Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 3, 21 Ianuali 1921 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi---Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

            "He hoopunipuni keia mau olelo, mai hoolohe mai oe! He kahu au i koho pono ia malalo o ka mana o ka palapala kauoha hooilina, a kona makuahine," i puoho hou mai ai o Uilama Waila me ka piha kuaki.

            "Ma na pilikia o keia ano a'u e hoomaopopo aku nei, aole o'u kuleana, ua hiki no ia olua ke hooponopono i keia pilikia me ka maikai, oiai he hana pili loa keia i ka makua ame ke keiki." i pane mai ai ka makai, me ke kaha ana aku hele, ua kahea hou aku la nae o Haliaka iaia i ka pane ana mai:

            "E uwalo hou aku ana au imua ou e ke kanaka o ke aupuni e hoopakele ae ia'u mai ka mana mai o keia kanaka, no ka mea aole loa on a kuleana ma ke kanawai maluna o'u."

            No kela mau olelo a Haliaka, ku iho la ka makia, me ka hana ole mai nae i kekahi mea, e kaawale mai ai o Haliaka mai ia Uilama Waila mai, ke nana wale mai la no oia, me ka noonoo ana iho iloko on a, i ke kaokoa loa o ke kaikamahine opio, mai ke kulana mai o ke kanaka e olelo aku nei imua ona, he kuleana kona maluna o kela kaikamahine.

            No ke kunana nae o ka makai, me ka maopopo ole o kana mea e hana aku ai, ia wa i kamailio hou mai ai o Haliaka, i ka i ana mai:           

            "Ua maopopo anei ia oe ke ano o keia mau kanaka? O Uilama Waila ka inoa o keia kanaka, a o kela aku no kana keiki. he mau kanaka hana karaima keia, o ia ko laua ahewaia ana no ke karaima wawahihale, me ke puhi kolohe ana i kekahi makana nui, no ko laua hopuia, a o kahi i hanaia ai ke karaima, ma ke kulanakauhale no ia o Kalivilana."

            I ka wa i lohe pono aku ai o Uilama Waila i na olelo a Haliaka, e hoakaka la imua o ke kanaka o ke aupuni, no ko laua lilo ana he mau kanaka hana karaima, ua hoopuka okoa ae la oia i na olelo kuamuamu, me ka hele a piha loa i ka huhu, me ka hapai ana ae i kona lima me he mea la ua hele oia a makemake loa e pepehi aku ia Haliaka, aka nae mamulio ka uumi hoomanawanui ana i kona inaina, i hooko ole aku ai oia i kela hana, alaila huli ae la oia i kana keiki, a kauoha mai la iaia e hahai aku mahope on a, o ka haalele iho la no ia o ua mau kanaka nei ia Haliaka, aia ka pono o ko laua kaawale loa aku, mai kekanaka mai o ke aupuni, o paa aku auanei laua i ka hopuia.

            Me ka awiawi loa kela hele ana aku o Uilama Waila me kana            keiki ahiki i ko laua nalowale ana aku ma kekahi aoao o ke alanui, a i ka loaa ana o ka hoomaopopo i ka makai, no kela mau kanaka, ua mihi loa iho la oia no kona lolo, me ka hooho ana ae:                                               "O keia ka na kanaka aihue a'u e noke@nei i ka huli no na makahiki ekolu, he keu aku maoli no ko'u lolo, o ka hoohemahema wale ana i ka manawa maikai loa, e paa ai laua i ka hopuia.'" o ka haalele iho la no ia o ua makai nei ia Haliaka, a hookolo aku la mahope o ka meheu o na kanaka hana karaima.

            Ua lohi loa nae kela hookolo ana mai o ka makai, mahope o na lawehala, no ka mea ua kau e aku la ua mau kanaka nei maluna o ke kaaahi, iaia i hoea aku ai no ka hale hoolulu kaaahi, he mau minuke i hala aku o ke kaa. nolaila mihi loa iho la oia, i kona' lolo, me ke pahemo ana aku o kekahi pomaikai nui mailoko aku o kona mau lima, iloko o ka imo ana a ka maka.

            I wahi nae e pakele hou ole ai na paahao, hoouna aku la oia he kelekalapa i ka halehoolulu kaaahi mua loa e ku aku ai o ke kaa e hoike aku ana i ka lohe i ka oihana makai o kela            wahi, e hopu mai i na paahao, me ka haokaka ana aku i ke ano o Uilama Waila ame kana keiki.     He kanaka nae o Uilama Waila i hele a lehia ma na hana hakihaki kanawai, a ua maopopo mua no iaia e hoikeia aku ana ka lohe i na makai o kahi mua loa a ke kaaahi e ku aku ai. nolaila, ua paa loa kona manao, e lele laua mailuna aku o ke kaaahi i ka manawa kupono loa a laua e ike ana.

            Mamuli nae o na ulia pomaikai, i ka wa i hoea aku ai o ke kaaahi ma kahi e moeke'a ana na alanui ,ua hoeliia mai la   ka holo ana o ke kaaahi, o keia ka manawa kupono loa no ua mau kanaka nei e lele ai, o ko laua haule aku la no ia ilalo a holo aku la noloko o ka nahelehele. a imi aku la iwahi no laua e palekana ai, ma ka huikau ana aku me na kanaka i like ko lakou kulana me ko laua; ma keia ano iho la, i hoopuhiliia aku ai ka oihana makai e Uilama Waila ame kana keiki.          

            Oiai ua hoopilikiaia aku ko Haliaka noonoo, mamuli o kona loaa ana ia Uilama Waila, eia nae, ua hoohauoliia mai no oia ma kekahi ano, o ia kona hoopuiwa ana i ka manao o kela kanaka ame kana keiki, ma ka hoike ana ae he mau kanaka hana karaima laua. I kela kaawale loa ana mai ona, mai na pilikia mai, ua hele pololei aku la oia no kekahi hokele, aole     no he loihi loa mai kela wahi aku, o kona paa ana ia Waila.me kona hoolimalima koke ana aku i rumi nona, alaila kauoha aku la e hoomakaukauia mai kekahi mau meaai no kona aina ahiahi, maloko o kona rumi, a kauoha pu aku la no hoi e laweia mai kekahi nupepa o kela la, i mea nana e heluhelu ai.

            Laweia aku la oia noloko o kona rumi, me ka hoolako pu ia ana mai no hoi me ke kope o ka nupepa o kela la, a noho iho la oia eluhelu i ka nupepa, no ka nana ana ma kahi o na hoolaha, no ka põe i makemakeia no kekahi mau hana, oia o ka noonoo nui wale no iloko ona, o ia kona hoomaka koke aku i ka lawelawe ana i kekahi hana e pono ai oia.

            He mau minuke helu wale no kela noho ana iho a Haliaka maloko o ka rumi, kikeke ana no kekahi mea mawaho, a o ia kana o ka pane ana aku: "E komo mai iloko nei." ia wa i weheia mai ai ka puka, a komo mai la kekahi kaikamahine opio. e paa ana hoi he mau kawele iloko o kona lima, no ka mea he kaikamahine lawelawe keia no na rumi o ka hokele

            Nana mai la o haliaka i kela kaikamahine lawelawe, a i ka ike ana mai i kona heleheleua, ua haikea koke ae la oia, a ninau mai la;

            "Owai oe ,a owai kou inoa?" wahi ana me ka leo haalulu me ka nana pono loa ana mai ma ka helehelena o keia kaikamahine malihini.     

            I ka ike ana mai hoi o ke kaikamahine lawelawe ia Haliaka oia pu kekahi i hookahahaia aku kona manao, me ka hikilele pu, i ka wa i nanauia aku ai i kona inoa, no ia kikilele, i haule aku ai na kawele mai kona lima aku a waiho ana iluna o ka papahele a hooho ae la oia:                  "He keu aku maoli ka keia a ka mea kupaianaha!" me kona ku malie ana i kahi hookahi, a nana mai la ia Haliaka.

            Owai hoi ia mea nele ole o ke komohia o na manao kahaha. no ka mea ua kulike loa ka helehelena o kela mau kaikamahine a elua, meahe mea la he mau mahoe laua, na ka makuahine hookahi.

            No ka pane pololei ole ia aku nae o ka ninau a Haliaka, ua pane hou mai la no oia, i ka i ana mai: "Owai kou inoa, e oluolu hoi oe e hokie mai ia'u?"

            "O Edita Gilibati ko'u inoa,"i pane aku ai ke kaikamahine lawelawe.

            "Owai ka inoa o kou makuahine?" i ninau hou aku ai no o Haliaka.

            "O Judika Gilibati ka inoa o ko'u makuahine."

            I kela lohe pono ana aku o Haliaka, i na pane no kana mau ninau, me he mea la, ua auhee aku ka ikaika mai kona kino ae, a hehee iho la oia maluna o kona hono, mamuli o kona ike ana iho, aole keia he kaikamahine okoa aku, aka o kona hoahanau no, ka mea a Mele Wela i hoike mai ai iaia ; a o ke kaikamahine hoi i kuleana i ka inoa ame na waiwai a ua o Haliaka e paa la.

            Ua maopopo ia kaua e ka makamaka heluhelu, ko Haliaka hoike okoa aua ae i kona manao, he elua la mamua aku, ina nei no ka loaa o kela kaikamahine, alaila e hoihoi aku ana oia i na waiwai apau ana e paa la ma kona inoa, no keia kaikmahine ; a i ka loaa ana o kela kaikamahine, iloko o ka manawa ana i moeuhane mua ole ai, ua lilo ia i mea ano nui loa i kona noonoo, aka nae i ka hala ana o kekahi mau sekona, ninau hou mai la oia me ka leo oluolu:

            "Eia no anei oe ma keia hokele e noho nei?"

            "Eia maloko nei o ka hokele ka'u hana, ma ke ano he kaikamahine nana e hooponopono i na rumi, a i ka wa e pua ai o ka'u hana i ke ahiahi, e hoi ana no au no ko'u home, no ka   malama ana aku i kuu makuahine, e waiho mai la me ka ma'i."

            No kela pane a Edita Gilibati, ua komohia aku la ka manao aloha iloko on a no kela kaikamahine, i kona hooikaika maoli i ka hana i wahi nona e pono ai ame koua makuahine ana no hoi e ike la, in a oia ma kahi o kela kaiamahine, o kela iho la no kona ano, o ka lawelawe i na ano hana, a ka poe nele a hoomanawanui o ka noho ana.

            Noonoo pu ae la no hoi ua o Haliaka, o ka malama ia Judika Gilibati kekahi liana a kona hoahaau, oiai hoi oia e noho ana                   papalina.                                                                                              ka, a hele aku la ma kana mau hana o ka hokele, a noho hoo-

laua lilo ana he mau kanaka hana karaima, ua hoopuka okoa             iloko o ka lako ame ka hanohano, nolaila i kona nana ana aku i ke kulana oiaio maoli i loaa i kona hoahanau, he keu aku a    ka ehaeha o kona uhane.

            Iaia e hoala mai la i na noonoo like ole iloko on a, he keu aku a ka mea ehaeha e kau aku ana maluna o laua like a elua, o ka mea oi loa aku, o ia no kona ike ana, eia no ka o Judika ke ola mai nei, ka wahine, nana i hookomo aku ia lauaa elua iloko o kekahi kulana hoohilahila.

            Ala pu mai la no hoi kekahi manao hou iloko on a, me ka hoala ana mai i keia ninau : "E ae ana anei oia e kapa aku ia Judika Gilibati he makuahine nona, a e malama aku iaia iloko o kona wa o ka ma'i, kela wahine nana i hapala ae i kona inoa maikai a hanohano?     

            "E hiki ana anei iaia ke hoohaahaa iho, ma ke kuapo ana me Edita Gilibati, i ko laua kulana ma kona noho ana aku maloko o ka hokele ma kahi o kona hoahanau, a e malama pu aku i ka wahine nana na hana hoohilahila iaia?"

            Aole nae o Haliaka he kaikamahine hohewale, aole he kaikamahine i makee ole i ka plolei, aka ua makaukau mau oia i na manawa apau, e hooko aku i ka mea ana i kapa ai he hana na kela ame keia mea, e ooko aku ai, o ia kana o kekahea ana mai ia Edita Gilibati, i ka pane ana mai:

            "E oluolu hoi oe e hele mai a noho ma keia wahi," me ke kuhikuhi ana ae i kekahi noho kaawale, e waho ana ma kona aoao. "Ua makemake au e kamailio pu me oe, maluna o kekahi kumuhana ano nui loa."

            Hooko aku la o Edita Gilibati i kela kono a Haliaka, ma kona hele ana mai a noho iho la iluna o ka noho, me ka mau no o kana nana ana aku ia Haliaka me na manao kahaha.

            "Ke manao nei au, ua loaa aku ia oe ka ike, elike no hoi me ia i loaa ia'u no ke kulike loa o ko kaua mau helehelena,"wahi ana me ka leo loluolu, oiai no, nae, i ka poe i maa i ka       nana ana i na kanaka ma ko lakou mau helehelena, e loaa anaka ike ia lakou, aia kekahi like ole nui mawaena o kela mau kaikamahine opio.

            "Ae, ua ike au i ke kulike loa o ko kaua mau helehelena," wahi a Edita Gilibati, me ka hoonui ole aku i kana mau olelo.

            "O Haliaka ko'u inoa, e kahea mai oe ia'iu ma ia inoa," me ka luliluli ana ae o ko Haliaka poo i kona ike maoli iho no i ka nui o kona hilahila no kela moolelo a Mele Wela i hoike mai ai iaia. "Ke makemake nei au e noi aku i kou oluolu, ehoike mai i kou moolelo. Malia paha he hana ku keia i ka mahaoi ma ko'u acao, aka nae, ke manaoio nei au, mahope iho o kou hoike ana mai ia'u i na mea e pili ana ia oe, e hoea mai no hoi, e loaa like ai ia kaua ka ike, i ko kaua lilo ana he mau hoahanau kekahi no kekahi."                                                

            "O ka mea mua loa a'u i hoomaopopo no'u iho," i hoomaka aku ai o Edita Gilibati e kamailio, "o ia no ko'u noho ana maloko o kekahi kula, no na keiki liilii. Ua noho au maloko o kela kula, ahiki i ka piha ana ia'u o na makahiki he umi, ia wa i hoihoiia aku ai au, no kekahi kula okoa aku e noho ai no ka hoomau ana aku i ko'u huli naauao ana.

            "Aole he mea i maopopo iki ia'u no ko'u ohana, ahiki i ka piha ana ia'u o na makahiki he umi-kumamaono, i ka manawa a kekahi o na kumukula i hele mai ai a hoike ia'u, ua makemakeia au e kekahi mea. 'Ua hookahaha loa ia mai ko'umanao, oiai aole loa he manawa mamua aku i hele mai ai kekahi mea e ike ia'u, i wahi nae e hoopauia ai ko'u pohihihi, ua hele aku la au noloko o ke keena hookipa, aia hoi, maloko o kela rumi, e noho ana kekahi wahine a'u o ka ike ana akuno ka manawa mua loa, a olelo mai la ia'u, oia ko'u makuahine.

            "Wahi ana, ua make ko'u makuakane, a oiai he wahine hana keaka oia, ua hoohala nui oia i kona manawa ma na aina mamao, me ka hoonoho ana ia'u maloko o ke kula, ahiki i kona huli hoi ana mai."

            "Alaila, aole loa anei oe i ike ia mea he home e Edita?" wahi a Haliaka me ka piha i ke kaumaha, no ke ola ana o kela kaikamahine o laua.

            "Aole, a o ka manawa wale no i loaa ai ia'u ka hauoli o keia noho ana, o ia no kela manawa a'u e noho ana maloko o ke kula, a'u i hoike mua aku nei. O ka mea a kuu makuahine i hoike mai ai ia'u, o ia no kona hoopau ana i ka hana keaka, a ua makemake oia e loaa he home nona e noho ai."

            "Pehea, ua hoikeike mai anei kou makuhine i kona aloha oe?"

            "I kinohi o ko maua noho ana, ua mahelehele like maua i na hana o ka home mawaena o maua iho, aka nae i ka hala ana o kekahi manawa, ua kau mai la ka nawaliwali maluna o kuu makuahine, molaila ua ili mai la ke ko'iko'i o ka lawelawe ana aku i na hana apau maluna o'u hookahi, me ko'u hoomau no nae i ka hele ana i ke kula.

            "Ke hoomaopopo pu la no hoi au iloko o kela manawa, aole he nui o ke dala a ko'u makuahine; a i ko'u wa i puka mai ai mailoko mai o ke kula kiekie, ua oi loa mai la ka ma'i o kuu makuahine, a ua koe uuku loa mai la kana mau dala. Ua hooikaika au e loaa ia'u ka oihana kumukula, me ko'u lawe ana i ka hoike no kela kulana, a loaa na pakeneka kiekie, i oi aku mamua o kekahi poe e ae o ko makou hoike like ia ana o ka mea apiki nae ,aole he haawiia o ka hana kumukula ia'u

            "Ua lilo keia i mea hoopilikia mai i ko'u noonoo, a oiai aia maua iloko o ke kulana nele, a ua ili iho hoi maluna o ko'u hokua, ka imi ana aku i kekahi hana no ka malama ana aku    i ko'u makuahine, ua kono okoa ia mai au e hele mai a noho hana maloko nei o keia hokele, me ko'u nana ole ae i kahaahaa o keia oihana, he hookahi mea nui, o ka loaa mai o ke dala, a o ka hala ae hoi o ka pilikia. O keia ka elua o ko'u mau makahiki o ka noho hana ana maloko o keia hokele."

            "Pehea, he nui anei ka ma'i o kou makuahine, e waiho mai nei i keia manawa?" i ninau mai ai o haliaka, me na manao aloha no kona hoahanau.

            "Ae, ua ko'iko'i maoli ka ma'i maluna on a, me kona noho mau ana maloko o kona rumi i na manawa apau."

            "Oiai oe e noho hana ana maanei nei, owai ka mea nana e malama i kou makuahine?"

            "He kaikamahine ka maua i hoolimalima ai, no ka makaala ana iaia i ke ao, a i ko'u hoi ana aku i ka hale, owau no ka mea nana e malama iaia i ka po. pela iho la ko maua ano o ka noho ana no keia mau makahiki."

            "I kekahi manawa, aole anei oe i ike iho i kou luhi maoli, i ka malama ame ka makaala ana i kou makuahine, oiai ua luhi maoli oe i ka hana ma ka hokele nei?"

            "Ua loaa ia'u ia haawina, aka aole e hiki ke alo ae, no ka mea o ka poi ilihune o ka noho ana, he pono ia lakou ke hooikaika, ma na ano apau, i wahi no lakou e pono ai."

            "He ku maoli i ke kaumaha, me ka walohia kena moolelo au i hoike mai nei ia'u," i pane aku ai o Haliaka, me ka hiolo okoa ana mai o na wakama mai kona mau lihilihi aku, a hopu pu aku la no hoi i ka lime o Edita, me ka pane pu ana mai:

            "Mai keia manawa aku, e loli ae ana oe, mai kela kaikamahine e hooikaika ana ma na hana oloko nei o ka hokele, a i kekahi kaikamahine e noho ana iloko o ke kulana ulakolako. He mea kupaianaha maoli keia o kou loaa ana ia'u, me ko'u moeuhane mua ole, e halawai ana kaua ma ke ano ulia. E hookahahaia aku ana kou manao, ke lohe aku oe, ua maopopo mua au i na mea e pili ana nou, a no ia kumu i makemake loa ai au e loaa oe ia'ue; a e hooiia ae ana no hoi kou kahaha, ke lohe aku i kekahi nuhou a'u i lawe mai nei no ka hoike ana aku imua ou, o ia hoi, aia kekahi waiwai nui ke kakali mai la no kou lawe aku, e pau ai kou hele hou ana i ka hana."

MOKUNA XXVI

            "Ea, ua hookahaha i'o mai oe i ko'u manao, e oluolu anei oe e hoakaka pono mai i ke ano o kau mau mea i kamailio           mai nei?" wahi a Edita, me ka hele a haikea o kona mau papalina.

            "He mau hoahanau kaua, elike no me kau e ike mai la i ke kulike o ko kaua mau helehelena; aka nae aia kekahi hana hewa ko'iko'i loa i hanaia, i ko kaua wa bebeloa, a kaua i hiki ole ai ke hoomaopopo ae. O ka hewa ko'iko'i la i hanaia, oia no ko kaua kuapoia ana, mahope iho o ko kaua hanauia ana mai e ko kaua mau makuahine, a ma ka hoike pokole ana           ae, owau maoli ka Edita Oilibati oiaio, a o Haliaka Wanawoka oe."

            "Ea, aole he maopopo iki ia'u o kena mau mea au e kamailio mai nei," i pane mai ai o Edita, me ka nana pono loa ana mai maluna o Haliaka, me he mea la ma kona noonoo, ua uluahewaia ka noonoo o keia kaikamahine e kamailio aku nei iaia i na mea ana i hiki ole ai ke manaoio mai.

            "He mea oiaio aole e hiki ia oe ke maopopo mai i keia mau mea a'u i kamailio mua aku nei, nolaila he mea pono ia'u ke hoakaka aku i kekahi moolelo pokole, ma ia moolelo, e hoopihaia aku ana oe me ke kaumaha, ame ka hoonaukiuki pu,aka nae, aole no o" u kanalua no kou manaoio mai, aole au he mea komohewa, a ake nui paha i ka waiwai, a in a i maopopo mua ia'u na mea e pili ana i ko kaua hanauia ana mai, in a ua hooikaika kahiko au e huli ahiki i kou loaa ana."

            I kela manawa i kikeke hou mai ai kekahi mea mawaho o ka puka, ua konoia mai o Haliaka, e hooki iho i kana kamailio ana mai, a i ka weheia ana ae o ka pukua, ua komo mai la ke kuene me na meaai, a waiho ae la maluna o kekahi pakaukau uuku, a i ka oili ana aku o ke kuene iwaho, a paniia aku la hoi ka puka a paa, ia wa i pane hou mai ai o Haliaka'ia Edita:

            "Aole e hiki ia'u ke ai aku i keia mau meaai, ahiki i ko'u hoike mua ana aku i ka'u moolelo imua ou."

            "Mai kakali kou ai ana a mahope aku, o ka wa mahanahana no keia o na meaai, ua hiki ia'u ke kakali aku i kau moolelo a mahope o kou maona ana," a no ka paakiki loa nae oEdita ma ke koikoi ana aku ia Haliaka, e ai mua, ua ae mai la oia, a hoomaka iho la e ai, oiai ua pololi maoli no oia, a ua ike maoli iho no hoi i ka nawaliwali o kona kino.

            I ka pau ana o ka Haliaka ai ana, ia wa i hoomaka aku ai oia e hoike i ka moolelo elike me ia a MEle Wela i kamailio mai ai iaia, o kahi wale no ana i hoakaka ole mai ai, o ia no ka inoa o ke kanaka nana i alako ia Juikia Gilibati iloko o kahewa, no kona makee i ka inoa o Robaka, ke kane ana i mare aku ai.

            Hoike pu aku la no hoi oia ma ke ano nui i kona moolelo iho, a ma ka hope loa o kana moolelo o ka hoakaka ana mai, pane ae la:

            "Nolaila ua lohe mai nei oe e Edita i ka moolelo piha e pili ana i ko kaua hanauia ana mai, a mai keia minuke aku, ke hookuu a haalele loa aku nei au i na waiwai apau loa a'u i manao ai no'u, e lilo ia mau waiwai nou. Kela homenani a'u i luakana ai me ka manao haaheo no na makahiki lehulehu, o kou home ia ma keia hope aku. O na dala ma ka inoa o kuu makuahine ame kuu makuakane, nou ia mau waiwai apau, a o oe pu ke kuleana i ka inoa e o nei maluna o'u ke makemake oe, a ua hiki ia'u ke kapa i kou inoa maluna o'u.

            "He keu a ka mea hilahila i hanaia, ka mea nana i alako ia oe iloko o kekahi kulana haahaa, me kou hooikaika kino wahine ana, no na makahiki loihi iloko o ka nele, ka pilikia ame ka hoomanawanui, a ua like maoli no au me kekahi mea komohewa, i oi aku ke ino imua o ka mea aihue, no ko'u ola ana iloko o ka hauoli ame ka lako, me na waiwai i kuleana ole ai au. Ma keia mua aku nae, ma ka manawa e holo aku ai        kela mau waiwai apau maluna ou, e hauoli aku oe elike me kau i ike ai he pono."

            Ma kela wahi i hooki iho ai o Haliaka i kana kamailio ana aku, eia nae ua hoike okoa mai kona leo, aole he wahi mea uuku kona kuapo wahi ana, me kona hoahanau, a noho aku iloko o ka nele ame ka hoomanawanui.

            "Aole e hiki ia'u ke lawe mai i kela mau waiwai e Miss Wanawoka," i pane mai ai o Edita.

            "Aole e hiki ia oe ke hoole mai. i ka lawe ana aku i na mea apau, i kuleana maoli ai oe, oiai he mau waiwai ponoi ia mai kou mau makua mai, a'u i paa ai ma ke ano hookohukohu no na makahiki loihi. E oluolu oe e kapa mai ia'u o Haliaka, pela hoi au e kahea aku ai ia oe o Edita, a ke lana nei ko'u manao, e lilo ana ko kaua noho ana ma keia mua aku i mea e hooiia ae ai ka pipili o ka manao o kekahi no kekahi, me ka nana ole i na mea o ka wa i hala."

            "O oe kekahi o na kaikamahine i hoopihaia me naano maikai he nui, a ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai palena ole no kau mea i noonoo ai e hana mai no''u, aka nae aole e hiki ia'u ke ae aku e lawe mai i kela waiwai, no ka mea ua aloha maoli mai no o Mr. ame Mrs. Wanawoka ia oe, a ua nana mai laua ia oe he keiki ponoi loa na laua, nolaila o ka mea a laua i hooili mai ai i ko laua mau waiwai, he hana maikai ole loa, ke kaa ana aku malalo o kekahi mea okoa mawaho ae ou?"

            "Mai hoole mai oe e Edita i ka lawe ana aku i keia waiwai, no ka mea ua ike maoli iho no au i ko'u kuleana ole, i na mea i manaoia nou. Ina o oe ma ko'u wahi e Edita, manao au, e hana mai ana no oe elike me ka'u i manao ai he kupono."

            "I le mea oiaio no ia e Haliaka. aka e hoomanao iho nae oe. ua maa loa oe i ka noho ana iloko o ke kulana ulakolako, a ua maa no hoi au i ka noho nele ana, e hoomanawanui ana i

na hana e pono ai keia noho ana; nolaila o ko'u ae ana e lawe mai i kela mau waiwai, ua pili kekahi hewa ko'iko'i loa ia'u, o ka hookuu ana aku ia oe e hele e hooikaika ma na hana i maa ole ia oe, he mea ano nui loa keia i ko'u noonoo, e ili mai ai ka hilahila maluna o'u."

            "O ko'u ae ana aku i kena manao ou e Edita, ua pili loa ka hewa ia'u, e loaa ole ai ka maha i huu noonoo. Aole e hiki ia'u ke kaohi mai i ka nui o ko'u mahalo ame ka hoomaikai, no kau mea e manao nei e hana mai no keia waiwai, aka nae o ka mea pono wale no a'u e hana aku ai, o ia ka waiho ana aku i na waiwai apau, malalo o ko malu," alaila hopu okoa aku la o Haliaka i ka lima o Edita, a i hou aku la:

            "He nani ia ua loaa iho la oe ia'u e hoike koke aku ana au i kuu kahu, me ka hoohakalia ole, e hoihoi ae i na waiwai apau ia oe, a e hoomakaukau koke ia o Lanakila Hale, no kou hoi ana aku a noho maloko olaila. Aole loa o'u makemake e hoomau aku oe i ka noho hana ana maloko nei o keia hokele, me he keikamahine kauwa la."

            "Elike no me ka'u i hoike mua aku nei ia oe e Haliaka, pela e hoopau ko laua kamailio ana no na mea e pili ana i ka waiwai malia paha, aole he pololei o keia moolelo, i ko kaua hooholo ana me ka pupuahulu, e ala mai ana kekahi pilikia, i oi aku i ko ka wa ae nei i hala."

            "Ma ko'u manaoio nae, he oiaio loa keia moolelo, a i wahi e hoopauia ae ai ko kaua pohihihi, ua hiki ia oe ke lawe aku ia'u imua o kou makuahine, oia o Mrs. Gilibati, a mai kona waha ponoi mai kaua e lohe ai i ka mea oiaio in a paha no ka hooiaio mai i keia moolelo, a ku-e mai paha."

            "No keia mau hoakaka a Haliaka, akahi no o Edita a ae mai, e hoopau ko laua kamailio ana no na mea e pili na i ka waiwai, eia nae, aia maluna o ka helehelena o kela kaikamahine ke kaumaha, oiai i ka nana aku ,aole i lilo ka ninau waiwai i mea e hoohauoliia aku ai o kona manao; aka aia mau iloko on a, na manao makee no Haliaka, e ike ole kela kaikamahine i ka noho nele ana elike me kana i ike ai nona iho.

            Me ka helehelena kaumaha i haalele mai ai o Edita ia Haliaka, a hele aku la ma kana mau hana o ka hokele, a noho hookahi iho la no hoi o Haliaka maloko o kona rumi, me ka noonoo nui ana i na mea e pili ana iaia hoi.

            I ka hoea ana mai ma na hora o ke ahiahi a i ka pau ana hoi o ka aina ahiahi, ua hoea hou mai la o Edita noloko o ka rumi o Haliaka, ia wa i haalele iho ai laua i ka hokele no ka hele aan aku e ike ia Judika Gilibati, a maloko o kekahi hale nona na rumi liilii ekolu, i hookipaia ak uai o Haliaka me ka hoopihaia o kona noonoo i ke kahaha, no ke kulana haahaa o ka noho ana o kona hoahanau ,a ike pu iho la no hoi oia i ka hooikaika maoli o Edita i ka hana, i wahi e pono ai ka mea ma'i.

            Ia laua nei i hoea aku ai i ka hale, e moe ana o Judika Gilibati maluna o kekahi punee. maloko o ka rumi hookipa. Oiai ua nui kona mau makahiki, eia nae, aia no ka u'i ame ka hiehie o ka wahine ke kau la maluna on a. I ka wa a Haliaka i ike aku ai i kela wahine, aole oia i hoohakalia iho i ke koho ana aku, he uuku loa kona mau la i koe e ola ai ma keia ao, a hoi aku no ka hooluolu ana uo ka manawa mau loa.

            I ka wa nae a ua o Judika Gilibati i ike mai ai i ke komo ana aku o na kaikamahine opio iloko o ka rumi hookipa, ua ike koke mai la oia i ke kulike loa o ko laua mau helehelena, ia wa i haikea koke ae ai kona mau papaline, mamuli o kona ike ana iho; ua hoea mai i ka manawa e hua'iia ae ai kana hewa i hana ai i ke akea, ka meahuna h@i ana i hunakele ai mai ko ke ao nei aku.

            Hele pololei aku la nae o Edita a ku iho la ma ka aoao o ka punee, alaila hoolauna aku la ia Haliaka imua on a, me keia mau olelo:

            "E mama, o Miss Haliaka Wanawoka keia," wahi ana me ka leo haalulu. "Ma ke ano ulia maua i halawai pu ai maloko o ka hokele i keia la, a ma kana noi ia'u e lawe mai iaia imua ou, pela iho la maua i hoea mai la no ko kaua wahi nei."

            Hakalia no a pau kela hoakaka ana mai a edita no ke ano o ko laua hoea aua aku, nana pono mai la o Jukia Gilibati maluna o Haliaka me na maka hulili, pela no hoi o Haliaka e nana mai la i kela wahine, me ka nalu okoa ana iho iloko on a, aole paha kela o kona makuahine oiaio, oiai ua kaoka loa kona ano mai iaia aku.

            No kekahi manawa loihi, aole he pua'i leo mai ia Judika Gilibati mai, aka aia wale no kona mau maka maluna o Haliaka i na wa apau, me he mea la, ua hoopiha loa ia aku oia me ka olioli, no ka ike ana mai i ke kulana kilakila o kana kaikamahine, ka mea ana i pulapu aku ai i kona hoahanau, memuli o na manao lili, he iwakalua a oi makahiki i kaahope aku.

            No kona noho kukule loa nae, hele okoa mai la o Haliaka a ku iho la ma ka aoao o ka punee e moe ena o Judika Gilibati, a pane mai la me ka leo oluolu:

            "Ma ka'u hoomaopopo iho, ua loaa aku ia oe ka ike no'u,a ua hiki no ia oe ke koho mai i ka manao maoli o ka'u huakai i hoea mai la imua ou. Ua maopopo ia'u ka moolelo no ka hewa nui loa au i hana ai, he mau makahiki ae nei i hala, mamuli o ia ike, i konoia mai ai ko'u manao, e hana aku i ka mea kaulike elike me ka mea e hiki ana ke hanaia. O ko'u manao mauoli ea, o ia no ka hoihoi ana aku i na pono apau i kuleana ai kuu hoahanau nei, kela pono pilipaa loa, i hooneleia ai oia, no na makahiki lehulehu."

            Me he mea la, ua hooi loa ia ae ka hulili o na maka o Judika Gilibati, i kona manawa i lohe mai ai i ka hoakaka ana aku a Haliaka, i ke kumu o kona hoea ana aku imua on a, a o ia ka ua wahine nei o ka pane ana mai:

            "Owai ka mea nana i hoike aku ia oe?"

            "O Mele Wela ka mea nana i hoike mai ia'u i na mea apau," wahi a Haliaka.

            "Ina i noho hamau loa ia e kela wahie, ina ua oi loa aku ia o ka pono, mamua o kana mea i hana mai ai."

            "Mai olelo mai oe pela, no ka mea o kona noho hamau loa ana, a hunakele i ka meahuna i pili i ko'u hanauia ana, ua hoomahuahua ae oia i ka nui o kona hewa. He nani ia, ua lohe au i na mea oiaio loa i hanaia, a ua loaa iho la hoi ia'u o Edita nei, ma ke ano ulia; nolaila o ka hana mua loa a'u e hooko aku ana ma ko'u aoao, o ia no ka hoihoi ana aku i kona mau waiwai apau me ia, ka mea a'u i paa ai me ke kuleana ole no kekahi mau makahiki loihi, ma o ka hewa i hanaia e ha'i me ko'u maopopo ole."

            No keia mau olelo a Haliaka, ua hooikaika okoa mai la o Judika Gilibati e ala ahiki i kona noho pono ana mai iluna, alaila pane mai la:

            "E olelo mai ana anei oe o kela inoa e o la maluna ou, ame kou kuleana ma ke ano he kaikamahine na Emile Wanawoka, pela me na waiwai apau i ili mai maluna ou mai kou mau makua mai, e waiho mai ana oe ia mau mea apau maluna o kekahi kaikamahine au i maopopo mua ole ai iaia. a i halawai ai olua ma ke ano ulia wale no i keia la?"

            "Ae, ua paa loa kuu manao, e hoihoi aku au i na mea apau iaia, me ko'u au'a hou ole iho i na mea i kuleana ole ai au. He mea oiaio, aole loa au i ike mua iaia, aka nae, iloko o ka manawa pokole loa o ko maua kamilio pu ana, ua maopopo ia'u, ua kupono loa ka inoa a'u e o nei, e holo aku iaia, pela hoi na waiwai apau o Keoni Wanawoka ame kana wahine. Ua ike maoli iho no au i ko'u kuleana ole i na mea apau, mahope o ko'u ike ana i ka mea oiaio i hanaia, mawaena o kaua. O kela home nani o Lanakila Hale, na bona o na hui kaaahi.  pela me na dala apau maloko o ka banako, e holo aku ia mau waiwai apau maluna o Edita, aole loa e loaa ka maha i kuu uhane, ahiki i ke kaawale ana aku o kela mau waiwai mai ia'u aku. Ua paa loa kuu manao e hoike aku i ko'u kahu malama waiwai, e hoihoi ae i na waiwai apau maluna oEdita, me ka hookakalia hou ole aku."

(Aole i pau.)