Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 22, 4 Iune 1920 — HOOMANAOIA KA LA KAUPUA E KO HONOLULU NEI Ku i ka Nani na Hoohiwahiwa i Hanaia Maluna e na He ma na Pa Ilina Kupapau MALAMAIA HE KA'IHUAKA'I NO KA PA ILUNA O NUUANU Malamaia he Haiolelo me na Hana Himeni no ka Hanohano o ka Poe Make ma Kela La [ARTICLE]

HOOMANAOIA KA LA KAUPUA E KO HONOLULU NEI

Ku i ka Nani na Hoohiwahiwa i Hanaia Maluna e na He ma na Pa Ilina Kupapau

MALAMAIA HE KA'IHUAKA'I NO KA PA ILUNA O NUUANU

Malamaia he Haiolelo me na Hana Himeni no ka Hanohano o ka Poe Make ma Kela La

I.!ikr tfk: 'aP maa iloko aiiu nei o na i hal», Ua mala;naia o ka 1;< i o M-~i, rna ke ano lie La Kau]>ua, ]>oih > la i lioea hou mpi ai i ka hoomaua; nua a k'J Honolulu uoi poe ia I\, ? ka Poakahi aku la i hala, ma ko ?>i :i»a i na ]>un uialuun o na he kn- } r »au. ko kaihuakai aua uouka o Nuu- ; iin, 3iue ka malama ana i haiolelo, mr> j.: hiineui uo kela la auo nui, ma ku m-»olclo o ka Rcpubalika o Amerika Haipuia. 0 ka Poakahi aku nei i hala kekuhi. ;* maikai no na hana i manaoia, a na 'nple na pa ilina a piha i ka poe inakaikai, e kiiolii ana i ka nani o na pua : h-iuain ine ka maiau loa o ka poe no ]?\«>u na ]>a ilina, uie ka nui o na nani V\c ole i lianaia ma 'kela ame keia pa. «• hoike mai ana i ka hoolilo uui ia o \ekahi manpwa, ina ka hana aua i ua ;.>u» ame na lei. 1 k i kokoko/ima ae i ka oiauawa 110 l.i huaka'i e hoomaka aku ai i ke ka'i r,ua nouka o ka ilina o Nuuauu, ua hele : n wahi oka liuaJca'i e nee aku ai a 1 plha i ka poe makaikai, a i ke kani ana o l(a hora eiwa,ina ki»la kālei'hiak:!, o ka hoomaka aku la no ia o ka huaka'i 0 na koa e uee, ma ke alauui Likeke, īke alanui Beritattia. Aolo no he loihi loa o ka huaka'i ma k"!a la, eia uae, he ku i ka nani ain? k;i hiehie ke ka'i ana a na pualikoa, n:nf ka j>oo no apau i koiuo iloko o kj\ "ir3aka 'i. l'a kn'i aku ka huaka'i ma ke alami Beritania, a hoea i ke alanui Papu, l'ii ma ia alauui ahiki i ke alanui KuaV,ni, malaila iho a loaa ko alauui Nuuīiii, alaila pii pololei loa aku uo ka i!;na o Nuuami. I ka hoea aua i ka pa ilina i hookuu- :• ai ka huaka'i me ke komo aua o ka Uhulehu iloko o ka pa ilina, no ka mai*.ma ana aku i na liana hoomauao. 0 ka Luuakanawai Saui'or<l B. Dolc ki lunahoonialu o ua haua o ka la, oia «3 mea naua i kamailio mai i keka'ni niaj olelo pokole, iio 'ke kuniu o t » skoakoa aua aku o na niea apau no ka iliun, 110 ka hoomauao uua uo ia i pne i hala e ma kela aoao o keia ola Maiuna o na nolio i hookaawaleia no j )is k')H kahiko o-ke kaua huliamahi, ij ' ■"■h ar ai keka'lii mau 'koa kaliiko, a o j a ) lakou mau boa i make, o ko lakou i 'imii noho wale no ke wailio aua. j Maho]>c iho o na hoakaka a ka Luuakanawai Dole i paani mai ai ka Bani Hawaii i kekalii niele. alaila 'hoomaikoi j f - la ka Rev. Akaiko Akana me 'kokahi ( ma'i leo hoonani i ko Akua, o ka nee | 1 > ia u na liana imua, n;a ke inele an.i I 'i ii o Mra. Hall i kekahi himeni me ka . i'iani pu o ka Bana Hawaii. ' 1 ka pau ana o kela himeui-i lioola-] i iaia mai ai ka 'Lunakanawai Kaapuui' •'ame? J. Banks, ka mea iaia ka haiole-: • ••> au'j nui 0 ka la, me 'ka paani liou aua j o ka hana, pela hoi ke mele anu ; • ai o Mrs. Robertson i kekahi himeni '*i>kuaia mai e ka piano o hookaniia. v Mrs. W. D. Westervelt, a o ka '"K loa o na hana ma 'ka ilina, o ia no ' meleia aua o ke mele Jahui o Ameiī- • Huipuia, a liuli lioi aku kela ame no ko lakou mau home, a 110 n ■''aiii i liookaawaleia, uo na haua ho:>- : 'jUoli ma kela la. Ha Haiolelo & J. J. JJank3 Penei iho ke ano nui o ka haiolelo a •■»a Mea Hanohano Jamea J. Banks: L ka Lunahoomalu, lede ame na <eonimana: Me na manao ili'hia no ka hanohano i hookauia mai maluna o'u e ko oukou koinite, i hoea mai ai au imua " oukou i keia la o oa bana hoamanao ihiihi. Oiai ua oili mai au mailoio mai o na "ianaka wiwoole, ka poe i ukali aku mahope o ka hae bolu, ahiki i kona haana, me ka pulama ana i ka lakou inau hana molia ame ko lakou mau

ehaeha, he mea na'u e haaheo ai ma Vu ma'halo nui, no ka hoea ana mai i ka wa e lokahi like ai ka lahui, ka m?a nana i hoolilo ia Amerika Huipuia, i aupuri ikaika iloko o ka nee ona o ke an o ka manawa. O na waiwai i'hooliloia, o ke 'koko hoi i hookaheia, a o na puuwai i wawahiia, aole ia i nui loa, no ka.u'eu an ; i nku i nn kokua J;umukufti ole uo k t maluhia o ke. au mallmalama o >k> i; o nei. . Inu aole i hQlopono< ka hana nui i manaoia, ina ua inahaelua ka puuwai o Amerika, a ua hioonawaHwaliia liona ikaika, a ua hemahema maoli kakou, .poe o keia man ln, no na hana. ame na ko'iko'i i kau iho maluna o kakon. Iloko o ka lokomaikai o ke Akua Kiekie loa, pela i'hO la i hooholo ui na kanaka o ka repubali'ka lanakila o ke | Ao liou, e malama i ka uianaoio o Uo i lakon mau makua, a hoanohou i ko laj kou kupaa mahope o ko lakou hae. I Ika manawa i hoalaia ae ai ka nii nau, nana i kauo i na pualikoa o ka Akau ame kai llema iloko o lie ka>M hahana loa, i ka manawa hoi o ka le) kupinai o ka pu hope loa i wawalo ak.i ;ai iloko o ka maluhin, i ka wa i loau ai i ka pahikaua i kihe'ahe'a ole i k« koko a I-ee, he wahi e waiho ai, iloko o ka lima o Kaiani, «lenhi no a loaa ma• he manaolana i ke kanaka ola, a oili mai hoi ka nolio kuokoa ana. lloko o ke koko o kona poe kanaki Amerika i pau i ka make i kakauia ei ka hoopaa o ke. kuokoa, a maluna hoi o ko la'kou mau lua kupapuu liamama, i hoopaaia ai kona mau waiwai nui, aiue kona lianohano laahia, e kupale aku i ka mea nawaliwali, ame ka m?a hoopilikia wale ia >mai apuni na wahi like oi? o ka honua nei. Aole loa ia i haulepa-hu "wale ma kona hooko ana a'ku i kana i laahia. Ua haawiia aku ia i kona niau waiWai he nui, no k# leo uwalo mai ke Ao ka'hiko mai, me he la'hui kanaka Im, maluna' o kekahi «inu panoa, e ake ao.i e loaa ke kokuaia aku. 0 ka loaa anj 0 k e kuokoa ia Ouba, ame ka haulehia ana o Kelemauia a weluwelu Uilii kon'i inaiia kakauha, he.anau kiahoomanao iu no kona ikaika ame kona mana, O na 0010-ku ma ,Europa ams na maaao alunu o na lahui, aole kekalii o h miu mea i Jilo i. inea hona e koino hokai wale aku ai no ia mnu liana, aka mamuli wale no o ka. hoao ia ana mhi e kekahi mana hoopilikia, e .i kona inau lkna no ka ana i • kj* holookoa, akahi no pia «i hapai aē i kons leo o ke ku-e, me ka hoouna ana ak j 1 kona muu pualikoa ma ka moana. Aole i hoohana maoli ia kona mana, koe wale no ma ke ano kupale, malunu 0 na loina o k© kaulike, ua kahua i kukulu ai oia i k-ona hookele aupuni aun, aole.hoi i hoohanaia kana pahikaua, oka mamuli wale no ia o iona makee sn& i kona hanohano ame ka laaakila. MLamuli.o ka makemake, o ka poe i lioonohoia aku e hoohaoa i kōna many, ua hoopauia ka welo ana o kona hat, maluna o na aina i hookaumahuia, nu aina i lioea aku ai ia, no ke kokua an.i, iloko o na hora kupilikii o ko lakoa >poino. O kona poe kanaka opio, na lakou 1 kukulu iho i na hoailona o koua ikaika, Lmua o na enemi, ua huli hoi hon mai lakou, iloko o ke. apjo ana aku a na lima o ko lakou lahui kanaka. 'O kela mau puuwai opiopio koa na lakou i h(fao aku i na hua awahia o ka make, aia lakeu ke moe malie mai l'i malalo o na pua lilia o Palani, i boomauia ai ka nobt> 'kuokoa ana, a i boomauiaaku ai ka mahihia ina ke ao holookoa.. i m'olia ia alf« ko lakon mau ola, no ka manao wale ana no, pela iho la e haulehia ai na.mana kakau-hi o huropa Waena, alaila ua •makehew i ko lakou make ana. Ua haawi maoM aku no na makuahine o £merika i k i lakou mau keikikane, a ua auamo hoi na koa i na ehaeha he nui o ke Aole wale no, no ke kinai ana aku i n i manao hoopoino, i ka noho hoalo-ha ana, ke kumu i mauna aku ai o Araerika, i kona.mau waiwai ame na.ola -makama >, aka, no ke kukulu ana aku n'o.ia i ke ano o ke aupuni- pookela apuni ke ao holookoa, e ala- ihou ole mai ai kona mau enemi, a Koopaa'paa i ka nui o kona mana. ■Ua lawe ae o Ameri'ka i kona keehina mn la hooko ana aku i kela hana »uj. Ua liooko aku ia. i kana iniaiona me ka pau pono loa. I keia la, k« nana mai nei ko ke ao nei iaia, no kaiia mau alukai ana anie na koklia ana, a aole hoi e pau kana mau hana, ahiki i kona lawolawe ana aku i na mea e pono ai ka p-»e o!a ame ka poe >make.