Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 52, 24 December 1920 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA

Na Kanawai Ahaolelo Kau

Kuikawa o 1920

(Mai ka aoao elua mai.)

 

KANAWAI 37

(BILA SENATE HELU 7.)

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI AI I NA PAUKU 1019 ME 1021 O NA KANAWAI HOULUULUIA O HAWAII 1915 E PILI ANA I KA OIHANA LAPAAU ME KAHA KANAKA

 

E Hooloia e ka Ahaolelo o ka Teritore o Hawaii

 

            Pauku 1 O ka Pauku 1019 o na Kanawai Houluuluia o Hawaii o 1915 ke hoololiia nei ma ka pakui ana ma ka palena o ka pauku i keia wa i ka mahele hoomaopopo pauku mahope iho nei

            Aka nae hoi e hiki no i ka puuku e haawai i laikini kuikawa no ka lawelawe i ka oihana lapaau a i ole kaha kanaka mamuli o ka hooia kakoo a ka persidena o ka Papa Ola i kekahi mea e haawi ana i ua persedina la i na hooia no kona kulana maikai me kana palapala hookuu mai kekahi kula kauka lapaau a kula kiekie paha o ka papa "A" maloko o ka papa hoonohonoho o ka Ahahui kauka lapaau Amelika a i ole ma ia wahi he palapala hookuu e hooia ana no kona lawelawe ana no ekolu makahiki ka haahaa loa ma ke ano he kauka lapaau a kaha kanaka paha i laikiniia ma kekahi wahi okoa a i ole ma ke ano he kauka lapaau a kaha kamaka paha iloko o ka oihana kau ama a kaua moana paha o Amelika Huipuia o ia laikini kuikawa i hoopukaia e like ae la pela e lilo no i mea pau wale ka mana me ka hoopau maoli ia me ka loaa pu ole o ke kuleana hoopuka hou ia pela ma ka la e pau ai o ka manawa ninaninau no ka haawi ana i na laikini piha e malamala ana mahope o ia wa e ka papa ninaninau kauka lapaau a o ia ninaninau ana e malamala no i kela me keia hapaha makahiki. O ka mea paa ia laikini kuikawa e kuleana i na pomaikai apau a e kaa no hoi malalo o ka mana o na hookaupalena me na kumu hookupono o kekahi mea paa i kekahi laikini piha oiai ia laikini kuikawa e mana ana me ka hoopau ole ia; aka nae hoi o na lilo e pili ana i ka lawelaweia ana o ka ninaninau e like ae la me ia i hoikeia e ukuia aku no ia mai loko ae o na lilo keena oihana o ka papa ola mamuli o na palapala hooia i hanaia e ka hapanui o ka papa ninaninau kauka lapaau a i aponoia e ka persedena o ka papa ola."

            PAUKU 2. O ka Pauku 1021 o na Kanawai Houluuluia o Hawaii o 1915 ma keia ke hooloiia nei i heluhelu ai e like me ia mahope iho nei:

            "Pauku 1021 Na fi (auhau). Aole palapala noi laikini kuikawa no ka lawelawe i ka oihana kauka lapaau a i ole kauka kaha kanaka e noonooia a hiki i ko ka mea noi aku ana i ka puuku i kekahi fu (auhau) o umi dala ($10.00) a aole mea noi no kekahi laikini piha no ka lawelawe i ka oihana kauka lapaau a i ole kauka kahaka kanaka e ninaninauia a ole no hoi laikini no ka lawelawe i ka oihana lapaau lomi opaopa a i ole ha'iha'i iwi e haawiia a hiki i ko ka mea noi uku ana i ka puuku i kekahi fi (auhau) o iwakaluakumamamlima dala ($25.00)

            PAUKU 3. O na kanawai me na mahele kanawai a pau i kulike ole me na hoakaka o na hoololi i hoikeia mamua ae nei ma keia ke hoopau loa ia nei.

            PAUKU 4. E mana keia Kanawai i kona wa e aponoia ai. Aponoia i keia la 24 o Novemaba, M.H. 1920.

C.J. McCARTHY

Kiaaina o ka Teritore o Hawaii.

KANAWAI 38

(BILA HALE HELU 2)

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI AI I KA PAUKU 1553 O NA KANAWA I HOULUULUIA O HAWAII 1915 E LIKE ME IA I HOOLOLIIA E KE KANAWAI 60 O NA KANAWAI KAU O 1917.

 

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Teritore o Hawaii.

 

            PAUKU 1 O ka Pauku 1553 o na Kanawai i Houluuluia o Hawaii, 1915 e like me ia i hooloiia e ke kanawai 60 o na Kanawai Kau o 1917 ma keia ke hooloiia nei i heluhelu ai e like me ia mahope iho nei.

 

            "PAUKU 1553. Na hakahaka. O kekahi hakahaka i keia wa a i ole ma keia hope aku ma kekahi oihana kalana e hoopihaia no ma ka hookohu ana  a ka papa luna kiai ke ole i a hakahaka ma ka hookohu ana a ke koena iho o na lala o ka papa lunakiai no ke koena aku o ka manawa i pau ola o ia oihana."

            PAUKU 2 E mana keia Kanawai mai a mahope aku o ka la on a e aponoia ai.

            Aponoia i keia la 24 o Novemaba, M.H. 1920

C.J. McCARTHY

Kiaaina o ka Teritore o Hawaii.

KANAWAI 39

(BILA HALE HELU 26)

HE KANAWAI

 

E HOOPAU LOA AI I KE KANAWAI 206 O NA KANAWAI KAU O 1917 ME KE KANAWAI 25 O NA KANAWAI KAU KUIKAWA O 1918 E PILI ANA I KE KOMISINA MAKEKE TERITORE A E HOOLILO ANA I KA WAIWAI A E HAAWI ANA I NA WAIHONA O IA I KE KULANAKAUHALE ME KALANA O HONOLULU.

 

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Teritore o Hawaii:

 

            PAUKU 1. O ke Kanawai 206 o na Kanawai Kau o 1917 me ke Kanawai 25 o na Kanawai Kaui Kuikawa o 1918, a me na kanawai a pau a i ole na mahele kanawai i kulike ole me keia ma keia ke hoopau loa ia nei.

            PAUKU 2 O na waiwai a pau koe na dala a i ole na waihona malalo o ka malu hooponopono o ke komisina makeke teritore mamua aku nei, e lilo no a ma keia ke hooliloia nei i ke Kulanakauhale me Kalana o Honolulu.

            PAUKU 3 O na koena hoolilo ole ia a pau o na waihona malalo o ka mana hooponopono o a i hookaawaleia hoi no ke komisina makeke teritore ma keia ke kauohaia nei e hooliloia i ke Kulanakauhale me Kalana o Honolulu ma ke ano hoaie no ka hoohana ana me ka malama ana i makeke munisipala, a ke kauohaia nei ka luna hooia o ka Teritore o Hawaii e hoopuka i kikoo dala no ka pomaikai o ke Kulanakauhale me Kalana o Honoluluno ka huina oia mau koena.O ka huina e hoaieia nei i ke kulanakauhale me Kalana o Honolulu e hoihoi hou ia no i ka Teritore ma ke ano i hoomaopopopoia mahope iho nei penei:

            E paa no ka luna hooia i hookahi hapaha (1/4) o ia huina i kela me keia eono mahina no na makahiki elua mahope koke iho nei (na makahiki 1921 me 1922) mai loko ae o na dala auhau e ukuia ai i ke Kulanakauhale me Kalana no kona mahele ma ka pau ana o Mei a ma ka pau ana o Novemaba.

            Pauku 4 E mana keia Kanawai i Dekemaba 1, M.H. 1920 Aponoia i kela la 25 o Novemapa, M.H. 1920.

            C.J. McCARTHY

Kiaaina o ka Teritore o Hawaii

 

HOOPULAPULA HOOLAUPAI

HOOWAIWAI KUOKA HE

HOOKAHI NO IA KINO

 

(Hoomauia mai.)

 

            E lilo i makuahine maikai no ka home a kona mau makua i malama maikai ai iaia pela no auanei e puka aku ai na hua mai kona kuhapai aku e uahi ana no ma ka meheu o kona niau kapuai wawae, oiai aia kela iini e ulu ae na keiki me ka maikai oiai o ka iini e loaa mai na mea i hoopulapulaia ai olai na mea kanu e ulu mai ana me ka maikai, aia na kinanan moa ke ka'i mai ia i na keiki, aia no hoi ke hanau mai la kekahi i ka hua i mea hana meaono, no kau mau keiki, aia no hoi o puaa ke uu mai la, a ono ae no, ai hookano ana me ke kaukai ole aku, aia a nui na wahi kenikeni alaila hele e kuai.

            Aia no hoi o kumulau pipi e hoopomaikai mai ana i a oe, a me kau mau leialoha me ka waiu maikai, no ka hana palaoa palai ana, me aikalima e moke ai i ka wili a lona ka mea maikai, ai aku no ia ono, oiai ua nui ka hua kake nui ka waiu, auwe mai hoi kau ka pahee ka hoholo i ko puu, he laau maikai no ka opu, nana aku oe i na keiki, aeae maikai ka ili noho ke onaona i na maka, oiai ua loaa ka mea nana e hoolawa i na mea apau ke kuaiia la ka uwala, he hookahi dala o ke eke, o ia ka haahaa, nana no e hele mai e eli, a pau kona makemake.

            Ina he kanakolu eke, auwe ka pokeokeo e, kani Mahi palahu, ua olo ke eke a Hakai, he kanakolu ala no hoi ia, pehea o maia, i kea manawa, aohe mea i koe o ka maia, he dala wale no i keia manawa, o ke au naauau, maia palai, aimaka maia hana kuhi ia a kohu kele, a e ku aku ana he mikini hana kaula maia ame ka wiliia o ka laumaia a hoopulapula ana a ke kanaka hookahi, a i kona ike ana i ka mua ame ka hope o kana mea i hoopulapula ai i kona noonoo, alaila waiho mai la oia i ke akea i na mea ana i hoolala ai, i ka pono o ka main e hana ia elike me ka mea i haiia ae la mamua oiai na mea i haiia ae la e ulu ana me ka holopono, aia oe ke hoopulapula la i na hapaumi e loaa mai ana oiai ke pii nei keia mau mea me ka holopono loa, oiai nae he mea maamau no ka hele like ana o ia mau hoahanau, o ia o holomua ame kuia, aka, aia mau ke kumu hoopulapula e makala mau ana i na manawa apau, no ka mea, e ike mua oia i ka nee ana imua ame ka emi hope ana.

            Nolaila ua makaukau mua oia me ka laau e lapaau ai i kahi o ka pilikia, no ka mea, o ka ninau e kau mau ana i kona maka, o ia no ka hoopulapula ana i na mea a kona lima i hana ai, in a he meakanu ai kona kana ana, a hala na la elua i ke koke ana no oia i ka ulu ae, a i ole, e make iho ana, nolaila he mau ao ana ia iaia e hooi aku i kona makaala i na mea e ulu ae ai me ka maikai, pela no me ke keiki, o ia ano hookahi no, i kona hanau ana mai e makala loa ia ana ma na ano apau, a i kona pii ana ae ahiki i kona hull ana, a panee imua, a ku a hele, o ia ka hooi loa ana aku i ka makaala, oiai o ka pili pono ana ia o ia olelo hoopulapula no ka mea ia manawa oe e nana ai, a e a'o ai i na mea i kupono iaia.

            Ke pii la kona kino, pii pu me na mea i a'oia ai, oiai nae ke hele pu la no keia mau mea a elua oia o kolohe ame hoopono.

            Nolaila aia maluna o kolohe kau makaala loa i mea nona e nawaliwali ai kona ikaika, malolo iho o hoopono, a i ka pii ana mai a kanaka makua, in a he keikikane, e ao i na mea i ha'i mua ia ae nei me ka rula ana i na mea apau i pili i kona ola ana, e haawi i manawa nona hoohauoli ai iaia, me ka paa o ia manawa e hookomo i kenikeni ma kana eke dala, aole e oi aku mamua o ka hapaha no ka mea ua makaukau ka home i na mea apau, oiai ua maa i ka ai i kona home i na manawa apau, nolaila aole loa oia e hele ana me ka pololi, oiai ua hana aku oe i mea nona e poina ole ai.

            O keia ka haawina hoopulapula oiaio, o ia hoi e holomua ekia mea mamua ae o na mea apau, nolaila i ka maa ana ma ia kulana e ha'i i ka hora ame ka manawa e moe ai, aole hele ma ke alanui e ku ai ma ke ano hoopihapiha, nolaila i ka lilo ana o na mea i a'oia i mea maa iaia, o ia no ka loaa ana iaia o ia mea he oiaio, ma kana mea e hana ai.

            E nana aku i ka lahui Kepani i ko lakou haalele ana i ko lakou aina aloha, he mau keiki opiopio loa kekahi, aole he ike i ka olelo, ua ike ka meakakau nei i kana mea e kakau nei, oiai au e noho hana ana ma Aiea ae nei, ma ke ano luna liilii, he hookahi haneri Kepani hou loa ame ka haawiia mai a eliam Kepani kahiko ua ike i ka olelo haole me Haaii i mea e kokua mai ai ia'u aole i piha hookahi hora ua kipakuia e a'u keia poe e hoi a olelo aku i ka lunanui o Aiea ua nui kona huhu a ku ana imua o'u me na olelo i piha me ka uwila.

            O ka'u wale no i olelo aku ai, ua makemake oe e hanaia na mea me ka maikai ame ka holopono o kana i olelo mai ai, ae, o ko'u makemake ia, in a o kou makemake ia, in a o kou makemamke ia, e nana mua oe i ka'u hana ana, a i kupono ole alaila kipaku oe ia'u.

            Nolaila me ko'u nana ole aku iaia, lalau na lima i ke kipikua a eli ma ka aoao o ke kumu kolu, a oku ae i ke aa, a pela aku ana e a'o ai i keia lahui a ka hupo nui wale, ke nana aku oe, pela me ka paila ana, e kuhikuhi ana au ia mau mea ame ke oki ana i mea e maikai ai, mamua o ke komo ana mai o ke kumapalau ame ka panee pohaku.

            Nolaila e lilo mua oe i mea ike i ke ano o ia mea he hoopulapula iloko o keia lahui i ke komo ana o na anoano au i waiho aku ai, e ike ana oe, aole au hana hou ana aku, oiai aia iloko o keia lahui kela manao hoopulapula no ke ake e ike, o ka mea i ikeia ua lanakila au maluna o ko'u manao iho, no ka mea ua oi aku mamua o ka mea a ka haku i makemake ai ame kana mau olelo ia'u, o oe wale no ka mea nana i hooku'i mai i ka'u lawelawe ana, oiai ua kahiko au maluna o keia hana, o oe eha no mahina makemake ae e a'o mai ia'u; ae aku au, no ka mea, ua loaa mai ka mahaloia, aliala o ko'u hai aku la no ia i ko'u kumu o ke kipaku ana i kela poe Kepani elima, o ia no ko lakou a'o ana e hana no elike me ka hiki ia lakou, a he nui aku.

            Nolaila aole loa au i wahio aku a loihi ke komo ana o ia anoano; no laila na ike oe i ka mua ame ka hope o ka'u hana, ke holomua nei keia poe ike ole i ka olelo, aka ke kuhikuji oe a ike i ka manao o ia mea, ua pau ae la no ia o kau hana, a ke ike nei oe ia'u e noho ana ilalo hoomaha, in a au e ike i kekahi e lohi ana kana hana ana e hookomoia ana oia mawaena o na kanaka elua eleu, ma ka hana, e ike auanei oe, e eleu pu ana oia, nolaila ke noi aku nei au i kou oluolu e hookuu mai oe ia'u, a e imi hou aku oe i pani ma ko'u wahi no ka mea e holo aku ana au i Amerika.

            Ua nui loa kona kahaha ame ka aua hou mai, aka aole i maliua aku, oiai ua hana aku au i mea hoopulapula ia ai ka noonoo i ia lahui, no ka mea i ko'u lilo ana i mea alakai e ike mua oe i ka mua ame ka hope.

            I ko'u hoopulapula ana e holo aku i na aina e aia mau ka manaolana e ulu ana no na mea a'u i iini ai e ike; nolaila mamuli o na kukakuka maikai ana a kaawale mai au no makahiki ekolu, a i ko'u hoi hou ana mai, ua hemo ka puka no'u i na manawa apau, a hoi hou i ka hana me kela manao e hoopulapula mau i na manawa apau.

            Nolaila e ka lahui e nana aku i ke ano o keia lahui, i ko lakou lawe ana mai ia manao, o ia ka hoopulapula, ke ike nei kakou no kakou iho, mai ko lakou hehi ana i ka lepo o ko kakou aina, o ka lakou i hana mua ai, o ia no ka hoopulapula ana, hoopulapula ma ka noho hui ana, hoopulapula ma ka hana mahiai ana, hoopulapula ma ka oihana lawai'a ana, hoopulapula ma na oihana like ole, hoopulapula ma ka ai pakiko ana.

            (Aole i pau)

 

HE PUOLO WAIMAKA ALOHA NO KUU KANE.

 

            Mr. Sol. Hanohano, Aloha oe:-E oluolu hoi oe no'u kauwahi kaawale o ka kaua hiwahiwa, no ka'u puolo waimaka aloha no kuu kane, a nana hoi e hii hele aku ma na welelau o ka honua ame na ilihualala o ka moana, i ike mai ai hoi na ohana, na kini makamaka ame na hoaloha o kuu kane, o Rev. S. W. Kekuewa ua hala, ua hele i ke alahele kokoolua ole; auwe hoi kuu kane e!

            E ka paia nala i ka hala o Kahuku e, ame na waiuolewa i Kalaeokahipa, aloha wale, ko olua ike hope ana iho la ka ia i ka'u mea i aloha ai i ka hoonoho kahu ekalesia o ua aina la i ka makani he ahamau a nalo iho la kona helehelena aole olua e ike hou ana iaia; auwe kuu kane aloha e!

            E Kawela e; a e Waialee hoi, no olua hoi kekahi aloha o'u e noho nei, na olua no i hii hele mai i kuu aloha, E hoohoalohaae ana au me Pupukea, i loaa ke kamaaina ka halekopa no kuu aloha e; aloha wale ke kahawai o Waimea a kaua no e haele la, e lawe la i ka ai lani no ko ka Haku poe ohua; auwe kuu kane e, kuu kane mai ka piina o Kehuohapuu, alaila huli ke Koolau huli o Waialua, o kuu aina aloha hoi o Waialua e.

            E aloha ae ana au i ka wai o Punanue, ia wai awiliwili pu no me ke kai, o ia wai hoi a maua e auau ai me kuu aloha; auwe hoi kuu kane e, kuu kane mai ka makani holo uha o Kekaha e, o ia kaha laoha a maua e pili ai ua pili no maua me kuu aloha i na la welawela o ke kau, ahiki mai no hoi ke kau o ke anu, anu pu no maua me kuu aloha e; auwe hoi kuu kane aloha e!

            He aloha ke kula o Lauhulu e waiho la, he aloha hei ka uka o Kawailoa, kahi a kaua e lawe ai i ka lamaku o ke ola. He aloha ka wai o Ukoa ame Lokoea, o ia mau lokoi'a kapu o na lii i ke au i hala aku la, aloha ke one nani o Maeaea, ame ka hokele o Haleiwa, o ia hale hookipa a ka malihini, he makana hiwahia hoi nau e Anahulu, ua ulu mai nei oe a pau pono, aohe a'u mea aloha ole olaila e noho nei; auwe kuu kane aloha e!

            Ua hanauia kuu kane ma luakaha, Nuuanu, mai ka puhaka mai o Uluihi (w) ame Kulua (k) i ka la 25 o Feberuari, 1842, a ua piha iaia na makahiki he 78 ame na la kou o kona hanu ana i na ea o keia ola honua ana.     

            Ua hoonaauaoia oia ma ke kula kiekie o Lahainaluna malalo hoi o ka noho kumupoo ana a Rev. E Bihopa ame C. B. Analu, a ia manawa hookahi no hoi e noho kumu ana no o Rev. M. Kuaea no ia kula, a i kona puka ana mai ia kula mai ua hoomakaukauia oia no ka oihana kahunapule malalo o Rev. B. W. Paleka, ka makuakane o ke kahu o ka Ekalesia o Kawaiahao mamua, ame ka Makua J. D. Palika, a ua poniia hoi i kahuna pule ma ka Luakini o Kawaihao, a mare ia hoi ia miss Miriama Kamali o Waiohinu, Kau.

            Ua hoounaia i Makale ma ke ano misionari malalo o ka Papa Hawaii, a mamuli o ka nawaliwali o ke ola kino o kana wahine, ua hoi mai la laua a noho ma Kohala Akau ahiki wale i ka manawa i waiho ai ka Makua Rev. Bona i ka hana ma ka Ekalesia o Kohala Akau, a ua noho kahu iho la oia no ia kihapai, no kekahi mau makahiki, a i ka wa'i hookahuliia ai ke aupuni o ka moiwahine, ua hoalalai kekahi mau manao like ole mawaena o kekahi poe hoahanau ame ke kahu, no ka mea, ua koho ke kahu ma ka aoao Repubalika, a ku ole hoi i ka makemake o kekahi poe hoahanau, a pela iho la oia i waiho aku ai i ka Ekalesia a noho iho la no oia ma ka oihana lawe leka, ame ka wiliki halepaahao no kolaila halehookolokolo, a ma ia mau oihana oia kahi i hana ai, a holo mai la kana wahine i Honolulu no ka hoomaha ana me na keiki no kekahi mau la, a mamuli no hoi o ka nawaliwali o ke ola kino o kana wahine ua holo mai la oia i Honolulu nei, no ka hui pu ana me ka wahine ame na keiki ahiki wale no i ka haalele ana mai o kana wahine aloha iaia.

            (Aole i pau.)

 

 

 

HE PANE LA D. HOOLAPA NO KA MEA E PILI ANA I KA LA I HANAUIA AI O IESU KRISTO.

 

            Mr. Sol. Hanohano, Aloha kaua:- Ma ka hoakaka manao o D. Hoolapa maloko o ka nupepa Aloha Aina, o ka pule i hala iho la, i ike iho ai au i kana mau wehewehe ana no na mea e pili ana i ko Iesu Kristo la pololei i hanauia mai ai e Maria, kona makuahine, a lilo i hoola no ko ke ae nei, ka poe apau e manaoio aku ana iaia a i malama hoi i kana mau kauoha; a e ku e mai ana hoi i ka poe apau e hai lalau ana i ka manao o kana mau mea apau i kauoha iho ai, e hana aku, aohe nae he ae o Daniela Hoolapa e hooko aku pela, no ka Ane-Kristo maoli, no o Hoolapia no keia inoa wale mai no ke kumu.

            Ua hoike mai o Hoolapa i ka mahae o ka ike o na olelo huli Baibala a ku a hoole i keia la 25 o Dekemaba me ka olelo iho he la wale no ia i hooholoia e ko ke ao nei mau nupuni hookohukohu, a olelo nui iho he poe aupuni Kristiano lakou me ka hoike pu mai o Hoolapa no ka hu'i iniki ili ka o ia mahina no Iesu i hanau ai, a o ka la 25 ka o ia mahina i hanauia ai ua keiki kameha'i nei a ke kanaka.

            Ma ko hoolapa aoao ua keha ae oia o kana mau hoakaka ana apau o ia wale no ka oiaio me ke kauoha puana mai i na haipule o ke Akua ola, e ku iho iluna o ia oiaio, a ke manao nei no nae hoi au he mea pno no ke hooko aku i keia la 23 i hoikea ae nei, oiai o ia ka la e hoomanaoia nei e ko ke ao apau, aole nae no ka oiaio maoli o keia la hanau o Iesu Kristo e hoomanao ia nei, aole loa, a aole no hoi keia he hoole ana me ka hoole Akua, a Ane-Kristo paha, aole loa!

            O keia la 25 o Dekemaba e hoomanao ia nei o keia kekahi o na kumuhana i hapai like ia mai ai oiai e noonooia ana ka Lapule oiaio e hoomana ai i ke Akua, na kekahi pohai i manao e hoala hou mai i ka hoomaopopo ana i ka mea oiaio e hoonee aku ai no ka hana a ke Akua imua oiai ka mana kakauha o ka Pope e emi hope ana ia wa, a mamuli o ka noonoo ana a kela pohai i manaoia ke hpoe haipule lakou ua hooholo iho lakou me ka lokahi, mamuli o ko Iesu Kristo alahouana mai ka make mai i ka la mua o ka hebedoma, a oia ka hoomanaoia ahiki i keia la, a o ia ka mea a Kumalae ma e huhu mai nei me ka olelo mai, aohe i pololei ka mea e hanaia nei, o ka lakou Lapule no ka pololei.

            Pela pu me keia la hanau, na ia pohai hookahi no i hooholo, elike me keia mau mea e ikeia nei i keia la 25, o ia ka la hanau o Iesu Kristo, oia ka hoomaopopoia o keia la ahiki i keia la, a Hoolapa e liki mai nei me na hoonohonoho palaueka ana, a i iho he oiaio kana.

            Peha la e oiaio ai kana he hana hiki anei ia'u ke uk aku a ku-e i ka mea oiaio a'u i a'o ia mai ai e ka makou kumu Kula Sabati ma Kaumakapili kahiko, aole o Kaumakapili i pau ai i ke ahi, aka o Kaumakapili mua aku_?

            O Laiana opio ka makou kumu Kula Sabati ia wa, a mamuli o ka ikaika o ke kanawai o ko makou halekula he hili ia he 25 laau i ka Poakahi ae ke hele ole i ke Kula Sabati, a i kekahi Lapule kaa pono ke Kalikimaka ma ia la, a ma ia la i wehewehe mai ai oia (Laiana) elike ae la me kela maluna alaila o keaha ka oiaio a'u e kokua aku ai; o kau olelo anei, a o ka Laiana anei?

            E Hoolapa malia nae paha i ulu mai keia hookelakela ia oe mamuli o ke a'o oiaio i loaa aku ia oe mai ia Hohonu Makanani aku e pili ana i keia la 25 ma ka hoole ana, aole o keia la 25 ka pololei o ko Iesu hanauia ana, aka o ka la 6 o Aperila, o ia ka la hanau oiaio o Iesu Kristo ea, a i ole i kekahi mea e aku paha?

            He mahalo ko'u a nui i kou huli baibala ana, huli nui maoli no oe, he keu aku a ka makalii liilii loa, ka no ia oe kau mau olelo. He a'o hewa, hookohukohu huli Baibala, paakikik kuhihewa, a ke hoopalahalaha loa aku nei i ka hoopunipuni, lilo ke a'o a na kahunapule kalawina makua i mea ole i kau hooio, ka poe na lakou i lawe mai ka olelo a ke Akua a kukulu, o ia no nae kau e kuha aku nei i ko lakou mau maka.

            Ua like no ka manna o ko makou mau alakai me ka manao o na alakai o na hoomana a pau he mau la wale no keia i hooholoia e ka poe haipule apau e pno e malamaia a o oe wale no e Hoolapa ia e hookeke nei, e oili aku mai keia honua a i honua e aku kou e noho ai hanohano no.

            Ke ku-e nae ka poe o ka Ekalesia o Iesu Kristo o ka Poe Hoano o na La Hope Nei, aole lakou he ku-e me ka manao e hoino aku i ka mea i hooholo lokahi ia, oiai he poe lakou e hele ana me ka malama i ko lakou mau kumu manaoio ponoi iho, a oiai e ku mai ana ke kumu manaoio 12 penei:

            Ke manaoio nei makou he mea pno ke noho malalo iho o na alii, na pereseidena, na lunahoomalu ame na lunakanawai me ka malama ana ame ka hooko ana i ke kanawai; nolaila aole o lakou ku-e, ke hana pu nei lakou me ka hauoli pu ana ma ia la ma na hana apau e kauohala aku ana, a he kumulaau Karisimaka no ka lakou.

            A o ka lakou la hanau maoli nae i a'oia akuai e ke poo nui o ka ekalesia naila i kukulu i ua ekalesia la, oia oi o Iosepa Kamika, ke kaula, o ia hoi ka la 6 o Aperila, o ia ka hoike ana a nui ia o ia la iloko o ko lakou ekalesia a he la haipule hoi a hoomana aku Iaia, o ia hoi ka mea e ikeia ai ka hele o na kaaahi a piha pono i hui pu ia me ko kuaaina mai no ka hele ana mai e houluulu ia lakou iho ma kahi i waeia no lakou a hoomana aku i ka mea nona ia la hanau, oia hoi o Iesu Kristo.

            O ko lakou akua ia o Iesu Kristo, oia ke poo o ka ekalesia, a ua kapaia ko lakou ekalesia ma keia inoa o Iesu Kristo, a o na hoahanau apau i manaoio a bapetizoia, ua kaa lakou malalo o ka malumalu o keia inoa a ke hele nei ko lakou lawelawe haipule ana malalo o ke kahua o ka hoikeana, mai ke Akua mai. a o ia ka mea i loaa ai ka lakou la i hanauia ai o Iesu Kristo, aole o ka ohikau e a'o hewa ai o ia ka mea e pono ai.

            O ka mea au i mea mai nei no ka hu'i iniki o ia mau la pela i maopopo ai ia oe, o ia ka mahina i hanaula ai he wau manao palaueka ia ou a'u no i hoike mua ae nei. Pehea ka hoi ka mahina o Aperila ia oe e ke kanaka nuli nui i ka Baibala, aole anei ia he mahina anu kupono i hanauia ai o Iesu Kristo ma Betelehema, oiai aole he wahi i hoikeia ma ka Baibala, o ua po la he po hu'i iniki ia (o ia hoi anuanu ino) aole loa, he mea anu no ka po, ua ike na mea apau i ke ano o ka po.

            Ke heluheluia ka pauku 1 ahiki i ka pauku 7 o Luka, mokuna 2, hanau @ Iesu Kristo, aole loa he wahi hu'i iniki, a mai ka pauku 8 aku hoi a ka 20, he poe kahu hipa i ke kula, oki loa no ka hu'i iniki, aia iho la mahea ka wahahe'e kahi i ho-a-a ai? E kokolo mai ana paha e haha i ka iwi hilo o hoka.

            Ma ka helu malama a ka poe Hebera ke kumu i loaa mai ai o Aberabama, Isaaka, a loaa mai ai o Iseraela, a hoopuehuia a koe o ka Iuda, a hoea mai o Iesu Kristo, aole loa e loaa ana o Ianuari, o ia ka mahina mua o ka makahiki, e lilo ai ka la 1 o Ianuari i kumu hooia no ko Iesu hanauia ana, e emi hope aku ai me he pakii la a loaa ka la 23 ole wale i mea a'o lalau nau e Hoolapa.

            Ma ka helu malama pololei ma ka helu Hecera o Anina, o ia o Nisana, o ia hoi o Aperila, o ia ka malama @ o Zina aku oia o Mei, o Sivana aku o ia o Iune, o Tamuza aku, o ia o Iulai, o Aba aku o ia o Augate, o Elula aku o ia o Sepatemaba, o Etamima o ia o Tiseri o ia o Okatoba, o Bula  o Novemaba, a o Kiseleu aku o ia hoi ko mahina kuhihewa au i liki mai ai o ia ka mahina hanau o Iesu, a i ka hiki ana i Tebeta, o ia hoi o Inauari, mahina umi o ka makahiki, mahea iho la kau pololei ana, oiai o Sebata ame Adara e kakali mai ana, oiai o Sebata ame a Adara e kakali mai ana i ko laua manawa, o ia hoi o Feberuari ame Maraki, e piha ai ka 12 o na mahina o ka makahiki?

            Nolaila o ko mahina au e hapaku'e mai nei, he mahina 10 ia o ka makahiki oiaio, a malia paha o ninau ia ae ke kumu i loa'a ai o Ianuari i mahina mua no ka makahiki no kela olelo hooholo no hoi a'u i ha'i mua ae nei, i hooholoia ai, a o ia ke kumu o ka loaa o kau ku ka liki me na wehewehe oehaa ana.

            Hooholo lakou a holo, loli ai o Ianuari i mahina mua mamuli o ka lilo o Dekemaba i mahina hope ma o ke ano he kau ua hope ia e loaa io ai kau hu'i iniki i hoike mai ai, aole nae ia o ke kau i hanauia ai, aka o ke kau. Ua o Aperila ame Mei ke kau i hanauia ai o Iesu Kristo.

            Maikai no nae hoi kau wahi hoopilipili ana no ka la 1 o Ianuari o ia ka 1 apau a i kapaia hoi he hapenuia, no ke kau kapakahi ia ana o ka papale o ke @lii o na 'lii me ka Haku o na Haku, ke kuhi nei la au no ka maalo ana aku o ka makahiki i pau a no ka la mua la hoi o ia makahiki hou i haouliia ai ia la o ia ka mea i kalua puaa ai na mea apau, eia ka nolaila, me ka mahalo a nui'i keia hoolaa'o ana au, huli Baibala i'o no.    

            No keia mahelehel ana mai nei au i na mahele o ko Iesu ola honua ana, maopopo loa kou hoka, oiai ua olelo mua ae nei oe mamua, o ka la i okipoepoeia ai o Iesu o ka la 1 ia o Ianuari a ia la no i kapaia ai kona inoa, a ua maopopo ia ia makou, a i kau mahelehale ana mai nei nae keia o ka hele ka ia a kaawale ana ka la o ko Iesu okipoepoe ia ana ame ka la o ke kaheaia ana o kona inoa, he hoike ana mai keia ua hemahema loa oe ua a'o hewa hoi a hoopalahalaha loa aku i kou hooio iho ma keia ano. 1. Kona (Iesu) la i hanau ai; 2 Kona (Lesu) la i okipoepoeia ai; 3, ka la i heaia ai kona (Iesu) ino amaanei la maopopo loa oe.

            O ko'u huli Baibala ana no na mea e pili ana no ko Iesu Kristo ola ana he elima no ia a penei na mahelehele ana. @, o ka la o ko Iesu hanauia ana; 2, o ka la o Kona mare wahine ana; 3, o ka la o kona make ana; 4, o ka la o Kona alahou ana mai, a o ka 5, o ia hoi ka la o Kona hoi ana i ka lani, a ma keia wahi i ike mua aku ai ia oe i kou mamao loa mai ka la mai a he aupuni anuanu kou a he mau anuu pololei ole elike me kau mau mea i mahelehele mai ai.

            Nolaila au i ike ai aole he kupono ke ku ana aku me oe a paio pili Baibala, oiai papa'u loa oe, aka ua ike aku nae au ia oe ma ka ohi hapuku ana i na ano opala like ole apau waiwai ole, o ia kau e noke mai ai, aka nana walke aku au a mamuli o kou mau manao hoonioni, ua ike au ua makemake oe e paneia aku, a o ia ka'u e olelo aku nei ia oe, ua like loa oe me Hamana i hana ai i ale'o kiekie me ka manao he ale'o ia e liia ai o Molekekekai, eia nae ahiki mai i ka pono o kona kahia-i ponoi ka i nana iluna o ua ale'o 1N.

            Nolaila ke hooki nei au maanei me ka makaukau mau me ka hoomaikai nui i ka lunahooponopono ame na keiki o ka papa'i.

            Owau mau no,

            C.K. KEALOHA.

NA KA UWILA E HOOHOLO I KA MOKU LAWE UKANA NUI

 

            Ua hoaoia mai nei ma ke kelepa mua loa a kekhi moku lawe ukana nui nona ka loa 440 kapuai a nona ke kaumaha he 11,868 tona, a ua ikeia ka holopono o ka hoohanaia ana o kona mau epaepa e ka uwila nona ka ikaika hoonee i like aku me ka ikaika hoonee o 3000 lio, a o kona inoa i kapaia aku ai o ka Eclipse.

            Ina i kapaia mai la kona inoa ka Electra in a ua kupono loa no ka mea, na ka uwila ia e hooholo aole na ka mahu elike me na moku e ae, he hana akamai o ke ano hou loa, aohe hoopiha ana i ka moku me ka lanahu, o ka wai wale no ka mea lawe, aohe no hoi he mau puka uwahi e like me na moku o ke ano kahiko.

            He moku queia i kapiliia mai la i hoohalikeia aku me kekahi o na moku kaua a Amerika e holo mai nei i keia la oia ka new Mexico, a ke kapiliia mai la no hoi he mokukaua hou i kapaia ke California ma ka pa kapilimoku o ka Mokupuni Miaea na ka uwila ana no ia hooholo, e like me ko ka New Mexico nui keia loli e pili ana i ka hana ana i na moku o keia au hou. O ka mokukaua pilikua nona i hanaia i he mau mahina kakaikahi i hala aku a o ka mokukaua nui loa hoi o na mokukaua a pau oia ka montana, na ka uwila ana ia e hooholo. O ka mokuakaua New Mexico i hoolakoia ai me ka uwila ua oi aku ia, wahi a na enekinia na lakou i hana, o ka mamaholo, i oi aku i ko na mokuakaua e ae a pau ke hookukuia aole oia wale, ma ka pakiko i kona mau hoolilo ua oi aku no ia mamua o na mokukaua e ae e hooholoia aua me ka lanahu, a ua hoike ae na enekinia aole e lilo ana i mea hookahaha i ka naau o kekahi poe ke lilo ka uwila i mea paahana no ka holoholo ana i na moku ma keia mua aku. Ma keia wahi i pololei ai ka mea i palapalaia, "He mea nani i ke Akua ka huna ana i kekahi mea, a he mea @@@@ @@ i ke kanaka me kona akamai a neiau nui, ka huli aku i na mea pohiihi i hunaia."

 

            [PLACE PICTURE HERE]

 

"MA KA AEKAI MA WAIKIKI"

            Ua olelo ae o Booster ke paani nei na bana apuni o Amerika. I ko lakou wa e paani ole ai kaa aku la i ka Moana ka paani ana.

            He mele nani, ke kumukuai emi o ka makou mau lole na ko Honolulu nei poe. Aohe au kakali ana aku, oiai e loaa ana na lole maikai loa me na kumukuai oluolu ma keia halekuai.

            NA KUKA UA-NA KUKA KOLOKA.

HEMO MA NA AHIAHI

The Model Clothiers

"Ka Halekuai Hoemi Hoolilo."

1139-ALANUI PAPU-1141

 

KUU MAMA ALOHA, MRS. LILIA KAMALA, UA HALA.

 

            Ka Lunahooponopono o ka nupepa Kuokoa, Aloha oe:- E oluolu mai hoi kou ahonui ame kou lokomaikai i ke kahi rumi o kau Kilohana, oiai he puolo waimaka ka'u no kuu mama Lilia kalama, he haawe kaumaha a kanikau no kuumea aloha he makua, i ike mai ai na kini, ka ohana, na makamaka e noho mai la mai ka la puka ma Kumukahi, a ke welona i ka mole o Lehua.

            Ma ke awakea, hora 12:30 o ka Lapule, la 5 o Dekemaba, i kipa mai ai ka anela aloha ole o ka make, ma ko maua home m a Waiakea Homestead, a lawe aku la i ka hanu ola o kuu mama aloha lilia Kalama, a upo'i iho la na lihilihi maka, a moe aku la no ka manawa mau loa, a ko ae la ka olelo a ka Palapala Hemolele, a hoi aku ka lepo no ka lepo, a hoi aku ka uhane me ke Akua, ka mea nana i hana mai; a waiho iho la ia makou kana poe keiki, na moopuna, ka ohana e noho aku me ka hoomanao poina ole no kuu mama hele loa.

            Ua hanauia kuu mama ma Keaau, Puna, i ka mahina o Iulai, la 4, 1874, mai ka puhaka mai o Kaaua, kona makuahine ame Keawe makalio, kona makuakane.  

            Ua piha iaia na makahiki he 46 ame na mahina kou, o kona hanu ana i na ea oluolu o keia ao nei. Ua hoonaauao ia oia ma ke kula o Hilo nei ame Papaikou, a he makuahine oluolu, heahea a hookipa i na makamaka, na hoaloha ame ka ohana apau e kipa mai ana i ko maua home nei.

            Ua piha iaia na makahiki he 46 ame na mahina kou, o kona hanu ana i na ea oluolu o keia ao nei. Ua hoonaauaoia oia ma ke kula o Hilo nei ame Papaikou, a he makuahine oluolu, heahea a hookipa i na makamaka, na hoaloha ame ka ohana apau e kipa mai ana i ko maua home nei.

            Ua mare aku oia i kana kane mua oia o John Loa, a loaa mai makou kana poe keiki. He eono ko makou nui, hala mua elua koe makoku eha e ola nei, oia o Lilia Haikaa, Julia Kaupiko, John Loa Jr., George Loa, o makou na keiki e ola nei; kaawale ko makou mama mai ko makou papa mai; noho hou iho oia i ke kane elua, oia o Peleumoku na ka make i hookaawale hou ia laua; a noho hou iho kuu mama i ke kane ekolu, oia o Kaailau, make no ia kane, noho hou iho no me ia kane eha, oia o Kaono, make no ia kane ana, a mahope noho hou iho no me ia kane, oia o Moke Kalama, loiji no ko laua noho pu ana a make aku la ke kane, a o kuu-mama aku la no mahope o lakou; no ka wili mau o ka eha i kuu mama, o ia ka mea nana i hoonawaliwali koke mai iaia, a haalele iho la ia makou i kana poe keiki makua ole mahope nei, a uew kumakena aku no ko makou mama hele loa.

            He hoahanau oia no ka ekalesia o Auwaiolimu ame Kukuau nei, a he lima kokua no hoi iloko o ka ke Akua hana, a moe wale aku la no oia.

            Ke haawi aku nei au i ka hoomaikai a nui loa i ka hui Kaahumanu i kona malama ana i kuu mama iloko o kona mau la o ka pilikia, a peia pu ma na hoaloha ame na makamaka i akoakoa mai me makou ka ohana, i ke anaina haipule a ko makou kahu, ma ko maua home, a hoomoe aku la ma ka pa ilina o Kaahumanu, a moe aku la no ka wa mau loa. Aole oia e hoi hou mai ana i o'u nei, aka, owau ke hele aku i on a la.

            Me ka malu mai ke Akua mai, ke hooki nei au me ke aloha.

                        Owau iho no me ka luuluu,

                                                MRS. JULIA A. KAUPIKO.

            WOODLAND. CAL., DEC. 22.-Ua hoikeia mai e L.R. Pierce ka pii mahuahua ae o na hanau mawaena o na Kepani maloko o ke Kalana o Yolo. Iloko o ua la 120 i hala, ua hoikeia ae e pakenakena o na hanau maloko o ke kalana he mau Kepani. Mailoko ae o-84 i hoopaaia maloko o ka buke maloko o keia manawa he 21 mau Kepaai, 3 Italia, 1 Paele, 1 Paniolo, 1 Pake ame 1 Pukiki.