Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 28, 9 July 1920 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA

SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO   HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU

 

UA KO OLE KA MAKEMAKE O KA POE OLOHANI

            Mahope iho o ka haalele ana aku i na hana o na mahiko o ka Mokupuni o Oahu nei no ka manawa o elima mahina a oi e kauka’i ana o ka hoea mai i ka manawa e ike aku ai lakou i ka ili aku o ke poho ame ka poino maluna o na haku mahiko i hooholo ae ai na Kepani limahana olonahi ma ka Poaha aku la o ka pule i hala e hoi hou i ka haule pa-hu ana o na manaolana o ka poe olohani o ka oi loa aku o na alakai o ka hui uniona o na Kepani ka poe na lakou i alako aku i na limahana Kepani naaupo a punihei aku ia i ka lakou mau alakai ana me ka manao kuhihewa he hana maalahi loa ia lakou ka pinana ana ae maluna o na ona mahiko a kauoha mai ia lakou i na mea e hana aku ai no ka lanakila o ko lakou aoao.

            Ua hoea mai keia hooholo ana o na Kepani olohani e hoi hou i ka hana o na mahiko mamuli o ka ike ana o na alakai o kela hana ua hiki hou ole i ka poe olohani ke noho palaualelo no ka mea ua hoole mai na limahana Kepani o na mahiko ma na mokupuni e ae i ka haawi ana mai i na kokua ana ma na mea pili dala a ma o kekahi komite la o hoi okoa aku ai i ka peresidena o ka Ahahui o ka Poe Kanu Ko e loaa ke kukakuka maikai ana ma ka aoao e elua a e hoi hou na Kepani olohani o ka hana o na mahiko.

            Ua lawa ka pulapuia ana o na Kepani limahana olohani a pela pu hoi me ka lehulehu e na alakai o ka hui uniona no ka mea me ka noonoo ole iho no ka hoohokaia ana o ka hui uniona o na Kepani ua hoomai aku no kekahi o na nupepa Kepani i ka hoike ana ua haawipio na ona mahiko a ua huli hoi aku na limahana Kepani olohani me ko lakou mau ohana no na mahiko me ka lanakila e lulu kou ana i na hua ona hana hoopunipuni me ka manao pela wale no e mau ai ke ku ana o ka hui uniona o na Kepani me ka ikaika.

            I mea e ikeia ai ka oiaio ame ka pololei ole o na mea a na alakai olohani e kalahea ae ai imua o ke akea no ka haawipio ana o na ona mahiko malalo o ka poe olohani ke lawe mai nei makou i na olelo a ka peresidena o ka Ahahui o ka Poe Kanu Ko o ia kona kauoha ana aku i na Kepani olohani apau e hoi hou lakou i ka hana a ma ke ano wale no he ma ulimahana e hiki ai ke hooloheia aku a ke nanaia aku kekahi mau koi e waihoia mai ana e lakou i na haku hana me ka nana ole ia o ko lakou lilo ana he poe lala no ka hui uniona o na Kepani.

            Aole malaila wale iho la no pau na hooiaio no ka pololei ole o na hoike a na alakai olohani aka ua hoike pu ia aku ka lohe ia lakou aole loa he kaukai ana aku a na Kepani e hoi hou ana i na mahiko no ka lakou mau hana kahiko aka e lawe aku lakou i na hana apau e loaa ana malalo no o kela ana ukuhana o ka la ame ka uku manuahi e loaa ana ia lakou mamua aku o ka hoalaia ana ae o ka olohani.

            Ina e manao ana kakou ua kaa ka lanakila ma ka aoao o na Kepani olohani alaila heaha ke kumu o ka haalele ole aku o ka poe wawahi olohani o na lahui like ole e noho hana mai nei no na mahiko i keia wa?  O ka mea oiaio loa aole i nanaia aku kela poe Kepani olohani ma ke ano he wahi lihi kuleana kekahi o lakou i koe ma na hana a lakou i lawelawe ai no na makahiki lehulehu aole loa a oki loa aku hoi ka hookoia ana o kekahi o ka lakou mau kumu koi i na ona o na mahiko.

            Ua ili iho ke koikoi maluna o na Kepani olohani ame na Pilipino ka huli hoi hou ana aku e noho hana ma na mahiko me he mau limahana ia i noho hana mua ole malaila a i makemake ole po lakou i ka hana no lakou iho ia kuleana me ka hookikina ole aku o na ona mahiko ia lakou koe wale no ka makee ana e ohi lakou i na ukuhana kiekie a e laewlaewia hoi na hana o na mahiko e loaa like ai na pomaikai i na aoao a elua.

            O kekahi mea oiaio loa ua huli hoi aku kekahi heluna nui o na limahana Kepani i ka hana o na mahiko me ka loaa ole o ka ike oiaio loa ia lakou no na mea a ko lakou mau alakai i kukakuka ai me na haku mahiko aia nae a hoea mai i ko lakou ike ana i na mea oiaio e hoea mai ana i ka manawa e nana hou ole ia aku ai na alakai ana a kela poe kakau nupepa na kumukula o na kula olelo Kepani ame na kahunapule o na hoomana Kepani.

            O keia ka mea loa o ka olohani i hoalaia ae e na Kepani limahana o na mahiko a oiai ua kukuluia na hui uniona o na Kepani limahana apuni keia Teritore me kela manao hookahi e kauoha aku i na ona o na mahiko apau malalo o ko lakou mana maikai nae o keia haule pa-hu ana iho la o keia olohani ke manaoio loa nei keia pepa ua loaa aku hoomau ke haawina a’o maikai loa i na limahana mahiko apau  he oi loa aku ka pono o ko lakou hookaawale ana ia lakou iho mai na alakai aku o na hui uniona aole hoi e alakai hou ia ma ko lakou mau pukaihu me he mau pipi la no ka pono o ka poe kakaikahi wale no e kauka’i mai ana i kekahi pomaikai nui e loaa aku ia lakou me ka hou o ka lae o ka hooikaika ana o na limahana.

 

MAI KIOLA WALE I KA MANAWA MAIKAI

            Ua lilo ka olohani i hoalaia ae e na limahana Kepani ame na Pilipino i kumu e hoalaia ae ai kakou na Hawaii mai ka hiamoe ana no ka mea iloko o na mahina loihi aku la i hala ua ku ae ko kakou mau limahana mai na kane a na wahine a hoopakele ae i na mahiko o Oahu nei mai ke komo ana aku iloko o ke kulana kupilikii mamuli mai o ka nele i na limahana a he mea hauoli no makou ka olelo ana ae ua lilo na hana mahiko i keia wa i mea makemakeia e na limahana Hawaii me ka hoi okoa ana o kekahi mau ohana lehulehu a noho paa ma na mahiko.

            Ua hamama mau na hana o na mahiko i keia wa i na makaainana Amerika a ina he noonoo akahele ko na limahana e hele mau nei i ka hana i kela ame keia la alaila he hana naauao loa no o ka hoi ana e noho paa aku ma na mahiko no ka mea ua maikai ka ukuhana e loaa nei i kei manawa ka mea i ike mua ole ia ma ka moolelo o ka oihana kanu ko ma Hawaii nei.

            Ua lilo ka hoalaila ana ae nei o ka olohani i haawina a’o i na halu mahiko maanei no ka oi awina a’o i na haku mahiko maanei nei no ka oi aku o ke kalele ana o ko lakou noonoo maluna o na limahana Amerika apau o ka oi loa aku nae o na kanaka Hawaii ka poe i hoaoia ma na hana o na mahiko a i ikeia ko lakou kupono maoli.

            Ke hauoli loa nei keia pepa no ka hoi okoa ana aku o na Hawaii lehulehu i na hana o na mahiko a no ka poe i koe e hele nei i ka hana i keia manawa ma ka uku la no lakou ka keia pepa e hoomau hou aku nei no i kana a’o ana ua oi aku ka pono o ka noho paa ana mamua o ke kauka’i wale aku no i na hana o kela ame keia la a i ka huli hoi hou ana aku o na Kepani a piha na mahiko alaila he hookahi mea maopopo loa o ia ko lakou hoopauia mai me ke komo hou no iloko o ka noho hoomanawanui ana ma keia kulanakauhale.

 

NA MOHO A NA DEMOKARATA I WAE AE AI

            O na manaolana o kekahi heluna nei o na elele akoakoa ae ma ka ahaelele Demokarata o ka noho ana mai nei ma Kapalakiko no ka waeia ae o na moho Peresidena ame ka Hope Peresidena ua hookoia ia mamuli o ka waeia ana mai nei o Kiaaina Cox o ka Mokuaina o Ohio ame ke Kokua Kakauolelo Roosevelt no ke kulana Peresidena ame Hope Peresidena pakahi.

            Oiai e kauka’i aku ana na Demokarata no ka lanakila o ka lakou mau moho ma keia kau koho e hoea mai ana mamuli o ka haule ana o kekahi mau moho ano nui loa e alualu ana no ka waeia ae maloko o ka ahalele a na Repubalika ua hiki i na Repubalika ke kuhikuhi aku me ka maopopo loa o na moho a na Demokarata i wae ae ai kekahi maluna o ka waapa hookahi no ka mea o na moho ikaika i manaoia i mau paahae na kela aoao kalaiaina ua hoonohoia iho lakou i kauhale a oiai ae la na moho i manao mea ole ia.

 

KA HOOPULAPULA HOU ANA I NA HAWAII

            Aole loa a kakou kanalua ana eia ka lahui Hawaii ke emi mau nei ilalo i kela ame keia manawa o ka hoopulapula hou ana i keia lahui kanaka o kekhi ia o na ninau i hoala mau ia mai i na makahiki lehulehu ae nei i hala a hoea wale mai no i keia manawa elike me ka bila kanawai i hookomoia aku iloko o ka ahaolelo lahui no ka hoihoi ana aku i na Hawaii e noho maluna o na aina aupuni ma ke ano hookuonoono.

            Ma ka manao nae o keia pepa aia wale no a haalele na Hawaii i ka noho ana ma keia kulanakauhale a hoi aku e nohopoo maluna o na aina hookuoono ma ke ano he poe mahiai a hanai holoholona elike me ke ola ana o na kupuna i hala me ka hoololi ana i ke ano o ko lakou ola ana aku mai na ano i maa i keia lahui kanaka pela wale no e oni aku ai keia lahui kanaka imua ina aole pela ke kanalua loa nei makou no ka ulu hou o ka lahui Hawaii

 

Nuhou Kuloko

-----

            Iloko o ka mahina o Iune aku la i hala i ikeia aku ua oi wale aku na hanau mamua o na make.

-----

            Piha ke kulanakauhale nei i keia mau la i na kanaka o na mokukaua me ka ike ole ia nae o kekahi mau haunaele mawaena o lakou ame na makaainana.

-----

            Ua wale ae nei o James L. Holt no halekuai meaai nona maloko o ka Makeke o Aala me ka loaa he puka i kela ame keia mea e hele ae ana e kuai malaila.

-----

            I kulike ai me ka hoakaka a ka nupepa o Kapalakiko ua ae okoa ae ka Loio McBride o ke kumu o kona holo mahuka ana no Kapalakiko no kona maka’u no kona hopuia aku no ka hewa moekolohe.

-----

            Ma ka halaawai a ka papa o na lunakiai ma keia Poalua ae e waiho mai ai ke kokua Meia Arnold i kana hoike no na kumu hoohalahala e ku-e ana ma Blackwell.

-----

            Ma ka Poakolu iho nei i wehe ia ai ke kula kumu ma Honolulu nei e hala ai he mau pule mamua o ka hookuu ana me ka nui o na hana i hoolalaia no na hana o kela ame keia la.

-----

            He o ia mau no ka hele o ka poe olohani i ka hana i keia mau la me ka lilo ole o ka ae ana o na limahana Kepani e hoi i na hana o na mahiko i kumu no lakou e hoopauia mai ai.

-----

            Ma kahi o ka umi kaukani ka heluna o na kanaka i kohoia maloko o Kapiolani Paka ma ka Poakahi iho nei no ka makaikai ana i na hana hoikeike ame na lealea hooikaika kino a na koa.

-----

            Iloko o ka lehulehu o na makeke kuai i’a o ke ku ana ae nei i keia manawa he o ia mau no ka pipii o ke kumukuai o ka i’a me ka lilo i hana ma na ua kanaka e hele ai mai kekahi makeke a i kekahi.

-----

            Iwaena  o na haumana hoomaamaa i ka oihana kaua moana o ke kipa ana mai nei no Honolulu nei me na mokukaua he heluna nui o lakou he poekeiki na kekahi mau makua haole o keia kulanakauhale.

-----

            Ma kekahi mau lohe i hoea mai i keia keena ua hoole kekahi poe Kepani olohani i ka hoi hou ana i ka hana o na mahiko mamuli o ka haawi ole ia ana mai o na hana mua lakou e lawelawe ana ma na mahiko.

-----

            Eia ke keena o ka Loio Amerika ke huli pono mai nei i ka oiaio o kekahi lohe no ka olelo ana ae o kekahi mea haiolelo maloko o kona anaina haipule ua makaukau oia me na ike no ka lehulehu wale o na wahi puhi rama.

-----

            Ua hoea mai kekahi lohe i keia keena no ka nui o na kanaka Hawaii e hoi nei e nohopaa ma na mahiko o Oahu nei me ko lakou mau ohana i kau a mea o ka maikai o ka uku e loaa nei i keia manawa i na limahana mahiko.

-----

            Imua o ka aha hookolokolo hoomalu i honi okoa ae ai kekahi Rukiki i ka hae Amerika i wahi nona e hookuuia ai mai kona noho ana maloko o ka halepaahao.  Ua hoopa’iia kela Rukiui no ka haehae ana i ka hae Amerika i ka wa ona.

-----

            Ma ka huakai aku nei a ka hui kinipopo o na keiki Pake no Kauai i malamaia ai he mau hookuku kinipopo mawaena o kela hui kinipopo me la hui wae o Kauai me ka aha’i wale no mae o na keiki Pake i ke eo ma ko lakou aoao.

-----

            He heluna nui o na keikikane i hala aku no ka noho hana ana maloko o kekahi o na mahiko o Oahu nei iloko o keia wa hoomaha o ke kula e hala ai ia lakou he elua mahina ma ka mahiko mamua o ka hoi hou ana mai no Honolulu nei a hoomau aku i ka hele ana i ke kula.

-----

            E malama ae ana ka Ahahui o na Mamakakaua he halawai ma keia ahiahi Poaono, Iulai 10 maloko o ka Hale Waiho Buke Hawaii e ku nei ma ke alanui Puowaina me Moi ma ka hapalua o ka hora ehiku.  Ua makemakeia na lala apau o kela ahahui e akoakoa ae ma ia halawai.

           

TOKIO, Iulai 2. – He poka pa-hu ka i pa-hu ae mamua o ka pukapa nui mamua aku o ka hale o na lunamakaainana i keia la.  Aohe ola i poino.  Ma ka hoakaka a na nupepa na ka poe i enemi i ka aha kuhina a ke Kuhina Nui Hara i waiho i kela poka pa-hu ma kela wahi.

-----

            McALLISTER, Okla, Iulai 6. – Ewalu mau kanaka i make loa he 12 i hoeha kukonukonu loa ia a he poe e iho kekahi i hoeha liiliiia ma ka manawa i hookuiia mai ai ohope o kekahi kaaahi kuikawa e lawe ana i kekahi poe a e ku ana maloko o ka pa o ka hale kaaahi ma Atoja he 30 mile ma ka hema aku o keia wahi e kekahi kaaahi lawe ukana.

 

HOI HOU NA KEPANI OLOHANI I NA MAHIKO.

-----

 

hana ana mamua o ka hoalaiala na ae o ka olohani o ia hoi e ohi no lakou i ka ukuhana e ku ana i kela manawa me ke kuleana pu i ka uku manuahi ke piha na la hana he iwakalua iloko o ka mahina.

            Ma keia ano iho la aole he lanakila i loaa i na Kepani olohani no ka mea aole loa i noonooia mai kekahi kumu koi a lakou o ka waiho ana ae imua o ka Ahahui o ka Poe Kano Ko mamua aku o ka hoalaia ana o ka olohani.

 

Mahope na Kepani e Noonooia Ai

 

            I ka manawa i hoike akea ia ae ai ka lohe ma o kekahi halawai akea i malamaia e na Kepani ma Aala Paka ma ke kakahiaka o kela Poaha no ka huli hoi hou o ka oie olohani i na mahiko ua haawi pu ia aku ke kauoha i na kanaka Hawaii ame na lahui e ae i lawe ae i na hana i haaleleia iho e na Kepani e noho paa aku lakou ma kela mau hana ke makemake lakou i na hana o na mahiko a ma ia kauoha he heluna nui o na lahui like ole i hoike mai i ko lakou makemake a hoi okoa aku he mau ohana Hawaii lehulehu no na mahiko a o na wahi e kaawale ae ana ma kela ame keia mahiko malaila na Kepani e noho aku ai me ka hoihoi hou ole ia ma ka lakou mau hana kahiko ina ua lilo aku i ka poe wawahi olohani.

 

NA MARE.

-----

            John Manu ia Louisa Kaluhiokalani, Iune 26.

            John W. Anderson ia Emma Naeole, Iune 30.

            Apolonis De Masonsa ia Mrs. Mary Fernanadez, Iulai 1.

            George J. Needham ia Piilani Knight, Iulai 3.

Wm. Pa Ah Let ia Elizabeth Anoholani, Iulai 3.

______________________________________________________________________________

 

NA HANAU.

-----

Na Char K. Cho ame Annie Kawainui, ke kaikamahine, Iune 2.

Na John P. Cabral ame Jennie Grace, he keikane, Iune 22.

Na Frank Mendiola ame Lizzie Makuaole, he kaikamahine, Iulai 29.

Na A.M. Stephens ame Maude Spencer, he keikikane, Iune 27.

Na S.K. Kumane ame Mary Apuna, he keikikane, Iune 30.

Na Jos. Keliikuewa ame Hannah Pakui, he keikikane, Iune 30.

Na Young Sam ame Josephine Kama he keikikane, Iune 30.

Na Ikeole Simeona ame Annie Scott, he keikikane, Iulai 1.

Na J. Palaile Kamaka ame Mary Au Lee, he keikikane, Iulai 4.

______________________________________________________________________________

 

NA MAKE.

-----

            Peleua ma ka Home Lunalilo, Iune 26.

            Elsie C. Waka ma ke Alanui Luso, Iune 26.

            David Andrew, Jr.. ma ka Halema’i o na Kamalii Iune 28.

            Dora Cabral, ma ke alanui Young. Iune 29.

            Louis K. Punahele ma ke alanui Hustace, Iune 29.

            Wm. Lee, Jr., ma ke alanui Demens, Iulai 30.

            Mary Kaiawe, ma ka Home Leahi, Iune 30.

            Elizabeth Kaulani, ma ka Halema’i Pupule, Iulai 4.

            He bebe na J. Palaile Kamaka, ma ke alanui Mokauea, Iulai 4.

            He bebe na J.F. Mederios, ma ka Halema’i Moiwahine, Iulai 4.

 

HOOKUUIA MALOKO O KA MULIWAI HE 40,000 I’A HOOPULAPULA.

-----

            Mahope o ka hookuuia ana aku he 40,000 a oi aku mau i’a (Rainbow Trout) maloko o na muliwai o Kauai ua hoi mai no Honolulu nei ke komisina i’a ame manu o ke Teritore I. H. Wilson ma keia pule iho la.

            He 50,000 mau hua i’a trout i hoounaia mai i Hawaii nei mai Leadville Colorado mai ma ke ano he makana na ka buro hoohanau i’a Amerika i keia Teritore a o ia no hoi ka mua loa o ka hoounaia ana mai o na hua i’a i keia Teritore.  Ma ka la 1 o Iune i hala ka hoea ana mai o ia mau hua i’a a ua paaia ma Honolulu nei ahiki i ka la 3 mai maloko o kahi hoahu i hoohuihuiia me ka hau.  Ma ka hoike a Wilson o ka hoihoi ana ae ia H.l. Kelly ka mana hooko o ke komisina ia ame manu he 7200 mau hua i’a i make iloko o na la ekolu mamua o ka hoounaia aku i Kauai ma ka la 3 o Iune.

            E hoakaka pu ana maloko o ka hoike a Wilson he 35,000 mau hua i kiko ma Kauai mamua o ka hookuuia ana aku iloko o na muliwai a he eha kaukani mau hua i-a i waihoia aku maluna o ka muliwai.  No na hua i wahihoia aku maloko o na muliwai he 2800 ma ka muliwai o Kokee a he 500 pakahi maloko o na muliwai o Kawaiakama, Kawaikoi, Waiakoali ame Mohihi.  Mahope o ke kiko ana o na hua a hooholoia aku o Wilson i ko lakou holo ana no kekahi mau la lehulehu a iaia-i haalele aku la ia Kauai ua ike aku oia i ke ola maikai o na i’a a ua like ka ka holo ame ke ola ana o na i’a maloko o kela muliwai elike me kahi o lakou i laweia mai ai.  O ka lawelawe ana no ka hooholo ana aku i na i’a noloko o na muliwai mai kahi hoopulapula i’a aku o ke aupuni ma Kokee.  Ua waihoia aku na hua i’a maloko o ka muliwai o Kokee no ka hookiko ana ma ka la 6 o Iune a mailaila i laweia aku ai a hooholo ma na muliwai e ae.

 

NUI NA ULIA KAA OTOMOBILE

-----

            I kulike ai me na mea i hoomaopopo ia maloko o ka hoike a ka oihana makai no na mea e pili ana i na ulia ua nui na ulia kaa otomobile i ikeia mai ka auwina la mai o ka Poaono aku nei i hala a hoea wale mai i ke Sabati ana ae me ka nui pu o na kaa otomobile i poino ole ana o na ola o ka poe maluna o ia mau kaa.

            O ka ulia mua loa i ikeia ma ka hora eha no ia o ka auwina la o ka Poaono i ka manawa e holo mai ana kekahi kaa otomobile e hookeleia ana e G. Harper.  E holo mai ana kela kaa ma ke alanui Keeaumoku no ka hoohuli ana ae ma ke alanui Beritania; ua hiki ole nae i ke kiakaa o kela otomobile ke hoohuli ae i  kona kaa no kana wahi i makemake ai oiai kekahi kaa otomobile okoa aku e holo mai ana me ka puahia a i wahi e hooku’i ole ai na kaa a elua i kahi hookahi ua hoohuli ae la o Mr. Harper i kona kaa ma ke alanui kauaoao a hooku’i aku la i kekahi pou ipukukui me ka haki ana o ka pou me ka loaa pu ana no hoi o ka poino i kona kaa a pakele aku nae o Mr. Harper me ka poino ole.

            Ma ka wanaao hoi o kela Poaono a ao ae ka la Sabati he kaa otomobile e hookeleia ana e Herman Bartz ka i hooku’i me kekahi ki wai ma ke alanui Beritania mamuli o ka hiki ole iaia ke hoopololei i ka holo ana o kona kaa.  Ua hemo kela ki wai me ka lele o ka wai iluna ma kahi i ke kanakolu kapuni ke kiekie a ua huli hoi ke kaa otomobile me ka nui no o na poino i loaa i kela kaa.

            Ma ka awakea hoi o ka la Sabati ae i wahi e pakele ai mai ka hooku’i ana o na kaa a elua i kahi hookahi i hoohuli ae ai o L.G. Wirth i kona kaa otomobile ma ke alanui kauaoao ma ke alanui Punahou me Moi me ka hooku’i ana aku o kona kaa i ka pou kelepona.

 

 

KAA IA HILO KA LANAKILA MA KA HEIHEI WAAPA.

-----

            O na heihei waapa o ka malamaia ana mai nei ma Hilo ma ka Poaono aka la i hala ua aha’i ae ka hui hoehoe waapa o Hilo i ka hanohano i ka la ma o ka hiki ana i na keiki o ka Ua Hanilehua ke hoohaule iho i na keiki o ka Healani me ka Makala.

            He mea hookahaha keia i ka manao aole i ko Honolulu nei poe wale no aka i na keiki pu kekahi oluna o na waapa o ka Healani ame ka Makalo no ka mea ua paa maoli no ka manao o na keiki o kela mau hui heihei waapa he hana paakiki i na keiki o Hilo ke kaili ana aku i ke eo ma ko lakou aoao.

            Ma na heihei waapa ma Hilo ma ka makahiki aku nei i hala ua kaa wale no ia Hilo ke eo ma na heihei ano nui o ka la; aka nae i ka holo ana mai o ko Hilo mau keiki no Honolulu nei ua aha’i ko Honolulu nei mau keiki i ke eo; aka nae me keia halawai hou ana o na hui heihei waapa a ekolu i kahi hookahi ma Hilo ua kaa aku la ka lanakila i ko Hilo mau keiki.

            Ma ka heihei o na waapa o ka papa ekahi na hahana maoli ke aumeame ana o na waapa ekolu e lilo aku ke eo o kela heihei i kekahi o na hui heihei waapa a o ka mea i ikeia o ia no ke kaa ana o ka helu ekahi o kela heihei ia Hilo o ka Makala aku ka helu alua a o ka Healani ka helu ekolu.

            Ma ka heihei mai hoi o ka papa elua ua kaa hou no ia Hilo ka helu ekahi a i ka Healani hoi ka helu elua ma kela heihei.

 

HE MAU MOOLELO HAWAII IMUA O KE KULA KUMU.

-----

            Iwaena o na hana ma ka papa kuhikuhi no ke Kula Kumu o keia makahiki o ka hoomaka ana ma ka Poakolu iho nei o na moolelo kahiko kekahi o Hawaii nei a o Mrs. Emma M. Nakuini ka mea nana e hoakaka aku ana imua o ka poe e hoea ae ana ma ia kula kumu ma ka manawa i hookaawaleia no kana apana kana.

            O keia malalo iho nei kana mau moolelo e hoikeike aku ana:

 

1. Ko kakou pili i ka lahui Maori o Nu Kilani.
2. Ka manaoio pili hoomana a i ole hoomanamana o na Hawaii e komo pu ana iloko o ia manaoia na mea i pili ia Pele ame kona mau kaikaina ame Hiiaka ame kona mau kaikunane.
3. Na moolelo pokopoko e hoikeike ana i kekahi mau manaoio ohohiaia.  “Kaauhelemoa,” ke akua moa o ka luapele o Palolo ame ka moolelo o ka “Wailele o Akaka,” e kokoke ana i ke kumu o ka muliwai o Kolekole ma Hilo Paliku.
4. Ka moolelo o ka “Wahine Kuku Kapa” o Honohina ka makuahine o ke keiki a ke kaukaualii.  Ua pii ae kela keiki ahiki i kona lilo ana oia kekahi o na pukaua akamai me ka ikaika i kona mau la.  Ka moolelo o “Elena ame Eleao.”
5. Ka moolelo o “Lonoiamakahiki” ame kona pili ana me Kapena Koke.
6. Ka moolelo o “Umi-a-Liloa” kekahi o na alii kaulana o ke au kahiko e Hawaii nei.
7. Ka hanau ana na mea ano mai ame na hana a Kamehameha I.
8. Na hana maa i hoomanao mau ia e na kanaka Hawaii i ke au o Kamehameha I ame ko’u mau la opio.
Na lealea ano nui a na kanaka Hawaii.

 

TERITORE O HAWAII.

-----

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

 

            Ma ka hana e hoopau ana i ka HONOLULU AUTOMOBILE GARAGE COMPANY, LIMITED.

            OIAI o ka HONOLULU AUTOMOBILE GARAGE COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Tertore o Hawaii i kulike ai me kanawai i hoomaukauia ma na hana o keia ano ua waihoia mai iloko o keia keena he plapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia hui pu me kekahi palapala i hoolaihia i hoohui pu ia me ia elke me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea a i ke kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i kela manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i olelola e pono e waiho mai i na ku-e ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena mamua ae o ka hora 12 awakea o ka la 14 o Sepatemaba 1920 a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea he pono e hoea kino ae ma ke iho maloko o ka Hale Mana Hooko Honolulu ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia a e hoike mai i ke kumu  na he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.

 

 

 

DELBERT E. METZGER.

Puuku, Tertore o Hawaii

Honolulu, Iulai 7, 1930.

6408-Iulai 9, 16, 28, 30; Aug. 6, 13, 20, 27; Sept. 3, 10.