Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 42, 15 ʻOkakopa 1920 — MAHEA OE E KOHO AI MA KA NINAU BONA? [ARTICLE]

MAHEA OE E KOHO AI MA KA NINAU BONA?

lua i makemake na makaainana e noho nei ma ka Mokupuni o Oahu .e palekana mai kekahi mau poino mai. e pahola mai ana, ma o ka ma'i ahulau la ma keia mua aku : a e iini ana hoi me na manao makee, no ka lilo o ke kulanakauhale o Honolulu, i kulanakauhale maemae. e haaheo ai ka manao o ka poe apau e noho ana maloko olaila. alaila e koho ma ka hoao ae, ke hoea mai i ka la 2 ae nei o Novemaba, maluna o ka ninau bona kulanakauhale. e waihoia ana na na makaainana koho baloka e hooholo mai. E kapae loa ae i na hana kalaiaina, mai ka hoohuikau wale ana me ka ninau bona aie, o keia kekahi mea i kuhihewa ai na mana koho. ma ka manawa mua loa. i waihoia mai ai na lakou e hooholo aku i ka ninau bona aie kulanakauhale, he mau makahiki ae nei i hala : no ka manao, e holo aku na mahaloia maluna o kekahi aoao kalaiaina, a e ahewaia aku hoi kekahi aoao: oiai nae. o ka mea oiaio loa, he mau bona aie ia i manaoia. ina nei no ka hooholoia. e hooiiloia aku ana. no kekahi mau hana, e pomaikai ai na makaainana. I ka nana aku, ua noho pouliuli maoli no ka hapanui o na mana koho, maluna o keia ninau bona ; e pono ai e loaa aku na hoomalamalama ana ia lakou, iloko o keia mau pule kakaikahi e nee aku nei a hoea i ka la koho baloka, i maopopo ai ia lakou ka waiwai ame ka pomaikai o ka hoopuka ana aku i na bona aie : a e koho ai hoi ma ka aoao ae. Ma keia ninau bona kulanakauhale i hooholoia e ka papa o na lunakiai e waiho aku imua o na mana koho baloka. no ka hooholo ana mai, a ku-e ana mai paha e koi ana ia. e hoopuka aku ke aupuni kulanakauhale i na bona aie. i hiki aku ka huina i ke kanaono kaukani dala : a e hooliloia aku ia mau dala no ka hoolako ana i na apana o Waikiki ame Kalihi me na paipu lawe meaino : o ia hoi, i kanalima kaukani dala no Waikiki. a i umi kaukani dala no Kalihi. I ka nana aku. he mahele uuku wale no o na makaainana koho bloka i loaa maoli aku ka ike ame ka hoomaopopo ana. no ka waiwai ame ka pomaikai, o ka hoolako ana aku i kela mau apana me na paipu lawe meaino : o ka hapanui, o ka mea mua loa e oili ae ana iloko o ko lakou noonoo, aole he waiwai o ke kakoo ana aku i kela hana. no ke kumu, o na apana wale no e hoomoeia aku ana na paipu lawe meaino ke hoopomaikaiia. ame ka poe e noho ana maloko olaila : oiai nae. o ka mea oiaio loa ; e hoopomaikai pu ia ana ka lehulehu o ka poe apau e noho ana ma Oahu nei a mawaho aku o keia mokupuni ; ma o ke kaawale ana aku o na meaino e lilo ai i mau kumu e hoopilikia mai ai i ke ola o ka lehulehu. O kekahi o na kumu ku-e i hoalaia mai e ka poe ma ka aoao makemake ole i keia ninau bona aie, o ia no ka ili iho maluna o na makaainana ke ko'iko'i o ka uku ana aku i na uku pakeneka. no na dala e aieia aku ana : a makou nae e hoomaopopo nei, he mau ku-e ana mai ia malalo o ke kuhihewa : ke hookukuia ae, me na pomaikai nui e loaa mai ana, ina nei no ka holo o ka bona aie : ma o ka hoopakeleia ana ae o na ola makamae. ka mea hiki ole ke loaa me na dala mahuahua. a kela ame keia e auamo ai. ke hoea i'o mai ka poino. O na ahahui hoeueu apau o keia kulanakauhale, ua haawi ae lakou i na kakoo ana no keia ninau bona, pela na luna oihana kulanakauhale me teritore, ma ke ano o ka ninau sua, kekahi mea ano nui loa, e pono

e loaa i na apana o Waikiki ame Kalihi ; o kakou kekahi e na mana koho, e lokahi aku me kela manao, no ka mea aole no ka pomaikai pilikahi iho o kela mau ahahui. ame na luna oihana o ke aupuni, ke kumu o ko lakou kakoo ana mai .aka. no ka makee ana aku no ia i ka palekana o na makaainana lehulehu, a no ke kulana maemae e holomua o Honolulu nei.

O oukou e na moho e holo nei no ko kakou ahaolelo kuloko. ame ka ahaolelo lahui, kekahi poe kupono lua. e haawi i manawa uuku. ma ka oukou mau haiolelo kalaiaina. no ka hoonaauao pono ana aku i ua mana koho. maluna o keia ninau bona aie ; e hoomalamalama ana hoi ia lakou, ma ka hoikeike ana aku i na kumu maikai apau e hoauheeia aku ai ko lakou mau pohihihi ma keia ninau ko'iko'i i kukuluia mai imua o kakou.

Ke kakoo nei keia pepa i ka ninau bona aie. mamuli o kona manaoio ana. ua kaa aku ka palekana ame ka holomua o keia kulanakauhale maluna o ka holo o ka bona aie. aole nae e hiki i ke Kuokoa keia hana ke auamo hookahi, pela ia e kono aku nei i kela ame keia makaainana koho baloka noonoo akea a kaulike. e kokua pu mai ma ka hoike ana aku imua o ka poe i noho pouliuli: e haawi i ka lakou koho ana ma ka aoao e ae ana i ka hoopukaia aku o na bona kulanakauhale.