Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 47, 19 Nowemapa 1920 — Page 6
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
laa paha uo ka hoi mua o Pole iloko o ka hale, ma kela wa @ mea aku ai o Pilipo Daika, a i ole, hoomai aku uo paha ua kamaka nei i ka hele ana imua, me ke ku ole mai e kainailio pa me Pole in a ua kaokao loa ke ano o ko Leola noho ana aku mai ke ano@ae, e ikeia aku ana, ma ka nee ana o keia @oolelo
I ka hoea ana mai o ka lio o Pilipo Daika no ka puka-pa kaohi mai la o Pilipo i kona lio, a wehe ae la no hoi i kona papal, me ke aloha ana mai ia Pole, a pane mai la:
"e nanea ana ka paha oe e Pole i ke konane o ka inahina ea" wahi ana me ka minakak ma kona mai papaline.
"O oe paha ka ʻ u e olelo aku e Pilipo Daika i kou hele i ka holoholo po mahina!" i pane aku ai no hoi o Pole. "i ka pana aka. he po keia no na mea apau i haalele aku ai i ko lakou mau home, no ka makaikai ana i ke konane o ka mahina"
"Owai eia põe au e olelo mai nei, i ka holoholo po mahina" wahi a Pilipo me ke kahaha no ke ano o ka Pole mau olelo laia
"O oe @o hoi o Pilipo Daika, a o Kikila Kinikele, me kekahi p@ e ae he nui a ʻ u ike ai i keai ahiahi"
"A laila i koi wahi mai nei ka paha o Kikila Kinikele ea?"
"Ae. iko ʻ u hale mai nei oia i keia ahiahi, a inu ti, iho nei, @mua o ka haalele ana mai ia ʻ u."
"He kei aku maoli no kela a ke keonimana eleu. He mau hora wale ʻ ae nei no i hala, oia ka mea nana i hoopakele i ke ola o ka Haku Baumona, eia mai nei ka me oe oia kahi ʻ i inu ti ai."
"Ua maopopo mua ia ʻ u, ka hoopakele ana o Kikila i ka Haku Paumona, aole au mean e hoike hou mai ai ia ʻ u no kela hana."
"Pela i ʻ o ka ohi! O oe anei e Pole, ka hoa ohumuhumu o Pakila ma na meahuna apau?"
"aloe o ʻ u makemake e kamailio mai oe i na olelo kohu ole o kena ano e Pilipo Daika."
"O ke ano ia o ka mea pono e hana aku ai e Pole, ma ka po mahina konane elike me keia; alaila ma kou home i ʻ o anei o Kikila i inu ti pu ai me oe?" me ka hookuu ana aku o Pilipo i na kaula kaohi o kona lio, a noho hookapakahi ae la me ka hulki pono ana aku imua o Pole.
"heaha auanei ka pilikia, in a e hele mai o Kikila e inu tima ko ʻ u home nei?"
"Ua kamaaina au i ko Kikila ano, he keonimana oia, e mahalo ana i ʻ na mea apau e maalo ae ana imua o kona alo, me he mea la ua like wale no ka eleele me ke keokeo iaia."
"ke manzo nei au, ua hu loa aku ke ano o kau mau olelo mawaho o ke kaha kupono, heaha iho la ka manao o kena mai olelo au e kamailio mai nei?"
"Eia no ka mea oiaio loa; he kanaka o Kikila. i makaukau mai e pahele i ka noonoo o na wahine u ʻ i apau. e hoohihi aku iaia. Ma Ka ʻ u mau mea i lohe wahine u ʻ i apau. e hoohihi aku iaia. Ma ka ʻ u mau mea i lohe noha, in a oia e haulehia ana i ke aloha me kekahu wahine huapala, aole malila iho la pau kone makemake, aka e pahele hou aku ana no oia i ka noonoo, o ia wahine u ʻ i hou aku; a in a ua pohihihi oe e POle, i ka manao maoli o ka ʻ u mau olelo ea, eia no ia ua hiki iaia ke aloha aku iaMiss leola Dale, a iloko o ia manawa hookahi e hoae mai ana no oia e lilo aku oe i ipo aloha nana."
"alila, ke hoopipili nei anei o Kikila me Miss dale ea?" wahi a Pole, me ka hoike okoa ana mai o kona mau maka i ka piha o kona noonoo me ka lili, ao i kana i pane mai ai:
"Aole loa o ʻ u hoi hoi iki ia Miss dale , ua hele loa au a piha i ka hoowahawah iaia."
"E kuhihewa ana ka hoi au, owau wale no la ka mea i loaa kela noonoo hoowahawaha, eai ka o oe no kekahi e Pole, ua hoopiha mai oe ia ʻ u me ka hauoli loa, ma o ke kulike ana okou noonoo me ko ʻ u." i pane aku ai o Pilipo Daika ma ke ano hoopunipuni, no ka pulapu ana aku ia Pole, e lilo mai i meapaahana malalo o kona mana.
"Ke hookahaha loa mai nei oe ia ʻ u e Pilipo Diaka, no ka mea ua maopopo ia ʻ u a i ka poe no hoi apau e noho nei ma keia wahi, o oe hookahi ke kanaka opio, e hoopipili nei ia Miss dale: e ike mau ia ana oe ma ka aoao o kela kaikamahine, eia nae. ke olelo mai nei oe, i ka nui o kou hoowahawaha iaia."
"in a hoi paha no kou ae mai, ma kou aoaoa aku au e pili ai heaha auanei hoi ka ʻ u e hoopilipili wale aku ai me Miss dale."
"Pehea, ua mahalo anei oe i ko Miss dale mau ano?"
"Aole o ʻ u mahalo iaia, a oki loa aku ke komohia ana o ka hoohihi i loko o ʻ u nona. Heaha ia mea he wahine u ʻ i ia ʻ u, ke manao au e lawe mai a pili ma kuu aoao, o kekahi ia o na hana pokole loa. Ina nei no ko ʻ u hele i Ladana, malaila e loaa ai ia ʻ i na wahine huapala, he oi pakele loa aku imua o Miss dale, us ʻ ike no oe e Pole i ka manao o ka ʻ u mea e hoakaka aku nei imua ou."
"aohe i maopopo ia ʻ i kau mea e kamailio mai nei e Pilipo Daika!" wahi a Pole me ka hookokoe ana iho o kana nana ana mai.
"He oiaio ka ʻ u mea e kamailio aku nei ia oe e POle. O oe kekahi o na kaikamahine huapala in a nei no kou hoea ma Ladana, e lilo ana oe i moiwahine, noloko o ke keena hulahula o kela kulanakauliale, kahi e pili mai ai na kanaka opio o ke kulana hanohano ma kou aoao."
"Aole o ʻ u makemake e hoolohe aku i kena ano olelo au e Pilipo. no ka mea he ku maoli no i ka hoohenehene mai ia ʻ u."
"aole paha keia he hoohenehen aku ia oe e Pole, o ka mea oiaio maoli no keia. O ladana maoli no kahi kupono noi e Pole e noho ai, aole i waena o na kanaka palau, me ka poe moa lepo. Ina nei no kou hoea ma Ladan, e lilo ana oe i moiwahine, aole hoi i kaikamahine, na kekahi kanaka hana elike mejou makuakane."
"He kei oe a ke kanak hoopunipuni!" wahi a Pole, oiai no nae ua lilo na mea a Pilipo Daika e pahele aku nei i kona noonoo, i mau mea na ua kaikamahine nei e hialaai mai la, oiai ua makemake maoli no o Pole e hoea oia i ladana, a eike i kolaila mau luhiehu, na mea ana i lohe wale ai, a i moeuhane mai ai hoi, no ia mau mea.
"Ke kapa mai nei hoi paha oe e Pole ia ʻ u i ka hoopunipuni, i kou hoea ole i Ladana, aka nou iho kou noho pouliuli." alaila hoololi koke ae la o Pilipo i ke ano o kana mea e kamailio aku ai. Oiai ke ike aku la oia, aohe wahi mea a puni mai o Pole iaia. "me oe i ʻ o nae paha o Kikila i inu ti ai i keia ahiahi iho nei ea?"
"Ae, i keaha la? Oia kekahi o na keonimana oiaio la, a o na huaolelo mai kona waha mai. he mau olelo oiaio wale no, na kekahi keonimana, aole elike me kau mau olelo hoopunupuni!"
"Ea, mai pai loa mai hoi oe i ko Kikia ano, o lili aku auanei au i kela kanaka, no kou lilo aku iaia!" wahi a Pilipo me ka hookokoe ana iho ʻ o kona mau maka.
"O oe kekahi o na kanaka hoopunipuni e Pilipo, no ka mea, o ka poe apau i kamaina loa i kou mau ano, ua olelo ae lakou, o oe ke kanaka hookahi i hanauia mai e ka wahine i pele ia mea he puuwai."
"ea, o keia ka manawa mu aloa a ʻ u i lohe ai i kekahi mea o keia ano; aka nae in a ua kapa mai lakou ia ʻ u i ke kanaka puuwai ole, o ke kumu no ea, ua lilo mua kuu puuwai ia oe e Pole."
Aole e hiki ia Pole ke uumi iho i kona akaka, i lohe ana mai i kela mau olelo a Pilipo, eia nae, ua hele a pii ka ula o na papalina o ua kaikamahine nei, no kona oleloia ana aku ua lilo mua ka puuwai o Pilipo iaia."
"He keu no paha kou piha maalea, me ka hoopunipuni e Pilipo! Me ko ike no ka aole he wahi lihi hoihoi iki i loko o ʻ u nou. o kou kapa mai nei no ia, ua lilo kou puuwai ia ʻ u Pehea ka pahee o ka ʻ u mau olelo? O watt kekkahi o na kanaka lolo i ke kamailio. ua ike no oe e POle; aole e like mai i na olelo waimeli, e hiki ole ia ʻ u ke kamailio aku imua ou. i na mea e umeia mai ai kou manao hoohihi."
Aole o Pole i pane mai. no ka mea ua hele maoli no oia a piha i ka hoouauakiuki, ia Pilipo, eia nae aole on a ku a hele mai kela kanaka aku, aka ke ku malie la no oia, a ia wa i hoololi ae ai o Pilipo i ke ano o kana mea e kamailio hou aku ai, ma ka i ana aku:
"Pehea. he makemake no nae paha oe e holo no Ladana ea?"
Puiwa hikilele ae la ua o Pole, i ka lohe ana mai i kela mau olelo, me kona hilinai ana aku i ka pou o ka puka-pa, ke hoike okoa mai la hoi kona helehelena, i kona hele a makemake loa e hoea no kela kulanakauhale, no ka mea he moeahane mau ʻ ia iloko o na la apau o kona ola ana e ike ia Ladana, a ke hoomaopopo aku la apau o kona ola ana e ike ia Ladana, a ke hoomaopopo aku la o Pilipo Daika, e hei ana ka i ʻ a iloko o kanaupena, aole no nae he pane mai, ia wa i kuu hou aku ai o Pilipo i kaua palu:
"I hakalia wale no i kou ae mai, ua hiki ia ʻ u ke hoouna aku ia oe no Ladana, i ka manawa pokole loa, ilaila auanei e ike iho ai oe, aole au i kamailio aku i kekahi mea hoopunipuni, aka he oiaio wale uo." alaila hoomaka aku la ua o Pilipo e kamailio me ka eo liilii. e kahakaha aku ana i na hiona i Ladana imua o Pole.
He hoolohe wale no ka Pole hana, ma kona aoao, i ka hua ʻ i pau aki o ua kauaka epa nei, i kana mau mea apau i ike ai no kela kaulanakauhale, a i ka piha ana o ka hora hookahi, o kona haawi mai la no ia i kona aloha poeleele ia Pole, a hoomau aku la i kona alahele ma ke alanui ololi.
I ka mamao loa ana aku o ua kanaka nei, ua noke okoa ae la oia i ka akaaka me ka leo nui, mamuli o kona ike ana. ua puni maoli o Pole iaia, a ua komo aku hoi ka hoohihi i ua kaikamhine nei e ike ia Ladana.
MOKUNA XII
Ma ke kakahiaka o kekahi la ae, ma hope iho o ka pau ana o ka paina awakea, hoi aku la o Leola ma ka puka aniani o kona rumi, e noho ai, aia hoi kekahi buke moolelo ke paa la iloko o kona mau lima, o ka mea apiki nae, aole e hiki iaiai ke heluhelu i kela buke, no ka mea e kau mau mai ana imua o kona mau maka na hoomanao ana no na hana aku o ka la i hala.
No Mrs. Wekela hoi, aia oia me ka wahine malamahale, ke kukakuka la, a ke hoolala la. uo kekahi paina e malamaia ana ma ke Kakela Lome, ma ia po iho, o keia hoi ka paina mua loa a Leola i haawi ae ai maloko i kona home, me ke kono ana aku i ka poe apau na lakou na anaina kono, a ia nei i hele aku ai e makaikai.
O na mea a ua o Leola e nonoo la, i hiki ole ai iaia ke heluhelu aku i kana buke moolelo, o ia no kona halawai malihini ana me ka Haku Baumona, pela hoi me Cecile Kanahope, mailaila ae ka auwana ana o kona noonoo ahiki ia Pilipo Daika.
No ka manawa mua loa, akahi no a kaupaona pono o Leola i ko Pilipo ano, ke ike maoli iho la no oia i ka manao nui o ko Pilipo ano, ke ike maoli iho la no oia i ka manao nui o ko Pilipo hoopipili mau aku iaia, no ka mea ma na olelo a kela kanaka, kana mau hana, aole o Leola i hoohewahewa aku, ua makemake maoli mai no kela kanaka opio e lilo oia nei i wahine nana, a o ia ka ua o Leola i olelo okoa iho ai i loko on a, aole loa he wahi lihi hoihoi on a no Pilipo, no ka mea ua kaokao ae kona mau ano apau, mai na kanaka opio e ae, i like aku ke kulana me kona.
He hookahi mea hiki ole i ua o Leola ke maopopo. Ma kana mau wahi apau, e hele