Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 4, 23 Ianuali 1920 — KA OLOHANI O NA LIMAHANA PILIPINO [ARTICLE]

KA OLOHANI O NA LIMAHANA PILIPINO

i Mahope oka hoolalaia ana ona manao olohani iwaena o na limakana Pilipino o na mahiko, i komo iloko o ka hui uniona, no kekahi mau māhina ae nei * i liala, ua hoea mai ia i ka hookoia ana o kela manao, mamuli o ka haalele ana aku o na Pili])ijio i na hana o kekahi mau mahiko ma Oahu nei, ma ka l oakahi aku 1 a i hala; he olohani hoi, a na limaj hana Kepani; i komo pu iloko o ka hui uniona e hoolala mai nei, e ukali aku ma ke alahele hookahi a na Pilipino i lawe ae ā"i. Ma na mea oiaio maoli, o na koi lehulehu a na limahana Piilpino ame ua Kepani i waiho aku ai I imua o na ona mahiko, he ir.au koi hiki oie ia ke ' aeia mai, ua ike no kela mau limahana ia mea, koe wale no, o ko lakou komo aYia iloko o ka hui uni- . ona, o ke kumu hookahi wale'no ia a lakou i manao ai, pela wale no e hiki āi ia, lakou ke hooke aku i na ona mahiko a pilipu i ka paia, a keia pepa nae 0 manao nei, he hana kuhihew.a loa ia, me ka hai wawa pu, e ili mai ai no ke ko'iko'i o ka lakou mau ihana hawawa maluna no o lakou iho ame ko la- ' kou mau ohana. ' - | l.'a kiekie maoli ka ukuhana e loaa nei ina limahaua o namahiko i keia mauawa, mamua o na mauawa e ae, m.aniuli o ka uku manuahi a na mahiko e haawi nei ia lakou, ua oi ae ka nui o na dala a na . liniahana o na mahiko i hoahu ai maloko o na Ua- ' iKiko, mamua o ka poe e ukuia ana me na uku kiekie mawalio nei o ka mahina, n ma na la kaKaikahi \vale aku la no i hala, i huli hoi aku ai ia mau Pilipmo no ko lakou aina me na ha!heri dala mahuahua iloko o ko lakou mau pakeke. j lna e huliili aku ana na mea oiaio loa, e ikeia ana. me he niea la ,aole loa he liinahana Kepani e . uoho h«nia nei no na mahiko i nele ka loaa o kekahf waihona da|Ā īha kona inpa ponoi, maloko o j na hanako Kēpani.o keia kulanakauhale, a e hoo--1 una mai nei hoi i ko lakou mau ōhana i lapana i j anie keia mahina ;elike me na mea oiaio i ike j . mau.ia i kela lahui kanaka i na makahiki apau i ! halrf ae nei. ;JS : okeiiha maj nae ka hoala ana i keia olohani? Aole mamuli .o ka manao ponoi iho o na Pilipino e rolid iiana nei no na mahikō, aole no mamuli o k'a manao. o na Repani limahana, aka na kekalii poe i pa ole ko lakou mau. lima me kekahi ni.au hana a na limahaiia mahiko e lawelawe nei, ka poe i kauka'i no ko lakgu pono wale iho no, aole i ka pono laula o ko lakou mau hoa kanaka. Ina no he mea e kaawale aku ai na mai liāwaii aku nei, mamuli o keia olohani ana o lakou, |a haalele i na hana o na mahiko, aole no a kakou mea e ininamina iho ai, no ka mea ma ke ano lahui, ō keia kekahi lahui nana i hoala mai i k'ekahi mau hana hoopilikia lehulehu iloko iiei ō ka aina, ke ku mai nei k.a moolelo o na liana a ka hapanui o lakou. 1 mau niea e helu pu ia ai lakou, me na lahui ino ma ka honua nei. No na limahana Kepani, ua nui ia lakou : ma ke ano he poe haua ma na mahiko, ua lilo no hoi kela hana i mea makemake na lakou, me4<e komo ole o ha- manāo olohani iloko o ko lakou poo, aka na na hmahooponopono o na nupepa Kepani, ! i-a kumukuia o na J<ula olelo Kepani, na lakou e hoeueu nei i na manao olohani, a e hookomo aku nei i na manao hoeueu olohani ilokō o lakou, ahiki i ke ktvpu okoa ana ae o na anoano i luluia aku e ka poe kakaikahi, e lilo ai i liana paakiki ka uluiki ana ae ilokō o ka manawa pokole loa. | .Aole he kanaliia ana no ka hoopiJjkiaia aku ona /mahiko, ma o ke āla ana ae o kekahi olohani nui o na Pilipino na Kepāni apuni keia | 1 eritore, eia nae, he ipuka ia e hoohamamaia ae' ana no na kjanaka ō na lahui e ae e nolio nei me ka- j kou e hoolakoiā ai lakou me iia hana no kekahi i manawa; a e korto pu ia aku ai ka manao o na ona mahiko ani.e ke aupuni, e kikoo aku i mau limahana hou maiwaho mai, o ke ano maikai i panihakafaaka ma kahi o nā limahana hoopilikia. 0 ka oiKana mahiko liookahi ka oihana nana e kokua nui aku nei i ke ku ana o na oihana lehulehu J il.oKo nei o ka aina, a e kokua pu aku nei i ke auipuu'i, ina aole keiā oihana maanei, he ninau pohihihi loa. ka hiki aha ke hoolako aku i na limahana me I na hana no lakou e pono ai ,āole nia na haaa pili loa aku i nā maliiko, aka ma na oihana lehulehu a kakou e noho hana aku nei. i keia la. 1 ka nana aku ina ke ano oiaio maoli ,aole no ka lawa ole o kā ukuhana e loaa nei i na Pilipino, a i na Kēpani paha, ke kumu o keia olohaiii āna, aka o na alakai wale 'no o keia hana ka i maopopo. Ua I pii loa ke kumukuai o ke kopaa i keia manawa, a e loaa ana i na limahana me ka nana ole ia ma ka ; lahui, ma kahi o āneane e pi/ia ke dala hookahi . maluna o ke dala, ka uku manuahi no ka mahina, e hoea aku ai ma kahi o na haneri dala ka loaa i kela ame keia limahāna a hoea loā aku jiio.kekahi poe ma kahi o ke kaukani dala manūahi o ka makahikf O kela iho la no nae ke ano oka hui uniōiia, ua makemake mau na hui o keia ano e lilo i pōe na lakou e rula mai, maluna o na haku hana. He hana kuhihewa nae keia ā mākou e ike nei i'ka āe \vā,le ana akn Ō na limahana elilo i niau. meapaahana na kk poe i ake ole. i ka noho kuikahi ana i mawaena o na haku ame na kauwa.