Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 4, 28 Ianuali 1921 — Page 4
| This text was transcribed by: | Dion'e Tomaselli |
| This work is dedicated to: | To all who supported me on this journey, Mahalo! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKA. HONOLULU, T. H. POALIMA IANUARI 28, 1921
NUPEPA KUOKOA
SOLOMON HANOHANO,LUNAHOOPONOPONO
HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU
POALIMA…….IANUARI 28,1921
HE PILIKIA E PONO E HOOPAUIA AE
Ma ka pule aku la i hala, i hapai mai ai ka Ahahui Kalepa o Honolulu nei i ka noonoo ana maluna o kekahi ninau ko’iko’i, e pili ana no ia i na alahele, e hoolakoia aku ai na makaainana o Honolulu nei, me na home no lakou e noho ai, a ma’ke ano hoolimalima paha.
Ua loaa ka hoomaopopo ana i na kanaka lawelawe oihana o Honolulu nei, i ka lawa ole o keia kulanakauhale me na home, no na makaainana e noho ai, a pela pu hoi na malihini, i manao e hoolilo ia Hawaii nei, he wahi no lakou e noho ai, a e hoohala ai paha i kekahi manawa.
I ka nana aku, he mahele uuku wale no o na makaainana o keia kulanakauhale i loaa he mau home ponoi no lakou e noho ai, o ka nui, aia maloko o na hale hoolimalima, me ka lawa kupono ole no, me ke konoia aku o kekahi poe e noho ma na wahi mamao loa mai ke kulanakauhale nei aku, aole no ka makemake maoli e noho ma ia mau wahi, aka i wahi e loaa ai he mau hale no lakou e noho ai.
Ua nui no na aina e waiho wale mai nei, ma na wahi like ole o keia kulanakauhale; i kupono no ke kukulu ana aku i mau home, o ka pilikia nui, o ia no ka pipii o ke kumukuai, e hiki ole ai no i ka poe uuku o ka lakou dala ke kuai aku; a o na hale hoolimalima hoi i kukuluia ae ma kekahi mau wahi kupono, he keu aku no o ka pipii o ka hoolimalima; o keia no kekahi kumu i hiki ole ai ke hoolawa aku i koonei poe me na home kupono no lakou e noho ai.
Ina nae, aia iloko o ka poe waiwai a kuonoono o keia kulanakauhale ka manao makee e loaa na home kupono, no ka poe nele home e noho ai, aole ia he hana paakiki, o kekahi ia o na ninau maalahi loa, koe wale no a hooliloia ka ninau kukulu home, i ninau huli pomaikai, o ka mea ia e lilo ai ka lakou mau hooikaika ana i mea ia e lilo ai ka lakou mau hooikaka ana i mea hua ole.
Ma ka manao o keia pepa, ina e kukuluia ana na hale lehulehu, e na hui hoopukapuka dala o keia kulnakauhale, maluna o na aina kupono, pili ma na alanui maikai, a waho aku ia mau home imua o ka lehulehu, ma ka uku liilii ana ahiki i ke kaa ana o ke kumukuai o ka aina ame ka hale, e hihia apau no keia ninau ko’iko’i.
O ka nele mai i ke dala ke kumu hiki ole i ka nui o na makaainana ke kuai i mau home no lakou e noho ai. O na aina e waiho mai nei, me na hale i kukuluia iho maluna, aia ma kahi o ka elua kaukani dala a oi aku ka haahaa, a piii aku ahiki i kahi o ka elima a eono kaukani dala; ua hiki ole loa i ka poe uuku o ke dala ke manao aku e loaa he mau home no lakou, aka no ka poe nui o ke dala, aole he olelo ana, ua hiki ia lakou e kuai i home, i kela ame keia manawa e makemakeia ai.
Ua kupono loa keia ninau o ka hoalaia ana ae nei, o keia kekahi o na hana pono a ko Hawaii nei poe kuonoono, e noonoo mua ai, no ke kokua ana aku, elike me ka hiki, i koonei poe iho; ma ka hana ana pela, aole loa he poho e kau aku ana ma ko lakou aoao, no ka mea ua hoihoiia mai ka lakoumau dala apau, e ka poe e lawe ana ia mau home, ma ka uku liilii ana mai ahiki i ke kaa ana o ke kumukuai o ka aina ame ka hale.
I ko’iko’i no keia ninau i ka lokahi ole o ko kakou poe kuonoono, ina aia kela manaoio iloko o lakou e hooko aku i keia hana, me kela makee e noho kuokoa kela ame keia makaainana maluna o kona home ponoi iho, ua hiki ke hoopihaia no wahi kaawale apau e ikeia ana me na home e lohe hou ole ia, ai na olelo ma keia mua aku, no ka lawa ole o Honolulu nei i na hale e noho ai.
E NOONOO MUA IA KOONEI POE MAMUA O KOWAHO!
Ua lilo na hooikaika ana a ka Advertiser maluna o ka ninau, no ke kuai ana o ko Hawaii nei poe i na waiwai a na kanaka kalepa o Honolulu nei, i mea kakoo ikaikaia e na kanaka lawelawe oihana apau, ma ke ano o kekahi ia o na mea pono loa a koonei poe e hana ai, mamua hoi o ka hoopomaikai wale aku no i na kanaka kalepa waiwai o Amrika.
Oiai e noonoo ana no ka pono o ka oihana kalepa waiwai maanei nei, ua oili pu mai kekahi ninau, no ke kikoo o na kanaka kalepa i ko lakou poe hana i Amerika, aole hoi he hoolako aku i koonei poe, me na hana na lakou, me he mea la, e hookau ana i na ahewa ana maluna o na kanaka kalepa waha, me ka hana a ka lima.
He mea oiaio, ua nui na kanaka opio ame na kanaka opio ame na wahine opio ma Hawaii nei i kupono no na hana oloko o na halekuai; ua haawiia no na hana kupakako i kekahi heluna nui o lakou, o ka pilikia i hoomaopopo, o ia no ka makemake ole o ka hapanui o ko kakou poe i na hana oloko o na halekuai, a kauka’i aku la i kekahi mau hana e ae, mamuli o ka maikai o ka ukuhana, me ka nui o ka manawa hoomaha, a mau kumu e ae paha.
He heluna nui no o ko lakou poe ponoi i hoomanawanui i kela hana no na makahiki loihi, me ka ikeia no hoi o ko lakou hoopono me ka makaukau ma ka hana, i ka hiki ole ana nae, e hoopihaia kekahi mau kulana e ae e hoonei poe iho, aole e hiki ia kakou ke ahewa wale aku i na kanaka kalepo. iko lakou kikoo ana aku i na kanaka maiwaho mai, ka poe hiki ke kokua mai i ka holomua o kela mau oihana.
Hemea na kakou e hauoli ai ka ike ana i ko kakou poe kanaka opio ame na wahine opio e hoopiha ana i na kulana like ole maloko o ko kakou mau oihana kuloko; e lawelawe ana paha i na hanalima me ka hoomanawanui; eia nae, he mea kaumaha no. ke oleloae, aia no he heluna mahuahua o ko kakou poe kanaka opio, i kauka’i aku ma na hana mama, ame na ukuhana nunui, me ko lakou noonoo ole iho, me ka haahaa o ke kulana e lii aku ai ke kanaka ahiki i ka noho poo ana ma kekahi hana.
Ke manaoio nei keia pepa, aole i nele na manao makee iloko o ko kakou poe lawelawe oihana, no ko kakou poe maanei, e noho Hana aku malalo o lakou, o ka pilikia wale no, o ka hiki ole koonai poe ke hoomanawanui mai ke anuu mai ilalo o ke alapii ahiki i ke kau ana i na anuu i na ahewa ana, no ke kikooia ana o ka poe maiwaho mai, me ka loaa ia lakou o na ukuhana kiekie, no ka mea mailalo mo ko lakou pii ana ae ahiki i ka loaa ana o ka ike ame ka makaukau ma ka lakou mau hana, me ka loaa o na ukuhana maikai ia lakou.
Ma na oihana apau loa, ke koi mai nei lakou, i poe makaukau ke noho aku malaila, ina aia ko kakou poe ma ke noho aku malaila, ina aia ko kakou poe ma ke kauka’i ana i na hana mama wale no, alaila, aole no ko kakou poe lawelawe oihana ka hewa o ke kikoo ole ana mai i ko kakou poe ponoi iho aka maluna iho no o kakou na ahewa ana e pono ai; a keia pepa nae e a’o nei i na keiki Hawaii apau, e komo iloko o na hana like ole iloko nei o ka aina, e a’o i ka hoomanawanui, he la no e hoea mai ana, e lilo ai ka hoohana ana i kekahi o ia mau oihana i ko kakou poe keiki maanei nei.
E LAWELAWEIA NA KEE HINA E PALEKANA AI.
Ua lilo na poina a ka waikane o na pule aku nei i hala, i waiho iho ai, ma na wahi like ole o keia Teritore, i mea a’o mai ia kakoum e pono e lawelaweia aku na keehina apau, e palekana ai, ma na ino o kela ano ma keia mua aku.
Ma Waimea, Kauai, ua nui maoli na home i lilo i ka wai, a i halana pu ia hoi e ka eai; ka mea i ike mua ole ia no na makahiki lehulehu ae nei i hala, ma na manawa o na ino i like ke kela, he mea nae keia e haawi mai ana i kekahi haawina a’o maikai loa, e hanaia aku na palewai a kiekie, ma na wahi ikaika o ka wai e kahe aku ai i ka wa ua nui; e hoomakaukauia hoi na auwai ame na puka hookahe ame ka poino ma keia mua aku.
O ka halana pu ia ana o kekahi mau kauhale mawaho ae nai o Waikiki e ka wai, he mea ia e a’o mai ana i na poo o ke aupuni, ma ka manawa e hoopihaia aku ai na ana haahaa malaila, a e hoomoeia aku ai na paipu lawe meaino, he mea pono e loaa kekahi auwai akea, no ke omo ana i ka wai, i ka wa ino.
O na uwapo i ike maoli ia ka hiki ole ke omoia ka wai me ka maalahi, e imiia aku na alahele apau e hooiia ae ai ke kupono; a ma na wahi haahaa hoi a ka wai i imi aku ai i kona alahele hoopoino i na aina ame na kauhale, e hanaia ae a kiekie.
O ka olelo kaulana a kahiko; “Iluna no ka ua waele e ke pulu,” o kekahi keia o na olelo kupono loa e laweia mai a malama, ma ka hoomakaukau e ana i keia manawa, no ka wa e hoea hou mai ai o ka ino, ma keia mua aku!
KE KAULEO HOU AKU NEI.
He nui wale na leka a ko ke Kuokoa poe i lawe kumau, e hoouna mai nei i keia keena, ma ko lakou wa e hoouna mai ai i na dala no ka uku ana i ka lakou nupepa, i kakau ole i kahi noho, o ka poe na lakou ia mau leka, a me kekahi mau leka hoi, e hoakaka wale mai ana no ia, no ka hoouna mai i na dala o ka nupepa, meke kakau ole ia o ka inoa o ka poe na lakou ia mau dala ame mau leka.
Mamuli iho la o keia kumu, ke kauleo hou aku nei makou i na makamaka, aole e kakau mai i na leka o kela ano, no ka mea, ua hiki ole loa ia makou ke maopopo i ka poe na lakou ia mau dala, e hiki ai ke hoopaaia aku maloko o na buke, no ka ukuia ana o na nupepa.
E hoomanao mau, he elua mea ano nui, ma ka hoouna ana mai i na hookaa dala ana no ka Nupepa Kuokoa, o ka mua, o ia no ka hoike maopopo ana i kahi noho; o ia hoi, kahi mau o ka nupepa e hoounaia ana, a o ka lua, o ia no ka inoa pololei o ka mea lawe nupepa, elike me ka inoa mawaho o ka owili o ka nupepa e hoouna mau ia aku ana.
I ka wa e makemake ai o kekahi mea e hoololi i kahi e hoounaia aku ai o ka nupepa, mamuli o ka loli ana o kona wahi e noho ai, e hoakaka maopopo mai i kona wahi mua i noho ai; e hoololiia ae ka nupepa mai ia wahi mua mai a i kahi hou, pela wale no e maalahi ai ia makou ka huli ana aku ahiki i ka loaa ana o ka inoa, o ka mea nana ka nupepa i makemakeia e hoololi kahi e hoouna ai.
He mau pule helu wale no koe, alaila noho mai ko kakou ahaolelo kuloko, o ka makou e manaolana aku nei e lilo keia kau i kau e lawelaweia ai na hooponopono ahaole apau, maluna o na kahua kanaka makua, a hoemi lilo, me ka hoopau manawa ole ma na bila kanawai i ke ano politika.
Ke emi mai nei kekahi mau meakuai i keia manawa, aole no he hewa o ka hoomanawanui ana, ahiki i ka hoihoi hou ia ana mai o ke kumukuai kahiko, mamua aku o ka wa kaua, E uku pono ia ana ka mea kakali me ka pupuahulu ole!
NUHOU KULOKO.
Ma ka Mauna Kea o ka Poalua iho nei, i huli hoi mai ai o Senatoa Chas. E. King, mai kana huakai aku nei no Hilo, Hawaii.
O na Kepani ka nui o na hihia puhi me malama oklehao, e hookolokoloia mai nei maloko o ka aha federala, me ka pau loa i ka hoopa’iia, no ko lakou pili i ka hewa.
He kono ka i loaa mai nei ia Kiaaina McCarthy no ka holo ana aku i Wakinekona ma ka manawa e pii ae ai o Warren G. Harding i Peresidena no Amerika Huipuia.
Ma ke Kinau o nehinehi i hala aku ai ka Rev. Samuel K. Kamaiopili no Kauai, ua ukali pu aku o William K. Hussey me ia ma kela huakai no ka Mokupuni Kaili La.
Ua hooka’ulua iki ia ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a na makamaka o ka hoouna ana mai no keia keena, a loaa kahi kaawale o ka nupepa ma keia pule ae.
Ma ka Poaono aku nei i hala i loaa hou aku ai ka laikini loio o Mr. Oscar P. Cox o Waialua, no ka lawelawe ana o ka oihana loio maloko o na aha hookolokolo apana o keia Teritore.
He kelekalapa ka i loaa mai la ia Senatoa C. E. King mai Kapalakiko mai i kela mau la aku nei, e hoakaka ana, no hoihoiia ana aku o Mrs. King maloko a ka halema’i ma kela kulanakauhale.
Ma ka Mauna Kea o ka Poakolu nei i haalele iho ai ke Kamaliiwahine Wahikaahoola Kawananakoa, no ka Uakanilekua, no ke kukulu ana i ahahui lala o ka Hale o na Alii o Hawaii ma ke kulanakauhale o Hilo.
Ua hookohu aku nei ka Lunakanawai Kiekie James L. Coke ia Mr. J. S. Chandler o Koloa, Kauai, i lunakanawai ni kela apana ma kahi o ka Lunakanawai David K. Kapahee, i pau kona hookohu iloko iho nei o keia mahina.
Maloko o Kawaiahao ma keia ahiahi e noho ae ana ka halawai a ka papa kahuwaiwai o kela ekalesia, no ka hoolohe ana i ka hoike makahiki a na lunanui o ka papa, ame ka noonoo ana i kekahi mau kumuhana no ka pono o na hana o ka ekalesia.
O ka ninau nui a na kapaka lawelawe oihana o keia kulanakauhale e noonoo nei ikeia mau la, o ia no ke alahele e hoolakoia ai na makaainana me ana home nolakou, ma ke ano hoolimalima, a i ole e loaa paha he mau home ponoi e noho ai.
Ma na mea e loheloheia nei i keia mau la, e hoomauia aku ana no ka Mea Hanohano H. L. Holstein i lunahoomalu no ka hale o na lunamakakainana ame Charles F. Chillingworth, i peresidena no ka aha senate, ma ka manawa e noho mai ai ke kau mau o ka ahaolelo kuloko i keia mahina ae.
AOHE MAKEMAKEIA O NA LIMAHANA O HAWAII NEI.
He mau leka ka i loaa mai i ka Ahahui Kalepa o Honolulu nei, mai ke Kiaaina Srephens mai o Kaleponi, a mai ia John P. McLaughlin mai, ke komisina o na limahana o kela mokuaina, e hoakaka mai ana, i ka makemake ole ia o na limahana mai Hawaii aku nei, ma kela mokuaina, no ke kumu, ua nui na limahana malaila me ko lakou mau ohana e noho mai la me ka hana ole, e ka hoea hou ana aku o na limahana mai nei aku he hoomahuahua ana aku ia i na limahana noho hana ole, e konoia aku ai ke aupuni e kokua aku ia lakou.
He heluna nui o na limahana mai Hawaii aku nei iloaa na manao kuhihewa no ka nui o ka hana ma Kaleponi, o keia mai limahana nae ame na limahana e manao ana e haalele aku i ka lakou mau hana, ka na luna oihana kiekie o Kaleponi i makemake ai e loaa aku ka ike ia lakou, he oi aku ka pono o ko lakou noho ana aku e loaa na hana maikai ma kela mokuaina.
Ka ka hoike hope i loaa mai nei, elike me ke kelekalapa o ka Poalua aku la i hala, ua hiki aku ka nui o na limahana maloko o Amerika i nele i na hana e pono ai, lakou ma kahi o ka 3,473,466; no ke kulanakauhale wale no o Kapalakiko, he 13,000 mau limahana e noho mai la me ka hoaa i na hana akamai ka lakou a na limahana me na hana akamai ole.
NUHO KUWAHO.
MINNEAPOLIS, Ian. 19.-Ua kukulu ae o Norman Ross he moolelo au hou no ke ao no ka 440 ia ana o ka au ana iloko o elima minuke, elima ame ekolu hapalima sekona.
CARSON CITY, Ian 19- He bila kanawai ka i hookomoia aku iloko o ka hale ahaolelo i keia la e hoakaka ana e hookapu loa ia na Kepani mai ka lilo ama i poe ona aina maloko o ka mokuaina o Nevada a no ka hoi aku o na aina apau ame na aina i hoolimalimaia i ke aupuni i loaa aku ma ke ano i kue i ke kanawai, He hoopa’i ko’iko’i ka i hoakakaia no ka ohumu ina no ka lilo o ka bila kanawai.
THE HAGUE, Ian 19- No ka manawa mua loa mai ko Amerika manawa mai o ke komo ana i ke kaua, ua ai pu ke, kuhina mai Amerika mai me ke kuhina mai Kelemania mai maluna o ka papa ahaina hookahi. Na ka Moiwahine Wilhelmina i haawi i keia papa ahaaina no ka hanohano o ka poe o na aupuni e. Ma ka oleloia ua oluolu loa ka launa ana o ke kuhina Amerika Phillips me ke kuhina Kelemania me ka hoike ole ae i kekahi mea e ikeia aku ai he mau manaoino kekahi iloko o laua oiai no nae aia no na lahui elua iloko o kulana kaua.
WASHINGTON, Ian. 22,- Eono poe o ka ohana o James Adkins, he kanaka mahiai e noho ana ma kahi kokoke mai i keia kulanakauhale, i a ia e ke ahi a make maloko o ko lakou hale i keia la, ma ka manawa a Adkins i ninini iho ai ika aila mahu iloko o ke kapuahi kahi ana e ho-a ana i ahi Ua manaoia e make pu aku ana no me Adkins. Ua pau loa kona mau aahu e komo ana i ka a ia e ke ahi, koe wale no ke kala o kona kuka. Ua holo aku oia hapa lua mile kana wahi o ka holo ana aku no ka hale o kekahi mau hoaloha no ke noi ana aku i kokua.
RALEIGH, Ian. 23.-He ahakanaka o 150 mau kanaka i paa na maka i ka hunaia ka i komo aku iloko o ka halepaahao maanei i keia po, a ki aku la a make ia Alfred Williams ame Plummer Bullock, he mau Paele elua i paaia no ka ulu ana ae o kekahi haunaele mawaena i na ili keokeo ame na Paele mamuli o kekahi mau apala he umi keneka ka waiwaiio. He umi-kumakahi mau Paele e ae maloko o ka halepaahao i hoopoino ole ia aku e na kanaka o ke aluka piha huhui. Elima mau Paele ame ekolu mau haole ili keokeo i hoehaia iloko o ka wa o ka haunaele o keia la.
HE LEKA HAMAMA.
E na Hawaii Aloha o ka Aina;-Ke kono aku nei ka Halekuai o na Hawaii me ka Lehulehu e naue mai oukou ma ka, Aala Makeke i keia Poaono iho, a kipa ae maloko o ka HALEKUAI O NA HAWAII, Helu 8, i hoolakoia i na meaai e ola ai ka home me ke kumukuai makepono loa e hiki ole ai ia oe ke hoowahawaha.
I na wahine, na kane me na keiki e kuai ana i kekahi mea maloko o keia halekuai i piha ka $1, e makanaia aku ana kekahi meaai ia lakou me ka uku ole, nolaila mai kanalua a hopohopo i ka hoea ae malaila ia la, Jan. 29.
Kumukuai o kekahi mau meaai i loaa malaila:
Kopaa keokeo, helu 1, 10c paono; kopaa hapa, helu 2, 8½ c; kopaa ulaula, helu3, 7½c; waiubaka Maori, 70c; waibaka Kaleponi, 65c; Kumalae poi, 9 paona, 50c; pahu aila mahu, $3.25; palaoa maka,eke, $3; huamoa o Kona, $1.10 kakini; huamoa Kaleponi, 70c; kopa holoi lole, 5c me 10c; omole kele me jam, 20c me 25c; aila palai Crisco, 35c; Bull Durham, 10c; La Insula cigar, 6c; Red Indian tobacco, 15c; laiki Hawaii, 7½ c; laiki Kepani, 8½ c; laiki Kaleponi, 6½ c; kini kamano, 15c; King salmon, 25c; palena ono, 20c; palaoa ono, 12c; sardines, 10c; Booth sardines, 20c; pipi paakai, 25c; pua paakai, 40c; puaa hame, 45c; puaa bacon, 50c; Chesterfield, 20c; Londres cigar, 5c; Star pakanau, 20c; kini waiu, 2 no 14c ame 1 no 5c; Hebe waiu, 1 no 6c ame 4 no 25c; akaakai 2½ c paona; uala Hawaii, 3c; uala kahiki, 4c’ kope o Kona, 40c; kinipipi, 30c; kini soup, 15c kini kulina, 25c; kini pea, 25c; kini ohia, 15c; kini huaai, 15c; kini olives, 25c; kini tea inu, 25c.
He nui wale aku na ano meaai, paka, kanake, gamu, chocolate, alani, lemi, apala, waina, prunes, meaono, ai a na holoholona me ka puaa me ka moa, a ua makaukau no me ke kaa kalaka e lawe ai i kau mau ukana hiki i kou ipukahale ponoi me ke kaki ole, ina oe o kuai a lako kou home maanei i na manawa apau, nolaila e nana ae oukou i keia mau kumukuai ua like no paha me Pake ame Kepani ma, a ua emi iki mai paha ilalo, kuai oe ia lakou aohe pomaikai hoi kou mai i kou pakeke; kokua mai oukou i na Hawaii a e hoi hou mai ana 5 pakeneka i kou pakeke i kela ame keia mahina.
Aole anei o ka manawa keia a na Hawaii apau e ala mai ai a nana iho i na Hawaii mua. I nui no ma waiwai o na lahui e, mamuli no ia o ko kakou kiloi i ka kakoi mau kenikeni ia lakou a i poloheke no hoi ka pikaneki a na Hawaii i ka nanamaka mai o ka hapanui o na Hawaii me ka hookaa pololei ole i ko lakou mau AIE. Aole keia he mau olelo namu, aka he mau a’o paipai ia kakou e ALA, HOOKANAKA, LOKAHI a haawi na KOKUA apau i na Hawaii apau e lawelawe nei i na oihana kalepa ma ke ano lahui, aloha.
HALEKUAI O NA HAWAII ME KA HELUHELU.
Helu 8, Aala Makeke, Phone 6311. JAMES L. HOLT. Lunanui.
E ALA LIKE NA HAWAII ME KA LOKAHI.
E ke Kilohana, ma o kona Lunahooponopono la, Solomon Hanohano; Aloha oe;-E ae mai i wahi rumi kaawale no keia wahi manao maluna ae, no ka pomaikai o ka lahui.
He manawa keia i kupono loa e hoalaia aku ko kakou hiamoe ana, ma ke kae o ka palaka ame ka nanea o ka noho hooamanao ole ana i ke Akua.
He hookahi haneri makahiki o ka olelo a ke Akua a oi aku i Hawaii nei, me he mea la aole i loaa aku ka ike maopopo i keia lahui i ko ke Akua ano piha pono me ke kanaka i keia la.
Pehea e maopopo ai ia kakou ia mea ke ike aku? Eia iho no ka ikemaka i ko kakou mau ekalesia, ame ko kakou lahui kanaka aloha ole ia kakou iho, oiai iwaena o na luakini i hookumu mua ia loko o Hawaii nei. Me poe Hawaii wale no na kahu o keia mau luakini, he kakaikahi wale no na makua haole, a ina he makua haole ka mea malama ia ekalesia, aole hele aku o na Hawaii malaila e launa pu ai.
Elike no me ke aloha ole o kekahi o keia lahui i kona lahui ponoi, pela no e aloha ole ai i ko lakou mau hoahanau. Aka ua hala kela au a eia kakou he au hou, he mea pono no e hoololi ae.
O ka leo kukala mai Enelani mai aole ia he leo liilii a uuku, aka o ia kekahi leo maopopo e hoike mai ana i ke ola no ka lokomaikai o ke Akua, a he mea pono i na Hawaii apau, e hoi mai iloko o ka lokahi i ka manao i ke Akua hookahi.
A ina e hiki ole i kekahi o ko’u mau hoahanau Hawaii ke maliu mai, o ko lakou kuleana no ia, aka he mea pono ia kakou na Hawaii e hoolokahi me na makua haole ma ka hana ana no ke Akua ka Haku Iesu Kristo.
Ke hoikeia nei na kokoke mai ke hopena o ia paha ka hooneoneoia ana o ka honua elike me ka hoike a Daniela no na la he hookahi tausani, elua haneri kanaiwa ia mau la.
Nolaila he mea pono ia kakou e lokahi, e pule aku i ke Akua hookahi, nona ka uhane i haawi mai ia kakou i ke ola mau loa ia kino aku ia kino aku, a i ka wa pau ole; malia o loaa ia kakou ka hoomaopopo ana i keia makahiki a i keia makahiki ae e nui na ohana e hoi mai me ke aloha.
Ua aa no ko’u manao e hele hou aku imua o kakou na Hawaii a wehewehe aku i na mea maikai no ke Akua a kakou e hoomana nei, aka, o na loina o ko kakou mau ekalesia, ua ke’ake’a mai ia. koe wale no a loaa mai he mau apono ana.
Ke hoomaikai nei i ke Akua ma o Kona uhane la, i ke kokua ana mai o Kona mana hooponopono e alakai mai i na hoahanau o ka aoao Moremona, a hoohui like no ka hana a ke Akua ma ka mahiko n Kahuku nei.
A ina e hoomau mai na ohana peia, alaila e hiki mai ana ko kakou wa e hui like ai e hoopau ana hoi i ko kakou noho like ole ana iloko o ka inoa o ko kakou Haku Iesu, aole he mea e ae nana i hookaawale ia kakou, aka o Satana no, ke alii mana nui o ka po.
He mea maikai keia mau haawina hana e lokahi like ia, oiai o ka Hake o keia mahiko ke kanaka lokomaikai i na lehulehu apau, mai na lahui e ahiki mai no i na Hawaii, eia nae, aole no lakou i ike pono i keia maikai.
Aka e hiki mai ana no he manawa no lakou e nana pono ai i ko lakou makua maikai, i oi ae mamua o ko lakou mau makua ponoi, a haawi i ka lakou mau kokua ana elike me ka ikaika hiki; ua ikemaka au i kona maikai.
A i makemake oukou e hoi mai i mau limahana e noonoo mua oe nou iho, he Kristiano oiaio paha oem aole paha! He nui na limahana i hoi mai a haalele wale iho la no i ka hana. He hana ku ole i ke ano aloha hoahanau, oiai na maikai he nui mai keia haku mai.
He elua wale no keia mau haku a’u i hoomaopopo, o kekahi o na keiki a ka Hon. H. P. Baldwin oia o Harry, ame keia haku Andrew Adams, a ua kupono loa laua e kohoia i mau kiaaina.
Ke hoomanao nei au i ko’u mau la e noho ana he haiolelo no Paihiihi, o ka hana maikai a keia keiki o ia kona kokua ana i ka makemake o na limahana, a pela no hoi na limahana e hoihoi mai ai kana, o ia iho la ke ano pili i ka mea a kakou no Hawaii e olelo nei he aloha ke Akua.
Ua noho ko aloha iloko o ka puuwai ma o ka uhane la, a hana mai la ia mea, pela no me keia haku mahiko. mamua ae o ko’u hiki ana mai maanai. ua hana oia i na mea maikai i na lehulehu apau, e hele aku ana imua ona, no ko lakou pilikia, pau nae na pilikia pau ae la no ka ike ana.
He hana hawawa loa keia a kakou no Hawaii, a he mea pono ia kakou e nana pono i keia ano, o ia no i olelo ai o Isaia, he maka no, aole nae i ike, e hoopau i ko kakou ike ole ame ko kakou pepeiao lohe ole.
Aole no ko’u hoakamai olelo imua o kakou na Hawaii, aka he ikemaka maoli i keia mau ano a’u e manao nei he mea pono e noho aloha kakou me ko ke ao holookoa mau lahui apau, oiai no ke Akua wale no lakou apau elike me kakou ma ka uhane.
A ina e loaa keia noho aloha, ana, aole’e ulu hou mai he haunaele iwaena o na lahui kanaka o ka honua nei, aka e lilo ama lakou he mau hoahanau hookahui, e aloha ana kekahi e kekahi no ka mea ia lakou ke aloha o Kristo.
Ke hoike nei ka mana o Poakole,
Ian. 26, ka noho hoaloha ana me ko ke ao holookoa, Pehea e loaa ai keia ano! O ka ike o na mea apau no Kristo lakou, ma ke kino ame ka uhane kahi e noho mai ai kona uhane mana o a’e mai ai i ke kino. alaila loaa ka ike kino, hooemi mai kona makemake nui ana i na mea o keia ao pau wale.
He mea waiwai nui ka uhane o Kristo e a’o mai ia kakou i ka ike maikai. e hookupono ai ia kakou iho ma na mea o Kristo, a hele kakou ma na ala pololei i ku i kona makemake.
Ina e loaa keia ala like o na Hawaii e hoomaopopo ana e ke ola uhane o Kristo iloko o kakou pakahi hale kino lepo i hookumu mua ia ai i kiaai o ke Akua, a ina aole i make i Kristo ma ke kino, aole loa kakou e lohe no ka uhane, aka nokona make ana i lohe ai kakou i ka uhane a o ko kakou mau kino kona kuleana.
A ia kakou e noho ana me keia ano like ole ua ku-e nui kakou iaia ma ka uhane, oiai o na hana uhane apau i kupono i kona ano Akua, a i lokahi ia e kakou, ua hooiaio aku kakou Iaia ma kona ano hookahi me kona makua, a ua hoike aku hoi kakou iaia he hookahi Haku maluna o na mea apau.
Nolaila i mahuahua ai kakoue koe iho iloko o ka pohoi o ka lokahi, he mea pono e hoohui like mai kakou iloko o ka lokahi me ka manao aloha ia kakou iho a loha pu i ke Akua, me ka ikemaka ole aku, aka o ko kakou ike ana i ko kakou mau hoalaunam e hana pu ana no ke Akua.
He mau makahiki loihi no keia a kakou na Hawaii i hoomaopopo ole ai, a pehea ana la kakou i keia makahiki, e loaa ana paha ia kakou ka lokahi ma muli o ka hoihoi hou ia ana mai o ke kii elua o Kamehameha i Hawaii nei, o ka Na’i Aupuni hoi o Hawaii nei, ma ke kino a hui na mokupuni apau i hookahi, a peia auanei kakou e hookahi ai ma ka uhane iloko o Kristo.
Me ka Lunahooponopono ko’u anoai ame kou mau limahana ko’u welina. GEO. M. K.
PAA KA WILHEMINA I KA LEPO O KE AWA.
Ma ka hookomo ana mai a ka mokuahi Wilhelmina iloko ae nei o ke awa ma ka hora elima a oi o ke ahiahi o ka Poalua aku la i hala, i paa ai ia i le lepo mamua pono aku o ka uwapo helu 10, a i kolo maoli ia kona kumu i hemo ai, a hele no hoi a ka hora eono o ke ahiahi, akahi no ia a pili aku i ka uwepo helu 15.
He nui na ohua maluna o ka Wilhelmina ma keia kelepa mai nei, a ua hele no hoi a piha i ka ukana, aole nae i manaoia, mamuli o kela komo o keia mokuahi e paa ana ia i ka lepo, a ua hookahahaia aku no hoi ka manao o na aliimoku ame kakou nei poe, no kela paa ana o ka Wilhelmina i ka lepo e hiki hou ole ai ke holo aku imua.
Ua hooikaika nae ke kapena o kela mokuahi e hooholo i kona moku imua i wahi e kaawale aku ai mai ka paa ana i ka lepo, me ka hiki pono ole nae, ahiki i ke kahea okoa ia ana o kekahi mokukolo, o ka Makaala ka i holo mai a mamuli o ke kolo ana a kela moku i hemo ai ka Wilhelmina me ka hoea ana aku no ka uwapo helu 15, maka hora eono o kela ahiahi.
O ka hohonu ma kela wahi o ka uwapo helu 10, aia ma kahi o ke kanaka kapuai , elike me ia i hoomaopopoia, me ka hiki hoi i na mokukaua nunui ke pili ma kela uwapo me ka pilikia ole, a i ka wa i paa ai o ka Wilhelmina i ka lepo, ua hookahahaia aku ka manao o koonei poe.
Ua manaoia nae, he hookahi kumu o ka nui loa o ka lepo o ke awa ae nei, mamuli no ia o ka waikahe o kela mau pule aku nei i hala, ua laweia mai ka lepo e ke kahawai o Nuuanu, a hoahu iloko ae nei o ke awa.
Mamuli nae o kela pilikia e lawlawia aku ana hana apau, e hoopake leia ae ai na makuahi nunui ma keia mua aku, o ia hoi ka hoounaia ana aku o kekahi poe kanaka, e ana hou i ka hohonu o na wahi e pili kokoe ana i na uwapo.
PAPAA KEKAHI KANAKA I KE AHI MA MAUI.
Mamuli o kekahi ahi o ka a ana ae ma ke kakahiaka nui wale a pau holo okoa kekahi hale i ka aia a ekolu mau hale okoa aku i hoopoino pu ia, ma Lahaina, Maui, ma ka Poaono aku la i hala elike me ka lono i loaa ae ia R. E. Clark, ka puuku a lunahoohana o ka Hui Paionia ma Honolulu nei, hookahi kanaka i papaa i ke ahi a pakele mahunehune aku kekahi poe maloko o ka hale i pau holookoa ai i ke ahi.
E moe ana no ka na kanaka maloko o ka hale ma ka manawa o ka a ana ae o ke ahi a aole ka lakou i puoho iki ahiki i ka lalapa holookoaia ana o ka hale e ke ahi. O kahi ka o kela hale e ku ana aia maloko o kela apana, a he pau holookoa ka ko na kauhale e pili kokoke mai ana a na kanaka kinaiahi.
Eia ka buke moolelo kaua i kakauia e William K. Hussey ke hoomakaukauia nei ma ka olelo Hawaii, a e puka aku ana ia iloko o elua a i ole eloku mahina mai keia manawa aku.