Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 29, 16 July 1920 — He Moolelo no MAGARITA ADAMU a i ole Ka Hoohokaia Ana o na Manao Lapuwale o ka Mea Kolohe-Ka Papahi Ana o ka Mea Hoopono i ka Hanohano me ka Waiwai [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

He Moolelo no MAGARITA ADAMU a i ole Ka Hoohokaia Ana o na Manao Lapuwale o ka Mea Kolohe-Ka Papahi Ana o ka Mea Hoopono i ka Hanohano me ka Waiwai

"Ea, heaha ka manao o keia mea a'u e ike nei e ke keiki Ua haalele iho anei o Kapena Rede i ka hokele nei?" "Aole au i ike, aka nae 'e hele ae au e ninau i ke kakauolelo o ka hokele nei, o ke kaha aku la no ia o ke keiki ellele hele, a pani hou mai la no hoi o Tede i ka puka o kona rumi, me ka wehe hou ana ae i ke kelekalapa a heluhelu iho 1h me ke akahele loa. Aole loa he hoohewahewa ana, 110 ka hoounaia ana mai 0 kela kelekalapa mai Bosetona mai, o ka mea wale no nana 1 hookahaha aku i kona manao, o ia ka hoe ana o Kapena Rede no Bosetona, oiai ua ike no oia i ke kapena opio, m.aloko o ka hokele, ma ka po aku mamua. Aole i emo iho kela nalo ana aku o ke keiki eleie, ua hoea hou mai la oia a hoike mai la ia Tede: "Ua haalele mai o Kapena Rede i ka hokele nei ma ka po i hala, no ka holo ana aku e kau maluna o ke kaaahi o ka hora umi-kumamalua 0 ka po nei ma Bevale." "O kena maoli anei ka mea oiaio?" "Ke kamailio wale aku nei no au ia oe i na mea i hoikeia mai nei ia'll/ "Ua maopopo 110 anei ia oe ka manawa o ke kaaahi mua loa, e haa'lele iho ana i ke kulanakauhale nei, ma keia kakahiaka ?" "Ae, o ke kaaahi mua loa, ma ka hora ewalu me ka hapa e haalele iho ai." "O ka hora ehia keia i keia inanawa?" "He umi wale no minuke i koe, alaila kani ae ka hora ewalu." "Ina pela, ua nui no keia manawa no'u e hoomakaukau ai, mamua o ka hoea ana mai o ke kaaahi, E hele aku oe e kauoha i ke kuene, e hoomakaukau mai i kekahi mau meaai na'u, a e komo ae hoi au i ko'u lole, e hoea koke aku ana au noloko o ka rumi aina, iloko o na minuke helu wale no, mai keia manawa aku." Hakalia no a pau kela'mau olelo a Tede i kamailio aku ai i ke keiki, o kona komo aku la no ia iloko o ke kapu auau, ke noke la i ka holoi o kela o keia, komo mai la no hoi 1 kona mau lole me ka pupuahulu, a o kana mau mea i makemake ai, hookomo awiwi aku la iloko o kona paiki, o kona iho mai la no ia ilalo, no ka ai ana i kona aina kakahiaka, ke awiwi la kana ai ana, a i ka maona ana no hoi, hele mai la oia e ike i ke kakauolelo o ka hokele, a i aku la: "E haalele ana au i keia kulanakauhale, ma ke kaaahi o keia kakahiaka, me ka mopopo ole o ka loihi o ko'u manawa e liele ai a hoi mai, malia paha i keia ahiahi no, a i ole, he mau pule paha. Ina he mau leka kekahi na'u, e hoounaia mai ana, e paa iho oe ia mau leka, ahiki i ko'u hoea hou ana mai, a ina hoi he kelekalapa, alaila e hoouna koke ?ie oe ma ka Hale Paka, ma Bosetona. O ke aloha no kou, a hui hou aku kaua." Aia ke kaa mawaho o ka hokele kahi i kakali mai ai i ua 0 Tede, hakalia no-a pau kela kamailio ana a Tede me ke kakauolelo o ka hokele, o kona puka mai la no ia, a kau iluna o ke kaa, no ka hale hoolulu kaaahi ka pahuhopu, hoea no hoi laua i ka hale hoolulu, komo ana no ke kaaahi, nolaila me ka eleu wale no o Tede i kuai aku ai i kona tikiki, alaila kau aku la maluna o ke kaaahi, pau ka hopohopo ana, no kona haule ma kela kakahiaka. Iloko o ka pupuahulu, me ka awiwi loa e loaa iaia ke kaaahi, ua palaka pu maoli ko Tede manao no Magarita,. eia wale np kona haupu ana mai no kela kaikamahine, a i ke kaalo ana ae o kona kaa, e holo ana no ka hale hoolulu, ma ke alanui e moe pololei ana 110 kahi i ku ai o ka hale o ua o Magarita t a o ia kana i mihi iho ai, no ka loaa ole ana he wahi manawa pokole nona e kamailio pu ai me kela kaikamahine, inamua o kona hele ana mai ma kana huakai. Aole he nupepa e heluhelu iho ai oluna o ke kaaahi, a mau mea e ae paha e lilo ai ko Tede noonoo ilaila, ke noho hoola i. malie wale la no oia, me ka noonoo nui ana nae i ka hana nana i kono ,mai ia Kapena Rede e haalele awiwi iho ia Manakeka me ka pupuahulu, a o ia nae kana i namunamu liilii wale iho ai no: "Heaha la ke kumu nui o ko Kapena Rede haalele ani iho i keia kulanakauhale, aole anei no kona manao, e holo mai kona mau enemi aku i ka wa pono, mamua o ka hoei ana mai o kekahi poino? Ma ka'u hoomaopopo aku iaia ma ka po i hala, me he mea la, ua haulehia oia i ke aloha i:i Magarita. Pehea la, ua hopohopo paha oia i ka noho loihi iho, o hiki hou ole auanei iaia ke kupaa iho, imua o kela kaikamahine huapala." Ma kela wahi, i noke okoa ae ai ua o Tede i ka akaaka iaia wale iho 110. alaila noho hamau loa iho la oia, me ka haka-nu o kona helehel^na. Ma ka hora umi o kela kakahiaka, ua hoea aku la ke kaaahi 110 Bosetona, a he hapalua hora mahope iho, hoea aku la oia, no ka Ilāle Paka; aka nae aole i loaa aku o Kapena Rede iaia ma kela hale. Hele ku la oia e hui pu me ke kakauolelo o kela hale hoolimalima, me ka ninau ana aku> ina- he rumi- kaawale kekahi nona, a i ka haawiia ana mai o kekahi rumi iaia, lalau aku la i ka nupepa puka kakahiaka, o kona pii akū la no ia ma ka hale maluna, no kona runii i kuhikuhiia mai ai. laia i hoea aku ai maloko o kona rtimi, noho iho la oia ilalo, nana i na meahou olok<s o ka nupepa, eia nae, aole he nui ana i ike iho ai. Ua ike iho la 110 oia 1 na mea e pili ana i ka haunaele, maloko o Nu loka, eia nae, aole i lilo kela meahou i mea ano nui i kona noonoo, a lolelole ae la i ka nupepa ma kekāhi mau aoao e ae, aole no nae he loaa iaia o kekahi mea e hialaai ai, ahiki i kona waiho okoa ana aku. i ka nupepa ilalo, alaila ku okoa ae la iluna me ka holoholo ana iloko o ka rumi no kekahi manawa. No ka loaa.ole paha o kekahi mea e kalele ai kona noonoo maluna olaila, iho okoa mai la oia no ka hale malalo, a oiai nae, aole he poe i kamaaina iaia ma kela hokele, ua hoolalau wale aku la: no oia, maloko o ka pa, hiki i ke kani ana aku o ka bele no ka paina awakea, lana mai la kona manao, malia e hoea aku ana o Kapena Rede a halawai pu laua maluna o ke pakaukau aina, 0 ka mea apiki nae, aole i hoea aku o Kapena Rede, nolaila ai wale iho la no oia i kona aina awake&, me ke ano hoihoi ole, me ka hoohala nui ana i ka manawa ma kela auwina la, ma ka hele holoholo ana mawaho. o ka hokele. 1 ka hoea ana i ka aina ahiahi, aole no he hoea mai o Kapena Rede, hele aku la no keia e ai, a 110 kona molowa, i ka wa i poeleele iho ai, hoi okoa aku la oia noloko o kona rumi, no kona manao, ina oia e haalele iho ana i kela hale, o ka wa ia e hoea aku ai o Kapena Rede a halawai ole laua. I ke ao ana ae ma kekahi kakahiaka mai, aole no he hoea. niai o Kapena Rede, aka nae ma ka hora umi o kela kakahiaka i hoea mai ai he kelekalapa mai Manakeka mai, he

kelekalapa hoi i hoouna loa ia aku i kela kulanakauhale mai Nu loka ae. Penei iho na manao maloko o keia kelekalapa: "E Mr. Tede Douga!a:—Ke ake nui nei au e ike i ke kulana o na mea apau ma Manakeka. E makaala aku oe ia Mgarita, a hoike mai ia'u. ina he maikai oia ma ua ano apau. Ua kakau aku nei au i kekahi leka nau. Pilipo Rede. : ' "Heaha la ka manao o keia mea?" i hooho ae ai ua o Tede me ka pohihihi iaia o ke ano o ka hoea ana o Kapena Redc no Nu loka. "O keia kekahi o na hana nana i hoopohihihi loa mai i kuu noonoo. He hookahi nae mea i maopopo lo.i ia*ii, aia o Kapena Rede ma Nu loka i keia wa, ( o ke kumu 0 ko'u hoaa, o ia no ka loaa ole ana o ka leka aha i hoouna ae ai na'u; nolaila aole o'u waiwai e noho hou iho ai ma keia wahi, koe vva!e no ka hoi hou ana aku ihope, e kakali ai no kela leka, malia aia maloko olaila, kekahi mau mea ana i makemake ai na'u e liana aku." Me kela noonoo iloko orta, e huli hoi hou aku no Manakeka, iho mai la oia no ka hale malalo, a uku aku la i kona l>ila o ka noho ana ma kela hale, o ke kauoha aku la no ia 1 kekahi kaa, a holo pololei aku la no kahi o ka hale hoolulu kaaahi; o kahi nae o ka laki, lioea aku no hoi oia no ka hale hoolulu kaaahi, e hoomakaukau ana kela kaa e holo, o kona kau aku la 110 ia. Maluna o ke kaaahi, i wehe hou ae ai oia i ke kelekalapa, a heluhelu iho la no ka lua o ka manawa, me ka pahola ana ae o ka minoaka ma kona mau papalina, a hooho malie m la: "O keia no ka me'a a'u i hopohopo loa ai, eia ka ua komo loa aku kuu kapena maikai iloko o ka ai a ka lua, i ke alapii a ka opae. Ke kauoha mai nei oia ia'u e makaala loa aku no Magarita, he hoike okoa ana mai keia ua aloha aku oia i kela kaikamahine opio. I ka manawa e haulehia ai na kanaka o keia ano i ke aloha, aole ia he mea uuku, aka he mea ano nui loa ia, e pio ole ai i ka wai ke kinai aku. "Aole no nae a'u mau hoahewa wale ana aku iaia, no ka mea ua kupono maoli 110 o Magarita e lilo aku i kokoolua nona, a ina nei no kona mare aku i kela kaikamahine, pehea ana la o Nina Hilakona, kela kaikamahine e moepoo nei e lilo aku o Kapena Rede nana?" I ka hoea ana aku o ke kaaahi 110 Manakeka, aole ua o Tede Dougala i hoi pololēi aku 110 ka hokele, aka hooholo iho la oia, e hele mua aku no ka liale i noho ai o Magarita, no ka nana ana i kela kaikamahine, elike me ke kauoha a Kapena Rede iaia, i hiki ai iaia, ke hoouna aku i kekahi kelekalapa, 110 kana mea i ike ai no kela kaikamahine. O ka mea apiki nae, i kona hoea ana aku no ka home o Magarita,.e hamama mai ana 110 ka puka o ka liale, aole nae he poe maloko, a o ka noonoo mua loa o ka oili ana ae iloko ona, ua hala aku o Magarita i ka holoholo no kekahi wahi me Nina Hilakona, a i ole me Kalani Fiki. "Ple keu aku maoli ka hoi keia o ka hana hooluhi, ke ike nei au aole o Magarita; a ina aia kela kaikamahine me Kalani Fiki, e akahele Ipa kela kanaka iaia iho, ina he mau hana kolohe kekahi ana maluna o Magarita. E hooka'ulua ia ana ka hoi ko'u hoouna aku i kekahi kelekalapa ia Kapena Rede, mamuli o keia loaa ole o Magarita ia'u." "Me na manaolana poho, i haalele aku ai o Tede Doukala i kela hale, a hoi pololei mai la no ka hokele, me ka ike ana mai ia Kalani Fiki ame Nina Hilakona e noho ana mawaho o ka lanai o ka hokele, ma kahi kaawale nae o kekahi mai kekahi mai. Ma ka aoo o Kalani Fiki e noho ana kana wahine, a e kamailio ana hoi o Nina Hilakona, me kekahi keonimana opio, na ia ike mua ole ai ma kela hokele, o kana nae i koho iho oi, he malihini hou kela o ka hoea ana mai i kona wa i kaawale aku ai ma Bosetona. Ua piha loa ua o Tede me ka pihoihoi, no kona ike ana aku aole o Magarita me na mea ana i manao ai, aia me lau.i kela kaikamahine, nolaila hele pololei mai la oia no kahi a Kalani Fiki e noho ana me kana wahine, a mamua o kona hoike ana aku i kona makemake, haawi ae la oia i ke aloha ia Mrs. Fiki, alaila i aku la ia Kalani Fiki: "E oluolu mai ana anei oe e kamailio me a'u no kekalii mau minuke pokole?" O ke ku ae la no ia o Kalani Fiki iluna, a hele pu mai la me Tede, no kekahi wahi kaawale mai, e lohe ole ia ai ka laua mau kamailio, a o ia'ka ua o Kalani Fiki o ka ninau ana mai: "Ea, he hana nui hoi keia au e Tede i makemake ai e kamailio pu me a'11!" "E'ninau aku ana au ia oe, ua ike no anei oe ia Miss Adamu ma kekahi manawa o keia kakahiaka?" Aole au i ike iaia, o ke kumu no ea, ma ka hokele wale no au i keia kakahiaka, ahiki i kou hoea ana mai la. Heaha ke kumu nui o kou ninau ana mai la e pili ana iaia?" Aole no he mea ano nui, koe wale 110 ko'u makemake e ike iaia, a manao mai nei hoi au, o oe ka mea nana e hoike mai ia'u i kona wahi e loaa ai." "Aole he mea i maopopo ia'u 110 Miss Adamu, o ka'u nae i lohe aku ai ia Nina i ke kamailio ana ae i kona makuahine, 1 keia kakahiaka, ua hele aku nei oia no ka hale o Magarita, aole kela kaikamahine ma kona home." Malia paha o hiki ia Nina me kona makuahine, ke hoike mai ia'u i ko Magarita wahi i hele ai ?" "Ke manao nei au, ua like no ko laua maopopo ole me ko'u, aoka makou ia e kakali nei, malia o hoea mai oia i ka hokele nei, nolaila he mea makehewa wale no kou nele ana aku e ninau i kekahi o laua." Me kona niele hou ole aku ia Kalani Fiki, a i ole kauka'i aku paha e lohe mai ia Nina mai, o kona nonoi aku la no ia ia Kalani Fiki, e hookuu mai iaia, a iho aku la nolalo o ke keena o ke kakauolelo o ka hokele, me ka nina.ll atta' aku: "Aole nei he kelekalapa i hoounaia mai na'u, e waiho nei malalo o kou malu?" "Aole he kelekalapa e waiho nei maanei nau, aka he hookahi a makou kelekalapa o ka hoouna ana aku ma ka Hale Paka, i keia kakahiaka iho nei, malia paha ua loaa aku no kela kelekalapa ia oe?" "Ae, ua loaa po.no ae kela kelekalapa ia'u, pela au i hoi koke mai nei i keia la, o kela wale ae la no anei ke kelekalapa, aole he mea hou ae mawaho olaila?" "Ile hookahi kelekalapa ma ke kakahiaka nui o nehinei, malia ua loaa no ia kelekalapa ia oe, o kela mau kelekalapa wale no elua ka'il i maopopo." "E huli pono aku hoi oe i ,ka mea oiaio, malia paha he kelekalapa hou ae no kekahi," o ka hele aku la no ia o ke kakauolelo, no ke keena kelekalapa, aole no hoi i loihi aku; hoea hou mai la oia, me ka i ana mai: "He elua wale no mau. kelekalapa i hoea mai nau iloko c keia mau la elua. O ke kelekalapa mua, ua loaa aku ia ia oe, i kou wa e noho ana maanei, a no ka lua o ke kelekalapa, ua hoouna hou ia aku i ka Hale Paka, a eia no ke kope o kela mau kelekalapa nei," me kona hoikeike ana mai imua o Tede, ua kulike loa no na olelo maloko o kela mau kelekalapa me na mea ana i ike ai, a o ia kana o ki namunamu ana iho. "Ke hoopohihihi loa ia mai nei ko'u noonoo no keia mea. Heaha la ke kumu o ko Kapena Rede halawai ol'i ana me a'u ma ka Hale Paka, elike me kana kelekalapa mua? Eia hoi ihea o Miss Adamu i nalowale ai ? Aole keii he wahi mea uuku, a ke ike nei au, i ka hoopilikia maoli ia ana mai o ko'u noonoo." AIOKUNA XXIV. Ma kela hoea ana hoi o Kapena Rede no Bosetona, ma kela po ana. o ka. haalele ana iho ia Manakeka, aole oia i hoohakalia iho ma kela kulanakauhale, aka ma ke kaaahi mua ka haalele ana mai no Nu loka, i kau aku ai oia

ma kela kaa, he kaaahi holo loa o ka wanaao, a ma kekahi kaa i hoomakaukauia no ka hiamoe ana, i hooliioiu aku ai oia no ke koena o kela po ,eia nae ilpko o kona hiamoe ole, a hui pu iho hoi me kona maluhiluhi, aole no ia i lilo i kumu nona e hiamoe ai, o. ke kumu mai, aole loa e hiki iaia- ke hoopoina i kela helehelena u'i o Ma§farita, me he mea la, ke kau okoa mai la no imua o. kona mau maka. 0 kekahi kumu nana i hoopilikia mai i kona noonoo, o ia no kona hoomaopopo ana aku i kekahi ano maikai ole maluna o na maka o Kalani Fiki, ma kela nianawa ana o ke kau ana mai maluna o ke kaaahi, a haalele aku ai i ua kanaka nei, ma ka hale hoolulu me kana kauwa. 1 kekahi manawa, e olelo okoa iho ana ua o Kapena Rede, i kona, naaupo, i ka hoohihi wale aku no i ka helehelena nohea o Magarita, me ka hoao ana e hoopoina i na mea e pili ana i kela kaikamahine, no kona manao, pela iho la e hiki ai iaia ke hiamoe, aole no nae ia he mea e auhee aku ai ka hiaa mai iaia aku, ke oi loa mai ka na manao hoohuoi iloko ona, aia epa ame ke kolohe iloko o Kalani F iki. "He keu maoli no ko'u 1010, o ka ike mua ole ana ia Tede, mamua o kuu holo ana mai no Nu loka nei, aka nae,. aole no o'u hopohopo, no ka haawi pololei aku o Robaka i ka leka a'u i kakau ai ia Mag-arita, a ina e loaa ana he mau minuke kaawale ia'u ma Nu loka, alaila e kakau mai ana au i kekahi leka nana, mamu o ko'u hoi ana aku no ka'u oihana." Ua hele no hoi a maamaama loa ma kekahi kakahiaka ana ae, a i na kukuna hoi o ka la e oili ae ana ma ka hikina akahi no a hiki i ua o Kapena Rede ke upo'i iho kona mau maka, me ka loaa koke ana aku no iaia o kekahi hihi'o moe-» uhane, o kana mea mua loa o ka ike ana aku, o ia no o Magarita, ua hoopaaia ua kaikamahine la me kekahi kaUlahao gula, a e alakai ana hoi o Kalani Fiki mamua. E huli mai ana ke poo o ua o Magarita ihope, me he mea la, e uwalo mai ana iaia nei e kokua aku iaia, me ka mau no nae i ka hele ana me ka hoihoi ole inahope o Kalani Ffki. Mamuli o kela moeuhane i loaa ai iaia, o ia no oe o ka mea kino maoli, ua puoho ae la ua o Kapena Rede, me ka noke ana ae i ka akaaka, ma ke ano he makani wale no kana mau mea. apau i ike ai, o ka mea apiki nae, ma kona ike maoli iho no i kona ano ; ua manaoio loa oia he pololei kana mau mea apau o ka ike ana. Haule hou aku la no oia e hiamoe no ka elua o ka manawa, a elike no me mamua, ua loaa hou aku la no o Magarittf iaia ma ka moeuhane, i keia manawa nae, e kaualako maoli ia ana ua kaikamahine nei e Kalani Fiki, a no kela kulana ku i ke aloha, ua puoho hou ae la oia, me ka naka- o kona kino i ka haalului i kau a mea o kona piha me ka pihoihoi. Aohe hiamoe ho uana aku i koe, aka ala ae la oia' iluna, me ka hoao ana e hoauhee mailoko aku o kona noon©o, i na mea ana i ike ai ma ka moeuhane, aole nae he wahi mea kaawale aku o kela mau hiona, aka e kau mau mai ana ia imua o kona mau maka, a o ka mea wale 110 nana i hoohnli ae i kona noonoo mai kela hiona mai, o ia no ke ku ana aku o ke kaaahi i ke kulanakauhale, aia hoi na- knaka ke hi-o la, i o a ia nei, oiai hoi na ohua oluna o ke kaa, e hoomakaukau ana no ka lele ana aku ilalo. Hakalia no a lele aku ua o Kapena Rede mailuna aku o ke kaa, ua lioolimalima koke aku la oia i kekahi kaapio, a holo pololei aku la no kahi i ku ai o ka halekoa, iloko o ka hapaha hora wale no, i hoea aku ai oia. Ua hoakoakoaia na pualikoa apau maloko o ka pa koa, e hoomoana mai ana na kanaka apau o ka oihana kaua, a e kakali wale ana no o ka haawiia aku o ke kauoha ia lakou e ka akukana kenerala, o ko lakou haalele iho no ia, 110 ka hele ana aku ma ka aoao komohana o ka mokuaina. Oiai o Kapena Rede e hoi jsololei nei no kona wahi, ua halawai aku la oia me kekahi mau aliikoa, me ko lakou haawi ana i ke aloha kekahi i kekahi, a i kona hoea ana aku imua o ka lukanela ekahi oloko o kona puali; ua hoike inai la kela aliikoa, i kana mau kauoha apau- i hawi ai i kona puali, aole he pane ma ka aoao o Kapena Rede, aka hele mua aku la oia e wehewehe i kona paa lole o ka makaainana, a komo mai la i kona lole koa, o ke kulana kapena, a iaia i hoea hou mai ai a ku imua o ke alo o kana lukanela, aia hoi ka uahoa ke nohoalii la maluna o kona helehelena, a o m kana o ka i ana alsu: "Ke haawi aku nei au i ko'u apono, no kau mau mea apau i hana aku ai, ma ko'u wahi, me he mea la, aole no paha he mea hou. aku a'u e hana ai, ina no owau pu kekahi maanei nei me ko kaua piiali. E hoakaka mai ia'u, mā ke ano nui, i ke kulana oiaio o ka pilikia, i konoia mai ai ka oihana ko i e komo aku ma ka hoomalu ana! "Ma Manakeka au kahi i hoohala ai i ko'u mau< la hoomaha, me ka noonoo ole ae no na hana i. pili aku i ka oihana koa, pela hoi me ka nana ana i na meahou maloko o na nupepa. O ka iini wale no iloko o'u, o ia ka hele ana ma na wahi apau e hoohauoliia ai ka manao. E hookaawale loa ana au ia'u iho mai na nupepa mai, o heluhelu aku 110 auanei i na meahou, e lilo ana no ia i mau mea e hoopilikiaia mai ai ka noonoo, a mai loaa ole no paha ke kelekalapa au o ka hoouna ana ae, ina ole he maalahi o ka hoea N ana ae. Ea, ua like maoli no kela kelekalapa, me kekahi ho-ku, o 'iea haule ana mailuna mai o ke aouli, iloko ka hoi o ko'u nanea, hiki ana ka nuhou, nana i hoopokole mai i ko'u noho ana ma Manakeka." . "Ua ike au, ma ka manawa a'u i hoouna aku ai i kela kelekalapa, e hoea aku ana ia imu ou, iloko o ka manawa pono loa e loaa ai ia oe kekahi kaaahi, e kuu kapena, me ka paa no o ko'u manao, aole oe e hoohakalia iho ana i ka huli hoi koke ana mai no ke alakai ana i kou puali, i kou wa e ike ai i ka manao o kela kelekalapa. "O ke no nui o ka pilikia, i konoia mai ai ka pualikoa e hoomakaukau, o ia no keia: Ma kekahi la aku nei i hala, ua waiho mai na kanaka hana o ka hui alahao ma Bufalo, i ka lakou koi imua o na hakuhana, e hoomahuahua hou ia ae ko lakou mau ukuhana, eia nae ua hooleia aku kela mau koi, a o ka hopena i ala mai, o ia no ka olohani ana o n.i kanaka hana; aole mai kela hui alahao wale no, aka ua pahola pu aku ia, ma kekahi mau hui alahao e ae, maloko o kela kulanakauhale. , "Aole e hiki i na luna oihana kuloko ke hoomalu aku i kela haunaele i ala ae mawaena o na limahana olohani* mamuli mai keia o ka hopohopo o na luna oihana, o koho ho-i ole ia aku lakou, ke hoea mai i ka wa koho balbka, nolaila ua hoikeia aku ka lohe i na limahana, e makaalaia aku ana ko lakou mau pono, a e hoopakeleia ana lakou i ka wa o ka haunaele. u No keia mau hana ma ka aoao o na ua oi loa aku ka hoonana o kela poe, limahana, me ke ku a piliki i maoli o na hui alahao, a no ka imi ana i wahi e palekana ai ko lakou mau waiwai, i waiho okoa ia aku ai na leo uwalo imua o ke aupuni, a hoea mai la ke kauoha ia makou, e hoomakaukau i na pualikoa, a iloko o na minuke helu wale no, mahope iho o ka loaa ana mai o kela kauoha, ua akoakoa ae la na aliikoa apau i kahi hookahi; a he hora hookahi mahope mai, aia na mea apau oloko o na puaii ma ko fakou mau wahi iho, a o ka poe i kaawale aku no kahi mamao, ua hoouna koke ia ke kauoha ia lakou e hoi mai' me' ka awiwi. "Ma ke kaheaia ana o na inoa o na koa ma keia. kakahiaka iho nei; he ekolU'wale. koa, o ko kakou puali i haule, aia lakou ma Ladana i keia manawa, eia naē, ua hoounaia aku no ke kelekalapa ia lakou pakahi, me he mea lā e hoea mai ana no lakou i ka wa pono, no ka mea ua

kamaaina no kaua i na kanaka o ko kaua pualikoa. aole lakoii he poe hoohiakalia iho, i ka wa e loaa aku ai na kauoha o keia ano, o ka mea wale 110 nana e hooka ulua aku i ko lakou hoea ana mai, o ia ka loaa ole o kekahi mokualn. "Ma kena mau mea apau e hoakaka mai nei. aole a u mea e kamailio ae ai, ua maikai kau mau hoolala ana apau. ao\e aner he mau mea hoii e?" "Aole he me hou ae mawaho o na mea a'u i hoakaka aku la ia oe e kuu kapena," i pane mai ai ka lukanela. "Ina pela, e hele aku au e paikau i ko kaua mau kanaka. pehea la, ua poina paha lakou i kekahi mau loino «> ka oihana koa, no ka mea i ka wa e hele ai na kanaka e hoomaha, e lilo ana ko lakou mau noonoo, ma na mea a lakou e ike aku ai, a poina kekahi mau loina auo nui loa. i pili aku i ka oihana." Oiai naft o Kapena Rede e hoomakaukau ana e haalele iho i kela wahi, no ka hele aiia aku no ka hale paikau, hoea mai la kekahi koa, me ka haawi ana mai i ke aloh.l iaia. ma ka oihana, a o ia ka ua o Kapena Rede o ka ninau an i ak« iaia: "Heaha ka mea hiki ia'u ke hana aku nou e Makala?" wahi ana, me ka pana'i pu ana aku i ke aloha i kela koh.' I "I hele mai la au e noi aku ia oe e kuu kapena, e hookuuia mai au mai na hana mai oloko o ka pualikoa," wahi | a ke koa, me ke kulou ana iho o kona poo ilalo. Aia o Kapena Rede ke nana pono loa la ma na maka o kela koa, a ninau liou aku 1: "Heaha na kumu au e*noi mai nei, no kou hōokuuia aku aole e hele pu ma na liana o kou puali ?" "He hookahi no kumu nui o ko'u makemake ana e hoo- | kuuia mai na hana mai o ko'u pualikōa, o ia no ke kaawale | ana aku o ko'u haku hana, no kekahi wahi okoa, me kon*i waiho ana mai i kana oihana na'u e lawelawe, a aole au i | ike i kekahi mea kupono e ae, e waiho aku ai i ka oihana malalo o kana lawelawe ana." ! "Manao anei oe, oka hana a kou haku i waiho niai ai I malalo o kou malu, he kumu ia, e hiki ole aJ i kekahi koa, j ke hooko aku i kana hoohiki, i hana ai no kona aina ame ! kona hae?" . No kela ninau a Kapena R«de, ke onioni wale la no u.i koa nei, i o a ia nei, no ka mea ke haka pono mau mai la ka nana ana a Kapena Rede maluna ona, a o ia kana i | kamailio hou aku ai: j "Aole o kela wale ae la no ke kuniu, o ko'u makemako ' ana e hookuuia mai ka hui pu ana aku nie ko'u pualikoa, I aka aole no he maikai o ko'u ola kino, a eia 110 au inalal » 0 ka lapaau ana a ko'u kauka, i keia manawa." "Heaha ke ano o kou ma'i, i kaa aku ai oe malalo o k.i | lapaau ana mai a ke kauka ?' | "Aole no he maopopo ia'u o ko'u pilikia, eia nae, he ha--1 na ia i pili loa aku i ke kauka." No kekahi manawa, aole i kamailio koke mai o Kapen;: Rede, aka aia mau no nae kana nana ana ma na maka o kei.i koa, e ku a wiwo maoli ai no kela kanaka, i ka noii noweloia : mai o kona ano. Iloko o ka hohewale o keia koa, me he i mea la, iaia e ku aku la imua o kona kapena, ua oi loa ae | kona olioli ,e ku aku imua o ka waha o kekahi pu raifela, mamua o kona noke ia mai i ka hakilo pono e Kapena Rede. j "Heaha la hoi, e hookuu no au ia oe, mai na hana aku o j kou pualikoa, ina e hiki ana ia oe ke lawe mai i kekahi palapala a ke kauka, e hoakaka ana he kulana ma'i kou, jaole nae, mai kou kauka ohana mai, aka mai ke kauka mai oloko o ka-oihana koa, oia wale no ke kauka, hiki ia'u ke hilinai aku," Ke ike la o Makala he hana pohihihi loa ka loaa mai iaia o kekahi palapala hookuu mai ke kauka mai. nolaila kulou iho la kona poo ilalo, me ka hoike ole ae i kekahi hoailona. no ka hele ana aku e hui pu me ke kauka o ka oihana koa, -a o ia ka manawa a Kapena Rede i pane hou mai ai me ka leo kuoo: ! "Ke manaoio nei au, ona kumu elua au oka hoike ana mai nei imua o'u, he mau olelo hoopunipuni wale no ia, i wahi e pakele ae ai oe, mai ka hooko ana aku i ka hana i kau aku maluna ou, ma ke ano he koa, noloko o ka puali kiai lahui. Aole keia o ka manawa mua loa, oka hiki ana ia'u ke hoomaopopo aku i kou ano hohewale e Makala. He mea hoohilahila oe i kou pualikōa, a i kou mau aliikoa hoi. a ina e kono maoli ia mai ana au e hooko aku i ka niana i loaa ia'u, ua hiki loa ia'u ke lawe mai i kekahi mau kumu hoopii e ku-e ana ia oe, no kou kipaku ino ia mailoko aku o kou puali." , | Alawa ino aku la ka naiia ana a Makala ma na maka o Kapena Rede, ia ike ana aku nae i ka hele o na maka q ua kapena nei a hulilij elike me ke ano o na kanaka koa, kulo.i | hou iho la oia ilalo, me ka namunamu ana ae: | "Ke manao nei au, ua oi loa aku kau mau niea i hoahewa | mai nei ia'u, mamua o ke kupono, no ka mea aole e hiki ia | oe ke hooiaio mai no ko'u pili i kekahi hewa." "Ke hoomanao nei oe e Makala, ma kela manawa mua, i kauohaia mai ai ko kakou pualikoa e hele e hoomalu i kekahi haunaele, ua hoea mai oe imua o'u a noi mai e ho«>kuuia aku oe mailoko aku o na hana o kou puali, ua ae aku au ia noi au, eia nae mahope mai, ua loaa mai na mea oiaio ia'u, ua hoopunipuni ino loa mai oe ia'u, a eia no oe ke imi hou mai nei i kekahi mau kumu hoopunipuni, nolaila aol - ! au e ae i kau noi, a ke kauoha aku nei ia oe e hoi 110 kou j pualikoa." Aole he hana hou ae ma ka aoao o ke koa i hophokaia, koe wale no kona hooko ana aku i kela kauoha, nolaila haawi aku la oia i ke aloha i kona kapena, me ka huli aua mai hoi, me na papalina haikea, me ka hele hoi o kona inau maka a piha me ka huhu, e hoike okoa mai ana, ua ho-aia aku ke ahi o ka hoowahawaha iloko ona no kona poo ma ka oihana. I kela oili ana aku nae o ua koa nei mawaho o ka hale, a pani mai la hoi i ka puka a paa, alaalawa ae la oia ma o maanei, a no kona ike ole aku i kekahi mea, ia wa oia i hu|i mai ai ihope, a hoopuka ae la i keia mau olelo hailiili: a P a ha oe e kena kapena e hoohoka mai ana i ka u noi ia oe, a ua hoohilahila loa mai oe imua o k i Lukanela Danafoka, e ao nae oe, aole e moe ana kuu mau maka ahiki i kuu ike ana, ua hoohilahilaia aku kou ii\oi maikai. Ke hoohiki nei au ma ka inoa o na o ka po, na oe- e hoonoho ana ia'u mamua, i ma-ka no na pu raifela a ka poe hoohaunaele, e hoohuli mua aku ana au i ka waha o ka'u pu maluna ou, mamua o ko'u ki ana akui maluna ona enemi. Ua oleloia oe o Kapena Hao, mamuli o kou uahoa. me kou paakiki, a wiwoole, eia nae, iloko no o ka paakiki o ka hao, he hana hiki wale no ia ke uhakiia me ka maalahi loa i kekahi manawa." Me kela noho pouliuli iloko ona, no kona hoolilo ana aku ia Makala i enemi ino loa nona, eia no nae he mea ole wale no ia i kona noonoo, ina nei no ka m'aopopo iaia o na mea a kela koa, e hoolala mai la no kona poino, ua hele aku la » Kapena Rede, no ka hooko ana i kana hana i hooholo ai, no ka paikau ana i kona puali, a iloko o ka manawa ix>kole, aia oia ke noke la i ka haawi i na kauoha o kela ame keia ano. me ke kui'o, ka mea ana i hana ole aku ai pela tna na manawa e ae. Ua hala.okoa kekahi manawa nui o kona' paikau ana i kona puali, alaila hookuu aku la oia i kona mau koa e hoomaha, me ka haawi pu ana aku i ke kauoha, e hoomakaukau lakou, o ke kni aku o ka o-le kahea, no ka liuliu ana e ka-'i aku no kahf o ka hana i makemakeia mai ai lakou. No kana mea hou ole e hana aku ai me kona puali, u i hoi pololei loa mai la oia no kona keena,'no ke kakali aiu aku, o ka hoea mai i ka wa o ka hana. (Aole i pau.)