Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 7, 13 February 1920 — UA HAMAMA KA IPUKA NO NA KEIKI HAWAII [ARTICLE]

UA HAMAMA KA IPUKA NO NA KEIKI HAWAII

Ai<;e b.c manawa oi aku o ke kuponu i loaa i na kanaka Uawaii ike ame ka makaukau i kekahi ;,ai: hanah'ma. ka hana wiliki ame na haua niikini, t -:kc la me kt-ia wa, a na Ke]>ani i hoala ae nei i 1 eiuhan.i .ma na mahiko ma ka Mokupuni o Oahu nei. ua hoohamaniaia ae ka ipuka no lakou e komo aku ai. a kaili mai i kekahi mau hana a na Kepa'ni la.vclawe ai inaloko o na halewili, iloko o ko ]ak«»n mau lima. l ,i hi<ohaiia aku na mahiko i kekahi poe Kepani ike hana, a inakaukau i ka hana wiliki me na hana ikini me na ukuhana kiekie ahiki i ka ekolu hareri dala o ka mahina, mawahō ae o kek'ahi mau p«>no a na mahiko i haawi aku ai ia lakou, aole anei. he ukuhana kiekie loa keia, a na Hawaii i makaukau i na hana oloko o na halewili, e hiki .-•!e iho ai ke hookololohe mawaho nei, no ka hoi aua aku ma na hana i haaleleia iho e na Kepani, a r iihi mai i na ukuhana nunni o ka mahina? ( » na kanaka Hawaii opio, i loaa ia lako'u ka maka:ik;iu ma ka hana wiliki, e hOoholo nei i na kaā oiomohile. ame na hana pili i mikini, no lakou n a knlana maikai loa. me na uku kupono e kakali mai la ma na mahiko i keia manawa; o ka oi loa aku nae. o ka poe e hoopomaikaiia ma kela mau kulana o na halewili; o ka poe i 4oaa ia lakou he n:au hoonaauao ana. a i noho hana no kekahi mauau.i luihi. ma ua hana i kulike loa aku me koloko < na halewili.

Ina no paha i loaa ole ka makaukau iheekahi poe kanaka opio. no ka hookele ana aku i na hana o na halewiii. e loaa keia noonoo ia lakou, mailalo loa mai u k« anuu o ke alāpii e pinana aku ai, ahiki i ke kau ana ma ke anuu kiekie loa. na ka makaukau e k.aa ana ia lakou, ka makee pu hoi e hooholomua «*ikn i ka oihana kanu ko. na ia mau mea e hapai ae lakou ma na kulana kiekie. a e haiihah mai hoi i na ukuhana 'kiekie i loaa ole i ka hapanui o na kanaka Hawaii. l'a ir.ah.ak» nui ia na kanaka Hawaii ma ko lakou ™.akaukau ame ko lakou ike ma ka lakou maii hai»alima akamai i a'o ai; eia maloko o kekahi mau nahiko o Hawaii nei, he poe kanaka Hawaii. i loaa ia lakou na kulana maikai, me na uku kiekie o ka inahina, e !oaa-pu auanei iā mau kulana ame ia 7~au ukuhana maikai i na-Hawaii apau e hoi ana u»a na mahiko e hana ai .a e kokua aku i na ona o na mahiko. ma ka hoohoka ana aku i na Kepani oiohani. Ua nui na manawa i hoalaia mai ai na hoeueu ana i na kanaka Hawaii e hoi i na hana o na mahiko. eia nae i ka nana aku, aole he mau hua tnao-_ jH>po loa o ia mau hooikaika ana; a oiai ua haalele aku na Kepani ikehana, a inakaukau no hoi i na liana apau oloko o na halewilK mē ka manao e hoohoka mai i na haku o na mahiko, o ke a'o a keia pepa i na Hawaii, ano -ka mānawa kupono loa no oukou e ku ae ai iluna me ka maloeloe. a hoopakele ae i keia oihana pookela o Hawaii, mai ka 1.10 ana i mea hoohioloia, e na manao ohumu ino e na Kepani. t'a ike na 'haku mahiko i keia maaawa i ke kuhihewa o ko lakou hilinai ana aku maluna o na Kel»ani. ma ke ano o na limahana ia e pono ai ka oikanu ko. e konoia aku ai lakou i keia manawa e haawi mai i na kokua ana i na kanaka Hawaii e 1 !i!o i mau l;mahana akāmai, no ka hooholomua ana aku i ka hana kanu ko imua, e lele ole ai ka nili ma keia hope aku. Aia iloko o na Hawaii apau. na manao makee no ko lakou aina hanau, aia pu iloko o lakou ka makee i na oihana mikiala, a i wahi e hoea hou ole inai ai he pilikia ma keia mua aku elike la me ia a. ua Kepani i Jioala ae nei i ka olohani, ua ili aku' kekahi ko'iko'i maluna o na ona mahiko. o ka oili ana mai iwaho .a hooia mai, no na kokua inai ia iakou mai e hapai aku i na Hawaii iluna, ma na hana akamai iloko o ka oihana kanu ko ma Ha-j \\;iii nei: o ke ko'iko'i oi aku nae, maluna ia o naj T lau aii opio. liō ko lakou niakemake i'o e hooiilo ' ia lakou i mau limahana e liiki ai ke kau aku na | hilinai ana a na haku mahiko maluna o lakou. O keia kekahi o na kumuhana kūpono loa a ke' Ka!apu Makaainana Hawaii e hapai mai ai no'kai p 'uo o na kanaka Hawaii, a ē hooikaika aku ai me ' ra manao kiii'o. e lilo na Hawaii i poe niakee i na hana o na mahiko. i kohu pono ai na hooikaika; ana e imiia nei. e hoopulapula hou I keia lahui kanaka. a 1* hoolik» ia lakou i mau ona no na home li«>okuont)ono.