Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 40, 1 ʻOkakopa 1920 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

 

 

MOOLELO O KA AHAHUI KULA SABATI AHAHUINA O NA KULA SABATI O OAHU, KAU O OKATOBA , 1919.

 

            @ Helu 1, Poakolu. Oct. 1.

            @ ka halawai hana o ka Ahahui @ Sabati o na Kula Sabati o ka @ Oahu ma ka luakini o Liliuokalan, Waialua, ma ka Poakolu, @ 1919, hora 1:30 p.m.

            @ hiki ole ana mai o ka Lunahoo@ O. P. Cox na lawe ka Hope Lunahoomalu @ Wm. Kamau i ka noho a hoo@ na hana ma ka himeni 171, L. @ a ka hope lunahoomalu. @ lunahoomalu i hoolaha @ kakauolelo e hoomaopopo i @ keia aha ma ke kahea inoa @ namaka ana penei:

            @ hope peresidena o @ : O. P. Cox, lunahoomalu o @ Rev. W. Kamau, hope lunahoo@ H. S. Kaieo. kakauolelo; S. H. @ : Rev. S. K. Kamaiopili. hos; @ Keller. kakauleia Hawaii; Rev. @. kakauleia Haole; Rev. J. @ kakauleta Iapana.

            Kaha Kula Nui ame na hope—F. H. @ Kaieo. Oahu, Sam Kauka ame Sam @ K. Kahele, na hope.

            @ ke hoenea o na Kula Sabati—Or @ moahoomalu. Sam Kaaka ame @ aloha Kaieo, na lala.

            @ Kahu Kula Sabati Apana ame na @ Ida MacDonald. K. K. S. o @ aole i hiki mai, J. E. Ke@; Miss Isabel Namauu, K. K. @ makapili. aole ihiki mai, Mrs. @ apili, elele; Sam Kauka, K. K. @ me Moanalua. Mrs. Julia @ : Js. Kapena, hope K. @ . Mrs. Kilipohe Smith, elela; @ Kapeia, hope K. K. S. o Wai@ Ane Palaa, elele: Manuel @ K. K. S. o Pohaialoha, aole i @ E. B. Keala. elel; Peter An@ K. K. S. o Makua, Mrs. @ Andrews elele: J. K Kauwahu; @ K. K. S. o Wailua, Mrs. Emma @; Mrs. Leialoha Kaleo, K. K. @ . Mrs. Hanah Thornton, @ S. K. Kahele. K. K. S. o Hauula; @ Kauhi, elele: E. K. Aukai, @ Waikane, aole i hiki mai, Mrs. @ maka elele: Mrs. Kealoha Da@ K. K. S. o Kan@one. Mrs. Maraea @ elele me na iaia o ka Aha Ma@ iaia o keia aha, a o na hoa oia @ iaia o ka Ahahui C. E. ame ka @ e ae.

            @ ka heluhelu ana i ka moolelo @ awai hana o ka la hana 2 o ke@ Aperila, 1919, a ma ke noi a J. K. @ hilinaiia ka moolelo o keia aha @ ana kakauolelo ka, na apono ia. @ kau ha a ka hope lunahoomalu @ aluia a ke kakauolelo na komite @ ka aha, elike me ia malalo nei: @ hoike Kahu Kula Sabati Nui @ H. K. Poepoa, J. E. Kahoa ame @ aloha Kaieo.

            @ hoike papahelu a ua Kahu @ Apana, J. K. Kauwalu, J. @ ame Mrs. Ane Pulaa.

            @ Hoike o na Elele—Samule K. @ Mrs. R. Kapela ame Mrs. Kea@

            @ o na Palapala ame na Hana @ W. K. Poai. J. K Lota ame J. @

            @ pa’i—Kakauolelo o keia aha, @ i ame P. D. Kellett.

            @ Hoalohaloha—J. K. Paele, S. @ K. kuewa ame P. K. Kapanookalani @ oneeia na hana imua ma ke kahea @ ka hoike a ke K. K. S. Nui.

            @ H. S. Kaleo i kana hoike a @ ke komite.

            @ H. K. Poepoe i noi mai he mea @ keia aha e apono loa i ka hoike @ K. K. S. Nui elike me ia i helu@ kokaaia a ma ka ninau ana @ loa ia ka hoike.

            @ B. Keala he noi, o na hoike @ ame elele kino ole, e waiho ia @ elike i ke komite; aponoia.

            @ na hana imua no ka hoike a @ K. S. Apana ame na elele.

            @ Sam Kauka i ko Kalihi ame Mo @ J. Kapena i ko Ewa; na Mrs. @ Kapaia i ka Waianae; na Peter @ ko Makua; na S. K Kahele @ na Mrs. Kealoha Davis i @ waihoia na hoike maluna @ ame na hoike kino ole @ . Kaumakapili. Waialua@

            @ ka hoike a na elele o na K. @ Kekoa i ko Kawaiahae; @ M. K. Hoapili i ko Kaumaka@ Mrs Julia Kalaiwaa i ko Ka@ Moanalua: na Mrs. Kiiipohe @ ko Ewa; na Ane Pulaa i ko @ ana E. B. Keala i ko Pohaialo @ Mrs. Peter Andrews i ko Ma@ Mrs. Emma Cox i ko Waialua; @ Mrs. Hannah thornton i ko Kahuku; @ Mrs. Ane Kamaka i ko Waikane; na @ Mrs. Mara@ Corney i ko Kaneohe, a @ na hoike i ke komite.

            @ ke komite hoeneu o na K. S. @ aole ka lunahomalu o ia ko @ ma ke noi a Mrs. Leialoha Ka@ paeia na rula: aponoia. Nana @ waha mai i kekahi mau mea @ eia ma ke ano he lala no ia @

O ke komite o na hanahou i waiho @ hoike no na kumuhana na keia @ penei:

 

Na Lunahoomalu, Rev. Wm. Kamau,

Me ka haahaa :--O kou komite no na @ o keia aha, ke waiho aku nei @ no ia hana penei:

            @ K. hoomaopopo ana i na pepa @ a na kahu K. S. Apana. @ K@aihuakai a na K. S. i ka piha @ haneri makahiki o ka pono i @ 1920.

            @ Ke hoike K. S. Hui ma ka Aha @ kau o Aperila, 1920.

            @ hoouna mua ia ka hoike papa. @ pa Kahu K. S. Apana i ka luna @ o na komite o na hoike papa@ kaukau e ka hoike papahelu a @ i keia aha.

            @ K ola o ka Aha Paeaina e hiki @ i Aperila, 1920.

            W. K POAI, J. K. LOTA, Komite. @ Ma ke nei a H. K. Poepoe e aponoia @ a ke komite a e lilo ia i hana @ aha, ma ka noonoo pakahi ana ia @ hooaoloia pela.

            @ Ku hoomaopopo ana i @ pa ihakahaka a na Kahu Kula @ Apana.

            @ Ma ke noi a H. K. Poepoe na ka ka@ no e hooiako ae i na Kula Sabati i nele.

            @ hana 2. Ke ka ihuaka’i a na K. @ piha ana o 100 makahiki o ka @ Aperila, 1920.

            @ noi a H. K. Poepoe, ua hoohoo@ a @ kohoia o O. P. cox i Hamuku @ ma ka aoao o ka Mokupuni o Oahu ma ka aahu keokeo o na kane na @ ame na keiki, ame ka lei @ ma ka a-i.

            Kumuhana 3. Ka hoike K. S. Hui ma ka Aha Paeaina, Kau o Aperila, 1920.

            Ma ke noi a H. K. Poepoe o apono loa o keia kumuhana, a ua hoakaka pu mai oia no na mea e pili ana i ka himeni hookuku no ke kaili ana i ka hae makana a ka Papa Hawaii no ka piha ana o 100 makahiki o ka pono ma Hawaii nei, ua hooholo loa ia.

            Kumuhana 1—E hoouna mua ia ka hoike papahelu a ma K. K. S. Apana i ka lunahoomalu o ke komite o na hoike papahelu, i makaukau e ka hoike a ke komite imua o keia aha. Ma ke noi a H. K. Poepoe, ua kapae loa ia keia kumuhana.

            Kumuhana 5—Ke ola i ka Aha Paeaina e hiki mai ana i Aperila. 1920. Ua hooholoia, aole e emi malalo o $25 a ke Kula Sabati hookahi ame ke pani ole ia oluna.

            Kumuhana 6—Himeni hookuu; na apono loa ia kela kumuhana me na hoakaka mai ia H. K. Poepoe ame H. P. Judd.

            Kumuhana 7—Haiolelo o Miss Holl iloko o ke Kulu Sabati i ka manawa o ka la apono: aponoia.

            Lulu dala no ka waihona he $9.20

            Hoopaneeia na hana a noho hou mai i ka manawa me ka himeni 184, L. H., ame ka pu’e a ka hope lunahoomalu, hora 3:30 p.m.

            Ea Hana 2, Poaha, Oct. 2, 1920.

            Noho hou ka halawai hana o ka Ahahui Kula Sabati elike me ka hoonaneeia ana, hora 2:20 p.m., Rev. Wm. Kamau, hope lunahoomalu ma ka noho, a houmaka ia ua hana me ka pule a ka hope lunahoomalu.

            Ma ke noi. na kapaeia ke kaheainoa ana, a heluheluia ka moolelo o ka ia hana I, a aponoia ma ke noi a Poai.

            Hapaiia na hoike K. K. S. Apana ame na hoike elele i koe.

            Na Mrs. Leialoha Kaleo i kana hoike o ke K. s. o Kahuku a waihoia i ke komite; a no na hoike ole i koe, ua noho ka aha a hoolohe i ka haiolelo a Miss Hill no na mea e pili ana i ke a’o ana i na haumann K. S. i unuhiia e Hos. K. Kanepuu.

            Hapaiia ka lulu dala no ka waihona o ka aha a na loaa na dala he $5.25.

            Na J. K. Kauwalu i waiho moi i ka hoike a ke komite o na hoike papahelu a na Kahu Kula Sabati Apana, a ma ke noi a Sam Kauka i aponoia, na lawe ia ka hoike a noonoo.

            Ma ka noonooia ana, ua nui ka poe i kamailio ma na kumu a ke komite i waiho mai ai iloko o kana hoike, no ka hooponopono ana i na itamu o kela ame keia, ame ka huina averika; ua aponoia ka hoike me na hooponopono.

            Na Mrs. Rose Kapela i waiho mai i ka hoike a ke komite o na hoike elele K. S., a ma ke noi a Mrs. H. thornton ua aponoia. Na J. K Kauwalu i noi mai o noho ka aha ma kahi e noho ai o ka Aha Makua

            No J. K. Lota he noi, e hoomanaia ke kakauolelo o keia aha, e haawi aku i hoomaikai na keia aha i ka ekalesia ame ke komite ola ame hookipa; aponoia.

            Na ka hope lunahoomalu, ua makau kau keia aha no ka hoopanee ana ina aole he mau hana i koe.

            Na J. K. Kauwalu he noi e hoopanee loa keia A ha a noho hou aku ma Kaneohe i keia kau ae o Aperila, 1921.

Hoopaneeia me ka himeni 196, L. H., ame ka pule a ka hope lunahoomalu, hora 3 p.m                   

JAS. H. S. KALEO,

Kakauolelo Kulu Sabati o Oahu.

 

KUMUMANAO.

 

(Hoomauia mai.)

 

            Ua ike no ka bipi i kona haku,

            A o ka hoki hoi i kahi hana o kona kahu;

            O ka Iseraela, aole ia i ike mai,

            Aole i malama ko’u poe kanaka.

                                                Isaia 1:3.

            Mahele 2. Ka ike ole o ka Iseraelia I mai la o Iehova ia Mose e hooua aku ana au i ka ai, mai ka Iani aku; a e hele aku na kauaka o houluulu i ko ka la mai ia la, i hoao aku ai au ia lakou e hele ana paha lakou ma ko’u kanawai, aole paha. Ahiki i ka la aono, e hoomakaukau lakou i ka mea a lakou o lawe mai ai; e papalua ia i ka mea a lakou e houluulu ai i kela la ame keia la.

            Olelo mai la o Mose laua o Aarona i na mamo apau a Iseaela, a ahiahi alaila oukou e ike, no Iehova no oukou i lawe mai nei, mai ka aina mai o Aigupita. A kakahiaka e ike oukou i ka nani o Iehova; no kona hoolohe ana i ka mea a oukou i ohumu aku ai iaia: heaha hoi maua? Aole no maua ka oukou ohunio ana, aka no Iehove no. I mai la o Mose ia lakou, e haawi mai ana o Iehova i ke ahiahi, i i’a na oukou e ai, a kakahiaka i ai e maona ai.

            No ka mea, ua lohe mai o Iehova i kaohumu ana a oukou i ohumu aku ai iaia. Olelo ae la o Mose ia Aarona, e i aku oe i na mamo apau a Iseraela, o hole mai lakou imua i ke alo o Iehova: no ka mea, ua loheia ka lakou ohuma ana. A i ko Aarona olelo ana i na mamo a Iseraela, alawa ae la ko lakou mau maka ma ka waonahele, aia hoi ikea ka nani o Iehova ma ke ao. alaila, olelo mai la o Iehova ia Mose, i mai la, na lohe au i ka ohumu ana a na mamo a Iseraela: E olelo aku oe ia lakou, a ahiahi, e ai ana oukou i ka i’a, a kaka hiaka ae, e maona oukou i ka ai.

            A i ke ahiahi hiki mai la na selu, a uhi mai la ma kahi a lakou i hoomoana ai: a kakahiaka ai, ahu iho la ka hau apuni na kahua, a i ka lele ana ae o ka hau, aia hoi, ma ka ilihonua o ka waanahele, he mea liilii me he unahi la, me he hau paa la ka liilii. A ike aku la na mamo a Iseraela, olelo ae la kona hoe i kekahi. Heaha la keia mea? No ka mea, aole lakou i ike ia mea. Olelo mea la o Mose ia lakou, o ka ai keia a Iehova i haawi mai ai i ai na oukou.

            E hoiliili ke kanaka ia mea elike me kona waha e ai ai, hookahi kanaka hookahi omeia; e lawe oukou elike me ka nui o ko oukou poe, o kela kanaka keia kanaka no ka poe o kona helelewa. Hana aku la na mamo a Iseraela pela, a he nui ka kekahi i hoiliili ai, a he uuku iho ka kekahi. Olelo aku la o Mose ia lakou, mai hookoe kekahi kanaka ia mea a kakahiaka. Aole nao lakou hoolohe mai i ka Mose; hookoe no kekahi poe a kakahiaka, a piha iho la ia na ilo, a pilau no hoi; a huhu o Mose ia lakou. Ahiki i ka la eono, hoiliili papaua iho la lakou i ka ai, elua omera a ke kanaka hookahi; a hele aku la na luna apau o na kanaka, a ha’i aku la ia Mose. I mai la iaia lakou, o ia hoi ka mea a Iehova i olelo mai ai, i ka la apopo ka hoomaha ana o ke Sabati laa no Iehova: o ka mea a oukou e kalua ai, e kalua aku, a o ka mea a oukou e hoolapalapa ai, e hoolapalapa aku; a o ke koena apau e hoana e oukou, i malamaia ia mea na oukou no ke kakahiaka.

            Hoana e no lakou ia mea, a kakahiaka. elike me ka Mose i kauoha mai ai; aole hoi ia i pilau, aole ilo maloko o ia mea. I mai la o Mose, e ai oukou ia mea i keia la; eia ke Sabati no Iehova, i keia la aole e loaa ia mea make kula. Eono o oukou la e houluulu ai; a o ka hiku o ka la, o ke Sabati ia, ia la, aole. A i ka hiku o ka la; hela aku la no kekahi o na kanaka e houluulu, aole nae i loaa ia lakou. Olelo mai la o Iehova ia Mose, pehea la ka loihi o ko oukou hoole ana, aole e malama i ka’u mau kauoha ame ko’u mau kanawai?

            E nana hoi oukou, no ka mea, ua haawi aku o Iehova ia oukou i ke Sabati: a ua haawi aku no hoi na oukou ma ke ono o ka la i ai no na la elua; a e noho oukou, o kela kanaka keia kanaka ma kona wahi iho; mai hele ke kanaka mai kona wahi aku i ka la Sabati. Kapa aku la ka ohana a Iseraela i ka inoa o ia mea he Mane: ua like no ia me ka hua koviana, ua keokeo, a i ka ai ana na liek me na wepa ame ka meli. I mai l o Mose, eia ka mea a Iehova i kanoha mai nei, e hoopiha i kahi omera o ia moa, i amlama loa ia no kau poe mamo; i ike lakou i ka ai a’u i hanai aku ai ia onkou ma ka waonahele, i ka wa a’u i lawe mai ai ia oukou mai ka aina o Aigupita mai. I mai la o Mose ia Aarona, e lawe oe i ipu, a e hahao iloko i kekahi omera a piha i ka mane, a e hoana e imua i ke alo o Iehova, i malama loa ia ia mea no kau poe mamo.

            Elike me ka Iehova i kauoha mai ia Mose, pela i hoana e ai o Aarona ia mea imua i ke alo o ke kanawai e malama loa ia ai. Ai iho la na mamo a Iseraela hookahi kanaha makahiki, ahiki lakou i ka aina kanaka; ai no lakou i ka mane, ahiki lakou i ke kihi o ka aina o Kanaana. hele mai la na mamo a Iseraela, mai ka waonahele o Sina mei, elike me ke kauoha a Iehova, a hoomoana iho lakou ma Pepidima; aohe wai e inu no na kanaka.

            Nuku mai la na kanaka ia Mose, i mai la, e haawi mai i wai no makou e inu ai. I aku la o Mose ia lakou, no keaha la oukou e nuku mai nei ia’u? Nokeaha la oukou i aa aku ai ia Iehova? Ohumu ae la na kanaka ia Mose, i mai la lakou. nokeaha la oe i lawe mai ai ia makou, ame ka makuou keiki mai Aigupita mai, e make miakou, ame ka makou keiki, ame ka makou holoholona, i ka makewai?

 

HAINA NANE.

 

            Mr. Sol. Hanohano, Aloha oe:--Olu olu oe i kekahi wahi keena kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui, no ka’u haina o ka nane a J. W. K. Kakelamaluika leo, i maheleia penei:

            He keiki au ua kupa a ua papa hoi ma ka aina a ma ke kai, a i ole au e loaa ia oe ilaila, e kali malie iho oe, aia ahiki mai Mahealani, manao ae oe owau se hoa Owai au ia oe?

            Haina: Moku. He nui na moku, he mokulele, mokuaina, moku papa i ke kai.

            He malihini au i ko alo, a ua kamaaina no nae i ko leo, a pela iho au i lilo ai i aikane hulumanu na ke onaona; ua noho pu no au me oukou, mili a malamaia, a lilo au i mea hooko i ka makemake o ke kauoha. Owai au ia olua?

            Haina: O O ke o no hoi keia a kakou e ai nei, mili ia a malamaia.

            He inoa au ua kaulana puni na moku, loaa ae no au ia oe i ka moku o Mano, aia au la i ka piko o Waialeale malalo pono, ma ke kowa o na mokupuni; ke ole au ilaila; loaa ae no au ia oe ma ka poli o Kawaikini, e hooipoipo ana me ka leo o ka ohe a Kanikawi. owai au ia oukou?

            Haina: La. O ka la no keia a kakou e ike mau nei i puka mai ma ka hikina napoo ma ke komohana, i kaulana apuni na moku i ka wela o ka la.

            I ka hoohuiia ana o na aku e maalo ana me na aloha ekolu a ka ipo hookahi loaa ka inoa: Mokuola.

            O ke aloha no kon e Mr. J. W. K. Kakelamaluikaleo, pela hoi me Mr. Lunahooponopono ame na keiki oniu hua o kou keena na’i, ka welina o ko’u aloha.

            Me ka mahalo. Owau no,

            D. H. KOA HIAI O KE ALO ALII.

 

 

 

KE ANO O KE KOHO ANA I KA BALOKA.

 

            O ka mea nui loa a ka mea koho e hoomaopopo ai, o ia no ke kana ana i ka baloka me ka ewaewa ole, me ka hoomaopopo no hoi i ka heluna pololei e koho ai, i ole ai ka baloka e kiloiia.

            O na baloka he pa’i mua ia a haawi aku i ka mea koho, a ua maheleia ka baloka i na kolamu no ka inoa o na moho me na wahi e kahape’a ai—a, ma luna hoi o ke poo o ke kolamu ma ka aoao hema ua palapalaia “National Republican” (Aoao Repubalika Lahui), a ma ka aoao akau hoi ke kolamu i kauia ma ke poo na huaolelo “National Democratic” (Aoao Demokarata Lahui), a malalo o keia mau kolamu na inoa o na moho a ia mau aoao kalaiaina e kau ai. E nana i na kuhikuhi, malalo iho:

TERRITORIAL OFFICERS.

National                                  National

Republican                              Democratic

DELEGATE TO CONGRESS

Vote for                                  Koho no

one only                      hookahi wale no.

 

X

 

            O ka haloka elele ae la keia. He hookahi wale no e koho ai. Aole i elua i ka wa hookahi, o lilo ia baloka i mea hoolei wale ia e na lunanana i ka wa e helu ai. Mai hana elike me ka kekahi wahine i olelo ai i kela mau la aku nei: “Ka, he aloha au i ka Elele Kuhio, i ka’u alii. Nolaila e koho ana au iaia. Pela no ia Eliwai, aloha au iaia no kona malama i kuu ohana, nolaila e koho ana no au iaia kekahi.” Ea, mai hana mai oukou elike me ka keia wahine. Ua kuhihewa oia he hiki no ke hanaia pela. Ua hoakaka aku au iaia a na pau kela manao ona e hana pela. O ke koho ana i elua elele, ua like no ia me ke kiola ana i kela baloka. No ka mea, aole e heluia ana.

            Eia no kekahi: Ua kuleana i ka mea koho e koho i ka Repubalika a i ole i ke Demoratata. I hookahi wale no nae e koho ai. Aole i elua.

No ka baloka senatoa, penei kona ano:

Third Senatorial District—City and County of Honolulu.

SENATORS.

For the term of four years beginning November 3, 1920.

Vote for 3 only.                                  Koho no 3 wale no

 

	X

 

            E hoomaopopo mai e o’u hoa koho baloka, o na kahape’a a’u i kau ai maluna ae nei, he mea hoakaka wale no ia, a ua kahape’a no hoi au i ko’u inoa kekahi i ole ai hoi e poinaia e ka lahui. O na mea elua e ae, na oukou no ia e hoomaopopo mai a e koho ai hoi.

            E hoomaopopo mai e o’u hoa koho baloka, o na kahape’a a ‘u i kau ai maluna ae nei, he mea hoakaka wale no ia, a ua kahape’a no hoi au i ko’u inoa kekahi i ole ai hoi au i ko’u inoa kekahi i ole ai hoi e poinaia e ka lahui. O na mea elua e ae, na oukou no ia e hoomaopopo mai a e koho ai hoi.

            E hoomanao pu hoi, elike no me ke koho elele ana, aole e koho a oi aku maluna o 3 senatoa, o kiolaia ae nei ka baloka a poho wale na manaolana i upu ne i ka houpo. Ua kuleana i kela me keia me koho e koho no ekolu wale no, me ka nana ole i ka aoao kalaiaina, ina no he mau Repubalika lakou ekolu, ua hiki no; a ina no hoi he mau Demokarata lakou, ua hiki no. Pela no hoi ina he 2 Repubalika me I demokarata, nahiki no. O ka hewa wale no, aia a oi aku maluna o ekolu moho.

            No na lunamakaaiaana hoi, penei, ka hoomaopopo ana: Ua maheleia ka Mokupuni nei o Oahu i na mahele elua, ka Apana Eha me ka Apana Elima. O ka Apana Eha, oia kela hapa o ka Mokupuni o Oahu ma ka hikina hema o ke Alanui Nuuanu ame ka laina e hooloihi ana mailaila aku a ka pali o Nuuanu ahiki i ka Lae o Mokapu. Penei he ano o ka baloka no keia apana koho:

REPRESENTATIVES.

For the term of two years beginning November 3, 1920.

Vote for 6 only.                                              Koho no 6 wale no.

	X

 

            Elike no ma na hoakaka pili i ke kuleana koho senatoa, pela no ka hoomaopopo ana no na lunamakaainana. He 9 moho a ka Repubalika no keia apana koho, he 6 wale no nae e koho ai, me ka nana ole i ka aoao kalaiaina. No ka mea koho ia kuleana wae. Ina i Repubalika wale no, o ia iho la no; a ina hoi i Demokarata wale no, ua hiki no. Aole nae e oi aku maluna o eono e koho ai.

            No ka Apana Elima hoi, penei no ia: Ka hapa o ke Kulanakauhale me Kalana o Honolulu ma ke komohana akau o ke Alanui Nuuanu ame ka laina e hooloihi ana mai ka Pali o Nuuanu ahiki i ka Lae o Mokapu.

REPRESENTATIVES.

For the term of two yers beginning November 3, 1920.

Vote for 6 only.                                              Koho no 6 wale no

	X

 

            E ka mea koho: Elike no me ko ka Apana Eha koho lunamakaainana ana, pela hou no au e a o aku nei mai koho a oi aku maluna o eono lunamakaaina na. Ua haawi ke kanawai i ka mea koho i ke kuleana koho no eono wale no lunamakaainana no ka Apana Elima. Hemea oiaio, no ka mea koho no ke kuleana hoomaunauna wale i ka baloka. O ka ninau! He pono anei ia hana? E hoomanao o ke dala no a ka lehulehu ka i hooliloia no ke pa’i ana ia mau baloka; o ke dala ana no hoi a ka lehulehu ke lu wale ia aku ana e ka ahaolelo no na hoolilo o kela me keia ano, mai na mea kupono ame na mea kupono ole. O ka baloka i kohoia no ke kanaka kupono, he baloka ia no ka holomua. O na baloka apau i heluia, he kokua ia no ka holomua o ka aina a kakou apau e hooikaika like nei.

            O kekahi mea nui loa a ka mea koho e hoomaopopo ai, o ia no ke ano o ke kahape’a ana. Mai manao iho ka mea koho, he wahi hana maalahi keia, aole. O keia kekahi wahi hana ano nui loa, no ka mea, ina e hala-hu ke kaha ana a kau maluna o ka laina maluna a laina paha malalo, e hewa ana ia baloka, a helu ole ia na kahape’a maikai, pau loa ia baloka holookoa i ke kiolaia. O kekahi no hoi, ina e kau ke kahape’a maluna o ka laina o kahi i hookaawaleia no ke kahape’a ana, oia hewa no ia. Nolaila he mea pono e makaala loa.

            He mau hoakaka kuhikuhi kahape’a:

 

	X
X
X
	X
		X
		X

 

            O ke kahape’a maluna loa, ua pololei; no ka mea, ua kaa pono maloko o kahi i hookaawaleia no ke kahape’a.

            O ke kahape’a elua, aole i pololei; no ka mea, ua kau pono maluna o ka laina.

            O ke kahape’a ekolu, aole no i pololei; no ka mea, ua komo ma kahi o ka inoa; aole i komo maloko o kahi i hookaawaleia no ia hana, elike me ke kahape’a maluna loa.

            O kekahape’a eha, aole no i pololei. Ua kau maluna o ka laina.

            O ke kahape’a elima. aole no i pololei. Ua kau maluna o ka laina.

            O ke kahape’a eono, aole no i pololei. no ka mea ua komo ma kahi o ka inoa.

            Nolaila e makaala loa kakou i ke kaha ana. Mai hoohemahema mai oukou. Nui keia mau wahi la i koe e hoomakaukau ai. Ina aole maopopo, ninau i kau kane a i ka poe hoi i maamaa ma keia hana.

            O ko’u aloha no keia e hoikeike nei ia oukou, e na makaainana, ia oukou e na wahine oiwi oiaio. E koho ia’u i pukana no kakou apau.

            Ka oukou kauwa haahaa,

                        W. J. COELHO (KUELO),

 

KE KALAIAINA ME KALEPA HE HOOKAHI NO IA.

 

            O ke kalaiaina ka hikimua ma na ni nau ano nui, ke hoea ae ma na mea pili hooponopono aupuni ana, pela no kaua e alakaiia ai no ko kaua pono.

            Nolaila e na makamaka ame ka lehulehu, e ala, e ku iluna, e lalau ka lima akau i ka pahikaua, penikala. e kahape’a i ke kanaka kupono au i manao ai e lilo ana i kauwa hoopono nau, i kauwa e makaala ana i kou pono e ka lehulehu; pela me oe e ka makuahine maikai, aia ia pono me oe; e kaupaona ana i ka wae ana i kanaka e hoolohe mai ana ia kaua; e malama ana i ka hanohano a kaua i hoolei aku ai, no ka mea o keia mau mahele a elua ua like wale no.

            O ka hoopono o ke kanaka ka mea e holomua ai ia oihana.

            Nolaila ina o ia ka mea oiaio, alaila e lawe ae kela ame keia mana koho, a kau ae i ke ana kaupaona oiaio, no kela ame keia moho, o kela ame kela aoao kalaiaina, i kupono i kauwa nau, mai puapuahulu ma ka lawe koke ana i kekahi kanaka me ka maopopo ole o kona ano, ame kona kulana ia oe.

            Nolaila i ko’u kali ana me kela manao kaulike, ua loaa iho la ka mea au i iini ai i kauwa nau, no ka mea ua loaa ia oe ma o kou makaala ana i na moho e haiolelo mai ana i kona kulana, ame kana e hana aku ai no ka pono o ke aupuni ame ka lehulehu mana koho na lakou i hapai iaia iluna o ka hanohano, pela no me na hana kalepa ame imi waiwai, aia wale no me ka hoomanawanui ame ka hoopono, alaila loaa ka holomua o ia hui, aole ma ke ano kuwale aku no a nana i ka mea no a kou lima i hana ai, alaila haalele aku oe, nana no e oni nona iho.

            Aole loa e hiki, no ka mea, aole i loaa iaia na mea paahana elike me ka mea au i noonoo ai me ke kuliu loa, no ka mea, o na hemahema apau, e kau mai ana no ia ma kou poohiwi, na hoohilahilaia mai kou mau hoaloha mai ame na makamaka i haawi mai i na lima kokua no ka hana au i kukulu aku ai imua o lakou, i haawi koke mai ai i na kokua ana ia oe me kela manao e hana aku ana oe i na mea helu ekahi e hapai ae ai i ka mea a kou noonoo i hoohana ai i na la apau, no kou pono ame kou hanohano, no ka pono o kou mau hoaloha na lakou i haawi mai na kokua ana no ka pono o na makamaka i hoomohala mai ai i ko lakou lima imua ou, a hapai ae ia oe iluna o ka hanohano ame ka waiwai, a ikeia mai oe he kanaka nui, he kanaka e hana ana i na pono laula no ka holomua o na waiwai au e hookele ana.

 

HE HOOMAIKAI.

 

            Ke haawi aku nei makou i ko makou aloha ame ka makou mau hoomaikai piha i na makamaka ame na hoaloha apau i haawi mai i ka lakou mau kokua ma ka laulima pu ana me makou ma ka hapai ana i mea e holopono ai ka hana nui ko’iko’i a makou e hoomakaukau nei, oia hoi ke kukula ana ae i hale halawai no makou ma keia apana o Kalihi, ma o ke kokua ana mai i ke dala, ma ke kuai ana i na tikiki, a ma ke komo pu ana mai e kokua i ka ahamele i weheia ma ka po Poaono, Sepatemaba 25, i hala aku la. Na ka Mea Nana ka hana ame ka hale e malama, e kiai, e hoomalu a e hoopomaikai mai ia oukou a ia kakou apau ka makou pule .

                        SOLOMON HANAKEAWE,

                        BEN LUKELA,

                        SAM KAULANA,

                        DAVID LUKELA,

                        MRS. M. KAULANA,

                        JOSEPH KEALALIO,

                        S. K. KAKELAKA.

 

NO KA NINAU ELELE.

 

            I keia mau la hakoko kalaiaina e nee nei, ua lilo ke kanawai hoopulapula a haawi aina a ka Elele Kuhio i na kanaka Hawaii ponoi wale no i mea na kekahi poe o kakou e wahakole wale aku ai no, me na manao haanui o ke ano haahaa loa, elike me na manao pepa o ke Aloha Aina, e hahai ana malalo o na manao alakai a kahi elele Demokarata Likano Eliwai e noke hele nei i ka hoinoino ma o a maanei, ma na wahi apau ana e haiolelo ai.

            Ua olelo ae oia o keia kanawai a ka elele i hana ai, he kanawai ku-e kumukanawai keia. Elua: O keia mau aina he mau aina pohaku wale no, aole kupono i ka mahiai. Ekolu: Pehea waiwai keia mau aina haawi mai i ka lehulehu, no ka mea, aole loaa ka wai; a he nui wale aku kana mau kumu hoinoino i keia bila kanawai; aole nae no ke ino maoli, aka, ua nanao aku keia kanawai i ka pono o Likana, oia hoi, ke aloha i o o Likana i na kanaka Hawaii, o ka mea nae e ikeia aku nei, he aloha hoopuni puni wale no, a o ia ia e hele nei e hoino ma o a maanei, me na kumu okoa, he okoa loa nae kona mea e huhu nei.

            Ma ke kau ahaolelo i pau mua aku nei, ua hanaia he mau kanawai hooponopono no ka pono o ka poe lawe aina hookuonoono, mamuli o ka nui o na pilikia i ikeia, nolaila, ua hana ia, a na ke kiaaina i koho na komisina no ka holo ana i Wakinekona, a ua ike kakou ua hele ia, a oia keia a kakou e ike nei, a o kekahi poe paha, aole i ike, a hoomaopopo i keia kanawai maikai loa.

            Mamua o ka holo ana o na komisina ua kukakuka pu no o Wise me Likana Eliwai, a eia ka Likana i pane aku ai imua o Wise; O keia kanawai aina kekahi kanawai maikai loa; ina no ka pono mai ia oukou, ua nana no oia mai mua ahiki i ka pau ana, a olelo oia maikai loa ke kanawai, a i ka hiki ana imua o ka elele, nana oia me ke akahele, a ike oia, he o ia mau no ka pilikia ma ka aoao o ka lehulehu, a mamuli o ko ke alii hooponopono ana i hana ai oia me kona naau aloha ame kona noe au no ka pono o keia lahui, a o ia iho keia:

            Ekahi: Ua hana iho oia a kau palena i keia pono nou wale no e ke kanaka Hawaii oiaio. Elhua: I 99 makahiki hoolimalima mai ka 10 eka ahiki aku i ka 500 eka, a he hookahi no dala ka hoolimalima o ka makahike.

            Ma ka nana ana, na like no keia me ka haawi lilo loa ana i ka aina nou, a kau i kau mau mamo aku, a o ke kumu wale no i hana hoolimalima ia ai, i hiki ole ai ia oe ke kuai, a hoolilo aku i kekahi mea okoa e aku, oiai, aia no ke aupuni ke ku kiai la ia oe no ka hookahi dala o ka makahiki. Na Kuhio kela; aole na Likana Eliwai maalea.

            Ekolu; 1 $3000 nau, i kumu hoohana nau e hoohana aku ai me kou hoihoi hou i ke dala o ka waihona aupuni, iloko o 30 makahiki, hele no hoi a kaa ole ia oe, iloko o ia mau makahiki loihi, o oe ke kanaka i hoomaopopo ole i ko hope nei; a ua manao iho oe o kau ukana ia e haawe hele ai no kela ao uhane, he pono nui keia; aole loa e loaa a e hiki keia ia Likana ke hana, o Kuhio wale no.

            Eha: Ma keia kanawai, e kauoha ana, ina aole oe i maopopo i ka mea kupono e kanu ai maluna o kou aina, ua loaa ka mana i na komisina aina, e hoouna mai i mau kanaka e nana i ke ano o ka lepo o ua aina la ou, a hoike mai ia oe i kau mau mea e kanu aku ai iluna o ua aina la, me kou uku ole i hookahi hapaumi, no ia mau kanaka.

            Elima: Ma keia kanawai e kauoha ana na aina i hoolimalima ia, ina he wai e kahe wale ana a hala aku i ka moana, na ua komisina la e hana ahiki i ka lilo ana iluna o ua aina la i hookeia ae la, a ina he wai kekahi no kekahi kanaka, a aole oia e ae e haawiia mai no ka poe lawe aina; e hoomaluia kela wai, a e haawiia aku no ka lehulehu lawe aina, a o keia ke aloha nui o Kuhio i na kanaka Hawaii; aole elike me Likana hoopunipuni, olelo ae he aloha, he aloha i na kanaka Hawaii, eia nae au’a nae i ka wai o lualualei, i na kanaka home hookuonoono.

            O keia ke kumu o Kikana e huhu nei i keia kanawai. oiai, ua olelo ua kanawai la, ina aole e ae ana o Likana e haawi mai i ua wai la, ua loaa ka maua i ke aupuni e hoomalu i kela wai, a haawi aku no ka lehulehu, a i ko Likana ike ana i ke ano maoli o keia kanawai, akahi no oia a ike he kanawai ino ka keia, e kii mai ana i kuu wai, a o ia keia ano opulepule e paiaoma hele aku la, me ke aloha ole wale ia oukou e nakanaka Hawaii.

            Ke olelo nei o Likana, aole elike me ke kanawai aina kahiko, he 25 wale no poe kakauinoa, loaa ka aina hookuonoono, a hui pu ae no hoi me ka Daniela Hoolapa mau manao pai. no ua 25 mae na koho nei, nui loa aku ka aila, he pahee hoi kau.

            Nui loa kela mau a’o lalau i hoopukaia maloko o kahi awelu nupepa, hapa haole Aloha aina, e noke ana i ka haano’u, eliki ana, mea ae no ke kanawai mua; mea ae no ke kanawai mua; o ia ka ka maikai; nui no ka lalau; o ka maikai ka ia, aohe kumu hoohana, aole mea a’o, aole he wai, a o ka oia loa aku o ke ino, he hiki no ke moraki aku ia Likana, a o ka lilo no ia iaia la; nolaila, i maikai loa ai kela kanawai ia Likana, laua me Dr. Hoolapa.

            I kekahi kau holo balota mamua aku nei ua ikeia aku o Likana e lawe hele mai ana he mau palapala aina e hoike ike hele ana i na kanaka me ka olelo mai ina oia e kohoia a puka i elele hele oia e kii i keia mau aina a haawi aku ia oukou. pehea la Kuhio hana ole i keia mea?

            Hoikeike mai la no hoi i ua palapala aina la, ko Hawaii no hoi, ko Maui, ko Molokai, ko Oahu nei ame ko Kauai, me ka olelo mai, nana paha oukou keia mau wahi holu maluna keia poe pepa, pau loa kela mau aina o oukou ka poe kuleana keia aina, maikai wale no kia, pehea la kela elele oukou Kuhio aole hooikaika ma Wakinekona haawi mai keia aina ka lehulehu. ina koho oukou wau, owau hele ma Wakinekona a hana keia aina makana oukou.

            E na makaainana apuni keia teritore, o ua mau aina la apau a Likana i hoikeike mua mai ai ma na palapala aina, aole ia he mau aina okoa, o keia mau aina no mai Hawaii a Kauai elike me na eka aina i hoikeia ma ke kauawai aina a Kuhio.

            Eia nae, ua olelo ae o Likana ia wa ina oia i puka ia wa ina ua kii oia a haawi mai no ka lehulehu i ua mau aina la, he keu no a ka hoopunipuni. Ina oia i puka i’o ia kau aole loa e hiki ke loaa mai ia wa, oiai aole i paa ka hoolimalima o ua mau aina la i keia makahiki e pau ai, aole anei keia he hoopunipuni maopopo o keia elele a na Demokarata?

            I keia la ke hele nei o Likana a haiolelo aku imua o ke akea, he mau aina pohaku wale no keia a Kuhio i no noi aku nei, he kupaianaha keia hana a Likana, o keia no na aina a Likana i olelo mua mai ai he mau aina maikai, a i keia la, he mau aina pohaku wale no, a oiai ua ike au i kela ana o Molokai, he mau ana lepo wale no ka hapanui a o ka wai ole wale no ka pilikia, a i keia la he mau aina pohaku wale no hiki ole ke mahiaiia.

            Ke manao nei au ma keia wahi ua lawa ko’u hoomaikeike ana aku imua o oukou e ka lehulehu no Likana Eliwai. ka elele holoku-e mau ia J. K. Kalanianaole, ame na whaine, na keikikane ame na kaikamahine, ka poe apau e paa ana a i loaa mai ho he kuleana mana koho baloka nae ko lakou i ka la apopo e hiki mai ana he poe Hawaii oiaio nae lakou.

            He mea pono no ia kakou ke hoohuli mai he alo a he alo kukakuka pu ke kane me ka wahine, ka makua me na keiki no ke kakoo ana i ka Elele Hawaii maamau a kakou, a koho like mai Hawaii a Niihau no ke kaa o ka heluna baloka kiekie iaia, e koho hou ole aku ai i ka mahina o Novemaba, me ka nana ole i ka aoao kalaiaina.

            A oiai aohe a oukou elele kupono e ae e na Hawaii Demokarata, pon na kakou e hoi mai a ka auna Hawaii ma na einau moho no apaa, pela hoi me ka poe he Hawaii lakou e noho hana ana me Likana, mai hoao oe e kumakaia ia oe iho ma keia ninau, oiai o oe hookahi ke hana ana no kou pono iho.

            I loaa mai no ka Likana ia oe i ko hana aku, a o ka lua, ma ko ano he hoaaina, nolaila, ma ke ano maamau a ua waiho iho no hoi ka mea hanohano Hon. H. M. Kaniho elua mahele no Likana Eliwai, he puka kekahi, a he lio kekahi, nolaila hoonoho no ia Likana ka mamu aloha a Daniela Hoolapa i u a’o, no kekahi i kekahi a lawa pono i ka hoopunipuni.

            Ke hooki nei au maanei me ka manaolana hanoli mai ia oukou mai e kuu mau hoa o ka pupuu hookahi, a ke ka kulu hou aku nei au imua o oukou e o’u mau i’o o na i’o, ame ka iwi o na iwi, i keia olelo kaulana a ko kakou na’i aupuni kaulana, oia hoi keia: “Imua kakou e na pokii a inu i ka wai awaawa.”

            Mahalo a nui i ka Luanhooponopono o ke Kilohana.

Owou mau no,

 

MEHEA NA MOHO DEMOKARATA HAWAII E KU NEI?

 

            Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa. Aloha kaua:--Ke ninau nei ka meakakau i keia ninau, a no ko mea, ua ike iho kou meakakau i na papakonane a ka aoao Demokarata i hooneeneeia hoi e ka poe kakaikahi, a onouia mai na ka nui lehulehu o na Demokarata e ale aku.

            Ma ke kahua e pili ana i ka ila kanawai hoolaupa’i a ko kakou Elele Kalanianaole, ua heluhelu iho au i keia mau olelo penei:

            “Ke ku-e nei makou i ka bila kanawai hoolaupa’i a ka Elele o Hawaii i waiho aku nei iloko o ka Ahaolelo Lahui no ke kapakahi a ku-e kumukanawai, &c.”

            A oiai he poe Hawaii wale no ka hapanui e holo eni ma ka paa baloka Demokarata, o lakou anei kekahi e ku e nei i keia bila i hanaia no ka pono o na makaainana Hawaii ponoi?

            Ina o ke kahuahana ia a ka Aoao Demokarata, a he poe moho Hawaii Demokarata kekahi i kulike ole kona manao me ke kahuahana, o ka hana pono loa i na Hawaii o ia ano, o ia no ka haalele ana aku i ke kulana holo moho a ku okoa ae, i ole ai e kauhihi wale, a hihi kaunaoa hoi na lala maikai o ke kanaka.

            Pehea la e aa ai kekahi kanaka Hawaii e ku-e aku i kekahi mea maikai e hanaia mai ana? He nui na kumu e ku-eia mai nei keia bila, a iwaena o ia mau kumu, he ku-e kumukanawai ka. Ina paha he ku-e kumukanawai, aole no e ae mai na hoa hanohano o ka Ahaolelo Lahi e kokua mai; a ina no he ku-e kumukanawai, o lakou nei kakaikahi iho la na lunakanawai nana e hawai mai ka olelo hooholo. Ua kukuluia na aha hookolokolo no ka hoolohe ana a waiho mai i na olelo hooholo, a o na olelo hooholo ku-e kanawai kekahi, ke ku maluna o ia ano ninau, e haawiia mai ana, aole hoi na oukou Demokarata.

            O kekahi no hoi. o ke Kiaaina o Hawaii nei, he Demokarata, ua pau pu i ka hana ana i kanawai o keia ano, a he hoa ikaika loa ma ke alakai ana i ka aoao Demokarata; ke ku-e nei hoi ka aoao iaia; heaha iho la na hiona o keia? He mokuahana anei? A ina pela. hoomau aku pela, a malia o ka hana ana ia e manalo ai ka olelo a ka Buke Nui.

            Nolaila, ke noi nei keia makapani a na Hawaii apau, e nana i ka aoao e kakoo nei i keia pono nui nou e Hawaii; wae mai i na moho, a koho no ia lakou a kau ka lei o ka hanohano ma ka la 2 o Novemaba e hiki mai ana. O na kinaunau liilii o ke kanawai hoolaupa’i, he mea hiki no ke hooponoponoia. O ka manao nui o ua kanawai la, he pookela ma na ano apau. O ka poe no e makemake ole ana e lawe i mau aina no lakou, o ko lakou kuleana no ia; aka, mai hoolilo ia oe i mea e hina ai ka manaolana o kou hoakanaka.

            Me ka manaolana e noonoo ma kai mai ana kakou, na mana koho, a wae lokahi a koho lokahi i na moho Repubalika, ke haawi e aku nei au i ko’u ma halo ia oukou apau, me ke aloha pu kekahi.

            Me oe e Mr. Lunahooponopono ko’a welina. Kou no a mau,

SIMEON K. NAWAA.

 

            Ma ka po Sabati aku nei i hala i komoia ai oloko o ka halepule o ka hoomana Kristiano e ku nei ma ke alanui Kewalo a wawahiia ka pahuhao e waihoia ai o ke dala, aka aohe dala oloko, ua hoika ka piko pau iole.