o ka leka a kikila malalo o kona malu, a ia laua e huli hoi la no ke kakela, ua olu maoli ko Mr. Kalaina manao, ua hookoia kona makemake, a o ka makemake hoi o ke kanaka nana i hoolimalima mai iaia e lawelawe i kela hanai.

            Hakalia no a kaa pono ae ko laua nei kaa mawaho o kahi i ku ai o ka home o Pilipo Daika, o ka olelo aku la no ia o Mr. Kalaina ia Makini e ku mai ko laua kaa, o kona lele aku la no ia ilalo, a no na minuke helu wale no mahope mai. ua kaa aku la ua leka nei a Kikila, iloko o ka lima o Pilipo Daika.

            I ka hoea ana aku o Makini me ke ekeleka no ke kakela, kiola aku la oia i ke ekeleka ilalo, a i ka wa i kii mai ai o kekahi o na kauwa i ke ekeleka, ike iho la aole i paa i ka nikiiia a o ia ka@a o ka i ana mai ia Makini:

            "Pehea hoi i paa ole ai ke ekeleka i ka nikiiia?"

            "Na ela põe uo o ka haleleka i hana mai nei, he kei kela a ka pe kapule maoli aole no au i nana mua mai nei i kena pilikia, o ka lakou no ke kiola iluna o ke kaa, o ko'u hoi mai nei no ia, me ka manao no ua paa i ka nikiiia," no kela mai hoakaka a Makini, aole he mau manao hoohuoi i a'a mai no ke kumu oiaio maoli o ka hamama ana o kela ekeleka.

           

MOKUNA XXX.

 

            I ke hele ana a po kela la, ua puna holookoa o Lome i ka lohe no ka holo mahuka ana o Pole Madena me Kikila, aka nae he poe no Kekahi i hiki ole ke manaoio i kela nuhou, no ka mea ma ko lakou kamaaina ia Mr. Kinikele, aole oia he kanaka e ae ana e hapala wale i kona inoa maikai. me kekahi hana hoohaahaa elike me na mea e kamailioia ana e na kanaka.

            Me ia manaoio ole no nae okela poe, aohe mea hiki ia lakou ke han mai, i wahi e hooleia ai ka oiaio ole o kela nuhou, oiai aole a lakou mau mea i ike, a i maopopo paha i ke kumu o ko Kikila haalele ana mai, ia Lome me ka hikiwawa loa.

            Oiai hoi o Leola e kakali malie la, o ka hoea aku o kekahi hoike, e hoopauia ae ai na pohihihi apau no kela kaawale hikiwawe ana aku o kana aloha, aia na noonoo like ole iloko on a kahi i nu-ne ai, oiai nae iaia e nana aku la i na mea oiaio e ku mai ana imua o kona alo, ua nui maoki ke pohihihi, me ka hiki ole iaia ke alo ae mai ke apono ana aku i na mea e kamailioia ana e na kanaka no ko Kikila holo mahuka ana me Pole.

            Aole mai la he makamake o ua o Leola e halawai aku me ka poe e hoea mai ana no ke kakela, mamuli mai o ka nui o kona mau manao kaumaha, eia nae he hana maikai ole loa ia ke nanaia mai oiai oia ka haku o ke Kakela Lome in a paha i hoikeia ae ko laua hoopalau i ke akea in ua hiki iaia ke noho malie maloko o kona rumi me ka loaa o kekahi kumu maikai loa e hiki ole ai iaia ke hele mai e ike i na hoaloha e hoea aku ana.

            He nui no ka poe i hoea aku ma kela lam no ko lakou makemake e ioaa mai na mea oiaio loa, no ka nuhou i pili i ka nalowale hikiwawe ana o ka lunanui o ka aina hanai holoholona o Leola eia nae, aole o Mrs. Wekela, a pela no hoe me Leola i hoike aku ia lakou i ka laua mau mea i lohe ai.

            O ka makuahine kekahi o ka Haku Baumona i hoea aku me kela la aole nae he kamailio wale mai o kela wahine i na mea e pili ana no ka holo mahuka ana o Kikila me Pole Madena, o kana wale no o ke kamailio ana aku ia Leola, ua makaukau ka haku opio je hele pu mai me ia, aka mamuli o kona hele ana e pena i ke kii o kekahi kumulaau kahiko, pela oia i hel hookahi mai ai.

            I ka hoea ana i ka wa o ka aina ahiahi, iho mai la no o Leola noloko o ka umi aina, aia no hoe o Mrs. Wekela malaila kahi i kakali aku ai a oiai aia ka manaolana mau iloko o Leola no ka hoea mai o kekahi leka mai ia Kikila mai, ma kela ahiahi, nolaila aole ka nanaina kaumaha maluna o kona mau maka, ke ai la no laua me ka noke no hoe i ke kamailio me he mea la aole laua i lohe iki i kekahi mau olelo maikai ole e pili ana ia Kikila.

            O ko laua nei ai nae ia ahiki i ka maona ana, ia wa i pane ae ai o Mrs, Wekela: "Aole he maikai iki o ko'u noonoo i keia ahiahi!"

            "Heaha ke kumu nana i hoopilikia aku i kou noonoo?" wahi a Leola, me kona hoohuoi no nae, mamuli mai no ia o ka nalowale honua ana o Kikila.

            He hookahi kumu o ko'u kaumaha, o ia no na mea e kamailio nei no Mr. Kinikele, me ka hiki ole no ia'u ke manaoio, no na mea e kamailioia nei nona e na kanaka, iea nae, he pohihihi no ma kekah ano ke nana aku i ke kumu o kona haalele ana mai ia Lome nei, me ka hikiwawe loa"

            Owau no kekahi i loaa ia ano kaumaha elike me kow, aka nae, me he mea la he hana nui ka mea nana i kono mai iaia e hele no Ladana," uahi a Leola me ka nui ana iho o kona hanu.

            "Pela i'o anei kou manao e kuu Leola?  Nani wale ka hoomamaia mai o ko kaua mau manao kaumaha, ina pela iho la ke ano o kona hala ana au no Ladana." i kamailio hou mai ai o Mrs. Wekela.  "Heaha nai ke kumu o kona waiho ole ana iho i kekahi hoakaka mahope nei, e hoopauia ai ko kakou pohihihi?  Heaha ke kumu pokaa mau o kela kaikamahine ma kahi kokoke i ka hale e noho ai o Mr. Kinikele?  Heaha ke kumu o ko Mr. Kinikele hoi lohi aku i ka hale i na ahiahi apau?  Eia hoe keia, ua ikeia kona oili ana mailoko mai o ka hale o Mole Madena, nolaila he mau mea ano nui loa keia, eku-e ana iaia!"

            "He mea oiaio no kena au e kamailio mai nei e Mrs. Wekela, aka nae e hoea mai ana no o Mr. Kinikele a hoakaka mai ia kakou i na mea e hoauheeia aku ai na ao me ka loaa ana aku o ka hooluoluia o kona manao luuluu no ka hiki ana iaia ke kamailio ae i kekahi mau olelo no ke kupale ana i ka mea ana i aloha ai.

            "No ko Mr. Kinikele, hele ana no ka hale o kela kaikaimahine aole ia he mea nui oiai he kuleana kona e hele ai ma na kauhale apau, oiai oia ka haku maluna o na kanaka hana apau ma kela wahi, a no ke kumu hoi e hele ai o kela kaikamahine no kahi i noho ai o Mr. Kinikele, o ke alanui wale no kela e hoea aku ai oia no ka hale uwi waiu ame kahi e loaa mai ai iaia na huamoa."

            Pela no, aka nae, ma na manawa o ke ahiahi, aole e hoe koke aku ana o Mr. Kinikele no kona hale a e ike mau ia ana no hoe kela kaikamahine i ka hoomaaloalo ae mawaho o ka hale, e noonoo mai oe e Miss Leola i keia mau mea."

            O kena mau mea au e kamailio mai nei ia'u e Mrs. Wekela, o na mea hookahi no ia a ka Lede Waka o ke kamailio ana mai, nolaila o ka pololei a pololei ole o kana mau olelo aole e hiki ia'u ke phhiaio i keia wa."

            "I kamailio wale ae nei no au, no ko'u makemake e lohe maoli i kou manau e kuu kaikamahine, a no'u iho la aole loa he wahi manaoio iki iloko @ no ka oiaio o na mea e hoinoinoia new no Mr. Kinikele.  He kanaka keonimana oiaio loa o Mr. Kinikele, aole wale no malaila iho la pau kona ano aka he kanaka  ke kulana hoopono a maemae e ae ole a ioia e hoohaahaa iaia iho i hookahi iniha, malalo o kona mau ano maikai no ka hooko ana i kekahi hana ku i ka hoohilahila."

            Komo loa aku la laua noloko o ka rumi hookipa, m ka hoi ana aku o Leola a noho mamua o ke kapuahi hoopiimehana a o ka manawa no hoi ia i komo mai ai ke kauwa me ke ekeleka, a waiho ae la maluna o ke pakaukau a o ia ka Mrs. Wekela o ka pane ana ae:           

            "Ua hoea mai la ke ekleka, malia paha he mau leka kekahi au o ka hoea ana mai nei?" alaila ku ae la o Leola iluna, aole nae no ka hele ana mai e nana i na leka maloko o ke ekeleka, aka hele loa aku la oia no kahi o ka paino, oiai aia na manao hopohopo iloko ona, in a aole he leka mai ia Kikila mai maloko o kela ekeleka, alaila e aneane hiki hou ole iho ana iaia ke hoomanawabui, i ka uumi ana i kona mau manao luuluu, a he mea maikai ole hoi ka ike wale ia ae o ka meahuna a kona puuwai e hiipoi ana, no kona haulehia ana i ke aloha kupouli no Kikila.

            No kekahi manawa kela noho ana aku o na o Leola mamua o ka piano, me ka hookani ano iho i kekahi mau mele paanaau iaia, a i ke akakuu iki ana mai o kona mau manao pihoihoi ku ae la oia iluna a hele mai la no kahi e waiho ana o ke ekeleka maluna o ke pakaukau, me ka hoohuli ana aku nae i kona kua ma kahi a Mrs. Wekela e noho mai ana o @ ole ai e ike mai kela wahine i kona helehelena.

            He eono n omau leka o ka loaa ana aku ia Leola maloko o ke ekeleka, a mahope o kona nana ana iho i na inoa mawaho o ua wa-hi leka, waiho hou aku la oia i kela mau leka ilala, ua hele hoi kona helehelena a haikea pu me ka paa ana ae o kekahi lima mamua o kona umauma, a oiai ua ike mai la o Mrs. Wekela i kela ano o Leola, ia wa i waiho koke akui ai ua wahine new i kana ninini ana i ke ti iloko o ke pola, a i mai la me ke ano puiwa:

            "He leka mai nei anei kekahi mai iaiai mrai?" wahi ana."

            "Ina mai ia Kikila Kinikele mai nei ka makemake o kau ninau ea, aole au i ike iho la i kekahi leka mai iaia mai," @ pane mai ai no hoi o Leola, a ua hookahaha loa ia aku o Mrs. Wekela i kona hoomaopopo ana mai, ua ano e maoli ko Leola leo, mai kela le mai i kamaaina iaia.

            "He keu aku maoli ka keia o ka mea kupaianaha!  Ina hoi i hiki ole iaia ke kakau mai kekahi leka loihi, alaila i mau wahi lalani polole no hoi, e hoakaka mai ana i ka hana nui nana i kono mai iaia e haalele iho ia Lome nei me ka puahia."

            Aole a Leola pane no kela mau olelo, aole no hoi on a ma kemake e nana aku i na leka maluna o ke pakaukau, aka hoi mai la oia a noho ma kela wahi mua no ana i noho ai mamua pono aku  o ke kapuahi hoopumehana aia ka hakanu ke nohoalii la mawaina o na lede elua, aka i ka hala ana nae o kekahi mau minuke akahi no a kamailio mai o Mrs. Wekela i ka pane ana mai:

            "Aole no he mea makhini ia'u ke ano o na kanaka opio, he poe maa ole no lakou i ke kakau ana i na leka, a malia paha aole no ana mea e kakau mai ai, pela iho la i loaa ole aku nei ia oe kekahi leka mai iaia mai.  No kona waiho ole iho i kekahi mau hoakaka mahope nei,ke manao nei au, he kuleana no ia i loaa iaia; a ma kona ano he haku maluna o kana hana ponoi iho, aole oia e kauka'i mai ana a loaa ka aeia aku, alaila oia hiki ke hele.  Pehea la kou manao e Miss Leola, aole anei he kuleaua no kona e hoonele ai i ke kakau an mai?"

Kunokunou wale aku la no ke poo o Leola me he mea la e haawi aku ana i kona ae, aka nae aia iloko o kona puuwai ke ike la oia he kuleana nui loa ko Kikila e kakau mai ai i leka nana, no ka mea maluna ponoi o na lima o Kikila i moe aku ai kona poo, me ka hoolohe ana i na huaolelo o ke aloha a kela kanaka opio e lua'i iho ana ma kona mau pepeiao.  Ua ae mai ua o Kikila e hoea mai ana oia ma ke kakahiaka o kela la, no ka ike ana iaia ma ke kakela, nolaila i ka hiki ole ana iaia ke hooko mai i kana olelo hoopaa, o  kona kakau wale mai no i kekahi leka ka mea nana e hoopau ae i ko ia nei pohihihi; o ke ano maoli ia o na ipo i loaa na manao makee o kekahi no kekahi.

            He kulana maikai ole maoli kela i loaa i na lede elua, o kela maa o Mrs. Wekela i ka hooluolu ana no kekahi mau hora, mamua o ko maua hoi ana aku e hiamoe, ua hiki ole loa iaia ke hooko aku i kela mea @ iaia, hoolalau wale aku la no oia, ma ka hookomo ana i ka wahie iloko o ke kapuahi, me ka leha ana mai no hoi nana i ka helehelena haikea o Leola alaila nui iho la kona hanu.

            Ala pu mai la no hoe iloko on a, na hoomanao ana no ka helehelena o Kikila, kela kanaka opio ana i mahalo nui ai, me ka luliluli ana iho o kona opp, no na manao kuhihewa o ka lehulehu e hoinoino wale an iaia.

            Aia no hoe o Leola ke noho malie loa la ma kona noho, me ka haka ana o kona mau maka maluna o ke kapuahi hoopumehana, a no kona molowa, lalau okoa aku la oia i kekahi buke, eia nae aole he hiki iaia ke heluhelu, me ka hoomaopopo i na mea ana e heluhelu an no ia kumu, ku ae la oia iluna me ka hele holoholo ana iho maloko o kela keena a e ku ana no hoe oia maka puka aniani i kekahi manawa a nana aku iwaho o ka pouli, me he mea la e upu aku ana oia o ka hoea mai o kana me i aloha ai.

            I le hookahi nae hora manua o ko laua manawa maamau e hoi ai noloko o ko laua mau rumi pakahi, i mai la o Mrs. Wekela ia Leola, i ka pane ana mai:

            "Ke manao nei au, ua lawa ko'u ala ana, ke keu aku ka hoi ko'u ano e loa i keia ahiahi, e hoi ana au noloko o ko'u rumi, "alaila hele mai la ua wahine nei a hono mai la ia Leola, me he kaikamahine ponoi nana, a i hou mai la:

            "O oe kekahi a'u e ike aku nei i ka maluhiluhi, ua lilo na mea e pili ana i ko Mr. Kinikele kaawale ana mai ia kakou aku, i kumu e hoopilikiaia mai ai kou noonoo."

            "Ae, owai hoi ia mea nele ole ka hooplilikiaia mai o kona noonoo, no ka maopopo ole o kekahi kumu, o ka nalowale ana o Mr. Kinikele," wahi a Leola me ka hoao ana mai e minoaka.  "Ina e hoi ana oe no kou rumi ea, alaila i hookahi no ko kaua hoi like ana aku," aka ma kahi nae o ka hoi aku o ua o Leola uo kona rumi ma ka hale malunai komo aku la oia maloko o ke keena waiho buke, me ke pani ana mai i ka puka a paa, a ki mai la maloko.

            Nana aku la oia i kahi a Kikila e noho ai ma ka aoao o ke pakaukau, pela no hoi na pepa a Kikila e waiho mai ana, aole nae oia i hoopa aku i kekahi mau mea i maa ia Kikila i ka lolelole mau ana, maloko o kela rumi, a mahope iho o kona hoohala ana he hapalua hor maloko olaila, wehe hou mai la oia i ka puka, o kona hemo mai la no ia iwaho, me ke ki ana aku a paa, hoi pololei aku la oia no kona rumi moe.

            E noho mai ana no o Mele ke kaikamahine lawelawe a ua o Leola maloko o ka rumi mow, mamua o kekahi wahi kapualhi hoopumehana uuku, e pahonohono ana i kekahi mau lihilihi i nahaehae, a i ka ike ana mai i ka helehele na hai kea o kona haku, pane mai la oia, i ka i ana mai:

            "Ea ua hele oea hu'ihu'i i keia ahiahi, e hele mai oe ma ke kapuahi nei no ka hoopumehana ana ia oe."

            "Ua pololei oe e Mele, ua loaa i'o au i ke anu," i pane aku ai no hoi o Leola, me kona noho ana aku ma ka aoao o ke kapuahi a hoomohala aku la kona mai lima a elua imua no ka hoopumehana ana.

            Koo aku la mele i kekahi kihei huluhulu a uhi aku la maluna o Leola me ka pane pu ana mai:

            E kii ae anei au i kiaha waina noi?"

            "Aole, ua loaa iho la ka pumehana ia'u i keia manawa, mi hooluhi wale aku no oe ia oe iho e Mele."

            He oiiaio ua lohi ae kela helehelena haikea o Leola, a ke nana aku iaia oiai e noho la mamua o ke kapuahi hoopumehana ua hele maoli a pii ka ula ma na papalina aole nae he @@ona no ka maikai aka he ano o ka mea i loaa i kekahi mai @@@@ a o ia ka Mele o kap pane hou ana mai:

            "E wehewehe aku au i kou mau lole no ka mea ma ka'u koho ua loaa oe i ke anu a ke pii mai nei ke fiva." me ka wehewehe ana ae i na pihi o ke lole o Leola ma ka ai.

            "Pehea e lawe mai anei au i ko'u moe noloko nei o kou rumi i hiki ai ia'u ke makaala aku ia oe i keia po?"

            "He  hoonui hana wale no ia e Mele aole o'u pilikia iki he o la mai no ko'u ano e like me na manawa e ae. Aia no hoi au a makemake i kekahi mea alaila kahea aku au ia oe, a mai noonoo nui nae oe no'u. aka e hoi oe e hiamoe i keia po, me he mea la aole loa he wahi pilikia iki i loaa ia'u."

            Me kela wahi o ka laua mau kamailio kauoha aku la o Leola ia Mele, e hoi noloko o kona rumi a koe hookahi wale iho la no ua kaikamahina nei a nana aku la na maka i ka a mai o ke ahi me he mea la o kana mea wale no e ike la. o oi no kela helehelena u'i o Kikila, kela kulana kilkila o ke kauaka ana i aloha ai; a iaia e nana ae ai maloko o ka rumi, o ke aka-ku wale no o Kikila ka mea e maaloalo ae ana mamua o kona mau maka.

            Me he mea la ke ike okoa iho la oia i na lima o Kikila e apo aku ana ma kona mau puhaka ke pumehana la hoi kona ihu i ka noke ia i ka honihoni e Kikila a ke lohe okoa aku la no oia i ka leo o ua o Kikila i ka pane ana mai i keia mau olelo: "Ua aloha au is oe."

            "O ke kuu aloha! Eia oemihea kahi i nalowale ai hoi mai kaua! Ua eha keia puuwai i ke aloha noe e kakali aku nei, a mai hookuu hookahi mai oe ia'u e lilo i mea hoehaehaia. na ka mea i nele ka loaa ana o ke aloha oiaio elike me ia i loaa ia oe e kuu Kikila!

            "Ina he oiaio na mea a'u i lohe ai i ke kamailioia e na kanaka ua makaukau loa au e huikala aku is oe ke hoi mai kaua e pili! O e kuu Kikila o oe wale o ke kanaka hookai a'u i aloha ai aole loa au e aloha aku ana i kekahi kanaka okoa ae mawaho oe ahiki i kii hoi ana aku i ka lua kupapau. Ea eia oe ihea e kuu Kikila e pee mai nei eia au la ua eka i ka eha lima ole a ke aloha." alaila palu'u okoa ae la ua o Leola i na lima ma kona mau maka, a noko iho la i ka uwe.

            Ina paha he mea okoa aku ma kahi o Leola, he wahine i maa i na hana hooipoipo aole oa oia e hoohakalia iho ana i ka hookau koke ana aku i i na hoahewa ana maluna o ke kanaka opio a pau hoi ka noonoo hoi ana aku nona. Kou wale no ke kapa ana aku isis me na ino inoino apau aole nae pela ka haawina i loaa ia Leola.

            O Kikila ke kanaka mea loa i haule ai o Leola i ke aloha nona, nolaila o ke aloha o ka haku o ke Kakela Lome, h@ aloha oiaio ia, mailoko lilo mai o kona puuwai, aole h@ he aloha ma kona mau lehelehe, a mahope o kona noke a@: i ka uwe no kekahi mau minuke. kahea hou ae la no oi: i ka inoa o ka mea ana i aloha ai i ka i ana ae:

            "O. e Kikila! Hoi mai, eia au la ke kakali aku nei ia o me na manao kaumaha! E kuu aloha. pehea la oe i haalel@ iho ai ia'u, e anamo hookahi i keia haawina a ka ehaeha."

            No ka hora hookahi paha kela noho malie ana o Leola @ uwe, ku ae la oia iluna. a hoi aku la noluna o kopa moe k@ kaapa wale la no oia ma o a maanei, me he mea la aole k@ makehiamoe ma kona mau lihilihi a ua hele no hoi a n@ hora o ka wanaao, akahi no a loaa iki iaia he manawa hooluolu ai.

           

MOKUNA XXX1.

 

            Ua hele no hoi ka la a kiekie iluna, akahi no ua o Leola a puoho ae mai kona hiamoe ana; o kela nae ka manawa hookahi a Kilakila e noho la e ai i kona aina kakahiaka malo ko o ka hokele ma Ladana

            (Aole i pau.)