Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 22, 4 Iune 1920 — Page 1
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoomanaoia ka la kaupua e ko honolulu nei. Ku i ka Nani na Hoohiwahiwa i Hanaia Maluna o na He ma na Pa llina Kupapau Malamaia he ka‘iihuaka‘i no ka pa iluna o nuuanu Malamaia he Haiolelo me na hana Himeni no ka Hanohano o ka Poc Make ma Keia La. Like me ka maa iloko aku nei o na makahiki i hala, ka malamaia o ka la no o Mei. ma ke ano he La Kaupua, peka iho la i hoea hou mai ai i ka hoomamao aua a ko Honolulu uci poe ia la, ma ka Poakahi aku la i hala, ma ke koa ana i na pua maluna o na he kupapau. Ke kaihuakai ana uouka o Nuumu. a me ka malama ana i haiolelo, ma na himeni no kela la ano nui, ma ka moolelo o ka Repubalika o Amerika Haipuia. O ka Poakahi aku nei i hala kekahi ke maikai no na hana i manaoia, a ua hele na pa ilina a piha i ka poe makaikai, e kilohi ana i ka nani o na pua hauaia me ka maiau loa o ka poe no lakou na pa iliua, me ka nui o ua nani like ole i hanaia ma kela ame keia pa. e hoike mai ana i ka hoolilo nui ia o kekahi manawa, ma ka hana ana i ua pua ame na lei. I ke kokoke, ana ae i ka manawa no ka huaka‘i e hoomaka aku ai i ke ka‘i ana nouka o ka ilina o Nuuanu, ua hele ua ahi o ka huaka‘i e nee aku ai a piha i ka poe makaikai, a i ke kani ana na o ka hora ‘eiwa ma kela kakahiaka, o ka hoomaka aku la no ia o ka huaka‘i o na koa e nec, ma ke alanui Likeko, na ke alanui Beritania. Aole no he loihi loa o ka huaka‘i ma kela la, eia nae, he ku i ka nani ame ka hiehie ke ka‘i ana a na pualikoa, ame ke poe no apau i komo iloko o ka huaka‘i. Ua ka‘i aku ka huaka‘i ma ke alanai Beritania, a hoea i ke alanui Papo, pii ma ia alanui ahiki i ke alanui Kuakini, malaila iho a loaa ke alanui Nuuana, alaila pii pololei loa aku no ka wina o Nuuanu. I ka hoea ana i ka pailina i hookuulo ai ka huaka‘i me ke komo ana o kahalehu iloko o ka pa ilina, no ka malama ana aku i na hana hoomanao. O ka Luuakanawai Sanford B. Dole ka lunahoomalu o na hana o ka la, oia ka mea nana i kamailio mai i kekahi mau koa kahiko, a o ao lakou mau hoa i make, o ko lakou mau noho wale no ke waiho ana. Mahope iho o na hoakaka a ka Lunakanawai Dole i paani mai ai ka Bana Hawaii i kekahi mele. alaila hoomaikoi la ka Rev. Akaiko Akana me kekahi mau leo hoonani i ke Akua, o ka nee no la o na hana imua, ma ke mele ana mai o Mrs. Hall i kekahi himeni me ka paani pu o ka Bana Hawaii. I ka pau ana o kela himeni i hoolaonala mai ai ka Luna kanawai Kaapuui James J. Banks, ka mea iaia kaa haiole ko ano nui o ka la, me ka paani hou ana mai o ka hana, pela hoi ke mele ana mai o Mrs. Robertson i kekahi himeni i kokouia mai e ka piano e hookaniia. e Mrs. W. D. Wesstervelt, a o ka lupe loa o na hana ma ka ilina, o ia no meleia ana o ke mele lahui o American Huipuia, a buli hoi aku kela amekela no ko lakou mau home, a no na wahi i hookaawalia, no na hana hookauoli ma kela la. Ka Haiolelo a J. J. Banks Penei iho ke ano nui o ka haiolelo a ka Mea Hanohano James J. Banks: E ka Lunahoomalu, na lede ame na keoninana: Me na manao ilihia no ka hanahano i hookauia mai maluna o‘u e ko oukou komite, i hoea mai ai au imua o oukou i keia la o na hana hoomanao ihiihi. Oiai ua oili mai au mailoko mai o na kanaka wiwoole, ka poe i ukali aka mahope o ka have bolu, ahiki i kona haawipio ana, me ka pulama ana i ka lakou mau hana molia ame ko lakou mau. E hoomanaoia ana ka la o kamehameha, I kulike ai me ka maa i na makahiki aku nei i kaahope, pela iho la e malamaia ae ai na hana hoomanao no ka la o Kamehameha, ka Na‘i Aupuni, ma keia Poakima ae. Ma keia sabati iho, e akoakoa ae ana na ahahui Hawaii apau maloko o ka Luakini o Kawaihao, no ka hele ana i ka pule iloko o ko lakou mau kahiko piha o ka ahahui, o ka haiolelo ma ia la, e pili ana no ia no ke ano o ke ola ana o Kamehameha, ame na mea kupono i pili i ke ola ana o na hawaii. Ua hooholoia no hoi ma ka halawai a ke komite o ka La o Kamehameha. o ka noho ana ae maloko o ka Hale Waiho Buke o ka Lehulehu, e hoomauaoia kela la i keia makahiki. elike me ka maa i na manawa aku nei i hala. No ka hooko ana aku i kela manao o ke komite, e huliamahi ae ana na ahanhui Haaii apau, ma ke kakahiaka o keia Poalima ae, ma ke ka ‘ihuaka‘i ana mailalo mai o Aala Paka, a hoea i ke kahua o ka pa‘lii, malaila e malamaia ai he mau haiolelo, ma ka olelo Beritania, a ma ka olelo Hawaii, pela hoi ke amelia mai o kekahi mau himeni. No ka hoolilo ana hoi i ka La o Kamehameha i la ano nui loa i keai makahaiki, ua hoala ae ka Hui Lunalilio ame Camoes he mau liana hoohauoli malalo ae nei o Aala Paka, e hoomaka ana mai ka Poakolu aku o keia pule ae, ka la 9, 10, 11 ame 12, a e hoea mai ana na lala o na hui o Hawaii ame Maui, no ke komo pu ana iloko o kela mau haua hoohauoli, a iloko no hoi o na hoomanao ana no ka La o Kamehameha. Ma na hora kakahiaka o keia Poalima ae e hoohiwahiwaia ae ana ke kii o Kamehameha e na lala o ka Ahahui Kamehameha, elike me na hana mau a kela ahahui, a oiai o keia kekahi o na la ano nui i na Hawaii, me he mea la e huliamahi ae ana na mea apau, no ka ike ana i na hana ma ka La o Kamehameha. me kekahi mau leo hoonani i ke Akua, o ka nee no la o na hana imua, ma ke mele ana mai o Mrs. Hall i kekahi himeni me ka paani pu o ka Bana Hawaii. I ka pau ana o kela himeni i hoolaonala mai ai ka Luna kanawai Kaapuui James J. Banks, ka mea iaia kaa haiole ko ano nui o ka la, me ka paani hou ana mai o ka hana, pela hoi ke mele ana mai o Mrs. Robertson i kekahi himeni i kokouia mai e ka piano e hookaniia. e Mrs. W. D. Wesstervelt, a o ka lupe loa o na hana ma ka ilina, o ia no meleia ana o ke mele lahui o American Huipuia, a buli hoi aku kela amekela no ko lakou mau home, a no na wahi i hookaawalia, no na hana hookauoli ma kela la. Ka Haiolelo a J. J. Banks Penei iho ke ano nui o ka haiolelo a ka Mea Hanohano James J. Banks: E ka Lunahoomalu, na lede ame na keoninana: Me na manao ilihia no ka hanahano i hookauia mai maluna o‘u e ko oukou komite, i hoea mai ai au imua o oukou i keia la o na hana hoomanao ihiihi. Oiai ua oili mai au mailoko mai o na kanaka wiwoole, ka poe i ukali aka mahope o ka have bolu, ahiki i kona haawipio ana, me ka pulama ana i ka lakou mau hana molia ame ko lakou mau. E hoomanaoia ana ka la o kamehameha, I kulike ai me ka maa i na makahiki aku nei i kaahope, pela iho la e malamaia ae ai na hana hoomanao no ka la o Kamehameha, ka Na‘i Aupuni, ma keia Poakima ae. Ma keia sabati iho, e akoakoa ae ana na ahahui Hawaii apau maloko o ka Luakini o Kawaihao, no ka hele ana i ka pule iloko o ko lakou mau kahiko piha o ka ahahui, o ka haiolelo ma ia la, e pili ana no ia no ke ano o ke ola ana o Kamehameha, ame na mea kupono i pili i ke ola ana o na hawaii. Ua hooholoia no hoi ma ka halawai a ke komite o ka La o Kamehameha. o ka noho ana ae maloko o ka Hale Waiho Buke o ka Lehulehu, e hoomauaoia kela la i keia makahiki. elike me ka maa i na manawa aku nei i hala. No ka hooko ana aku i kela manao o ke komite, e huliamahi ae ana na ahanhui Haaii apau, ma ke kakahiaka o keia Poalima ae, ma ke ka ‘ihuaka‘i ana mailalo mai o Aala Paka, a hoea i ke kahua o ka pa‘lii, malaila e malamaia ai he mau haiolelo, ma ka olelo Beritania, a ma ka olelo Hawaii, pela hoi ke amelia mai o kekahi mau himeni. No ka hoolilo ana hoi i ka La o Kamehameha i la ano nui loa i keai makahaiki, ua hoala ae ka Hui Lunalilio ame Camoes he mau liana hoohauoli malalo ae nei o Aala Paka, e hoomaka ana mai ka Poakolu aku o keia pule ae, ka la 9, 10, 11 ame 12, a e hoea mai ana na lala o na hui o Hawaii ame Maui, no ke komo pu ana iloko o kela mau haua hoohauoli, a iloko no hoi o na hoomanao ana no ka La o Kamehameha. Ma na hora kakahiaka o keia Poalima ae e hoohiwahiwaia ae ana ke kii o Kamehameha e na lala o ka Ahahui Kamehameha, elike me na hana mau a kela ahahui, a oiai o keia kekahi o na la ano nui i na Hawaii, me he mea la e huliamahi ae ana na mea apau, no ka ike ana i na hana ma ka La o Kamehameha.