Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 30, 23 July 1920 — Page 3

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ua hala paha h hapaha hor ia lakou o ke kakali ana malaila, loha ana no lakou i ka haiulu o na kapuai wawai e hookokoke mai ana i ka hale. he kananka opio i ka lakou nana aku ka i maalo ae mamua o lakou. a i ka hiki ana ma ka laai o ka hale hookani aku la i ka hele a he mau minuke ma ia hope iho ua weheia mai la ka puka nona a ike like aku la lakou i kona komo ana aku iloko o ka rumi.

Aole oe e ha'oha'o iho ana e ka makamaka heluihe'u i nei kanaka opio i komo aku la o Ruela Moasa no ia e hele ae ana e ike ia Mate elike me ia i ike muaia ae nei ma kekahi o na mokuna i hala a o kono kumu o ka hele ana ae, no ka hoakaka ana ae no ia on a i kona manao ia Mate no ke leka a Fiseka, a o Dupona hoi ma kekahi olelo ana, ua luna i kona inoa oiaio i ole ai o Mate e hoopihoihoiia o ke kakau ana ae ia Mate, no kona makemake e hui a e kamailio pu me Mate, a no ka hiki ole ia Mate ke ike i kanan mea pono e hana aku ai, pela oia i noi ae ai ia Ruela e hele ae a e hoakaka aku i kona manao maluna o ialeka.

Ma kela manawa a mate ame Ruela e kamailio ana i komo aku ai o Dupona, elike me ia i ike mua ia ae nai ma na mokuna i hala. ma kela manawa a Ruela Moasa i komo aku ai, me he mea la aole o Dupona i hoea mai ia manawa e loaa mua iho ai la iaia ka ike he kanaka okoa koloko o ka rumi me Mate, a no ia kumu aole oia e aa ana e komo koke ahiki i kona ike ana aku i ko Ruela hoi.

He hapalua hora paha ma hope iho o keia manawa ua ike aku la ka makaikiu i ka hele ana ae o Dupona a ku mawaho o ka lanai o ka hale a hookani aku la i ka hele. Aole hiki i ka makaikiu manawa ke ike i ko Pqrota wahi o ke kauohaia ana aku e kali, aka. ma ke koho wale aku no, me he mea la nae ua hoonohoia aku no oia ma kahi kokoke mai kela hale, i hoea aku no ia o Dupona me Mate pokole ku hana o ke kaili ana aku iaia ma ke ano aihua.

Aohe i paa pono mai ka puka ma hope o ko Dupona komo ana aku, o ko ka makaikiu hoolale ae la no ia i kona mau kanaka e hoopuni ae i kela hale.

"O ko kakau manawa keia e hele aku ai e hoopuni i kela hale me ke kali hou ole iho. Aia oia ma ka rumi mamua nei. O kekahi o olua ma ke puka aniani mamua nei e ku ai a o kekahi ma ka puka aniani ma ka aoao mai aku ai." wahi a Tarava o ke kauoha ana ae i ua makai.

"Ina e oili mai oia ma kekahi o kela mau puka aniani elike me ia ana, e hana mai ana i ka nana aku. in a no ko maua komo aku, mai hookuu olua iaia, paa olua iaia in a no he kumu ia no olua, e ki aku ai iaia me ka pu. Ooe e hale e hele pu mai oe me a'u."

Me ka hikiwawe loa wale no keia mau kauoha o ka hawiia ana ae, a ia manawa o ko ka makaikiu hele pololei aku la no ia no ka hale me ka ukaliia ana aku o Hale, a ia wehe ana mai ana i ka puka aohe i lakaia. o ko lkou komo loa aku la no ia iloko o ka holo.

O Ruela ka mea i halawai aku me laua malaila, o ko Ruela haalele koke ana aku no ia i ka rumi hookipa, kahi o Dupona i hookipaia aku ai e mate, elike me ia au e hoomanao la, e ka makamaka heluhelu, ma ka mokuna mua kaahope ae nei.

Ua lilo keia komo hikiwawe ana aku a ka makaikiu ame i Iale i mea hoopuiwa loa aku ia ruela, eia nae ua iko koke aku Ia ka makaikiu ia puiwa on a, a papa koke aku la iaia mai walaau ae:

"Hamau! Mai walaau ae oe a mai ninau mai i ka maua hana o ke komo ana mai la ma ke ano he mau mea komohewa me ka ae oie ia mai, aka e loaa aku ana ka ika ia oe no ke kumu o keia komo ana mai la mahopeaku. Mai kamilio mai oe, he kanaka hooko au i makemake o ke kanawai, he makaikiu au, a i hoea mai la au ianei no ka hopu ana i ka kanaka i komo mai nei aia maloko o kela rumi. Mahope aku an e hoakaka ai ia oe i ke kumu o keia hoea ana mai la, mai hoao mai oe e kue i kau'u hana. E Hale, maannei oe e kali ae ai ia'u: owau ke komo ae i loko e hopu i kela kanaka."

Me ka awiwi wale no nei mau olelo a ka Makaikiu Tarava o ka pane ana mai, no ka mea, aole on a makemake e hoopau wale ia kona manawa me ka waiwai ole oiai oia e hooko ana i kana hana.

Me ka pane ole mai hookahi huaolelo o ka wehe mai la no ia o ka Makikiu Tarava i ka puka o ka rum hookipa, a me kana pu panapana e paa ana i kona lima, a he paa kupeehao hoi ma kekahi lima ua makaukau loa oia no ka halawai ana aku me Dupona.

Me ka malie loa oia o ka wehe ana mai i ka puka a no ia lohe ole ia o ka nakeke i kona manawa i wehe mai ai aole o Dupona i lohe iki i kona komo ana aku. no ka mea aia wale no maluna o ko Mate mau maka ke kau aheahe o ko Dupona mau maka me ka minoaka mau i na manawa apau ana e apuhi aku ana ia Mate, ma ka manao e puni mai ana o mate i kana mau pelo aku i kumu e hahai mai ai mahope on a ahiki i ka puka ana iwaho.

Ia Dupona e ku ana ia manawa aia kona alo iloko e nana ana ia Mate a o kona kua i kahi o ka puka. no ia kumu oia i ike kokoke ole mai ai i ka makaikiu i ka manawa ana o ke komo na aku me ka nihi mali loa.

Hookahi kumu o ko Dupona ike ana iho he mea kekahi i komo aku la iloko o ia rumi ia manawa mamuli o ka nana pono mai o Mate i ka makaikiu ia komo ana aku ana oiai kona alo e huli mai ana i kahi o ka ouka. a iaike ana mai a mate ua hoike koke ae la oia i kona ano hikilele no ke komo ana aku o kekahi kanaka me ka hikiwawe loa me ka ae ola ia e komo aku, a o kekahi kumu no kona ike ana mai i ka makaikiu me ka pu ma kekahi lima a he mau kupeelia, hoi ma kekahi lima. Ua lawa i'o no ia mau mea e liooweliweli a e hoopihaia aku ai kekahi lede opiio i maa ole i ka ike ia mau mea i mau kumu hoohkilele i kona noonoo.

Ma ko Mate helehelena i ike aku ai o Dupona he kanaka e kekahi i komo aku maloko o ka rumi a laua e ku ana, a huli koke mai la ihope e nana, me ka iho koke ana iho o kekahi lima on a iloko o ka pakeke o kona kuka. kahi e moe lolii ana kana ilio pulu nuku poupou.

Iaia i huli mai ai ike iho la oia i kona halawai he alo a he alo me ka kanaka hookahi ana i kau ai kaweli, ka Makaikiu Tarava, e ku aku ana a e hamama pono aku ana ka waha o ka pu panapana i kona poo, a lohe pu mai la oia i keia mau huaolelo moakaka loa o ka peneia ana aku:

"kau koke ae i ou mau lima iluna, a i ole pela he kanaka make oe i nei manawa!"

"O, he mau olelo ku maoli keia i ka weliweli e hiki ole ai iaia kekupale nona iho ia manawa, a oiai ua iko iho la oa iaia iho ia manawa he pio na ka makaikiu, ua hoolohe mai la oia i ke kauoha ma o kona kau ana ae i kona mau lima iluna.

Oiai o Dupona e kau ana i konan lima iluna, a e kau mau aku ana no hoi ka makaikiu i kana pu panapana ma kona poo i na manawa a pau, kahea mai la ka makaikiu ia hale e komo aku i ka i ana mai:

"E Hale Lestera, e komo mai oe i nei manawa, i hoo paa ae oe i na lima o ia nei me na kupeehao."

O ko Hale komo koke aku la no ia me ka hoohakalia ole, no ka mea, n opau mua nei mau hana ia laua i ka hoolalaia, a o Ruela Moasa pu kekahi i komo aku, a pela me na kahuhale, Mr. ame Mrs. Pere, ame ka laua kaikamahina, a kuka nui ana iloko o ka rumi.

I ke komo ana aku o Hale, haawi mai la ka makaikiu i na kupeehao iaia a kauoha mai la e hoopaa ae ia mau kupeehao ma na lima o Dupona, oiai no kona mau lima e kau ana iluna a e kulou ana hoi kona poo illo me ka hilahila nui. He manawa pokole loa ia o ka umiiia ana ae o na kupee ahiki i ka paa ana.

I ka paa ana iho la o na lima o Dupona i na kupeehao e hiki ole ai iaia ke onioni ae, ia manawa i hoakakaaku ai ka makaikiu imua o Mate, o ke kanaka e ku aku aua imua on a a o kana pio hoi ia manawa, o kona makuakani ponoi no ia, a o kela inoa i kapa mau ia aku maluna on a i na manawa mamua aku, o Wilemota, he inoa ia ia kauia mai maluna on a ma ke ano hoonalonaio, o ka inoa ia o kona kahahanai mua i make ai, ke mea i hookuua mai ai e ka aha hookolokolo i mea nana e hooponopono i kona waiwai.

O kona inoa pololei loa e kaheaia ai ma ia hope aku o Mate Dupona, he kanaka o Dupona ana i ike mua ole ai mai kona manawa mai i loaa ai ka noonoo ame ka hoomaopopo ana. he kanaka hoi a kona makuahine i a'o mai ai iaia e hoowahawaha mau iaia mamuli o kana mau hanaipo hiki ole ke hoomanawanui ia.

Ua hoakaka pu aku ka makaikiu imua o Mate no ka hoao ana o Dupona e lawe i kona ola i kumu e hiki ai iaia ke lawe i na waiwai apau i hooiliia maluna on a no ua o Dupona, a ma ia po i hoolala ai o Dupona oia ka manawa e hookoia ai ia manao lapuwale on a, eia nae, mamuli o ka ike mua ia ana o ia manao on a i hoopaluaia ai kana mau hana, a o ke kumu hoi o kona paa ana i ka hopia a Lilo oia i pio na ke kanawai.

Ua like key moolelo a ka makaikiu e hoakaka aku ana i ua o Mate me he kuikele oi loa e houia aku ana i kona puuwai, ua piha loa oia i ke kaumaha me ka hilahila pu no keia hana a kona makuakane ponoi, me kona mihi pu iho i kon pakele mai ka make mai.

Ma keia manwa akahi no o Mate a hoakaka i kona moolelo mai ka mua a i ka hope imua o Ruela a imua hoi ka ohna Pere, alaila noonoo iho la o Ruela Moasa oia ka ke kumu o ko Mate hoike ole ana mai iaia i kona moolelo, elike me kana i pu'e mau mai ai e hoakaka aku o Mate iaia, a ua o Ruela hoi i hooholo iho ai, no kekahi manawa no e hiki mau ana e hoakaka aku ana uo o Mate iaia i kona moolelo o keia iho la ua manawa la.

Ua lilo keia moolelo a Ruela o ka lohe ana iho ia i mea hoehaeha loa ia no kona uhane, a i ka mao ana ae nae o ia mau manao kaumaha, alaila hopu aku la oia i na lima o Mate a paa mai la iloko o kona me ka hoike pu aku i kona alona ame ka menemene pu nona.

"O, e Mate," wahi ana, "aole au i manao penei iho la ka manaonao o kou moolelo, o kou kumu no ka ia o ka hoike koke ole ana mai ia'u. Akahi no a maopopo ia'u ke kumu e ko kaua halawai ana me ka poino me kela manawa a kaua i hele ai i ka holokaa ma kela ahiahi Poaono, a i halawai ai kaua me ka aneane i ka inake, aka, mamuli o ka lokomaikai o na lani wale no i hoopakeleia ai ko kaua mau ola."

"Ae; ua maopopo ia'u he kanaka kekahi e hoao mai ana e hoopoino i kua ola, oia ke kumu o kuu olelo ana aku ia oe ma kela manawa a kaua i hele ai ka holokaa e halwai ana kaua me ka poino, o ke kanaka e imi mai aira e hoopoino i kuu ola ola ke kauaka nana i hoopuiwa i ka lio e huki ana i ke kaalio a kaua e kau ana, a in a paha oia i maopopo aia kaua malalo o kela owawa kahi i waiho ai me kela po, in a ua hele ae oia e pepehi ia kaua a make ma kela wahi me kaike ole ia, he make haule pali ka oleloia ana, ke loaa ae na kino make o kaua e waiho ana," wahi a Mate o ka pane ana mai me na waimaka e haloiloi mai ana ma kono mau lihilihi maka.

Oiai ua o Dupona e hoolohe aku ana i na olelo apau e kamailioia mai ana nona, ua hiki ole iaia ke hoomanawanui i ka lohe aku, kulou iho la kona mau maka ilalo me ka hiolo o na waimaka me ka hilahila ame ka ehaeha pu no kana mau hana ku i ka hilahila ole me ka hoao pu e hoopoino i ke ola o kana kaikamahine ponoi, mamuli wale no o ka manao e lilo mai ka waiwai iaia.

Ua like ua o duping me kakahi keiki liilii la ke uwe haalo'ulo'u ia manawa ame na waimaka oia i noi ae ai ia Mate no kona huikalaia aku, ka mea hookahi e ola ana ana i hana hewa aku ai, a i hookaumaha mau ia ai hoi kona noonoo no ka manawa loihi.

Aohe no hoi he hoohakalia ana iho a Mate i ka haawi ana mai i ka huikala ana iaia, elike me ia i noiia aku la iaia, a mahope iho o kela huikala ana mai a Mate, ka'iia aku la ua o Dupona no ka halewai, kahi a Gomeza e noho mai ana ia manawa, e hoiolo ana ka waimaka ma kona mau paplina a e kulou ana hoi kona poo ilalo me ka piha hilahila.

I ka lohe pono ana o Hale i keia moolelo ua kauia aku oia ma kekahi kulana kamahao loa. ma kona ano he keiki na ka wahina a Dupona i hoao ai e ana mai i ka ino no ka ino ame ka hoohoka i hanaia aku iaia, ua loaa ia Hale ka manao ia manawa aohe kupono iaia e noho loihi aku mamua o ko Mate alo a e ike aku iaia, oiai nae, i ka manawa mamua aku ua nui maoli no ka makemake iloko ona e lilo o Mate i wahine mare nana.

Kaha aku la o Hale hele elike me ka hikiwawe e loaa ana iaia : ahikiia la aole i maopopo iki ia Mate ko Hale moolelo, o oe nae e ka makamakaheluhelu ka i maopopo elike me ia i hoikeia mma na mokuna mua i hala o keia moolelo, au no e poina ole la, o ko Hale makuahine, o ka wahine mua ia a Dupona i make aloha ai, a i makemake loa ai hoi e mare, eia nae mai ka lani mai ka honua mai no o Mr. Lesetera, ke makuakane o Hale a pa a lilo ana, a no ia lilo ana i hoomauhala loa ai o Dupona i na makua o hale luna o na makua o Hale ame Hale pu.

Ua laweia aku la o Dupona e nana makai a hoopaaia iloko o ka halepaahao ma ka halewai, kahi i hoopaaia aku ai o Gomeza, a ma kekahi la ae, ua hookauia aku la na lawehala a elua maluna o ke kaaahi no ka hoihoi ana aku ia laua i Nu Olima e hookolokoloia ai.

Ua hoi pu ka makaikiu me Hale ame na paahao, a i ka hoea ana aku i Nu Olina ua hookolokoloia o Gomeza malaila no na karaima lehulehu like ole ana i hana ai a e kakali ana hoi kona hookolokolo no kona paa i ka hopuia.

Ua hoopa'iia oia no kona ola, maloko o ka halpaahao ia e noho ai apau na la o kona ola ana. Ua laki oia aole i haki kona kania-i i ke kipuka a ke kanaka likanaka.

No Dupona hoi ua lawe ponoi ae oia i kona ola, laki oia aole i kania aku maluna o ka amana likanaka.

Ma ke kau hoopla hope holo aku la o Joe Keranatona no ka hema no ka ike ana i kona hoahanau ia Hale, a he mau mahina kona hoohala ana malaila o ka aina mahi pulupulu o kona hoahanau ia Hale, a he mau mahina kona hoohala ana malaila maluna o ka aina mahipulupulu o kona hoahanau. Ma ia manawa he kanaka hoopukapuka waiwaipaa oia e hana ana nona ponoi iho, a us lilo oia i kanaka holomua ma ia hana, me ka nui o na pomaikai i loaa iaa.

No Tom hailaki hoi, ke aikane aloha a Hale ma he kupakako oia no kekahi halekuai kamaa nui ma ke alanui Elema, a e hooikaika ana oia ia manawa e lilo i lala no ia hui ma ke ano he hoahui.

Ua lehulehu na hoololiloli i keia maloko o ka halehana o ka halewili olopapa kahi a Mate i noho hana aku ai no hookahi makahiki a oi, mamuli o ke komo ana ae he luna nui hou, ua hoololiloliia ae na halehana, a ua hoonui hou ia ae, a ma keia manawa he elima papahele ke kiekie oia hale.

Oia mau no ka polio hana o ka luna, ka hoaloha kahiko o Mate, ma ia hale ma kekulana mua no hoi i lawelaweia eia no na makahiki lehulehu.

No Iosepine hoi, ke aikana laoha a Mate, ia mau no kona noho hana ana malaila a oia mau noho puupaa no aole i mare, oiai nae, ia manawa e hooikaika ana oia e loaa on a wahi pili huluhulu nona.

A pehea iho la hoi o Mate dupona? Pela paha ka mea heluhelu e ninau iho ai, hoakakaia ae la na mea apau a koe ia ame Ruela. Ae, he ninau ia.

O ua mareia oia me Ruela, ke keikikane a ka on a miliona, a o ka mea hoi nona ka halewili olopapa nui hookahi maloko o ke kulanakauhala o Manakaseta, a ke noho mai la oia me ka piha hauoli. Ae; oia ka mea oiaio. He makahiki mahope iho o ka make ana aku o ka makuakane makona on a, a ua haalele mua aku hoi i kona wahi o ka kana maloko o ka halehana Manakaseta he manawa lohi mamua aku, ua hoouiia ae la oia me Ruela Moasa, he hoanui no ka hui a Moasa & Manata, a oia kekahi o na on a o ia hui waiwai loa ia manawa.

Nolaila, he kne waiwai ka Mate o ka mare ana, a he kaikamahine waiwkai no hoi o Mate ma ke ano he hooilina oia no ka waiwai o kona luaui makuahine, alua pomaikai i loaa iaia e ike ole iho ai oia ia me he ilihune, a i kulike me ke poo o keia moolelo, "he kaikamahine oia i hana maloko o kekahi halehana i loaa na pomaikai."

Ka Hopena,

HE MOOLELO NO

Elese, ka U'i Nohea i Liliia

A I OLE

Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

"O, aole hiki ia'u ke hoomanawanui hou aku! Lohe aku la oe?"

"e Elese no hoi, aole no hoi anei e hiki ia oe la ke hoomanawanui iho," i pane mai ai o Kete.

"O, aole hiki ia'u ke hoomanwanui hou aku, ua hele au a makemake loa e loaa kekahi hana na'u e hana ai; ua oi aku ko'u kupono no ka hana mamua o olua a elua, e eia nae ia'u e kamailio aku ai no ka huli ana i kekahi hana no ke kokua ana mai ia kakou e komo mau mai ana olua e keakea. Aohe maikai iki o ka olua hana i ko'u mano."

"E Elese, e Elese," i pane mai ai o Mrs. Beranadona, ka makuahine, me ka hooki ana iho i kana humuhumu ana, "aohe oe i maopopo i kau mea e kamailio mai la."

"Malia paha ua pololei kau, e mama," i pane mai ai o Elese, "aole au i maopopo, eia nae e hookauwa kuapaa ana oe ame Kete ia olua mai ka la a po ma kekahi ano o ka humuhumu ana i hiki ole ia'u ke haua, a manao iho la olua e hiki ana ia'u ke hoonana iho i ko'u manao me ko'u noho palaualelo wale aku no."

He nui kau hana e hana ai ma ka home nei, oia ka hooponopono hale, ke kuke no hoi ame na hana liilii ae ae e kokua mai ai i ko kakou noho ana e loaa ole iho ai ia oe ka molowa a e uhu ole aku ai kou manao e hele e huli i hana mau," i pane mai ai ka makuahine.

"Ua ike no oe," wahi a Kete o ka pane ana mai no ka manawa mua, me ka leo oluolu a naheuahe, "he makemake loa mua ia oe e hana mai i na hana ma ka home nei."

"Na hana o ka hale nei! Ha!" wahi a Elese me ka ano hoowahawaha loa, "ua maopopo loa ia oe ua hiki loa na hana oloko nei o ka hale ke hanaia e olua me ko'u noho pu ole aku e hana. Keia mau wahi rumi liilii iho la ka e hoomaemae ai la oia iho la ka hana e noho ai i ka hale nei! Ua hiki loa ia hana ke hanaia e olua, aka no'u he makemake au e loaa kekahi hana hiki ia'u ke hana. a me ia hana e loaa ana ia'u e loaa ai ko kakou pono a e holopono ai ko kakou ola ana.

"No ka hana ma ka home nei, ua iko no oe, e Kete, ua hoao kakou apau e huli i kekahi mea e hiki ai ia'u ke hana, eia nae, aohe holopono iki."

"Aole no paha kakou e holopono mau ana ma kekahi mea i na manawa apau," i pane mai ai ke makuahine.

"o, he holopono no, hookahi no kumu o ka holopono ole, oia keia no ko'u lilo mau no i mea waiwai ole. Eia nae, ua hiki ia'u ke hele aku e noi i hana na'u maloko o kekahi halekuai e loaa mai ai eono dala i ka pule. E noonoo pono iho, oe i ka kela mau dala e hana mai ai no kakou. Me kela mau dala e pau ana ko kakou pilikia; e loaa ana kekahi mau mea hemahema o kakou, a e ike ole iho ana kakou ia mea he pololi," wahi a Elese o ka pane ana aku me ka hooko'iko'i ana iho o kona leo.

"O, aole, aole!j Paakiki maoli no oe, e Elese, me kou maopopo ole i kau mea e kamailio mai nei." i hooho like mai ai ka mama ame ka kaikuaana.

"Ua maopopo ia'u ka'u mea e mamailio aku nei; aole ane o olua noonoo iho me kela mau dala eono e loaa mai ana, e hiki ai e kii aku i kekahi kauka no ka hele ana mai e lapaau ia Kete, a malia e hiki ana no ia kauka ke hoola ia Kete a hiki hou iaia ke hele, a loaa hou hoi ka ikaika elike me a'u nei i nei manawa," i pane aku ai o Elese.

"E Elese, he oi aku ko'u pono aole e ku hou maluna o ko'u mau wawai mamua o kuu ike ana aku ua hoopoinoia oe," ipana mai ai o Kete me ka helehelena kaumaha no ka ike mai i ka paakiki o ke kaikaina.

"heaha ia pilikia e kau mai ana maluna o'u? Aole kaikamahine maikai e ae o ke ola kino ame ka ikaika. E nana mai no hoi olua la!" alaila ku ae la oia a pololi iluna a hoonioni ae la i kona mau poohiwi me ka hoonanai aku i kona umauma lahalaha imua, he hana a ua o Elese a na maka o ka makuahine ame ke kaikuaana e mahalo mai ana i kona u'i ame ka hiehie o kona kulana ia manawa e hiki ole ai ke uumi iho i ka aka.

Aka, no kela kulana hiehie a u'i on a, me ka ikaika a nani o kona oiwi kino i loaa iho ai ka maka'u ame ka hopohopo nui i loko o ka makuahine ame ka kaihuaana, a oia ko Kete wa o ka pane ana mai:

"E Elese, eole no ka maikai o kou ola kino maua e hopohopo nui nei nou, aka no kou helehelena u ;i in a e ike mai ana n kanaka ia oe e pupule ana lakou i ka makemake, a e hoao mai ana lakou e hoowalewale ia oe ahiki i kou hihia ana. Lohe oe?"

"O, he noonoo koho hewa wale no kena oi! He oiaio, ua ike iho no au i ko'u ui'i, he u'i wale iho no paha ia i ko'u manao a i ko olua, aka i kekahi poe e aku aole paha lakou e hoohihi mai ana elike me kou aloha au e noonoo iho la. Eia hou, aole halekuai maloko o Nu Ioke i nele i na kaikamahine i oi ae ko lakou u'i maloko o ia mau hale mamua o ko'u, a in a pela heaha iho la ka olua mea o ka hopohopo ana no'u?"

Eia nae, in a e hiki ana i ua o Elese ke ike iho i kona helehelena ia manawa oiai ka ula ohelohelo e lamalama ana in a kona mau papalina, ka pala o kona lauoho ehu, ke kilakila o kona oiwi, e apono koke iho ana oia i ka pololei o ka Kete mea o ka olelo ana mai iaia, a e ike pu iho ana oia he kakaikahi loa na kaikamahine ma ke ao apuni i like ka u'i me ia.

Ua mamo loa ka ike mai iaia aku e hiki ai iaia ke hoaiaio iho, i ka manawa ana e hele aku ai maluna o na alanui. a i ka wa e ike mai ai o na ahine iaia e hookahahaia aku ana ko lakou mau naau no kona u'i a laku i ike ole ai i kekahi kaikamahine u'i elike me ia, a e komohia aku ana ka lili ame ka huahuwa ia lakou nona, oiai noi na kanaka e nana mai ana iaia e komohia aku ana ka hoohihihi ame ka mekamake iloko o lakou, a e hoao mai ana lakou e hoowalewale iaia. O keia ka pilikia nui a ka makua hine ame kona kaikuaana o ka ohopohopo nui ana nona, eia pae, aohe holoho aku o Elese i ka laua kohi ame ka laua a'o mai iaia.

Ua ike kona makuahine ame kona kaikuaana i keia pilikia, a no ko laua ike, pela laua i maka'u ai nona. Ua noi ma laua a noi mai me na waimaka aole pono iaia ke hele e lilo ana kona u'i i mea hoopilikia iaia, he ole nae ka hooloheia aku o ia mau leo. No ko keia ike mua o laua o Kete ka mea i pane mai i ka i ana:

"Auhea oe, e Elese dear, e maliu mai hoi; aohe oe i maopopo i kau mea e kamailio mai nei a e noonoo pu la hoi no kou hopena; me kena helehelena u'i ou aole loa e hiki ana ia oe ke kupaa ke hoaoia mai oe, aole e hiki ana ia oe ka pale aku me ka ikaika ke hoowalewaleia mai oe, no ia kumu maua i ae ole aku nei ia oe e hele a e hana maloko o kekalu halekuai i mea e loaa mai ai ke dala ia oe."

Ma keia manawa a elese e makemake nei e hele i ka hana he umi-kumamaono wale no one mau makahiki aole i lil kona olelo ia ana aku i ka u'i ame kona hoowalewaleia ma i mau mea hoopihoihoi a hopohopo nana, aka ua hoomahuahuaia aku kona hauoli no kona oleoia aku i ka u'i a pela aku, O ka mea wale no i ikeia aku oia kona hapai ana ae kona mau poohiwiw iluna, me he mea la he mau mea ole wale no ia iaia.

"No keaha la kou mea i maka'u ai no'u, e Kete Ina he u'i i'o ko'u helehelena elike me ia au i olelo mai nei heaha iho la ka pilikia malaila? Aole anei ou manao iho he alahele hikiwawe loa ia e loaa mai ai o ka'u hana, a e loaa pu mai ai ia'u ka ukuhana maikai? Maka'u honua wale iho la no oe, aole ka hoi olua i hoao ia'u a ikeia ka hookoia ana o ka olua mea hopohopo ne. he noonoo maikai ko'u i awiia mai e ka Mea Nana au i hana e hiki ai ia'u ke ike i ka pono ame ka hewa."

No keia pan a Elese huli aku la ke alo o ke kaikuaana i kahi e me ka halo'ilo'i o na waimaka ma kona mau lihilihi i piha me ka minamina ame ka hopohopo pu no ka hopena o kona kaikaina ana e kanalua ole la iloko on a ia manawa o ka hua o ka hoopaakiki ke halawai me ka pilikia. No ka makuahine hoi, i kona lohe pono ana mai i nei mau olelo a Elese, haule iho la kana mau mea humuhumu maluna o kona u-ha, a hoomaka mai la e kamailio me ka leo o kekahi mea i hooholomua, ua hiki mai ka manawa nona e kamailio aku ai kona manao me ka huna ole hou iho.

"E leuu Elese dear," wahi ana me ka leo kuoo a kui'o he opiopio loa ae e lohe aku ai k keia mau mea, aka nae, he mea pono ia'u ke hoike aku ia mau mea ia oe, a he mau mea moakaka loa ua hoi e hiki ole iho ai ia oe kekoho hewa i ka manao.

"i ka manawa o kekahi kaikamahine e waiwai ai a he u'i pu no hoi he liilii loa ka loaa o ka manao hopohopo nona koe wale no e haakei ae ana kona naau, no kona paiiaaku kau u'i ame ka waiwai, aka, i ka manawa o kekahi kaikamahine e ilihune ai me ka u'i pu, aole o kona poo ke pehu ae ana, aka o kona inoa maikai, ke halawai ana me ka pilikia. Ke hoomaopopo mai la anei oe i keia la e Elese?"

K ike aku la ka makuahine i ka pii o ka ula ma na papa lina o Elese ia manawa, no ka mea ke noho mai la o Elese mamua pono aku on a me he kulana inoiwahine la kona ia manawa, ke kau maikai la kona poo iluna, a ke haka pono mai la kana nana ana me ka hulili o na maka.

"E kuum mama aloha, aole loa e hooponoia ana ko'u inoa maikai, e like me ia au e hopohopo la. E pono oe e hoomaopopo loa iho ia mea i nei manawa. Aole o'u monao he mea maikai nau ame Kete ka manao ana iho me ka kanalua loa no ka hoopoinoia o ko'u inoa maikai; ua nui kupono au e hiki ai ia'u ke hoomaopopo no ka'u mea e hana ai a e pa'e aku ai hoi na hoowalewale ina e halawai mai ana au me ia mau mea."

Me ka nahenahe ko Elese leo o ia pane ana mai eia nae ma ka hoomaopopo aku a ka makuahine ame ka kaikuaana ua piiha oia i ka huhu, eia nae, iaia i kamailio mai ua loa ano e ae la kona helehelena ia manawa, a he ike wale ia akuno ka haalulu o kona lehelehe, a o kela hulili o kona mau maka mamua iho ua hoopohinaia ae la e na waimaka e haale ana ma kona mau lihilihi.

"E Elese, kuu milimili," wahi a ka makuahine o ka hooho ana ae, me kona ku okoa ana ae e hele aku la a noho ma ka aoao o Elese, a hoopili mai la ia Elese ma kona umauma "Me ke kanalua ole au e olelo aku nei ia oe ua hookaumaha loa ia kou noonoo no ko maua kaohi ia oe aole e hele e hu'i hana, aka, e ike mai no oe, he oi aku ko maua ike mamua ou; aia mamua aku o kou alahele he lehulehu na mea hou hihia mai ia oe, he lehulehu na kanaka hoowalwale me ke piha maalea a meikai o na olelo e punihei ai oe me ke kana lua ole, a mawaho ae o lakou aia ma ke ao akea he nui na wahina lili a huahuwa, a o lakou auanei ka poe e imi ma ana i mau mea nou e poino ai. Lohe oe?"

"O, heaha ka mea hiki i na kanaka ke hana mai maluna o'u in a he kupaa au maka oiaio ame ka hoopono?" wahia a Elese.

"E Elese, he lehulehu wale na kaikamahine hoopono a kupaa me ka oiaio mamua i hoopoinoia,: wahi a ka makuahine o ka pane ana aku me ka leo kaumaha o ka mea i piha i ka minamina, "I ka manawa e lilo aku ai ka manu o ke kahi kaikamahine i kekahi kanaka hewa he liilii loa ka me nana e paku ae mawaena o ia kaikamahine me kona poino, aole ma ke kino wale no, aka ma kona inoa maikai pu ke kahi. Ke hoomaopopo mai la anei oe i keia mau olelo aku la a'u?"

Huli ino aku la ko Elese alo i kahi e a uwa iho la me ka haalo'ulo'u ke ano o ke mea i pepehiia a eha a oiai oia uwe ana pane mai la i kekahi mau olelo auwaha me ka uwe;

"E mama. in a i aloha au i kekahi kanaka me ka ikaika apau iloko o ko'u naau e lilo ana ia aloha i mea loli ae a hoowahawaha ia aku i ka manawa mua e ike iho ai au he hana hewa loa ia. E lilo ana ia aloha i mea hoowahawahaia mahope aku."

"Pela paha; malia e hala ana ka manawa kupono, a e lohi loa ana kou ike ana iho he hana hewa ia mamua o kou hihia ana i ka upena a ke nananana," i komo mai ai a Kete pane ma keia wahi, "Hal Aole hiki ia oe ke koho aku i na ano ino apau a kekahi kanaka e hana mai ana maluna ou. Malia paha o ke kanaka au i aloha kuhihewa aku ai he kanaka wale no ia e hoao mai ana e hoohihia i kou kino, a i ku poino ana, me ia no o kou aloha iaia, haalele mai la oia ia oe."

"O e Kete, aole loa o'u maka'u i kekahi kanaka," i pane aku ai o Elese, me ka oioi o kona mau lehelehe. "Eia hou, aole o'u makemake e hoopaa mau ia au i ka hale nei. a e pau mau ka lole apani ia'u iloko o na la apau o kou ola ana ma kekakahi la e hiki mai ana e huli aku ana au i hana na'u e pono ai ke ola ana," a nee ae la oia i ka akaaka oiai no nae na waimaka e kiheahea mai ana ma kona mau lihilihi, "kou wale no a lona kekahi ipo on a miliona ia'u a mare au me ie."

(Aole i pau.)