Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 7, 13 Pepeluali 1920 — Page 3

ʻaoʻao PDF (1.87 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

O KA MALAMALAMA O KE KAIOHA HOU O IA NO KA OLELO A KE AKUA.

            E ka mea mahalo nui ia, Sol. Hano hano, aloha nui loa l@aua: =O ka nuhou kamahao ame ke kupaianaha, ua kaomi iho la oe i na ki ekolu iloko o ke kilohana nei, a kaui aku la na pele ma kela ame keia home apuni ka paeaina, e hoike aku ana i ka nuhou o ke old kamahao ma Dekemba 26, 1919, Ianuari 16, @me 23, 1920.

            Ina ke malama pono ia nei na nupepa ma kela ame keia home, a e heluhel@@ mau ia e kela ame keia o ko kaua lahui ponoi, alaila ua hiki mai ke ola nui loa i ko kaua lahui ponoi, a no ka mea, he olelo ia na ke Akua, aole na ke kanaka. Penei e maopopo pono ai:

            Ahiki aku la o Iesu ma ia wahi, nana ae la ia iluna, a ike iaia, olelo ae la iaia: E Zakaio, e iho koke mai oe ilalo, no ka mea ua pono iau ke noho ma kou hale i keia la. A iho koke mai la oia ilalo, a hiikipa ae la iaia me ka olioli, lakou apau, i ae la, ua hele ia e hookipa ia e ka poe hewa. A ku ae la o Zakaio, i aku la ia i ka Haku: Eia, alikealike o kuu waiwai, e ka Haku, o ka'u ia e haawi aku ai no ka poe ilihuna, a in a i lawe au me ka hewa i ka kekahi, e paha ka ou mea e uku aku ai iaia.

            Alaila, olelo mai la o Iesu nona, i mai la: Ua hiki mai ke ola ma keia hal@, no ka mea, he mamo no hoi oia nei na Aberahama.

            No ka mea, ua hele mai nei ke keiki a ke kanaka e imi, a e hoola i ka mea i nalowale. Luk. 5:26. Aole ka poe po no ka'u i hele mai nei e a'o aku, aka, o ka poe hewa e mibi. Mareko 12:16. No ka mea olelo mai la o Davida ma ka Uhane Hemolele, olelo mai la o Iehova i ko'u Haku, e noho mai oe ma Kou lima akau, a boolilo aku ai au i ko'u enemi i. kekahi-wawae nou; a in a kapa aku a Davida iaia i Haku, pehea hoi oia i keiki ai nana@ A lohe ae la ua makaainana iaia me ka olioli.

            E ka mea nana e kiai ana me ka mahalo nui ia, e hoopuka ia ka laau o ke ola maloko o ke Kilohana nei, i na la apau o ko kaua ola honua ana. He mea nani a he maemae hoi na olelo a ke Akua i haawi wale mai ai, elike me ka Iesu i olelo aku ai i ka wahine Samaria penei: Olelo mai Ia o Iesu, i mai la iaia: O na mea apau e inu i ka wai A u e haawi aku ai iaia, aole loa ia e makewai hou aki, aka, o ka wai a e e haawi aku ai iaia, e lilo ia i waipuna iloko on a e pipii ana i ke ola mau loa.

            Olelo aki la ka wahine iaia: E ka haku, ho mai nou ua wai la, i ole e makewai hou aku au, i ole hoi e hele hou mai ianei e huki. Olelo mai la o Iesu iaia: O hele e kahea aku i kau kane, a e hele hou mai ianei. Olelo aki la ka wahiue i aku la: Aohe a u kane. I mai la o Iesu iaia: He pono kau i i mai nei, aohe au kane; no ka mea, elima ae nei au mau kane, a o kau mea i keia manawa, aole ia o kau kane, he oiaio kau i i mi nei. Olelo aku la ua wahine la iaia: E ka Haku, ke ike nei au he kaula oe.

            He eha ae nei paha makahiki i kaahope aku la a oi aku e ike ana au ia Kamakaia, J. M Mahuka, C. K Kealoha, J. A. Kahiona ame kekahi poe e ae e noke ana i ka hoopaapaa i kekahi manawa no ke ano ame ka emi hikiwawe loa o keia lahui Hawaii, aole he pane pololei aku imua o ka lahui i ke kumu nui i make hikiwawe ai, a e kii aku a ke kumu alaila huhuki ae, alaila pau no ka pilikia; aole hoopaapaa wale e hoopau manawa ai.

            Aole no he kahunapule i hoike aku me ka wiwo ole no ka pono o na hoahauau, a olelo aku ke hoomauakii nei oukou; o ka palahinu wale aku no, i ole e huhu mai na hoahanau, a hoopohala mai paha i na hana o ka ekalesia. O ka alala ma kela ame keia home, o ia kelohe ia aku ana. He pilikia nui keia mamuli o olelo mai lakou nei, no ka hoo kuli no, no ke kolohe no, a pela wale aku: nuinui maikai kela pane: aole anei i pili pu ia lakou nei ka hoomauakii a hoopilikia wale i na hoahanau! E nana iki mai hoi kaua penei:

            Ina he wahi manao ku-e ka kekahi hoahanau i ke kahunapule, e lawe mau mai aua na kahunapule i ka lakou olelo alakai, iloko o ka Palapala Hemolele, e ku-e ana i kela hoahanau me ka manao inaina, a i ka noho ana o ka hoehanau ma ka home, aole hele mai i ka pule, a ma i paha, a make aku la, o ka olelo au e lohe aku ai, no ka hewa no, o ia ka mea i make ai.

            Pehea iho la keia, maikai anei, a i ole pupuka paha! E nana like mai no kakou. O ka hoahauau i make, ua be@ita ia a paa loa me ke Akua e kokua i ka Ekalesia ame na hana maikai apau o ka Ekalesia, a e kokua pu i ke kahu, ma na hana apau. I ka loaa ana he manao e ku-e ai ka hoahanau, ua palaka oia i ka berita ana i berita ai me ke kahunapule ame ke Akua; a oiai eia ka Uhane o Iehova me ke kahunapule, a ke lohe uei oia i Kana leo pule, i na manawa apau.

            O ka hoahanau hoi, aole pule mau, hoopalaleha wale, nanea wale, aole noonoo ia mea he pule i ka hiki ana mai o ka anela luku, o ka poino no ia me ka ohana holookoa, no ka mea na paa kona kumukanawai.

            Owau no o Iehova o kou Akua, he Akua lili e hoopai ana i ka na makua hala i na keiki, ahiki aku i ke kuakahi ame ke kualua o ka poe inaina mai Iau, a e aloha ana i na tausani o ka poe i aloha mai iau, a i malama hoi i kou mau kanawai.

            I ka ohumu ana o ka hoahanau i ke kahunapule ana i berita ai, ua hewa ia i na pepeiao o Iehova, lohe ae la o Iehova o hoaia kona inaina; a aku la ke ahi o Iehova iwaena o lakou, a ai aku la ma na palena o kahi hoomoana. Kahoa aku la na kanaka ia Mose, a pule o Mose ia Iehova. alaila pio iho la ke ahi. Kapa aku la ia i ka inoa o ia wahi, o Tabera, no ka mea ua ai mai ke ahi o Iehova iwaaena o lakou.

            He poino nui loa keia. Aia ihea iho la kai i pili ai o ka hoomanakii i ke kahunapule, amo ka hoahanau! Penei: O ka inaina aole ia e hana ana i ka makemake o ke Akua. Mai hoopuka ae oukou i ka olelo ino mailoko ae o ko oukou waha, ka inaina, ka huhu, ka manaoino apau. E uumi hoi i ko oukou mau lala ma ka honua i ka moekolohe, ka maemae ole, i ka makemake ino, ame ka makee waiwai, o ka hoomanakii no keia o ka hoolohe ole i ka olelo e ae ia aua, elike me Samuela ia Saula, he hoomanakii no ia. Papapau pu ana paha na kahunapule ame no hoahanau i keia, aole e pakele ana, he mea oiaio kela. Aka nae, he like ole o Kahuna pule me hoahanau, penei: Ua poni mai o Iehova me ka mana o Kona Uhane Hemolele i na kahunapule elike me Petero ma, ma ka la Penekokota. Pehea no hoahanau, aole e loaa ia lakou ia mea, nolaila he pilikia nui loa keia, a o na kahunapule e kiai mau ana lakou me ka leo pule e @hewa ana ia lakou iho imua o ke Akua i kela la keia la, kela po me keia po, a  na manawa kupono no apau.

            Pehea na hoahanau, nanea wale, palakawale, hilahila i ka pule i ka ai ana, moe ana, hele ana, a hoohenehene ia mai i ka mikanele, a pela wale aku. He mai aai loa keia ia kakou ka lahui Hawaii. Pehea iho la kakou e pono ai! E hoomamao loa mai kakou mai kahi mai o na hana haumia, na olelo pelapela nukuwale, hoino wale, maloko o kou home ame na wahi e ae, a mai hele wale ma kahi e alako ia ai kou kino iloko o ka poino, a e noho me kau ohana me na olelo oluolu, me ka pumahana o ke aloha kekahi i kekahi, a e lilo ana ia i kumu hoola ia oe iho, me ka malama mau no hoi i na mea maikai apau e ao ia mai ai.

            E hookomo oukou i ka naau menemene, a i ka lokomaikai, a i ka manao haahaa, a i ke akahai, ame ke ahonui, e hoomanawanui ana kekahi i kekahi, e kala ana hoi kekahi i kekahi, ke loaa ka hala o kekahi i kekahi; elike me ka Kristo kala ana mai ia oukou, pela aku hoi oukou; a o ke aloha kekahi maluna iho o neia mau mea apau, o ia ka mea hemolele e paa pono ai. I Kor. 6:20. No ka mea, aole ma ka olelo ke aupuni o ke Akua, ma ka mana no.

            Nolaila, o ka poe apau e ku-e ana i na olelo a ke Akua me ka manao in aina, ukiuki, hoino wale, kamailio haumia maloko o na luakini, a ma na wahi e ae. No ia mea e hiki mai ai ka inaina o ke Akua maluna iho o na keiki a ka hoolohe ole. Hebera 10:31. He mea weliweli ka haule ana i loko o na lima o ke Akua i ka poe haaheo a haawi mai la la ia i ka lokomaikai mahuahua ae.

            No ia hoi,  mai la ia, ku-e aku la ke Akua ka poe haaheo, a haawi mai la hoi i ka lokomaikai i ka poe hoohaahaa. Nolaila e hoolohe oukou i ke Akua; e pale aku hoi i ka diabolo, alaila e holo aku ia mai o oukou aku. I Pet. 5:6-8. Nolaila e hoohaahaa ae oia ia oukou i ka wa pono. E waiho aku i ko oukou kaumaha apau malua on a; no ka mea, ke manao ei oia ia oukou. E kuoo, a e makaala, no ka mea, elike me ka liona uwo, pela no e holoholo nei ko oukou enemi, o ke diabolo, e imi ana i kana mea e ale ai. E pale aku oukou iaia me ke kupaa ma ka manaoio, me ka ike pono hoi, ua hooluhi pu ia ko oukou iaia me ke kupaa ma ka manaoio, me ka ike pono hoi, ua hooluhi pu ia ko oukou poe hoahanau, e noho ana i ke ao nei ia luhi hookahi no. Pil. 6:15-18. I hawele ia hoi ko oukou wawae i ka makauku no ka enanelio e malu ai. Maluna o ia mau mea apau, e lawe hoi i ka aahupoo o ka manaoio, i mea e hiki ai ia oukou ke kinai iho i na ihe wela apau o ka mea ino. E lawe hoi i ka mahiole o ke ola, ame ka pahikaua o ka uhane, o ia no ka olelo a ke Akua. E pule mau aua i na pulu apau, ame ka nonoi aku ma ka uhana, a no ia mea hoi e kiai oukou me ka hooikaika mau ame ka pule aku no na haipule apau. @@ Kor. 7:10. No ka mea o ka mihi ola e mihi ole ia uei, aka o ka oha ana i ko ke ao nei, o ia ka mea e make ai. Nolaila, aole a kakou mau hoowalewale e ae, na men no imua o ko kakou mau alo, o na mea no e alakaiia ai iloko o ka poino.

            Nolaila kakou i kauoha ikaika ae ai e kiai me ka makaala loa, i ole ai kakou e poino wale iloko o ke ao nei apau. Nolaila, ke ku nei o Kristo i mea hoopakela, a i mea uwao hoi iloko o ko kakou manawa popilikia; a e noi ana hoi i na noi apau me ka haahaa me ka oiaio, a i ka wa pono, e loaa no kai mea i nonoi ai.

            Me ka mahalo nui ia oe e ka Lunahooponopono, ame na keiki oniuhua kau e haleluia mau loa ai.

REV. D. A. KAAIAHUA

                                                                        Waipahu, Oahu.

 

            OLELO HOOHOLO HOALOHAALOHA.

 

            E Mr. Lunahooponopono, Aloha oe: @ Eoluolu mai kou lokomaikai e hookomo iho ma kekahi kolamu kaawale a waiwai nui o ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii, i kela mau hopunaolelo e kau ae la maluna, a no ka mea:

            Ua oluolu i ka Haku Hale, ke Kahikolu Mau Loa iloko o ka malu, hano a meha, a iloko o ka pumahana o Kona aloha kupaiauaha, i ka lawe a kaili kohana ana aku, mai ko makou launa pu ana, i ka waiwai nani makamae, o ia ka uhane ola iloko o ka puupuu lepo hale kino o ko makou hoahaipule aloha, Mrs. Kina Lincoln;

            A oiai, oia kekahi o ko makou hoapaahana hooikaika a hoomanawanui iloko o na hana haipule hoolauna a hoolokahi ma na home ma Kaimuki, Waialae ame Palolo:

            A oiai no hoi, aole he lonolono, a aole hoi he hoohaili kahoaka no kona kulana kupilikii a poino i pa-e mai; a oiai, me makou no oia ma na hana hoomanao piha makahiki o ka hana ana ame makou i pupukahi ai, eia nae o ka lono hoolelehauli i koele mai ma ko makou mau pahukani, "Ua hala, na nalo. ua pau ka launa, ua hooko o ka pili lokahi pu ana o Mrs. Kina Lincon me makou na kini haipule home o Kaumuki. Waialae ame Palolo i huiia." Niua, lolokua walania ka lono. Walohia no! Nolaila.

            E hooholoia, o makou o na kini haipule anaina home o Kaimuki. Waialae ame Palolo, me o ko makou komite la i apono lokahiia ma ko makou anaina hoomanao auwina la Sabati, Feb. 1, ke komo pu aku nei me oe e Mr. George W. Lilcoln, ke kaue i hooneleia i ke kokoolua, na keiki ame ua moopuna i hoonele pu ia i ka oukou mea aloha, e anamo pu i na ehaeha, na kaumaha o na hoomauao aloha poina ole no Mrs. Kina Lincoln, iloko o ko oukou wa o ke kaumaha

            E hoo holoia, o ka makou mau leo pule, e oluolu ka Haku o ka male, ehookipa aku i ka uhane o ka oukou mea aloha a hoahaipule a makou ma ka home Ana i hoomakaukau ai: a ke pule pu nei no ke kaikai ana aku i ko kakou mau luuluu a kaumaha ma na kapuaiwaware o ka Haku Iesu ka Mea uana e lawe ae i na kaumaha ame na luuluu.

            E hooholoia e hoounaia i hookahi kope o keia olelo hooholo hoalohaloha i ka ohana o ko makou hoahaipule i hala; i hookahi kope i ka Nupepa Kuoka, a i hookahi kope e hoopaaia ma ka buke moolelo o na hana a na kini haipule.

 

KUU KEMALIA ALOHA UA HALA.

 

Hoe Puna i kawaa paloloa a ka ino, Haukeuke i ka lae hala o Kookoolau, Eha e eha la!

Eha i ka makikili kui a ka Ulumano,

Hala ae ka makaha kui he a ke ae,

Ku iho i ka pahuku a ka awaawa,

Hananee ke kikala o ko Hilo kini,

Hoi Luuluu i ke one o Hanakahi,

            Ae ua luuluu au i ko aloha e noho nei.

            E Mr. Luna hooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha nui kaua: @ E oluolu mai kou ahonui ia'u, no keia wahi puolo waimaka luuluu a ke aloha, e hookipa aku ma ke kahi r@mi kaawale o ka kaua lei hiwahiwa, a nana hoi ia e ahai mama ae ma na kaiaulu o ko kaua mau mokupuni, mai ka la hiki mai Kumukahi a ka welona a ka la i ka ilikai o Lehua, i ike iho ka nui ame ka lehulehu o na makamaka ame na hoaloha o kuu wahine i wehe mai i ka pili aloha a maua; a haalele iho la iaukona hoapili he kane, e u aku nona ma keia aoao o ka muliwai eleele o ka make.

            Ma ka hora 5 poniponi o ka wehena kaiao o ka Poakahi, la 19 o Ianuari,  lalau mai ai na lima aloha ole o ka make, a kaili ae la i ka hanu ola, mai ka hale kino ae o kuu wahine alone, a waiho iho lai ke kino puanuanu, nau e uwe paiauma aku ma keia ao.

            Ua hanauia kuu wahine aloha mai ka puhaka mai o kona mama Mrs. Kekapahaukea me kona papa Kalaauahumoku, ma kahi i kapaia o Pahoehoe, ma Kona, I ka 1945, i ka mahina o Nov. 17, a make in a Palolo nei, i ka manawa i haiia ae nei maluna. a nolaila, ua piha iaia na makahiki he 74 a oi o kona ola ana ma keia ao, ahiki i ka wa a na lima aloha ole i lalau mai la, a poi iho la ke kukui o ka hale kino o kuu wahine aloha, a moe aku la i ka moe kau moe hooilo, e kali ana i ka pu hope a ka anela, e hoalaia ai ko na ilina, no ke ku ana aku imua o ke Keiki Hipa no ka hookolokoloia mai.

            Ea, aole i kana mai, ua kuulau a hoo oia iho la ka olelo o ka huina o na Buke, ma o Kana mau lunaolelo la, "he mahu ke ola o ke kanaka i pua ae a nalo iho. Elike me ka pua o ka mauu i ka wa kakahika, a puka ae ka la a pa iho la maluna on a, a mae iho la ia,  ea, naui wale kona mae ana. E hoonauiia o Iehova o na Kaua, Nana i hawi mai, a Nana no i lawe aku."

            Ma ka hora 6 a oi o ia kakahiaka nui i kiiia mai ai kona kino lepo a laweia aku la no kahi ialoa o Mr. Williams, no ka hoomaemae ana i kona kino, a no ka mea, he lala kahiko oia no ka Hui Kaahumanu, no 14 makahiki ka loihi, e malama ana i na rula ame na kanawai o ka nui, me ka pono me ka hooko pololei.

            Ua loihi no ka hoomailo ana a ka mai maluna on a, he lolo 5 makahiki, iloko o keia manawa loihi o kona loaa ana i keia ano mai a ke aloha ole, ua nui ka hooikaika ana e huli i ke ola imua o na kauka, aka, he mea ole loa ia, he okoa loa ka manao o ka mea Nana i haua.

            Ua hauauia mai kuu wahine aloha oia hookahi wale iho no, a oiai ua hala mua no kona mau makua ma kela ao, a o ia alanui hookahi no kana i ukali aku la. Walohia wale!

            Ua mare mua oia hookahi kane, a na laua mai na keiki elua, a ua hala mua no he eha keiki, a he hookahi wale no keiki e ola nei, a i ka wa i make ai o kaua kane mua, ua mare mai la oia me au iloko o Iune, la 27, 1896, nolaila, ua piha na makahiki he 13 a oi o ka noho ana iloko o ka berita o ka mare, e malama a e hiipoi ana i ka laahia o ka mare, eia ka e moku ana ke kaula gula a ke aloha, wehe ka pili hooko-o jaloko.

            O kuu wahine i haalele mai la iau, he oluolu, he heahea, he umeke paa ole, a he ipukai hemo kana i na makamaka ame na hoaloha e kipa mai ana ma ko muaa home nei; ae, walohia wale kau mau hana maikai e hapahapai ae nei iloko ou.

            Ma ka hora 8 o ka Poalua, la 20. i hemo mai ai hono kino, no kou ike hope ana iho i kona helehelena, a pela pu hoi na makamaka ame ua hoaloha i hele mai e kanikau pu me au iloko o ia mau hora o ke kaumaha, no kuu mea aloha i piliia, i hele ia, hohoia, me ke aloha a hala wale aku la.

            Ua piliia e maua ka lai o ke kaona me ka huikaula o ka makeke, a pela hoi ka noho ana o keia uka o Palolo nei, ua poli wale ia no e maua, e hooikaika ana no ka pono o keia ola honua ana.

            E Kauakukalahale o ke kaona, ua pau kou kipehi ana maluna o kuu Kemalia aloha, a e ka ua Lililehua o Palolo, ua pau kou hoopulu ana i na papalina o kuu mea aloha he wahine; @ haohao iho ana oe, no ka mea, ua nalo no ka wa mau Joa, ua ualo na maka huna i ke aouli; ua hoi me kona Makua ma ka lani.

            Ma ka hora 2 o ka Poalua, la 19, i laweia aku ai kona kino lepo malalo o na hoolilo o ka Hei Kaahumanu ame ka maua keiki aloha Morena Hulu, no ka pa ilina o Puea, a malaila i kahohoa hope ae ai o Mr. J. W. K. Keiki e nonoi ana i ka oluolu o ka Makua ma ka lani kiekie loa e lawe aku i Kana kauwa wahine ma Kona poli aloha; a hahope o ka pau ana o kana hoomaikai ana, oiai na makamaka ame na hoaloha e ku pohai ana ma hai o kona halelua, uhi iho la ka lepo maluna on a, a ko ilo la ka olalo: "No ka lepo mai no oe, a e hoi hou no oe i ka lepo." Luuluu wale!

            I kou hoopau ana i keia, ke haawi aku nei au i ku hoomaikai nui i ka Hui Kaahumanu; a pela hoi me ka maua keiki aloha, Mr. M. Hulu, no na hana maikai ame na kokua aloha mai ia oukou mai, a ke haawi pu aku nei au i kou hoomaikai nui, i ka poe  apau i hele mai e kumakena pu me au, oiai ke kino lepo o kuu mea aloha e waiho ana ma kahi o Williams, a pela pu ka poe na lakou i hapai ka pahu, no oukou kou hoomaikai nui; ka poe ua lakou na bo-ke pua i @u iho maluna o ke kino wailua o ka mea i haalele mai ia kakou, no oukou kekahi hoomaikai ana, au e poina ole nei i na l apau o kou ola ana.

            Ke pule nei au i ka Hake ka Makua ma ka lani, e hoomama mai i kou mau kaumaha ma keia ao. Me ke aloha nui ia oe e Mr. Lunahooponopono ame kou mau keiki hana.

            Owau iho no me ka luuluu:

                                                                                                                        DANIEL KAMALI.

            Palolo, Ianuari 26, 1920.

 

Anaina Home o Kaimuku, Waialae ame Palolo.

            Komite: J. L. Kukahi, G. Makalena, B. H. Mahoe, J. Kamaka, F. W. Beckley, S. K. Kekoowai, Mrs. Luey Kalaiwahea, Mrs. H. C. Lewis, Mrs. Kaui Ctockbroeks.

 

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO O KA MAkUPUNI O HAWAII.

 

            Akoakoa na lala o ka aha ma ka Luakini o Kahikolu, hora 9 a.m., ma Napoopoo, S. Kona, Hawaii; weheia na hana e W. M. Klaiwaa, kakauolelo o ka aha,  ma ke koho ana i lunahoomalu, a kohoia o S. L. Desha. Malamaia ka manawa haipule e ka lunahoomalu.

            Mai ia A. S. Baker mai he hoike no na manawa haua o na aha ekolu ame na mea malama halawai o na wa haipule ame na manawa ai; noho ka aha a hoomaopopoia na lala.

            Haili, Rev. S. L. Desha, kahu, D. Kahananui, elele; Onomea, Rev. D.Lonoe hu, komite; Hakalau, D. Lonoehu, komite, Mrs. A. Kukona, elele; Laulahoehoe, Rev. C. M. Kamakawiwoole, kahu; W. Hamakua, Rev. L.K. Kakani, kahu, J. K. Kaaeamoku, elele; Hama-kua Haole, Rev. J. Smith; N. Kohala, Rev. T. C. Williams, komite, J. K. Lawelawe, elele; S. Kohala, W. M. Kalaiwaa, kahu, Mrs. Lioe Kaanaana, elele; Kekaha, Rev. J. Upchurch, kahu, Joe Kiaha, elele; Mokuaiaua, J. Upchurch, komite: Helani, Rev. A. S. Baker, komite:, Mrs. C. Kaopua, elele; Lanakila ame Kealakekua, G. P. Kamauoha, elele; Kona-waena Haole, A. S. Baker, kahu; Pukaana, Rev. J. Keala, kahu; Hon. E. K. Kaaua, elele; Kaohe, J. Keala, komite; Milolii, Rev. J. N. Kamoku, komite; Waiohinu, J. N. Kamoku, kahu, J. K, Kekaula, elele: Kapaliiuka, J. N. Kamoku, kahu, H. Kapea, elele; Kalapana, Rev. J. Kama, kahu, Mrs. M. Kama, elele; Opihikao, J. Kama, komite; Puula, J. Kama, komite; L.K Kalawe, elele; Olaa, J. Kama, komite; J. K. M. Manono, elele.

            Lala mau--Rev. J. P. Erdman, Erb. H. . Judd, Rev. S. K. Kamaiolili. Na Keiki Laikiniia---Mrs. McDougall, J. K. Lawelawe, G P. Kamauoha, J. M Keala,

            Waiho mai o H. P. Judd i na kumuhana. 1, kahea inoa; 2, koho ana i na komite mau, (a), haipule, H. P. Judd, J. Keala, J. Upchurch; (e), hoike o na Ekalesia, J. P. Erdman, J. N. Kamoku, D. Lonoehu; (i), na Palapala Hoopii, A. S. Baker, C. M. Kamakawiwoole, J. Keala; (o), laikini, A. S. Baker, C. M. Kamakawiwoole, H. P. Judd; (u), hoalohaloha, J. N. Kamoku, D. Khananui, G. P Kamauoha.

            3, hoike papa helu, nana elele i hoike i ka lakou mau hoike no na ekalesia; 4, hoike kihapai; ua noi mai o A. S Baker e lawe mai i na hoike papahelu i ke kakauolelo, a na ke kakauolelo e haawi aku i ke komite; holo.

            A lohe ka aha i na wehewehe mai ia J. Smith mai no ka mokuna 5 o Mataio, hoopanee ka aha me ka pule a ke kakauolelo.

            Akoakoa ka aha ma ka luakini Kahikolu, hora 8:30; malawiaia ka manawa haipule; noho; kaheaia na inoa, heluheluia ka moolelo a aponoia.

            Kumuana 6, na palapala hoopii, 1, palapala noi mai Hakalau mai, e noi ana e kukulu ia i luakini hou no $3300, oiai o ka luakini kahiko ua naueue na wahi apau a he hanee wale no i na wa apau, ua popopo ka hale pele, ka papahele, a hoo paneeia me ka manae o ka aha e hoemi mai i $1500, a e imi mua ka ekalesia i ka hapalua o ia mau dala, a noi mai i ka aha e ae aku i ko lakou komite, elike me ka rula o ka aha; ua noi mai o Baker e hele aku ka poe i laikiniia imua o ke kimite.

            Kumuhana 7, oihana kokua kahu. Na A. S. Baker i ka hoike. He $914.14 na loaa; he $850 na lilo. Hapaiia ka lulu a loaa na dala 62, a e hookomoia keia hoike i Ka Hoaloha. Hapaiia ke koena o na hoike elele i koe.

            Kumuhana 5, hoike a ka poe i laikiniia; na Mrs. McDougall, J. K Kaaenwe, D. K. Baker, J. Keala, J. K. Kaaenamoke i ka lakou mau hoike a aponoia, a hoolohe ka aha i na olelo wehewehe mai ia H. P. Judd mai, me Mataio 5.

            Kumuhana 12, na elele i ka Aha Paeaina. Kohoia o. @. Kama no ka aha, W. M. Kalawaa no na ekalesia.

            Kumuhua 8, ke kulana o na halepule, na hale hahu, ame ua aina o na ekalesia, ua nui na kamailio ana o na kahu ame na elele, no na aina ame na halehalawai; aohe mea i hooholoia.

            Olelo hooholo ua J. N. Kamoku, e lohe keia aha i ka haiolelo a J. K. Kanehaku i lilo ai i ka moana a hoi hou mai, a hoopanee ka aha, me ka himeni ame ka pule a A. S. Baker.

            Halawai hou ka aha ma ka hale kahu hore 2 p. m., lunahoomalu ma ka noho: hoomakaia na hana ma ka himeni ame ka pule a D. K. Baker. Kumuhana 9, ke kula hanai o Hilo, me Kohala. Na S. L. Desha i hoakaka mai no ko Hilo, ke pii nei ke kula ma na hana hou, pono e hoouna nui ia mai na keiki i keia kula, a o Kohala. he maikai; ua kamailio mai la o H. P. Judd ke kokua nei ka Papa Hawaii i keia mau kula.

            Kumuhana 10, ke Kula kahunapule ma Honolulu. Na J. P. Erdman i hoike mai i ka holomua o ke kula. he mea pono e hoouna mai i na keiki kupono.

            Kumuhana 11, waihona wahine kane make ame ka lulu. Na A. S. Baker i hoike mai i ka hoike a ka puuku, a luluia a loaa he $20.35.

            Kumuhana 13, ua hana like ole, a malama ka aha i mau leo pule no ke Kahu Z. Mahaiula, mai ia A.S Baker ame J. N. Kamoku, me ke noi a A. S. Baker e hookuu aku iaia e pili me ka aha o Oahu; Ua aeia.

            Kumuhana 14, ka mana hooneemua i na ekalesia. Nui na mea i kamailioia no na mea e pili ana i ke eke, a hoohooia e hoi kela ame keia e hana elike me ka mea e hiki ana ia lakou.

            Na A. S. Baker i ka hoike a ke komite laikini o na keiki a ka aha; e hoike ana penei: S. Aoki, D. K. Baker, D. kahananui, B. N. Kahue, Oliwa Kamau, S. P. Kamauoha, Mrs. McDougall, J. K. Lawelawe, Satana Ana. J. Naiaupuni, G. Sagawa. P. Cho, Ping, D. M. Weller. J. N. Keala: anoia.

            Kumuhana 16, hoike a na komite wae, Na H. P. Judd i ka hoike o ke kiahoomanao o Heneri Opukahaia.

            1, himeni; 2, pule ia J. N. Kamoku; 3, heluhelu Baibala ia J. Keala; 4, himeni Hoonani , Haili; 5, haiolelo Haole, A. S. Baker; 6, himeni no ka Ekalesia; 7, haiolelo Hawaii, S. L. Desha; 8, wehia ka pohaku, Henry Au, ma ka akau, C. Au ma ka hema; 9. himeni mai Helani mai, e ala na moku o kai lilo loa etc.; 10, pule hookuu, H. P. Judd.

            Kumuhana 17, na ekalesia kahu ole, Onomea ame Hakalau, D. Lohoehu; Laupahoehoe, C. M. Kamakawiwoole; N. Kohala, T. C. Williams; Mokuaikaua me Helani, J. Upchurch; Lanakila ame Kealakekua, J. P. Erdman' Pukaaua, S. L. Desha, J. P. Erdman, H. P. Judd, ke pan ka manawa o ka pala pala kahea ia J. Keala, elua maluna i koe, Kaohe ame Milolii, J. Keala; Opihikao, Puula; Olaa, J. Kama.

            Kumuhana 18, hoike a ke komite ola. na H. P. Judd i ka hoike a ke komite, he $818.50 i loaa i ke komite, aponoia, a o na koena mai na hoolilo ana, e lilo no no ua mau ekalesia la.

            Kumuhana 19, lulu no ke kakauolelo. Ma ka lulu ana he $12.50 i loaa, a hooholo ka aha, e noho ka aha kuikawa ma Honolulu.

            Kumuhana 20, kahi âme ka manawa e noho ai ka aha, hooholoia, ma Haili, Hilo. 21, koho ana i ka lunahoomalu me ke kakauolelo: S. L. Desha i lunahoomalu, W. M Kalaiwaa i kakauolelo. 22, koho ana i ke komite papa hoonohonoho hana, aponoia o J. P. Erdman, C. M. Kamakawiwoole, J. N. Kamoku; imi kumuhana, H. P Judd, J. Keala, J. Upchurch. 23, koho ana i ke komite ola, kohoia o S. L. Desha; na ke kakauolelo e hana i olelo hoomaikai a i heluheluia ma kahi e weheia ai o ke kiahoomanao o Heneri Opukahaia.

            Na J. N Kamoku i ka hoike a ke komite hoalohaloha he hoalohaloha no T. S. K. Nakanelaa. He hoomanao aloha, aohe o kakou kulanakauhale e mau ana maanei ua oluolu i ke Akua mana loa ka lawe ana aku i ka uhane o kekahi o ko kakou hoaloha T. S. K. Nakanelua. ma ka la 3 o Dekemba, 1919, ma Kalaoa, Hilo, i hoomaha iho ai oia i kona luhi o keia ao inea.

            Nolaila, ka koto pu aku nei keia ahahui o na Ekalesia Ahahuina o ka Mokupuni o Hawaii, ma o ko lakou mau la. i hiki mai i keia kau o Ianuari, 1920, ma Napoopoo. Kona Hema, Kalana o Hawaii, me na manao luuluu a kaumaha, me ka wahine kane make, me ka ohana i hooeleia, me ka makua ole. Na ka Makua mana loa no e hoomama mai i ko oukou mau kaumaha, me ka wahine kane make, me ka ohana i hooneleia, me ka makua ole. Na ka Makua mana loa no e hoomama mai i ko oukou mau kaumaha apau.

            Ke hoo holo nei keia Ahahui e hoopaaia keia manao hoalohaloha iloko o ka buke moolelo o keia ahahui i mea hoomanao no ko kakou hoaloha.

            O makou iho no, J. N. Kamoku, D. Kahananui, G. P. Kamauoha.

            Aha kuikawa, hapalua 8 a. m., noho ma ka hale kahu, Lunahoomalu S. L. Desha ma ka noho a hoomaka ua hana me ka hinemi ame ka pule a J. Kama. Kumuhana, ka hoololi ana i ke kumukanawai. Na G. P. Kamauoha i heluheli mai i ka hoooli, penei:

            Ke hoolahaia aku nei, no ka hoololi aua i ke kumukanawai, ma kabi e olelo ana i ka manawa e noho ai ka Ahahui o na Ekalesia Ahahuina o ka Mokupuni o Hawaii, ma ka mahina o Ianuari o kela me keia makahiki, a ke noi aku nei ke komite hoololi kumukanawai o ka manawa e noho ai keia ahahui i kela me keia makahiki, iloko o ka mahina o Augate ma keia hope aku, a ke noi nei Augate ma keia hope aku, a ke noi nei kou komite, e hoohlo loa ia keia hoololi kumukanawai i keia kae o keia ahahui.

            E hooholo, a apenoia hoi keia hoololi kumukanawai i ka Ahuhui Kuikawa o ka Ahahui Paeaina e noho mai ana i Aperila 19, 1920. G. P. Kamauoha, komite hoololi.

            Heluheluia eia hoike (hoololi) kumukanawai i keia la 24 o Ianuari, 1920, imua o ka Ahahui o na Ekalesia o ka Mokupini o Hawaii i keia kau o Ianuari, 1920; aponoia. S. L. Desha Lunahoomalu; W. M. Kalaiwaa, kakauolelo.

            O makou o na lala o ka Ahahui Euanelio o ka Moku puni o Hawaii, ma o ko makou kakauolelo la, ke haawi aku nei makou i ka makou hoomaikai i na Ekalesia Huiiia o Lanakila, me Keala kekua, na makamaka ame na hoaloha i haawi mai i na meu e oluolu ai ko makou mau ola kino.

            Ke pule nei makou i ke Akua e kiai a e malama mai ia oukou, a e hooloihi mai i ko oukou ola, a e hoopomaikai mai i ko oukou mau waihona, a e hoonui aku a lawa, amene.

            Hoopanee loa ka aha.

W. M. KALAIWAA,

            Kakauolelo.

Waimealuna, Haw., Ianuari 29, 1920.

 

MAKEMAKEIA NA WAHINE KAULIO AKAMAI NO KA HOLO PAU-U ANA.

 

            Mr. Solomon Hanohano, Aloha kaua: E kala mai kou hanohano no keia poomanao e kau ae la maluna manao no au e oluolu mai ana no oe.

            Ua loaa mai ia u kekahi leka mai na komite nana e malame ana i na hana hoomanao o ka piha ana he haneri makahiki o ke ku ana i na hana hoomanao o ka piha ana he haneri makahiki o ke ku ana o na hana pono a na makua mikanela i keia paeaina; nolaila na ili iho maluna o kou poohiwikeia hana ano nui, a i kaulana ia au i hala aku, aka, ke ky mai nei na kupuna ame ea lii a kahea mai:

            E a u mau keiki e hapai ae i keia hana kaulana ia au, a hoikeike ae i keia au hou i ke kylana o keia lahui ia au, i ke malama i ko lakou kulana: no laila, ma ka mana i loaa ia u ke uoi aku nei i kou oluolu e hoolaha aku i ike mai ai na kaikuahine o kaua i maamaa i keia kulana hana e hunohauo ai ko kaua lahui ame ka inoa o Hawaii lahui.

            E ala e Hawaii, in a he mau iwa kau, e hoouna mai e Maui no ka oi, e ala mai oe e hoouna mai e Molokai nui a Hina, e hoouna mai oe e oahu lei ana i ka ilima, e ala ae oe e Kauai ua malie, e ala mai oe me ka lei mokihana no ka hanohano o kela ame keia mokupuni. Eouo wahine o kela ame keia mokupuni, o kela kulana makaukau piha i ke kau lio. Eia me au na makaukau me ka lio ame na pono hololio, o ia hoi ka  pa-u; e hoike mai me ka elue loa, no ka hoomakaukau ana i na mea apau, e pane pololei mai ma keia inao.

            Lunahoohananui J. K. Mokumaia,

Phone 8151, Moanalua.

                        O na ninau ano nui apau iau wale no e hele mai ai kou makemake, e loaa i 30 kaikamahine a wahine i makaukau i ke kau lio no keia la ano nui. Ua ae aku au e hana i keia hana me ka uku ole ia mai, o ka iini e hoike aku i na tausani o na makaikai apuni ka houna, e hiki mai ana he lahui malama no keia i ko lakou kulana ame ko lakou hanohano.

            Maluna ou e kuu kapena maikai kou weline pau ole.                          Kou haahaa.

                                                                                                                        J. K. Mokumaia.

 

            Ma ka  lono kelekalapa o ka Poaouo nei i loaa mai i ka ohana ma Honolulu nei. ua make ia keiki Hawaii o Samuel P. Lani ma Kapalakiko. O keia kekahi o na keiki Hawaii i waeia ai ma ka manawa e ku ana ka mokukaua Nu Ioka ma keia awa, a e hoihoiia mai ana kona kino wailua no Honolulu nei, ma ka moku lawekoa mua loa e kipa mai ai i keia awa.

 

NA LA O KUU NOHO POLILIKIA ANA.

 

            E ka lunahoopoopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe: ---E oluolu mai oe nou kauwahi rumi kaawale o kan pepa waiwai nui, no keia wahi manao e kau ae la, oiai, o na la o keia noho ana, ua piha i na popilikia ame na kaumaha, pela iho la ka poino ulia wale koikoi loa i kau iho maluna ou iloko hoi o ka manawa i maopopo mua ole, mamuli o ka kaule ana iloko o kekahi lua hohonu a haki ka lima, weluwelu ke poi o ke kuli a pilikia hoi ka maka akau.

            Mamuli o ka oluolu o na hoaloha ua kauoha wikiwiki ia ke kaa no ka hoihoi ana iau no Hilea me na kihe ahe a hoi ana iau no Hilea me na kiha ahea koko e uhi ana i na maka, aia malaila ka lunanui o ka mahiko o Hilea ame kona ohana uo ke kokua ana mai iau iloko o keia pilikia ma uwale.

            Ua hiki mai ke kauka i ka wa aumoe, a hooponopono iau elike me ka hiki, u ua hala aku no Honolulu no ka hoohala ana i kona manawa hoomaha kau kaikamahine a koe iho la kau wahine e hoomanawanui ana i kuu pilikia i ka po ame ke ao, aole he uuku ka hoomanawanui o kou haku wahine, aka he nui. Na ka haku o ka mahiko o Hilea ame ka wahine ame na kaikamahine i hoo mai iau i na meaai kupono iloko o kuu mau la pilikia loa.

            I ka la mahope mai o kuu haule ana iloko o kela lua i olelo ia, ua hoounaia he kelekalapa i kuu kaikamahine, oiai oia ma Honolulu ia manawa, ua hoea aku ka lohe iaia ma ka auwina la Poakahi a makaukau e hoi mai ma ka Maunakea o ka Poakolu, a hoea no hoi i ka home i ka auwina la o ka Poaha, oia ame koua mau kaikunane, a hui iho la iloko o ka hauoli ma kekahi hapa, a kaumaha hoi ma kekahi hapa.

            Iloko o keia wa o ka poino, ua hoomakeukau e ke Akua i na limakokua, na lima aloha hoi iloko o ke ao nei, aole au i noho wale iho me ka palaleha wale, aka, me ka hoomanao no i ka Haku, e hoomanao ana i ka po ame ke ao me na waimaka, no ka mea, ua puni ke kino i ka eha, uuku ka wa e hooluolu iho ai o ka po ame ke ao, oi hiki aku ke hoomauawanui a aneane hiki ole, aka, aole e hiki ke alo ae, o ka hoomanawanui ka mea e pono ai.

            Ua hiki mai he nui o na makamaka ame na hoaloha e ike a e haipule pu me au, hiki pu mai kuu poe haumana kula ame ua makua Kepani, a hookahe i ko lakou wakmaka oiai lakou e nana mai ana i kuu helehelena me ka mainoino.

            Aia he nui o na manao e luaiele ana i loko, in a au e make aia no he manaolana, aka, in a hoi au e ola mai ana, alaila, o ko ka Haku kuleana no hoi la, aka, o Kona makemake ke hanaia. Hala ae la he mau la o ka hoomauawanui ana, hala ae la ka mahina o Sepatemaba, Okatoba me Novemaba, a hoi maoli i ka haukapila o Pahala mamuli o ke kauka, oiai ua komo ka makau i ke kauka mamuli o ka pii o ka pehu ma na kuli.

            Ua nohoia ka halemai me ka hopena maopopo ole, ua komo mau mai la na  makuakane ame na makuahine haipule oiaio o keia apana a haipule pu me au i na Sabati, ame kekahi mau la e ae no hoi, aole i hoonele ka Haku i ka laau lapaau o ka uhane ma ka waha o Kana poe haipule, ua hoolana mau au i kou manao iloko o keia wa o ka pilikia, aole hoi i palaleha wale, aka, me ka hoomanao mau i ka po ame ke ao, a peia wale no e hiki ai, ua pii liilii mai la ka maikai ia u i kela ame keia la, ua hookomo mai la ka Haku i ka manaolana ikaika iloko ou, ka laau lapaau hoi i hana ole ia e ko ke kanaka mau lima. "Ina e makemake oukou i kekahi mea, e noi oukou ma kou inoa. Oway no e haua," wahi a ka Haku.

            I ka hala ana o na la he iwakaluakumamaiwa, ua hookuu ke kauka ia u, eia nae, ua hookuu ke kauka ia u, eia nao, ua pau kekahi a koe no kahi; aka, hooponopono aku ke koena i kauhale. Ua nawaliwali ke kino, eia nac ua ikaika no ka manao. I ka pau ana ae la o keia pilikia, ua kau iho la na kina e auamo aku ai no na la i koe o keia ola ana.

            I ka hoopau ana ae i keia manao, ke haawi nei au i kuu hoomaikai nui palena ole i na makamaka ame na hoaloha i kipa mai e launa pu a haawi pu mai i na manao hoolana no lakou hoi na inoa au e poina ole ai: Sam Kauhane, J. K. kakaula, Mrs. K. Kekaula, Mrs. Mile Isle, Geo. Kawaha, J. N. Kamoku, Benny Meinecke, Mrs. G. Kawaha, Kamana, Mrs. K. Palohau, Mrs. K. Kalehua, Joe Smith, D. Kupahu, Mrs. Kupahu, Mrs. D. Waiau, W. Kua, Chas. Kaaumoana, Kuhia Keanu, Mrs. Keanu, K. Ishikawa, Mrs. Ishikawa, Miss Ishikawa, Mrs. Yoda, Mrs. Ota, Mrs. Hiramoto, Miss Hiramoto, Mrs. Sasaki, Yanagawa ame ka ohana, Tmada ame ka ohana, Kawamura ame ka ohana, Sarahmoto me ka ohana, Chas. Kahana, Mrs. Dora Kahana, Mrs. Sigemase ame ka ohana, Yamada ame ka ohana, Kawamura ame ka ohana, Sakamoto me ka ohana, Sato, Murakava, Kachibana m ka ohana, Ah Loy, Mr me Mrs. De La Nux, Ahina, Mrs. Ahina, Kahelapaaole, Hrs. H. Kahalepaaole, Mrs. Api Ikaia, Geo. Greene, Geo. Hewitt, J. Nakai, M. Andrade, Mrs. H. Andrade, Geo. Napolion, Robt. Kahakua, Ishimura, Mrs. Ddwson, J. L. K. Kawaha, Mrs. Kawaha, Mrs. Kimela Aku, Mrs. Joe Kapea, Mrs. Bray, Mrs. Wilson ame na keiki, Mrs. Kekuewa, Mrs. Sol. Mekekia, W. H. Lainaholo. Mrs. Api Lainaholo, Miss Pakekepa Lainaholo, Kele Hoopii, Antone Fereira, Mrs. A. Fereira,  Manoel Fereira, A. Patten, W. H. kailimai, Mrs. Kailimai, Mrs. Kinney ame na hoaloha e ae i paa ole maanei, he mau Pilipino ame na Pake.

            Ia Mr. âme Mrs. De la Nux âme na kaikamahine a laua Misses Zelida ame Evaline, ia Dr. T. Roll kuu aie nui i na hoomanawanui pauaho ole a lakou i hana mai ai no kou pono i keia wa o ka popilikia.

            Ke haawi aku nie au âme ka ohana i na hoomaikai nui ia oukou ame ka hoomanao mau ana i ka Haku no oukou e na hipa o Kona pa, e noho ana iloko o keia mau mahele ekalesia elua, a Nana no e kiai mai ia kakou apau iloko o Kona aloha, Ameno.

Owau iho no me ke aloha nui,

                        MOSES MALAKAUA

 

            Eia ka Waiwai o Atherton ke hoolala mai nei no ke kukulu koke ana aku he umi-kumamawalu mau hale o ke ano hou loa, no ka hoolimalima ana i na ohana o na kanaka hana, makai iho o ka pa ilina o Kawaiahao, mauka ae o ka hale hana bia kahiko iho uei.

 

            Ua manaoia ma ka halkawai a ka papa o na Iunakiai ma keia la, e holopono ai na mea e pili ana i ka hoolimalima i ka Hale Kapoilani, no ka lilo o kela hale i wahi no na keena oihana o ke Kulana kauhale a Kalana o Honolulu nei.

 

HAINA NANE.

 

            Mr. Lunahooponopono, aloha kaua:--- O kou ano mau no o ka oluolu, e many ahi mai hoi oe i kauwahi rumi kaawal@ o ka milimili a kakou, no kau wahi haina o ka nane hookalakupia a Zapena Panea Kalokuokamaileaalakehoniaku Kawaikauikamakaokaopua.

            Ea, naueue na mea mana o ka lani, hehee hoi na meapaa o ka honua, a pili pu hoi ka hila o na loea huli nane o na kau i hala ae nei, i ka nane wikani a ke keiki o ka pali kapu o Keoua. E kali iki iho nae hoi oe pela, a hoea aku ka makani o ke Koolau, me ka puolo a ke aloha.

            Ia u e nanea ana iluna o ka eheu o na manu, kau ae la ke keiki o ka HikinaAku i kana ohenana me ke alo e huli ana i ka hikina, a ike aku la i ke anuenue e pipio ana iluna o Maui no e ka oi, ka aina hookama no a maua i luala i p u i ho ai, a hoo manao ae la au, ua hiki mai paha i ka wa e oli mai ai he keiki kupua, ke pi o nei ke anuenue, a hookmuia iho la ka nane a ke eueu o ke kai malino a Ehu.

            Mahele 1. He keiki au na ka la i hanau mai. Ae, nua hanau io mai la o Maui-Hikina, he keikikane, a kapa aku la i kona inoa o Haleakala.

            Mahele 2. Piliwale la e piliwale, piliwale ka ia o piliwale. Ea, noho mai la ua boy nei a nui kupono, i kona home mauna, a makemake ae la e holoholo, iho mai la i ka aina moe kokolo ka uahi o Kula, a ike iho la i Kameaina e unaunahi ana i ka pikopiko o ka heepali, kela ia pipili wale aku no ma kumupali.

            Mahele 3. He kahiko uo hoi oe, aohe nui ana ae. Ae, he mea oiaio, kamaaina pono iho la ua keiki nei ninau aku la i kahi poe: Nohea ka oukou heepali i loaa mai ai! O ka haina i paneia mai, e hoi oe a ko home mauna, kiei aku oe ma kela huli ma o e ike aku no oe ia Kahikinui, a hoomanao ae la ua keiki nei, ua lilo iaia keia mau ahupuaa elus, oiai ma ka akau ua palulu ia mai e kupo, ma ka hikina a huhu mai o Alenuihaha, ma ka hema, ua alaiia e Honuaula, ma ke komohana, minoaka iho la o Mui Hikina, i ka paa loa o Kahikinui i ka umii ia, aohe wahi e pii ai iluna, aohe hoi e hiki ke emi iho ilalo, a ua paa hoi ko o ame koouei, i ka ume mau ia e ka honua.

            Ea, o ka hao o ka wai nui, aohe opala koe,

            Hao ka inuwai la, maloo ka lau laau,

            Ani ka makani o ke Koolau la, iluna o Haleakala hoe pali o Kahi kinui.

            E kala mai, ua hehewa ia paha o Kinau, a Kalaudina e huli hele nei, i ko awa haulani o Napoopoo, ka home pamehana o kuu Lionanohokuahiwi.

            Me ka mahalo nui i kuu Lunahooponopono ame o u mau keiki lima hei.

Me ka anoi a nui,

THE WIND OF KOOLAU.

Pali hauliuili, Fed. 2, 1920.

 

            Ua huhewa io mai la ke Kinau, ke huli hele nei ke Kalaudina. Ea, Naueue mai la no na kihi eha o ka honua i ka makani o ka hikina, eia nae, aohe wahi mea a makili ae o ka paa i hanai@ e ka keiki o ka pali kapu o Keoua, ko ele la a kakia kui nao a ke akamai. Huli hou ia mai! --- L. H.

 

HAINA NANE.

            Me. Solomon Hanohano, Aloha oe:---Eoluolu mai hoi i wahi rumi oneki kaawale o ke Kilohana a ka Lahui, no kau wahi haina o ka nane a Kawaikauikamakaokaopuna, i kukuluia penei:

            He kama ka u nona na mahele ekolu, penei ka hoomalamalama ana:

            Mahele 1. he keiki au na ka la i hanau ma. Haina: Ahi. O ke ahi ke keiki a ka la, o Iesu ka Haku, he ahi ma ka honua nei.

            Mahele 2. piliwale la e piliwale, piliwale ka ia o piliwale. Haina. Kala. Mai ke ahi mai hooheeia loaa mai ke kala; mai ke kala mai e piliwale ai na pono ame na lako apau i ke kanaka, a e  ike iho oe e piliwale mai ana na ia o ka makeke ia oe.

            Mahele 3. he kahiko no hoi oe, aohe nui ana ae. Haina. Iehova. O Iehova oia ke Akua Kahikolu, a he Akua nui, aohe Akua nui hou ae maluna o Iehova.

            I ka awaiaulu ana ia lakou a lilo i hookahi, alaila e loaa no ko lakou inoa piha me ka nani, ka mana Kahikolu o na lani. O Iehova ko kakou Akua, he la no ia, a he palekaua. Ioane, mok. 5, pk. 35: na ka Haku ponoi keia mau olelo: He kukui aa malamalama i kekahi manawa.

            He oiaio he kukui aa malamalama  ka la, a maloko o keia mau haina olelo nane, e hoike aku ana ia i kou poe kupuna , ame na hanauna apau, me kou poe haipule, eia au ka lahui mea i aloha nui loa ai me ka oiaio.

            Aole au e kaena aku ana ua loaa pono iau, aka e haawi aku ana au i kou aloha a nui loa, i ka mea nana mei keia nane, o ia hoi ke keiki o Kona, me ka poe apau o ka aina ame oe e Mr. Lunahooponopono ua mahalo nui ana, ame na keiki hooni ki uwila o ka mikini pai.

Owau no me ka oiaio

            KAWIKA HAKUOLE.

 

            Lahi launa ole mai la kaua i ke ao aina, ua hapaku e ka nome ana o ka huila o ke Kilauea. Nome hou ia mai! ---L. H.

 

NA HUNAHUNA MEAHOU O KA HALAWAI A KA PAPA.

 Nui Chas. H. Rose no hookahi kakauolelo hou no ka oihana makai.

            Ua ae pu ia aku ke noi a ka Enekinia John H. Wilson no elua

            Ma ka halawai a ka papa lunakiai o ka noho ana ma ka po Poalua nei ua aeia aku ke noi a ka Makai Nui Chas. H. Rose no hookahi kakauolelo hou no ka oihana makai.

            Ua ae pu ia aku ke noi a ka Enekinia John H. Wilson no elua mau kauaka lawe have no ko laua hoohanaia aku ma ka manawa e anaia ai ke alan@i hon o Puunui ame Waimalalo.

            Ua aponoia e ka papa ke kaa euekini pauma Seagraveame ke kaa lawe iliwai hou a ka oihana kinaiahi maluna o ka hoike a Lunkiai Arnold ua honoia ia kaa a ua ikeia ka holopono o kana hana. O ka lilo o ke kalana no keia kaa he $12, 485. Ua aponoia ke noi a ka enekinia kalana o $800 no ka hana hou ana i kekahi kaa kalaka otomobile i onaia e ka oihana alanui ame $300 no ka hana hou ana i kekahi kaa e aku malalo o kona keena.

            Ma ka hoike a Sam Lehua o ke kulanakauhale he 2700 ka nui o na piha kaa opala o Honolulu i loko o na mahina hope c@no o ka 1919 nona na loaa he $35,425, a o na hoolilo he $17,959.37.