Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 3, 21 January 1921 — Page 6
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
He Moolelo no ko
Helena Simoa Lanakila Ana
A I OLE
Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona
"Ua haulehia anei au i ke aloha mamua?" i hoopili mai ai ka ninau ana a ka makuakane. "O, e na lani!" wahi a ka makuakane o ka hooho ana ae me ka leo i hiki ole ia. Robaka ke hoomaopopo aku, a oiai oia e nana mai ana i ka helehelena o kona makuakane ua kele oia a haikea loa ia manawa, elike me ka helehelena o ke kanaka make.
"O e Anakala Hale, e aloha mai oe ia‘u a e hoike mai, he hewa anaei kekahi a‘u i hana aku i nei ia oe?"
"Aole e Robaka, aole aka he anoe wale ae la no no ko‘u noonoo." i pane mai ai ka makuakane, alaila i hou mai la"
"Ua haullehia anei au i ke aloha mamua? No ke aha la au i mare ole ai? Ae, he mau ninau ia, a e pono ia‘u ke hoike aku ia oe i ke kumu, Iloko o ko‘u mau la opio ua haulehia au i ke aloha i kekahi wahine a‘u i aloha ai, a mamuli o ko‘u hoohokaia ana ua lilo ia i kaua nui na‘u e hakaka mau ai iloko iho o‘u no ke ano hana a na wahine, a mai ia manawa mai ko‘u hoopau loa ana i ko‘u noonoo no ia mea he wahine; e hoopau kaua i ke kamailio hou ana no ia kumuhana, a e kamailio ae kaua no kekahi mea okoa, ke oluolu mai oe, mai noho oe a hapai hou mai i ke kamailio ana no ia mea ma nei mua aku."
"O, e anakala, ke ike nei au i ko‘u hewa lea ma o ko‘u ninau ana aku nei ia oe no ia mea, nolaila, e oluolu oe e huikala mai ia‘u, in a ua lilo ia mau ninau a‘u i mea e hoehaehaia aku ai oe, eia nae, aole au e ae ana e hoololi ae i ka kaua mea e kamailio ai a lohe maopopo aku au i kau mau haina no ka‘u ma ninau, malia o lilo kau haina i mea e hoomalamalamaia ae ai au a hoohalike aku au me oe."
"Ina pela eia no ka haina, aole o‘u makemake e mare, oe o Helena Simoa kau wahine, aole loa au e apono aku ana i kou hoohuiia ae me ia," wahi o ka pane a ka makuakane a o kana olelo hooholo hope loa ia.
He puupuu ikaika loa keia i kuiia aku la ia Robaka e kunewanewa ai oia i ka on a, nolaila, no kekahi manawa loihi kona hamau ana, a nana aku a nana mai kekahi o laua i kekahi.
I ka hala ana o kekahi mau minuke o ia noho hamau ana o aua o ko Robaka ku ae la no ia a hele aku la me ka pololei a maloeloe o kona oiwi, mamua pono iho o ke alo o ka elemakule e nana poni mau mai ana iaia, a pane iho la:
"Ina pela e mare aku ana au iaia me ia ae ole mai no ou,"
wahi a ka Robaka pae me ka leo e hike mai ana i kona makuakane ua paa loa kona manao no ia mea, a e hooko aku ana oia me ka nana ole i ko ka makuakane ku-e aku ia manao on a.
MOKUNA II- Ka Robaka Olelo Hooholo.
Ia Robaka i hoopuka mai ai i na olelo ma ka hapa hope‘o ka mokuna i hala ke haka pono loa aku la na maka o ka makuakane maluna on a, a ua ike aku la oia ma ka helehelena haikea o ke keiki o kona manaopaa maoli no ia elike me ia ana o ka hoopuka ana mai.
Oia mau ke kuoo o ka helehelena o ke keiki e hoike mai ana i ka hiki ole iaia ke hoololi ae i kona manao a i ole haawipio mai paha iaia. Eia nae he kanaka akamai o Halebakona me ka maalea pu ma ka imi ana i kekahi alahele e alakiia ai ka noonoo o ke kekiki ma keahi ano. Ua ike oia o kona hoao ana aku e paio i kekanaka opio he hookomo ana aku ia i ka manao inaina iloko on a e lilo ai paha laua i mau enemi mahope aku nolaila, i hukiia mai ai ko ke keiki manao mai ka mea ana i aloha ai i ka hoopoina ana aku iaia no kekahi manawa malia, ma ia alahele e lanakila ai kona manao maluna o ke keiki.
Ia manawa hookahi ua hiki ole iaia ke ika aku i ko Robaka manao in a e hooneleia ana o Robaka i na pomaikai apau mai iaia aku, a i ka hala ana o kekeahi manawa, ninau aku la me ka lea oluolu loa i ka i ana aku:
"E Robaka, pekea ana e hiki ai ia oe ke malama i kau wahine, in a no kou mare aku iaia, elike me kau i hoike mai nei a mare aku ana no oe iaia me ko‘u apono ole aku?"
He ninau keia a ke keii e ike mai ana in a o kona paakiki loa a e amre io aku ana oia ia Helena Simoa e hooneleia ana oia i na pomaikai apau, alaila pii ae la ka ula ma kona mau maka, e hoike mai ana ua piha oia i ka inaina a i mai la.
"O , e huli aku ana no au i hana na‘u i mea e hiki ai ia‘u ke malama, iaia a oiai au e lawelawe ana ia hana e ike iho ana no au i ko‘u hanohano ame ko‘u mahaloia mai, wahi a kana pane me ka haaheo loa, mahope iho keia o ka hala ana iaia o kekahi minuke o kona noonoo ana.
No keia pane a Robaka ike iho la ka makuakane o kona manao maoli no ia a e hooko i‘o aku ana no oia ia manao ana o ka hoike ana mai la, me ka ae ole mai e hoihoi hou aka i kana olelo.
No keia manaopaa o ke keiki ulu ae la kekahi noonoo iloko o ka makuakane no kekahi alahele okoa, malia e maliu ma ana ke keiki. o kona ku ae la no ia iluna a hele mai la a hui me Robaka a kau mai la i kona mau lima maluna o ka poohiwi, a pane mai la me ka helehelna minoaka:
"E kuu keiki, aole o‘u makemake e pae kaua mahope o ka hala ana o kekahi mau makahiki lehulehu o ko laua noho aloha ana, iloko o ia mau makahiki lehulehu, aole wahi ao hoowaliwali i ala ae mawaena o kaua a no ka mea, aole o u makemake e hoea mai kekahi mea o ia ano.
"He manao ka__‘u e hoike aku ana ia oe au o ka hoolala ana no kekahi manawa i hala aku nei no ka hoike ana aku ia oa, a ua manao au no keia mea a kaua i kamailio iho nei e wahio maile kaua ia me ka hooni hou ole aku no kekahi manawa, a no ka mea aole oe i kupono no ka mare i nei manawa, aole no paha e puono ana no kekahi makahiki hookahi a elua.
"Iloko o ia manawa eia kau e noi aku ana ia oe, e holo pu oe me au I Europa no kekahi manawa mamua o kou hoi ana mai a hoomaka aku e lawelawe i kekahi oihana maanei no ka huli ana aku i kou pono o ke ole ana ma nei mua aku.
"Inoa no ko kaua hoohala i hookai makhiki ma na aiana a in a oia mau no ka paa o kou manao no ka mare i ko kaua manawa e hoi mai ai, ia manawa e noonoo akuu ai ke mare, a ia manawa no hoi e hooholo ai. Aole o ka mare ka mua, e ka hanaa ka mua, aia a loaa ka hana, a makaukau ma kou aoao, ia manawa e noonooia aku ai ka ninau e pili ana ka mare. Pehea kou manao no keia hoakaka aku la au?"
Haka pono mai la ka Robaka nana ana maluna o ka hele helena o ka makuakae me ka noonoo nui iloko on a, a i mai la
"Ke ae aku nei au ia manao ou, e kuu akalana, me ka me nao maikai, a ke manao nei no hoi au o oe kekahi o na ele makule maikai loa e ola nei."
"O, me ka mahalo nui ia oe no ia pane au, e huu keiki; in a pela e hooholo iho kaua ua holopono ia manao," wahi a ka makuakane me ka hauoli a ke keiki nae e ike ole mai ana ialo ko o ka makuakane."
"Nani ia ua holopono ae la ia manao mawaena o kaua, nolaila e hooponopono aku au i kau mau hana apau i nei manawa mamua o ko kaua holo ana, no ka mea, ke makemake nei au maloko o ka pule hookahi mai keia la aku e hoomaka aku ai ko kaua holo ana, a oiai o ka Wilemina ka mokuahi maikai a holo loa i hoikeia mai iau oia ka mokuahi e holo ana manawena o Nu Ioka nei ame Livapulu, oia ke kaua moke e kau aku ai ma keia Poana ae.
"Nolaila i nei manawa me nei hoomakaukau oe nou iho, hooponopono i kau mau mea a pau i makemake ai e hanaia mahope nei, i ole e loaa kekahi mea nana e hoihoi hope i ko kaua nonoo ihope nei. I hana au i keia no kou pono, no ka haawi ana kau ia oe i kekahi manawa hauoli kulaila loihi mahope o kou noho lolihi ana maloko o ke kula no na makahiki eha me ha hooikaika i kau mau haawina a oiai ua puka maikai mai la hoi oe he manawa keia nou e ike aku ai i na wahi e ae o k ao no ka hoomahuahua ana i kou ike, a no ka hoohauoli pu ana no hoi ia oe me na mea hou au i ike ole ai maNu Ioka nei, Pahea ua kupono anei keia i kou makemake?"
"O e anakala, ke hauoli loa nei au kena manao oi a ua hoopiha loa mai la no hoi oe iau me ka hauoli."
"O in a ua hauoli oe, alila ua pono! He nui kau mau leka e kakau aku ai, nolaila e hokuu mai oe iau e hoopau koke aku ia hana, a e hoomakaukauno hoi oe nou iho," a iaia i huli aku ai e kele, papai mai la oia mahope o ke kua o ke keiki ma ke ano paani.
No ke kanaka opio aole oia i makemake i nei manao o ka makuakane e holo koke aku i Europa ma ke hikiwawae loa o kana i makemake ai e noho iki iho a hala he mau pule a he mau mahina paha alaila ia manwa e hoolala ai ka holo no Europa.
O kana hana i hoolala mua ai e hoohalaia keahi manawa eia ma na mahina o Iualai mae Auate, na mahina hoomaha o ke kula o e kau, mawaena o na mauna Adironaka ko Helena manawa hoomaha no ka mea ua ike oia he home ke Helena ma me kona makuahine aia ma ia wahi, a o ko laua wahi no hoi ia e hoi mau ai e homaha i na kau wela apau. No keia manao e hoohala i kekahi manawa on a me Helena ma kela home kuahiwi,, ua ulu ae la ka manao iloko on a e hele hou aku e noi i ka makuakanee hoopanee ko laua olo i Europa a pau kela manawa hoomaha o Helena.
Eia nae, oiai oia e noonoo ana no ia mea, ua nui na manao paio like ole i ulu ae iloko ana a oia kana o ka nalu nui ana iho me ka i ana: "Ua haawi mua aku nei au i kou ae ia anakala no ka maua holo aku no Europa ma ka Poaono e hiki mai ana, a in a paha au e hele aku ana a noi aku e hoopanee i ko maua holo ana, oiai nae, ua pau ka mahope nei i kekahi kanaka ana i hilinai ai no ka makama ana ia hana ahiki i kona hoi ana mai, e lilo ana kou nou ana aku i mea hoonaukiuki aku iaia, nolaila, e aho no e hoopau kou manao a e hooko aku au i kona makemake."
O kekahi kumu nana i hooikaika loa ae i kona manao no ka holo pu me kona anakala I Europa he makahiki okoa ke Helena Simoa e noho hou aku ai i ke kula, a oiai oia e noho ana malaila, he manawa maikai loa ia nona e hele makaikai ai ma na aina e, o a makahiki e hoohalaia ana e Helena maloko o ke kula. he manawa lana loa ia nona e hele makaikai ia ma na aupuni ana i ike mau ole ai a no ka hoomama ana ae i kona aloha no Helena ua hiki iaia ke kakau mau mai i leka iaia a e loaa mau aku ana no hoi iaia ka Helena lika ma na mokuahi a pau, a e lilo ana ka lua mau leka i mau mea hoomama loa i ke aloa iloko o laua pakahi,
Ua maikai loa keia i kona manao nolaina ma ia ahiahi iho hele aku la oia i ka hale o Helena ma a hookipaia au la me ke aloha pumehana iloko o ka rumi hookipa nani i hana maiauia e na lima mikioi o mrs. Sima, no ka hoike ana aku ia lede ame Helena no ka kona anakala mea i hoolala ai no ka makahiki e hoea mai ana.
"He nuhou nui kau e hoike aku ana ia olua." wahi ana o ka i ana aku mahope iho o kona inu ana ae i ke kiha wailemi huihui a Helena o ka haawi ana mai iaia e inu.
"He nuhou nui!" wahi a Helena o ka hooho ana ae me ka piha hauoli." E oluolu hoi ha oe e hoike mai ia maua i hoopauia ae hoi ko maua pihoihoi no ia nuhou. Aohe mea hoohauoli mai ia maua i nei la a o ka po no ia, a ua ilio no hoi ka wela o nei la i mea hoololoa me ka hoihoi ole aku i kekahi hana, a nanai ia he nuhou kau maila o lilo ia nuhou i mea hoohauolu ea i ka hoohoo a hoopauaia ae ka molowa. Aole anaei pela, a mama?" i ninau ae ai o Helena me ka awihi ana ae o kona maka.
Minoaka mai la no ka makuahine no ka ike mai i ka hoiho o ka Helena inau olelo a ia manawa hookahi no nae luliluli mai la i kona poo me he mea la e hoahewa mai ana no ka Helena ano hana a ia mai la:
"E Helena e hoopau oe i kau olelo hoahewa wale ana aku no kekahi mea: in a he nuhou maimai kau e kamailio mai ana iau no ka mea e plo ana i kou mau hoakula a ia ole kau mau kumukala paha, he hauoli au i ka hoolohe aku aole hookahi huaolelo hoina no nekahi mea. Hoao iho oe e hoopoonopono i kou mau hewa ponoi elike me ka hiki ia oe, e kuu keiki kamailio ma na mea oiio wale no a e kanu mau oe i na manao aloha iloko ou, no kai aole o ka nena aku ia lakou,"
O keia iho la ka uhane o ka wahine a Mr. Halehakona manao ai aole i hoonaauaoia a i amanao ai hoi he wahine haahaa loa ma ka manawa ana e kamailo ana me Robaka no ka mea e pilu ana iaia, oiai o Robaka e hoike aku ana iaia i na ano maimai apau o mrs. Simoa.
"Ae he nuhou nui" i hoomaka aku ai o Robaka e hoakaka
"Ua hooholo kuu anakala e holo i Europa a ua koi mai oia iau e holo pu me ia oia ka nuhou nui la au i hoike mua aku nei ia olua ke nuhou nui kau."
"Eholo Anna olua i Europa!" wahi a Helena o ka hooho ana ae me ke ano kauau a he helehelena kaumahaa no hoi kona i ka Robkaka nana aku.
"Ae, ma keia Paonon ae."
"Ahea olua holo?" i ninau mai ai o Helena me ka haale mai la o na waimaka ma kona mau lihilihi me ia hooikaika no nae on a e uumi i kona mau waimaka aohe nae he hiki.
"He pule mai keia Poano ae," wahi a Robaka o ka pane ana aku.
"Hikiwawae no ka hoi! Aole no hoi e hiki ia olua ke hoopanee a kekahi manawa okoa aku?" wahi a Helena me ia hauhau uwe no.
"Ae, he huakai awiwi loa keia! Aohe au mea i maopopo iki no ka anakala mea i holala ai eia no a ikeia la iho la akahi no oia a hoike mai nei. Aole no au i apono loa i kela manao on a, aka, oiai oia ka mea i kuleana iau a hui pu no hoi me kou makemake pu e holo i Euopa i ike aku ia mau pupuni kaulana o ke ao pela au i haawi aku ai i kou ae."
"Ina no kou holo i Euopa aole e hiki ana ia oe ke holo aei ka Adironadaka oiai maua e hono ana malaila i keia kau wela." o ka Helena haalele koke mai la no ia i ka runi no kona ike ana iho ua hookaika kona manaloana a ua hiki pono ole no hoi iai i uumi iho i kona mau wamaka. Aia mau iloko o Helena ka mano e hoohalaia ana kekahi manawa maikai a hauoli loa e laua ma ko laua home kuahiwi nea ia manawa hoomaha o ke kula aka no keia lohe ana mai la ana e hoo ana o Robaka kana ehakoni i Euopa ua like ia mekekahi kui oi loa i hou ia aku la iaia e wili iho a i ka eha.
Iaia i hoi hou mai ai, mahope o kona komo ana aku iloko anuanu mamamo oiai nae ia manawa hookahi aole no i nele kou no hoi ua hauolu pu no au ka holo makaikai ana aku i na o ka rumi e holoi ai i kona mau maka, i aku la o Robaka.
"Aohe hiki iau ke hoolohi i ko amakala manaopaa; o kekahi hoehaehaia no ko kaua kawale koke ana, a o kou haaipio ana kau iau iho malalo o ka manao o kuu anakala ole no ia he hana maalahi ma kou aoao.
"Pehea ana ka loihi o ka manawa a ko anakala i manaoai e hoomau aku i ko olua hono ana ma na aina e?" i ninau mai ai o Mrs. Simoa ma me hoihoi o kona mau maka. He wahine oia i hoohala mau i kona manawa o ke ole ana ma ka hana i mea e pono ai oia me kana kaikamahine oiai o kaua wale no aohe mea nana e malama ami ia laua e kaikai aku ai i kekahi pono o ko laua ola ana na kekahi mea okoa aku e malama mai a mamuli o ia ke kumu he liilii loa kona noonoo no na mea a e, o kana kaikamahine mae ka poe wale no na lakou e haawi mai ana i ka hana nana kana mau mea noonoo nui. Iloko o na mahina wale loa o ke kau mai ke eha a ka hoohauoli ana iaia iho ma kona home kuahiwi aole no kona pono wale no aka no ka pono pu kekahi o kana kaikamahine ka mea ana i aloha nui ai i mea e loaa ae ai ia laua ka maha ame ka hauoli a i loaa pu ai hoi ia laua ka maha ame ka houri a i loaa pu ai hoi ia laua i ikaika mahina o ka hoi hou ana aku no ka hana.
O kona kumu hooikaika i ka hana no ka pono no ia o konana kaikamahine ui nehea ka mea nui hookahi wale no iloko o kona noonoo. Ua hanai oia iaia me ka maikai loa elike me ka hiki iaia, a ua hooikaika no hoi e hoonaauao aku iaia mea hanawahi loaa liilii i mea e loaa ai ia Helena ka pono nona iho mahope aku a i nei manawa je kakahi loa kana manawa hookuu ia Helena e huikau aku me na koi aku i kona mau hoaloha mae na hoa kula on a e hele mai i kona hale ponoi elike ka pinepine o na manawa me kana e koho ai.
Mamuli iho la o keia kumu i hiki ai ia Robaka ka hoea mau aku i ko laua lake nani, a no ka mea mahioe iho o konaa konoua ana ma ua hauoli loa oia i ka hoea mau aku ilaila no ka hooko ana aku i ka laua kono "hele hou mai."
Ua lilo o Robakana i mea hoihiia e Mrs. Simoa, a elike me ka nee ana o ke au o ka manawa pela ka ilu mau au o ke makemake iloko on a e ike mau mai ia Robaka no ka ike mai paha i ko Robaja kanaka ui a hui pu me ka ano keinimana pu o Robaka a o kekahi no ka ike mai hoi paha kekahi he keiki o Robaka na ka Lunakanawai Halebakona ke kanaka waiwai a e lilo nana o Robaka i hooilina no ka lunakanawai i kekahi la a ua kupono loa o Robaka e lilo i hunonakane nana
O kekahi kumu ua maopopo ia Mrs. Simoa he keiki makua ole o Robaka ua make ka makuakane, a ua lilo o Robaka i keiki hookama na Hale bakona a na Mr. Halebakona i hanai a i hoonaauao iaia.
Aole i loihi loa mamua aku ua ike oia i ko Robaka ame ko Helena pilili loa kekahi he hoihoi mau laua ke ike kekahi i kekahi a ua loaa koke ka manao iloko on a ua aloha laua eia nae aohe oia ia haawe i kana nonoo nui ana maluna o keia mau keiki no kekahi manawa a i mea ane nona e ike ai ke hiki mai i kona manawa kaawale a oiai o Robaka ame ma hoaloha lehulehu e ae o Helena e holo pu aku ana me laua i kela home kauhiwi o laua ma ka mauana elike me ia a laua i hoolala ai ia manawa oia e huli pono ai nona iho i na ano apau o ke kanaka poio a e huli pono pu aku hoi i ka mea e pili ana no kona oahana.
Ua maopopo iaia ua hoonaauao kiekie ia o Robaka; ma ko Robaka mau ano apau ana e ike mai ana he keonimana oiaio he oluolu he ui no hoi no ka mea eia no o Robaka iloko o kona mau la opio o ka pii ana ae e lilo ai oia i hoaloha a mea hauoli ia a o ka mea hoi ana i wehe manana mau mai ai i kona mau ipuka no ko Robaka kipa mau ana aku e ike ia laua
o ka Robaka manao i hoolala ai mamaua ma kela manawa ana o ke kamailio ana me kona anakala ma jela kakahuaka oia no e noi ana aku i ka oluolu ame ke apono ana mai a kona anakala no kona pooalau me Helena Simoa i loaa ai hekahi manao maopopo e hoolala ai no ia mua aku no kekahi hana i mea e pono ai ko laua noho ana ma ia mua aku a i ka manawa e loaa mai ai ke apono ana a kona anakala alaka me ia manao oia e hele ae ai e hoakaka ae imua o Mrs. Simoa no ke noi ana aku i ka lima o Helena e lilo mai i wahine mare mana ma kekahi manawa e hooholoia nana ma ia mua aku.
Eia nae ma ia noi ana aku ana i ka anakala on a ua hoohoaia oia ma kekahi ano, elike me ia au e ka makemake hely keia moolelo eia nae aole i lilo ka hoololiia naa mai o ia makemake on a i kumu nona e hoopau ai i kona makemake e noi ae ia Mrs. Simoa e hoopalua me Helena. elike me ia e ike ia ana ma ne hope aku, elike me ka nee ana aku a keia moolelo.
"Manao au hookahi makahiki ka Anakala Hale manawa i makemake ai ia maua e noho kaawale aku ma aa aia e a ia ole oi aku no paha," i pane aku ai o Robak no ka Mrs. Sima nunau, "eia nae, nou iho aohe maopopo iau o kana wahi i makemake ai ia maua e holo aku. Ua hoopiha loa ia mai au i ke kahaha i kona manawa i hoike mai ai no keia kolo aku o maua i na aina e ma keika kakahiaka iho la a oiai he nui kana mau kana aohe ou makemake e kaohi iaia ma ka ninau wale ana aku no i kekahi mau ninau lehulehu i mea e maopopo ai iau kana wahi i makemake ai ia maua e holo aku."
NO kekahi manawa ke lakou kamailio ana keika huakahi a Robaka ma i na aina e a ke noke mau mai la no hoi o Mrs. Simoa i ke kamailio no kekahi mau mea ana i kamaaina ai ma na wahi apau ana i hele ai me ka nui o na mea hoohauolu i ka noonoo ame na mea ano hou a ka maka e ike aku ai ma ana mau wahi apau o ka haahele ana.
Mahope iho ua ku ae la oia a jele aku la mailoko aku o ka rumi hoopika no ka noopau ana aku i kekahi hana oloko o ka home a ia ko Robaka ike ana ke manawa maikai loa ia nona e hele aku ai a noho ma ko Helena aoao o kona ku ae la no ia a hele aku la a hookahi ko laua noho pu ana me Helena maluna o ka punee.
"E kuu ipo, kuu aloha aole hiki pono iau ke hoike aku ia oe i ka nui o kou kaumaha no kou hoohokaia ana no ka hele pu aku me olua i kela home kuahiwi o olua mamuli o keia kumu e holo aku ana au i na aina e he manawa hoi au i houolu loa ai e loaa ana ia kakou he hauoli nui ma keia kau wela o keia huakai a maua e holo aku ai ole no hou makemake maoili aka na kuu anakala i hoolala i kelia huakaii no kou homaha mae hou pono pu a nona pu no hoi kekahi oiai ua makemake oia e hoomaka mai kana mau hana e ae apau e lawelawe nei a oiai oia ka mea i kelena iau aohe kiki iau ke kue aku i kona makemake.
"Eia kau noi ia oe e ke onaona mai hoopoina oe i ka hoomamao ana ae i wahi leka mau i na maawa haawale oi apau e loaa ana ; ua maopopo iau ka paa o kou manaoio malna ou me kou aloha pu oiai nae ke kai e oki ana ia kaua a haawale o kekahi mau makahiki," wahi a Robaka ia Helena Simoa oiai laua e noho like ana maluna o ka punee i ka mawana o ka makuahine o Helena o ke kaawale ana aku ma kekahi rumi.
"He oiaio kau o olelo aku nei ia ole aole loa au e hoopoina ana i ke kakau leka aku ia oe e Robaka no ka mea ua mapopo no ia oe ka paa o kuu manao mae kuu aloha malina ou a maluna ou wale no. Pehea la ka nui o na hoowalewale e hoea mai ana mamau o kou alo aole loa ia he mea hou e punihei aku ai.. I hoike aku au ia oe aole loa he wahi ao iki o ke kanalua e ala ae ana iloko o kou noonoo nou nolaila mai noonoo iki oe no kekahi manawa no jou haulehia iloko o na hoowalwalia mai,: wahi a Helena o ka pane ana ae.
"Aohe ia mea he kanalua ilokok ou nou e kuu aloha aka e oopaa mau oe ia mea maloko o ka papa o kou naau a i hoike no kou noomanao mau nou ea e kakau mae ae oe i leka aloha iau ma na wahi apau iau e hoike mai ai ia oe maloko o ka leka, oiai au e kaawale ana.
"E Helena nau oe mai keia la aku ua haawi mai o iho nau a e lilo ana oe i wahinemare nau i kekahi la mai ana nolaila i kou lohe ana aku i kuu manawa e ha mai ai e hele mai ana au e noi aku i keia mau lima mai nau oia ana anei?: i ninau iho ai o Robaka me ka ana ae i ka lima o Helena a hoopa ae la i kona mau le.
"Mai hopohopo iki oe nou e kuu aloha a no ka no hoohihi au a ua hoopaa hoi i kuu puuwai holookoa na no; o kuu aloha nau wale no o keika kino mau wale no laila e lole mai oe, alole loa au e hoihoi hou mai ana i ma lelo e lole mai oe aole loa au e hoihoi hou mai ana i ma lelo a kuu waha i oili aku la iwaho ahiki i ka manawa koia ai ko kaua mau iiini pakahi," wahi a Helena o ka ana ae "aka nae," wahi hou ana o ka pane ana mai ano hookakanalua:
"Aka nae, i ke aha la?" i ninau ae ai o Robaka ma kena makemake e mapopo no ko Helena manao.
"Aka nae, e ae mai ana no anei ko amakala i kou makemake owae kae wahine e mare mai ai?" i nana pono mai ai oia i ka maka o ke kanaka opio.
"A eia hou e apono mai ana no anei o mama i kau ma ke noi aku oe iaia no kou lilo aku i wahine nau?"
Pii ae la ka ula ma ko Robaka mau papalina ia, manawa no nei ninau a Helena me he mea la he kanaka hewa oia la manawa.
"No kena alna au ea ua loaa mua iau ka ike o kau mana no ia e ui mai ana iau ke hoike aku au i keia manao ia oe nolaila ua hoike mua aku au ia mea ia anakala i keia kakahu aka: i kau nana kau i kona manao aohe on a makemake iau e mare koke oiai no au e opiopio ana eia nae, kana o ka olelo anan mai iau in a e paa loa ana kou manao no ka mare e ka laki a hoi mai maua mai keia huakai makaikai aku a mana i Europa a mahope aku o ia manawa e noonoo ai a in a no ka paa loa o kuu manao o oe kau wahine aole ana kue ana mai a no ia manao on a i loaa iho ai iau keia ike in a no ka maua hoi mai e hoomanao hou aku ana no au iaia ma o ke noi hou ana aku i kona ae.
"No ke apono mai hoi o ke makuahine ame ka ole ua loaa iau ka manao e noi aku iaia a o ua manawa la au i manao ai no ke noi ana kau oia no keia. E ae mai ana paha oia a aole paha koe aku ia aka aohe heaw o ka hoao aua mamua o ke koho wale ana aku no."
"E noi pu aku ana au iaia e ae mai e hoopaa aku ay i keia komo daimana ma kou lima, aole paha ma ke ano hoopalau aka ma ke ano e lilo keia i mea nau e hoomanao mau ai nou i na manawa apau."
O keia komolima a ua Robaka o ka wehe ana ae mai loko ae ia o kekahi wahi pahu pepa uuku a i ka owaka ana ae o ka anapa o ke daimana hooho ae la o Helena me ka makemake nui:
"O, nani maoli ka hoi kena komo, e Robaka a eia nae aole paha o mama e apono mai ana i ko kaua hoopalau!"
"Heaha la auanei ka mea koikoi wale aku no iaia in a e hoole mai ana oia," i pane aku ai o Robaka.
"Ei ae o mama ke komo mai nei; nau e ninau aku iaia ke hiki mai maanei i keia manawa," me ka helelhelena hoihoi a ia manawa like kau ae la oia iluna i ka manawa a Mrs. Simoa i komo mai ai.
"Ua lohe mai nei au i ka olua kamailio e ninau mai ana olua iau no kekahi mea a oia kau e ninau aku nei keaka ia ninau a olau i manao ai e ui mai iau?" wahi ana me ka akaaka ana mai me kina ano hoohuli no mae no ka ninau a na opio e ui aku ana iaia, oiai kona mau makka e haka pono mai nana ia Robaka.
Alaila me kela ano kanaka makua o Robaka a ano hoohilahila a hoopepe ole iho i kona manao hoaakaka aku la oia i ka moolelo o kona aloha ana ia Helena mai ka mua ahiki i ka hope, a pela hoi me kana mau mea o ka hoakaka ana ae ia Helena no ko laua kamailio pu ana me kona anakala ma ia kakahiaka, a ma ka hope loa o kana mau olelo noi aku la oia ia Mrs. Simoa e haawi mai oia i kona ae e lilo o Helena i wahine mare nana ke huli hoi mai oia mai ka laua huakai makaikai mai i Europa.
Oiai o Robaka e hoakaka aku ana i kona manao ahone pane eo mai o Mrs. Simpa ke hamau loa la oia me ha hoolohe pono mai i na olelo apau a Robaka ahiki i ka pau ana kana mea e noonoo ana iloko on a ia manawa in a he aloha ko ke kahuhaai o ke kanaka opio iaia o kana hna pono loa oia ke noi ana mai e hoolauna aku laua me ia a kamailio he alo a he alo me ia mae ke kaikamahine a kanak keiki i makemake ai a i ke kuu ana iho o ka Robaka mau olelo aliala i mai a ua o Mrs. Simoa:
"Ma kou manao he hana naauao ole ka hoopaa ana ia olua pakahi ma kekahi aelike oiai olua e holo aku ana no Euopa: maila paha h wahine okoa no ka ko makuahanai i makemake ai nau ma kahi a olua e holo aka ana, paa e nae olua i ka hoopalauia. Ma ka hoike ana aku ia oe iau a ua haahep pu no hoi au i kou nonnai ponoi ana mai ia Helena nei e lilo i wahine mau mamaua o kuu alo," me ka helehelena olulu a minoaka a no ke mea he kanaka opi no oe nau i makemake a aohe no he kanaka opio e ae i like ke kulana me kou au e manao aku ai i hunonakane nau.
"Aka nae e mlohe mai no ie hookahi o Helena makahiki i koe e hele hou aku ai i ke kula a he pono iaia e hoi hou aku i ke kula nolaila au i manao iho la he mea poono loa iaia e niho hamau me ka hooholo ole ia o kekahi aelike maopopo mawanea on a mae oe no ka manawa oiai oe e hele makaikai ana i na aina e nolaila la ea e waiho pu wale keia manao no nei manawa elike iho la me ia i nei manawa e ku neu a in a i ka pau ana o ke makahiki hookahi oia mau no ka paa o ko olua mau manao no ka mare ia manawa au e ike iho ai ua paa loa no ko olua manao no ka mare ole au e hoole aku ana i ko olua makemake.
"No nei manawa la ae, he kanalua kou no na umu no au i hoakaka aku la ia oe oia hou ko Helena hoi hou aku i ke kula a me kou holo aku hoi i ka makikai i na aina e."
"A pehea keia komo hiki no anei ia Helena nei ke komo mau oiai oia e hou aku ana i ke kula a oiai hoi au e haawale ana i kahi e?" i ninau aku ai o Robaka me ka haikea loa ae la o kona helehelna no ka hooko ole ia ana o kona makemake, oiai no oia e paa aku ana i ke komo mamua o no maka o Mrs. Simoa.
"Aole aole ma ke ano ke mea hoopaa manawae on a ame oe," i pane mai ai ka lede me ka leo oluolu loa me ka paa nae o kona mamano a Robaka e nana aku ana, e like ole ai ia Robaka ke hoohuli ae i kona manano ame kana olelo hooholo.
Iaia mae i anna ae ai a ike aku la i ka nana pono mai o ke kaikamahine iaia me he mea la e nonoi okoa mai ana iaia e ae aku oia i ka manao o Robaka no ke komo alaila hou mai la:
"Aka nae, in a he manao no ke Helena e komo mau ia komo ala no ia i kona manao i hai aku nae au ia olua aole ia ma ke ano ke komo hoopaa ia olua kekahi ne kekahi oiai olua e kaawale ana aka e lawe aku oia ma ke ano ke makana na ka hoaloha ma ia ano aole au e kue aku ana."
"O me ka mahalo me ka mahalo nui ia oe no kou ae ana mai e lawe aku Helena i keia komo!" wahi a Robaka o ka hooho ana ae me ka hauoli. Ia manawa lamalama ae la kona ana mai o kona manao a ia manawa o kona huli ae la no ia me ja hikiwawe loa ia Helena a hookomo aku la i ke komo ana aku la aliaila hapai ae la oia i ka lima o Helena iluna a sila iho la i kana hana ma kona honi ana iho ame ka hoopili ana iho hoi i kona mau lehelehe maluna o ka lima.
(Aole i pau.)