Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 30, 23 July 1920 — KA BILA HOOPULAPULA HOU I NA HAWAII [ARTICLE]

KA BILA HOOPULAPULA HOU I NA HAWAII

.« i Mamuli-n ka hooholoia ana oka Bila pula i na Hawaii, maloko o ka hale <•) na hirtama-j kaainana. r» ka ahaoldo lahui o Amerika Huipuia, na maopopo loa ua loaa ka m'anao i iia hoa 6 keh hale kaukanawai, ua hana aku lakou i kēkahi mea maikai )oa uu Hawaii niei, a o ka oi loa aku i ki lahni Hawaii; oiai nae, o ka mea oiaio, ina e huli pono aku ana lakou ika oiaio, e oHi-mai ana he | ma» ku-e lehulehu ana mai keka'hi mahele mai o na makaainana o keia Teritore, i hoike ole ae nae . i ko lakou mau manao ku-e md ke akea. I Ke manao nei keia pepa, o ka mana'o hoakaka o' ka Lunakanawai A. G. M. Robertsoti, kekahi o n;< Hao* • kamaama o keia kulanikanhale, a i maopo- j po hoi i ke kulana oi'ai<i o rta kauiaka Hawaii e nee j nei, ua kulike irt me ka mailao o kēkahi h*luna nui « 0 na makaainana, nialuna o keia hila kanawai, u makou e la\Ve mai nei ma ke ano nui, i korta manao ku-e o ka hoo(hikaia aua ae ma ka' Adveftiser j , ka la 20 o keia mahina penei: ♦•Ma ko'n maiiaa, aole he mea pono ka aeia ana , , 4ku oka LnaamakAainnna DoweH e iuanaoio, aolē )m • aiau ku-e i hoalaia mai m> ka bi«)a i kapaia ka Bila [ Hoopulajmla i mi Hawan, e kekahi hapa o na kanakil j a Hnwnii nei. Aia he lehalehu Wale o na manao o ku e a'um i keia hila, i oHi ole «o iwaho o ke aken, ma- ' muli ooa kumu lehūlehu. • l'a manaoio kiekahi o ko kakou poe kanaka, i lona j na manao nioha' oiaio no na Hawaii, a i loaa .ka mauao , hauoli ke iko akū i ko l®kou hapaiia ae iluna, a hoihoi hou ,ia aku ma ke ano e Loaa ai ka holomua 'ame kā mahuahua o Hawali koko piha,' o ka; Bila Hoopula--1 pula, e Hooiaio mai ana in h* hana J»oao pololoi.ole ia m« ka nui oka lilo. Ua manaoio iakou, o ke koena i koe o ka lahui HaWaii, aole ia o hoopakeleia ae, ina ka hoopouopono ahablelo, aka o ka hoao ana e hapai .na iiana, ihailoko ponai ae no ia, mamuli o ka manao poooi o na kanaka no lakou iho, aole maiwaho mni | iloko ona iima oka poe hana kanawui. Ua nele na kanaka Hawai- > ka ike i na oihana mikiala, ka miintto ikaik* ame kd hoomakaulii, aka aJ>le lakou e hiki e hnoliloia aku i poe hnnaiuau a hoomakaulii, ma o ke j kaoawai la, elike me ka hiki ole ana ko. hooliloiu nu kaaak* ma k« ano lauln, i poe hōopono ma o ke kaniwal la. O keia mau loina', ua 'hiki Wale no ia e lon:i msi, mamuli o ka hooikaika ana ame ka manao paa 1 o na kanaka jio lakoU iho. *'He poe mikanika akam'ai na kanaka Hawaii, kaiaiwakaa, hana pbola a he mau limahana mn na hdna «kamai. ma ke ano laula. Aole loa he Hawaii i loaa * na makaukau ame ka ikaika no kona lilo i kanak.i mahiai liilii, aka na ol ae kona kupono ma kekalii' hana paammo me ka ukuhana maikai, ma ke. kaona 4 kuaaina-paha, ina he ihakeniako oia i ka hanh. O kn. V mea i ikeia no ka oHiaua mahiai liilii inhloko nei .•> k<»la Teritore, aole ia i hiki aku mn kahi e alakrtla r.5 kekahi mea iloko o ka manaoio, no ka hiki ole i na kanaka Hawaii e oi ae ke kulana ulakolako pili dali, ma kekahi man e ae e hooikaikal ai, iiiamiia o ; ka hooikaika ana i wahi e loaa m*i ai kona ola ana, maluna o kekahi apana aina mahiai a dina knla paha o ka papa elna. "Ma kekahi aoao, ina o na ainA i mnnnoia ai e | hookaawale no nn kan&ka Hawaii, ahe mau aina īnaikai, e loaa mai ai ke ola o ka noho āna, i ka poe e iawe ana i na apana liilir, no Waha nn makaainann Amerika ame na Pukiki i hoonēleia ari, kg kuleana >> noho ma 1* man ainat 0 ke v kAnnwai i ma'uaoia, mi | k«a wahi iho la, ua nanaia aku.ia ma ke ano he hooponopono ahaolelo kapakahi, a h'<| ku ole maoli i ke ano Amerika. '' Eia hou, e hoakaka aiia ka bila no ka hookaawale ana ae ame ka hauhoa ia. o. knekahi hapa o ka lona' | makahiki oke Teritore no ke kokaa' aua aku ma mx * mea pili da)a, no kekahi hana; j maopopo ole ka wnlwai. Me na hoolilo i hiki ole ke alo ae, ma ka hookaa aua aku i na mikiai o ka hookele anpuni an i o keia Terit«re, na hooliio uui hewalmwa' o ,ka hoonaauao ana aku i na keiki, kn malamu ana i ke kahua mm J i iepera amtf kekaii mau walii kupomo e a£, na hoolilo aui o ka hnna. aua i ke alatiui amē kekahi mau haua hoopalahalaha ame hanahou, e konoia ana na | kanaka e auwmo ika haawe ko'iko'i oka auhau. O' * ka maheleheleia ana gna huina flala nunui, peila k:i hoopii kou ia ae o ka auiau, no ka pono o ka hana hoopnlapula i na kanaka H»waii, aole he mea e hoo haiahala ai, ina e holopono na hooikaika ana, s ole hoi e komo mai na hann hobpilimeoai kupono ole e ka-e ana i ka po«, aole hikoo he pOe koko Hawaii, ' aka nae elike me ia ekn nui i keia wa, ma ka mana^; o kekahi heluna nui o na makaninana ame ka poe ufku auhaia, o k« kanawai i manaoia, aole ia he hoOpdnopoiio ahaolelo i Inakemakeia.*' Aole e hikt ia kakou ke hoofs ae i ka oiaio ame pololei o keia manao o ka Lunakanawai &obertson, a ihaleou e manaoto nei, he hana paakiki loa i na Hawaii e noh'o nei nia keia kulanakauhale, ka hoi ana aku e noho ina na kuaaina. na wahi a lakou e lawe ae ana i mau aiua hooleuonoono. no lea mea he oi aku na uknhana e loaa nei ia lakou, ma o n» hana akamai la, nfiāmua o ko lakou noho ana akii ilo&o o ka hoonianawanui irta na aina e hookaawa?eia ae ana no ka hookuonoono ana, ma bila kana« r al. Ina e hoopii hou ia ae ana ke ana o ke kumukuai 6 ka i'a ma keia mua aku. inamuli o ka nunui o na ukuhana e haawiia nei i ka {K>e lawai'a, e ko lekou niau haku. alaila maluna auanei o ka lehulehu- o ka [>oe ai i'a ka auamo atai o ka uku ana aku ī na kuimikua» jS»]pii loa, e kan ofe aku i* !i<f \varJii pilikia mfahnwr o na on» ona hui frwara. Ua oi akn ka hoatb ike kuat arta tka iV nvst#f«a ok* kk>la wale ana aku i i Kar ia. i papalua a papakolu ae kona kumukuai ika waiwaii'o. v I