Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 50, 12 December 1919 — He Moolelo no KEONI HANAFODA Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea-Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui [ARTICLE]

He Moolelo no KEONI HANAFODA

Ka Hua Awahia o ka Uhauha me ka Puni Lealea-Loaa Nae ke Kaulana ma ka Hoomanawanui

Aole i HIo kela mau olelo a Nakanaela i mea maikai i ko Helena noonoo, aka nae aole oia i hoikeike mai i kon.i hoihoi ole no kela mau olelo, aka hoao Aiai la oia e minoaka me ka pane pu ana mai: «• "Malia paha aole i maopopo ia oe e Mr. Nakanaela. he elua makahiki ae ilei i halā, i hooikaika āi au e a'o i ka ike himeni, no ka hoea ana aku imua o na anaina hauoli a ka poe waiwai e himeni ai, i hiki ai. ia'u ke kokua aku i na hoolilo o ko mako'u noho āna?" "O keia ka manawa mua 'loa a'u i lohe ai mai ia oe mai. o oe pu kekahi e hooikaika nei ma ka haua, i wahi e koku. 1 . aku ai i kau kane," wahi a Mr. Nakanaela, me ka mau o kona nana ana maluna o keia wahine. "l'a maopopo no ia oe e Mr. Nakanaela i ko'u wa e hele aku ai imua o na anaina a ka poe waiwai, he mea pōno ia'u ke kahiko ia'u iho me na lole i kupono i ko lakou kulāna. Owau ponoi no kā mea nana e hooikaika nei ma ka hana i wahi e kuai ai i ko'u mau lole, ame na lole o ka'u kaikamahine, nolaila aole loa ā'u mea e hilahila āi, ma ke komo ana i na lole maikai, no ka mea aole a'u mea i hana' hewa aku ai ia ha'i." I kinohi, aia ka manao iloko o kela kanaka, he wahine liookano maoli keia, he piiko'i i 'na lole maikai, a i na lako f;ula, oiai nae aohe he noonoo ae no na liana uhauha a pii koi a kona ohana ponoi, a mā ka nana aku, ua aneane u? kanaka nei e hoka ia Helena. . Ua komo aku ka manao mahato iloko o Nakanaela 110 Helena, no kona lphe ana aku, o kela wāhine ponoi no ka mea nana e hooikaika ana ma ka hana i wahi e loaa aku ai k< dala iaia no ke kuai ana i kona mau lole, no ka mea o poe makemake loa, o ka poe hooikaika 1 ka hana, a he hoo : wahawaha loa oia i ka poe nohowāle a palaualelo. ; Mahope nae o ka noho malie loā ana o ua kanaka nei no kekahi manawa, ia wa i ninau mai ai: Ēia ihea ko kane e nalowale nei?" "Ua hele aku no oia i ka haua i keia kakahiakā, aole anei oia maloko o halekuai?" wahi a me ke komo koke ana'mai o ka manao hopohopo iloko ona, ua hele hou 110 kana kane, me kela wahine o ka hui hanakeaka.

"O kciaj<e kumu o ko'u hoea kino ana mai nei no ko olua liome, no ka ninau ana, i ke kuinu o kona hele ole ae i ka hana, no ka mea o ka piha ana iho la keia o ka.pule.hookahi. o kona hele ole ana a£ i kā hanā, a manao mai la au, ua loohia paha oia ika ma'i." « "Alaila he hookahi pule* anei o kou ike ole ana ia Keoni ma koū halekuai, a aole hoi oiā 1 hele aku i kā hana?" walii huu a llelena nte kona piha loa me ke kāhāha. "Ac. o keia ka piha ana iaia o, ka pule hookahi o ka, liele ole ana ae i ka hana, aole nae.keia o ka manawa mua loa, lie mau mānawa e ae no ārtā i noho. ai mai ka hana maij akahi no nae oi.ā a iioho loihi loā? Ua ku a hoonaukiuki maoli au ike ano o kana mau i 'hānāi no kā mea,-i kekahi manawa, e hoike okoa mai āna oiā, me he mea la, he mealiilii lda ka hana i kona manao, a oia kā haku maluna o u, aole au i niākēmake e hanaia mai au e Keoni me he kama lii l a , a i hele inai la au e ike iaia, ina paha he ma'i ke kumu o kona hele ole ānā aē i ka hānja, a - i ole,. he mau kumu eae paha/' : - */ ' * * . . "Aole loa he mā'i i loaa iā Keioni, oiā kekahi o na kanaka. maikai o kona olā kino, a ke kāhaha loa nei au, i ka:u maii mea apau kamailio mai nei iia'U e Mr. Nakanāela i keia la. ' lle uāni hoi iā. aole i loaā nfai la ko kane ia'u ma k.a hak ijei. nolaila. ina oia e huli hoi iliai" ana, e hoike aku iaia # aole loa o'u makemake e ike hou. i kona helehelena māloko o kuu halekuai," alaila ku ae la o Mr. Nakanaela iluna, a waiho aku la mal-una o ke pakaukau he wa-hi leka, maloko olaila ka ukuhana o Keoni Hanafoda no ka mahina holo-

oko.l. II"E loaa ana ia oe maloko o keia wa-hi leka. ka huina dala no ka ukū mahina o kāil kane, he uku keia i kupono ole ai e loaa aku iāia, t\o ka mea?aole oia i lawelawe » ni» hana no kek.ahi mau pule, eia nae ua aelike au me ia, c ukuia oia ma ka mahina, nolaila he kanaka au i tnaa 1 ka hookō ana i fca'u niau olelo, pela ihh 'la au e haawi ne» īaia i keia mau dāla. . , • , "Ua mānao au la. iaia i hele ae; ai e ike ia u, ilo ka haaw? ana -aku i hana nana, na pau la.kefa puiii lealea ona,-eia ka aole, nolaila. maanei iho Wpau k6?u haawi hou ana āk i n? kokna iaia. laia e noho āna nia ka hana penāku, uā nui ko'u māhawa i a'o aku ai iāiā,' e. hoopau i ka iux>noo ana 1 ka leale.a, i Ica-auAvana -help ana i o a .ia nei-, aole nāe oiia walii mea a māliu, iki mār, ,ā' i keia (īele aūa ae e ike .ia-u.-ha a'o pu mai āu iaiii e noho malie, e hoolilo »aia 1 kanaka makua, a e nāna i ka pono ō kō.na oHana, fciā ūae, i keia la. akahi no a hookaakaaia mai kilu nlau inaka» ya pale ae oia 1 ka'u maii oleloa'o, a ua h'oi hou aku oik i kela ano kahiko i māa iaia. 1 ' , . Ua hooi loa ia aku:ke: kaumaha iloko o Helena, no keia hana a kanā kane, mē kona man4o la hoi, o ka paa loa e Keoni Ranafoda ma kana mau haAa, he mea ia e kaawale ai oia mai kela wahine puukani mai, a-o ke ahiahi wale no kona ananawa e hele aku ai maloko o ka halekeaka, eia ka. aole i nanaia iho ka hana, ame kona kulana, ua lilo aku la oia i ke.au a ka hewahewa. * Ke noonoo la' o Helena, ua hoea mai i manawa e pau ai ka noho alohā ana nlawaena ō 'ke kane ame»kana wahine, no ka meā lla oi āku ka.pipiH J.oa o ko Keoili noonoo i kela wahine-.puukani himeni, mamua o koria noonoo i koiia ohana iho ,a inā e hookuuia aku ana kelā kāiiākā e hanā elike me kona makenlake, āole loa oia e kaawale mai ana, mai ka inana ume mai o kela wāhine himeni. nolaila nana hoū 'mal lā o Heīena mālūna o na maka o Kakanaela, a i mai 1a: • 1 . . . . "O. e Nakanāelā. e oluolu oe e hoomanawanui ,a e haawi j;ku i manawfc. hōu no Keoni e nōho hana ai malalo ou. E i haāwiia aieu.'.a foeoni nā. a'o ikaikā ana mai ia oe aku, i wahi nona e ike ihō ai i-ka hewā o .kana mea e hana nei, arme ka Poino'ē kāu mai ana maluiia orta. E oluolu anei oe e lawe hon aku iaia e hana malalo ōu?".. . . . "Ua lāwā ko'ū a'o ana iāi.a v ua lawa ko'u hoomanawanui ana i kana miau hana. He kānaka o Keoni Hanafoda i manao nui ole i ke ko'iko'i o ka hana i kau aku maluna ona, ma ke ano he poo no kona ohana; ua. nele pu ka loaā ana

0 ka ike iaia, no ke ko'iko'i o kana mau hana e lawelawe ana; o kā'ū m'ea i ike nona, aia wale no kona noonoo, ma na hana e hoohauoli ia ai kona manao, me ka nana ole ina paha h« poino ahe pilikia |cekahi ilaila. Elike me na kānaka e holoholo ana maluna o ka muliwai me ko lākou wāapa, e hookuu ana Jakou na ke āu o kar iiiuli>vai ka lawe ana i kā waapa, me ka luhi ole i ka hoe, pela iho U ke ano o Keoni Hanafoda. , •. "Ile kanakā hoohakalia ole au ma ka'u mau mea e manao ai e ho'oko aku; aka rio Keoni HanafpUa nae, ua loihi maoli ka l u noonoo ana, ika mea pono'e hana aku ai nona. oke kumu, he keiki oiā na'u, oia hookahi wale iho no ke keiki a ko'u kaikuahine. Ua paa nae ka'u olelo hooholo, āohe mea nana e hoololi ae. a nou ko'u aloha nui, kana waliine, pehea aku ana la e hiki ai ia oc ke hakoko me na ino o keiā noho ana, 110 ka mea. ua oi aku na hana a kau kane, mamua o ka mea liiki ia oe ke hoomanawanui. Aoie i noho wale o Mr- Nakanaela, a i noho pouliuli paha uo ke ano o ka Keoni Hanafoc!a mau hana, ua hakilo oia, ua ninau i kekahi poe hana e ae, a u,a maopopo i ka hoohemahema maoli o keia kanaka i kana māu hana, a ua lilo maopopo } i' ? kis hoohemahema maoli o keia kanaka i kana mau 'iana, a ua lilo nui kona manawa, ma ka hele ana i ka nanakeāka, a konio nui aku 110 hoi iloko o ka pohai o ka poe mni lealea. Oiai o Heleiia e ku la imua o Mr. Nakanaela. aohe mea hiki iaia ke uwalo hou mai no ka pono o kana kane, nolaila 1 niai la:

"Aia a huli hoi mai o Keoni Hanafoda, na'u e hoike aku laia, i na mea au o ka hoakaka ana mai nei ia'u.; a ke kaunaha loa nei au, no kau mau mea i kamailio mai nei nona, a'u nae e manaoio nei, aia no kekahi mau mea maikai he nui iloko o Keoni, malalo wale no nae o ka hoopanawanui, e hoea ai i kona ike ana, i k.a liewa o kana mau mea e hana nei i keia wa. "Pehea ke ola kino o kau wahine ame na kaikamahine?"' "He maikki mau ko lakou ola kino, au, ua lawa ko.kaua ana, M me ke ku ana ae o Nakanaela iluna. 'āiau aku la i kona papale. a ukali pu aku la o Helena me a no lea puka. malaila i haawi ae ai ko laua aloha hope, a i ka hala ana aku hoi o Mr. Nakanaela, u.a haule aku la ) Helena maluna o kekahi nōho koki nui, a hoomaka aku la ; uwe, me ka hoopuka pu ana ae i keia mau olelo: "O, ke ike nei au. ua leokoke loa mai i o 'eo'u ehaeha ame ke kaumahl,'he keu no la hoi, o ke ao :leele nana i hoopoluluhi i ko'maua ola ana ma l J arisa, ua iuhee aku ia. no ka manawa mau loa, eia ka e ukali h<ju 'iiai ana ia mahooe o mana. ahiki i Kapalakiko nei." . ' M ; OKUNA VII. O ka hele hoi ia ahiki i ka huli hoi ana mai o Keoni Haiafoda no kona home, hoike aku la kana wahine iaia, no ka ioea ana aku o kona.makuakane hanauna.no ko laua home', a hoike mai la i kona manao hoihoi ole no kana keiki, me •<a hoopau okoa mai i kona hana ana aku maloko o kona halekuai. Ma kahi o ka lilo ana o kela nilhou i mea hookaumahā iku i kona manao, elike me ka hapanui o na kanaka i nnkee no ka pono o ko ua piha loa o Keoni Ha nafoda me ka olioli, me ka hoopuka okoa.ana ae i keia mau huaolelo iinua o kana wahine, me kona hilahila ole i kona mo maoli, i ka pane'ana mai:

"Alaila i ka hale iho nei anei kela kanaka lapuwale a hoike inai nei ia oe. no ko'u hoopauia mai ka hana 'mai? Ke hauoli loā nei āu i ko'u kaawale 'ana mai la mai ka noho hana ana aku malalo o kela kanaka a ka uahoa nui wale, v me ka noke okoa ana ae o ua kanaka nei i ka akaakā, me-he mea lealea loa 1a ia i'kona manao. ,{ "Ina he kanaka okoa ae ma kou walii, ke manao nei au, e komohia aku ana ka hilahila iloko ona, no kana mea i !'lana aku ai i kona haku hana, a e kaumaha āna hoi oia no '<a pilikia e kau m'ai ana maluna o kona ohana," wahi a flelena, me ka luliluli ana ae o ko.na poo. "He nani ia, ua hoopauia mai la oe māi ka hana mai, e pono ai ko kakou noho ana, heāha kāu hana i mahao ai, no keia miia aku e 'euii kne?" "Aoie he hana maopopo iloko o ko'u noonoo i keia ma~ nawa, akā e helē āku ana au ma kela anie kēia wahi, nialia Vh'alāW<ai nie na ulia pomaikai, o ka loaa no i'u o kekahi liaiia i oi aē ke kupono īiiamua o kela hana, kohu paahao ka noho paa loā i kahi hookahi a po ka lā," wahi a Keoni Hānafoda, me ka mair 116 o kela nānainā hauolimaliina ona, ka mea hoi hana i hooi loā aku i na mānao kaumaha iloko o karTa wahine. " '

No ka oiāio a oiaio ole o na olēlo ā Keōni Hanafodā no konā hele e huli i kekahi halia nana, .a'imi aku paha i kekahi kulaiia, o ka Helena inea i ike, o ia n noho malie ana o ua kanaka nei i kanhale, e kauka'i aku ana inaluna o kana wahine, ka hooikaika anā e hana i wahi e ukuia ai ko lakou. mau hoolilo o ka hana ana. laia e h'oho malie ai i ka hale, aole ona wahi mea a kaniailio mai me ka hoihoi i kana ;va iiine, a ke hooninauia aku no kana mau wahi i hele ai, e kukule ana oia. me ka hoike ole aku i ka-mea pololei, nia kela no iho lā o keia manaka-. i oiliili mai ai na manao maikai o'e mawaena o ka wahine ame kaha kane, me he mea la. ke ku okoa 'mai la kekahi awawa kuhoho mawaena o laua. Ua nana mau aku, o Helena me na' manao makee nialuna. 0 kana kane, e 1 i 1 o i kāūaka e makee ana i kona ohana, e hooikaika ana hoi oia na afto apāu. e hoolilo iaia i kanāka māikai. ua lilo nae ia mau hooikaika ana i mea makehewa, uolaila ua pih.a hoonaukiuki maoli oia. i ke ano o kana kane', me ke komolia o na manāo kaniuhu iloko ona, no na .ehaehā anle ua kaumaha he nui āna e auamo maii ana i kela āme keia la. o ka iiana -ae hoi, aole. he iiiea nana e imi i ka poilh o,k]b lakou noho ana, ua .hoomanawanin no oia e hooikaika kino wahine, ma na ,a'no apāu, i ole ai e komo iloko 0 kel pilikia. . vHe ūMi-kumamaha na makahiki o Dora.;ka laua.kaikam.ahiiie r kela manawa, nie kona hoomaooopo i ke klilana mawāons o kona ,māu makua, a ua hoopilikia ia aku no hoi kona iio ka loaa ole o ka noho kūikahi ana mawāena o &orta. ; rnāu nlakūa. : ' ole. inawaena o ke kane ame kana wahtne,:Ua ninau okoa aku la o Dorā i kona makuahine i ke kumū, 0 hoolalau \vale mai ana no nae oia, ma kana niau paiie. no ka makemake ole, e loaa'āku ka ike i kan'a kaikamāhine, i kb kumu-oiaio. o lea maikai ole o ko laua noho ana. Ua hiki ole nae ia Helena ke huna mau aku i ka mea oiaio. no ka mea i kekahi la. mahope o ka pau ana o ke kula, ua huli hbi awiwi rfku la o Dora no kona honie, me ka holo ana aku a puliki i kona makuahine. a i aku la: I "O, e mams, heāha la kāia mea e olelo mai ai no par>ar'H wahi ana me ka lele ana aku a puliki i kona niakuahine. J ''la'u i hoi mai nei ma ke alanui, ua ike pono mai nei au ia! papa maluna o ke kaa otomobile me Maraea Dukana, kela vvahineouukani himeni kaulana, e noho nei ma keia kulanakāuhale, e noke anā no hoi laua i ke kamailio, me ka akaaka anā, a ke nana aku. ua hele maoli o p'āpa a piha i ka hauoli.1 ko'u wa i ike ākū ai ia papa me kela wa.hine, ua hele au a I piha i ka inaina, me kuu olelo okoa ana iho, ua ahona ko'u [ make anā, m'amua o ka ike āku iaia, me kela wahine. Aole hookahi wale no ka i ike mai nei ia papa nie kela wahine,. āka he nui mākou e hoi llke arta, a ua ku a hilahila nō hoi au i ka noke mai o ko'u mau hoa, i ka niele ia'u, ina pahā hē hele mau o papa i ka holo kaā me kela wahine, i na la apau." , | "Aole anei, ua kuhihewa oe e Dora, i kekahi kanika pkoa ; ioa, o kou makuakane ia, e holo like ana me kela wahine

maluna o ke kaa otomobile?" i hooniele wil ē.mai ai 110 o' Helena, ma ke ano hoohuahualaiv y oiai nae, ua maopopo: laia, ke kamailio wale aku nei no kana kaikamahine, i ka mea oiaio loa*. , • I "Aole loa aū-ileuhihewa, no ka mea oiai avt me ko u mau j hoa maluna o ko makou kaa uwila, a i ka hoea ana i kahi; nui loa o na kaa e holo ana, ua hiki ole i ke kaa otomobile a papa e kau ana, ke holo nui, aka ua holo malie loa,- me ka nana aiia mai ia makou maluna o ke kaa uwila. a kunou, mai la i ko'u mau hoa, aka no'u iho, ua nana pono loa.aku: au ma kona mau maka, a iaia i ike mai ai ia'u; ua pii koke j ae la ka iila nia kona papalina. O, ua hele au a piha loa me j ka hilahila, heaha ana la ka mea a ko'u mau hoa kula e; kamailio mai ai iio pap.a. Heaha la ko papa kumu i.aa av e hooko aku i kekahi hana hoohaahaa iaia iho, ma ka he!e • ana me ke» wahine? Heaha la kona kuinu i hoohalike ole! ai me ka nui o na keonimana, ka lilo i poe kanaka maikai, | e māhaloia ai e ko'lakou mau hoaloha?" "E hoōmanawanui e kuu kaikamahine, no ka mea. aole 110 he waiwai e loaa mai ana ia kaua, ma-ka no.ke ana ike kamilio no kau mea i ike aku nei," wahi a Helena i pane iho ai- me ka leo oluolu i kana kaikamahine, oia nae, ua hele oia i a piha. loa me ka ehaeha, a hoopili aku la i kana kaikamahine iloko o kōna poli, na ia haha ma ka aoao o ka makuahine i hookahe akii i ko I>ora mau waimaka. Ua hookiiu aleu la 110 o Helena i kana kaikamahine, e hookahe aku i kona mau waimaka. mamuli o kona manaoio ana,' pela wāle no e hoomamaia ae ai na manao ehaeha o Dora. Heoiaio, i ka hala ana o kekahi mau minuke, ua holoi ae la ua kaikamahine nei i kona mau waimaka, a noho j iho la no ma ka aoao o kona makuahine, me ka hiki ole nae iaia ke hoopoina i na mea a kona mau maka ponoi i ike ai nia kela la. Ma kela aa ana aku a Keoni Hanafoda e kau pu me ka wahine puukani i ka himeni maluna o ke kaa otomobile, e hele holoholo ai, ma na alanui o ke kulanakauhale, i ka wa i ;io, e ikeia mai ai e na kanaka, ua hoike okoa mai kona ano; i ka hele ō koni hoohihi a nui i kela wahine, i nan.a ole ae ai oia i ka nana niai o ka poe ko'iko'i iaia, e ili aku ai ka hilahila o kana mau h.ana maluna o kona ohana. L"a uhiia j ae na mea maik'ai apau, a ua nalohia aku kona makee i kona j inoa maikai, ime ka inoa o kona ohana, he.hookahi mea nui j iloko ona, o ia no ka pili mau al<u ma ka aoao o kela wahine huapalā, a e hoolohe mau aku hoi i kona leo. • No kela "kea otomobile,'he ninau ia i pohihihi i ka noonoo o ka wahine ame kana kaikamahine, koe wale no ke kolio ana aku ,ina palia no ka wahine himeni kela kaa. aUila ua maalahi o Keoni Hanafoda i ke kau ana aku me ia, me ka uku ole i kekahi dala: aka ina oia ka mea nana i hoolimalima aku i kela kaa. 110 ka lawe ana e hooholoholo i k,a wahine ana i hoohihi ai ma na alanui o ke kulanakauhaie, alaila o ka ninau ano nui, nohea mai kana dala i hiki ai iaia ke hoolimalima i kekah kaa otomobile, oiai kona oh.ana ponoi e hoomahawanui aiia, me kahi loaa uuku, a Helena e hooikaika .ai, ma ka himeni ana, ma na anaina ka poe waiwai, a pela hoi ke a'o ana i'kekahi poe opio i ka ike hookani piano.. I kā hoea ana aku o ua kan'aka nei noloko o ka rumi hookipā, a ike aku la hoi i ka noho mai o kana wahine, me ka helehelena kaumaha, 4 pane aku la oia, ika i ana aku: "He keu no, ua hoi kahiko.oee hiamoe, eia ke<'a i na hora o ke aumoe, aole ka oe i hiamoeaku nei me Dora,' alaila noho ino iho la ua o Keoni Hariafoda ilalo, me ke kau ke'a ana ae o kekahi wawae maluna o kekahi wawae. "Ke ole au e kuhihewa, ua hoike aku nei o Dora ia oe i kana mea i ike ai i keia la, a o ke kumu p«tfa ia o kou hiki oleke hoi e hiamoe, aole anei pela e Helena?" "'Ae. ua hoi mai nei o Dora a hoike ia'u 1 kona ike ana ia oe aiiie kekahi mea okoa aku maluna o ke kaa otomobile-, nolaila ke makemake nei au e hoike mai oe, i ka manao o kau mea i hana aku ai imua o ka lehulehu, i ka wa ao ma na alanui o ke kulanakauhale?" No ko Helena ano. pela hoi me ūa olelo ana i kamailio m'ai āi me ka leo oluolu. o ka mea i hilinai aku maluna o kana kane, a hui pu iho me kona ike maoli no i kona hewa. ua hoopiiia āku ka huhu ame Ka hoonaiikiuki iloko o Keoni Hariafoda, a, noke mai la i ke kamailio i na olelo hailiili. i kupono' oie kekahi keonimana, e hoopuka mai ai imua o kana wahine. '. He kulana keonimana no ko keia kanaka, eia nae. maka ike pono ana o kana kaikamahiine iaia ma kela auwina la. pela hoi me kekahi mau kaikamahine e ae e hele ou āna me Dora, he poe kaikamahine wale 110, na na ohan'a hauohano o kela kulanakauhale, ana no i ike nuia ai, e hoi aku aria o Dora a hoike i kona makuahine, ua hooi loa ia mai la kona inaina, no ka lilo o kana wahine, t mea noho mana mai maluna ona, a o ia kana o ka pa>ie ana aku me ka leo pikānana:

"Ke ni.anao nei att, aole ou kuleana iki, e ninau mai ai no ka'u walii i hele ai. ame ko'u mau hoa e hele pu ai, he kuieanaia i pili wale mai no ia'u, elike no hoi me oe e hele nei i kau mau wahi i makemake ai, me ko'u ninau ole aku ia oe no ia m.au hele ana au." # "Ua hookahahaloa mai oe e kuu kane ia'u, ma ke ano o kau pane inuia o k'au wahine i keia po, ' wahi a Helena, me ka noho pololei an.a ae a huli papu aku la imua o kana kane, me ka maka'u ole, me ka hoomau hou ana aku : "He kuleana nui ko'u ina na ano apau e ninau aku ai i kau wahi i hele .ai i keia la, ame kou mau hoa o ka hooliala āna i kou manawa o,keia la. He kuleana ko'u ko ka wahine marc, e ninau aku ai ia oe. no kau mea i hana aku ai ho ka haiiohano. a i ole no ka hoohilahilaia o kou ohana. Heaha ka manao o kau mea i hana aku ai, imua ponoi o na maka o kau keiki e nana aku ana i kona makuakane, aole anei ou hilahila, a wiwo iho no ia mea? Heaha kau haua lawelawe nei. no ka hoolako ana i kou ohana:' Ina penei iho la ke alio o kau mau hana e Keoni Han.afotla, alaila u;-i hoea mai i ka manawa 110 kaua.e hookāawale ai kekahi ine kekahi." : ' ' . Ua hookah.aha loa ia aku ko Keoni Hanafoda manao. i ka f>ono ana i kela niau olelo a kana wahine. 1 na manawa lehulehu mamua aku, aole loa 'o- Helena i lipikeike mai ma kana mau olelo. a ma kana mau hana paha, no ka hookaawale ana ia laua. akahi w'ale no, a o ia kaha i'manao iho ai, ua hoea mai ka paha i.ka hiki hou ole ana \ kana wahine. ke hoomanawanui nona, a o ia ka ua kanika nei o ka ninau ana aku: - ' . . . "Heaha ka m/inao o kau mea Helena i kamailio mai ;iei ia'u n oko kaua hookaawaleia." i _pane aku ai o Keoni Hanafoda, me ka piha i ka.huhu. "Eia no ka manao o i.a mau olfelo; maniuli o kau mau hana, ua halihali niai oe i na haawe o ke kaumahaa hookau iho maluna o ko'u ola ana: ke ike nēi au uā oi ae ka ehaeha, ke kaumaha ame ke ko'iko'i o na haawina awahia a'u e hooinānāwanui aku ai, mamua o ka hiki i kekahi wahine, ke ktT malie a nana aku, e lilo oia i mea paani wale īa piai e kana kane." / ... "Eia no ka mea oiaio loa e kuu wahine, ua lili maoli no oe ia Maraea Dukana," me ka hoopinana ana ae o na lehelehe o ua kanaka nei. "Aole loa he mauāo lili iloko o'u no.kela wāhtne, i lohe oe e kuu kane, aka o ka hoowāhaw,aha kā mea iioko. p'u qo kela wahine, i lohe oe e kuu .kane. aka o ka Jioowahawaha | ka mea iloko o'u noiia. O kekahi waliine i ae aku \ na mali ! leo a, kekahi kanaka i mareia. a i ae aku e hoolilo mai ua kanaka nei i kekahi huina dāla mahuahua no kona hāuōli, j oiai nae. he.maū dāla īa no o ka ohana o kela kaua oi akii ke ino o ia wahine, mamtytf o ka holoholona. Ua makee au i kuu inoa, ame kou inoa e kuu kane, a no ka

inoa o ka kaua kaikāin&hine; a no kou pono, a no kc ola ana aku o ka kaua kaiK'amahine. e lioauhee loa ia aku na mea c 'iiapalaia ai kt>na inoa, ke kauoha aku nei an ia oe c kuu kaile, ma keia hope aku, e hookaawale loa oe mai ka pīli hoti ana aku me keli \vahine." " * , "ina c> kou i aea, alaila ke ae aku nei a«," nie ke ku okoa ana ae o Kēoni Hanfoda iluna, a keehi iho la i kona wawae akau mahma oka papahele. "l'a makemake anei oe e Helena, e hookomo i kekahi hoopii oki mare inni^ 0 ka aha hookok>ko1of" ' "Aole o'u makeniake U Mea he oki mare, aole loa. o oe ka'u i makemake ai e hookaawale ia oe iho mai ka waha mai o ka liona, ka mea nana e alako aku ia oe ilalo, ahiki 1 ka hapalaia ana o kou inoa maikai, me na hana e hookauia mai ai ka hilahila maluna o kou ohana. a ehia ka hoi mea aloha. ke kaikamahihe a kaua." "O ka hana maalahi i'io e kuu wahinē ea, o ko kaua hookaawale ana kekahi inai kekahi mai, no ka mea. ua ae niai.ke kanawai i na hana o keia ano."

"Healia ia mea he kanawai? t T a hana wale ia 110 ke kanawai o keia ano, <> na makemake pauaka- o na kanaka, i keia la no e mare ai, a i ka la apoix>, o ka hoopii oki 110 ia. O na kanawai i hanaia o keia ano, ua hapala aku ui i ke kumukanawai. i hookahuaiā ai na kanawai apau. a ua hoohaahaa aku hoi i ke .aupiini, e liooko ana i na kanawai kapakahi o keia ano. No'u iho. aole oki makemake e hookaawaleia. mamuli o ka mana o ke kanawai." Nolio hamau loa iho la ke kane me kana wahine, no kekahi mau minuke, alaila hooniau hou mai la o Helena i kana kamailio ana: "I ko'u ae ana aku e mare me oe e Keoni Hanafoda, aole ia ma ke ano paani wale no. a he mea lealea paha i kou manao ana, aole loa: iui haawi aku au ia'u iho nau, ko'u mau mea apau loa, aole he mana ma ka houua nei nana e mawehe e, o ka make wale no. "Ina ua pau kou hoihoi ana ia'u, a ua uluhua paha «e i ka noho pu ana mai me a'u, aole loa ia he niea na'u e uhaki ai i ka'u hoohiki inma oke Akua. Pehea ka nui ona ehaeha e hookauia mai ana maluna o'u. a'u e hoomanawanui aku ai i keia ola ana. aole loa iahekumu no'u e kumakaia ai ia'u iho, aia wale, no a kikoo mai na lima o ka make i kekahi o kaua. alaila hiki ia'u ke kaawale ae, mai ka'u hoohiki mai. "Ua paa ka'u hoohiki.-aohe mea nana e uhaki ae ia mea, a ua hookahaha loa ia mai knu manao i kou hoakaka ana mai nei, i ka mea iloko ou, e hookaawaleia kaua ma na kanawai o ka aina. Owau. nei kau wahine mare, ua hoohuiia kaua i hookahi, iloko olAila i hoopaa aku ai au i kuu hano hano, kuu aloha, ame ko'u kupaa, a ma na kanawai o ke Akua. e kupaa aku aha au ma ke ano he wahine mare nau, elike me ka loihi o ka hanu ola iloko o ko'u kino.*' Oiai o Keoni HanaFodā e hoolohe niai ana i kela mau olelo a kana wahine. lia helē kona helehelena a haikea, i kali a mea o ka nui o kona hilahila, no ka manawa |H»k(;le wale.no i halii iho ai ia nanaina maikai ole maluna ona, a o ia kana i ninau mai ai: "Alaila, aole anei oe e hookomo aku ana i kekahi hoopii oki mare imua o ka aha hookolokolo, mamuli o ka'u mau hana i lawelawe ai?" wahi a Keoni Hanafoda, me ke kuwakuwai ana iho i kona mau wawae maluna o ka papah.ele. "O ko'u manao maoli no ia, elike me ka'u mau mea apau i hoakaka aku nei imua ou." k "Pehea lioi, ina owāu ka mea naua e hookomo aku i ka hoopifoki mare, e ku-e mai ana no anei 06?" "Elikfe no me ka'u i hoohiki ai, o ka make wale 110 ka mea nana e hookaawale ae ia kana, pela no au e hooiii aku nei iinua ou, aole he mea nana e hoololi ae, me ka nana ole, ina )>aha o oe ka inea nana e hookomo aku i ka hoopii oki mare," i pane mai ai'o Ilelena, me.ka hele a haikea kona helehelena. "Alaila heaha iho la ka hoi ka manao o kau mea i k;imailio mai nei ia'u nia ka manawa a'u i lioea mai nei, no ka hookaawale ana ia kaua?"

"Eia no ka manao< e lioopau loā oe i kou noho palaualelo ana, i kou hele ana me kela wahine, ame na kanaka maopopo ole o kekahi hana e pono ai lakou, a e liele oe i ka hana, 110 ka hoolako ana mai i kou ohana, aole owau ka mea nar.a e hooikaikai 1 ka haha, no ka lioolako ana mai i kou ohana, aole owau ka mea nana e hooik«iika i ka liana, i u'ahi e loaa ai kau ai ame kau mau mea apau i makemake ai. M Ua ku a hilahila maoli o Keoni Hanafoda no kela mau olelo a kana wahine, aole lie hookahi manawa mamua aku, i hoopuka mai ai o Heleiia i na olelo o kela ano, aka nae, 110 ka paakiki loa'o kana kaiie, ina ke kamailio ana no ke oki mare, a iio ka hookaawale aiia ia laun iho, pela wale no oia i hoopuka mai ai i kela mau olelo, a o ia nae ka Keoni Hanafoda o ka pane ana aku: , ' lna iia lilo kō'u hele ole ana.i ka hana i kumu hoopilikia aku i kou noonoo e kuu wahine, alaila he oi loa ae ka pono e hoōkaawale au ia'u ilio. mai ka nolio pu ana me oe maloko o ka hale hookahi." "Ihea oe e hele ak uai, a haalele mai ia maua? ileaha kan hana e pono ai kou noho ana aku?" i ninau aku ai o Helena me ka hele o kona helehelena a kūnahihi. '*fleaha auanei kau nana mai ia'u, e hookuu mai oe e liele aku au ma ka'u wahi i maopopo ole ai, malia o halawai no hoi au me na ulia pomaikai, aiaila o ka pau ae la no ia <0 ko'u pilikia." No kela pane ma ka aoao o Keoni Hanafoda, ku okoa ae la o Helena iluna, a nana mai la maluna o kana kane, me kon mau maka, i hele a pohina i na waimaka, no ka mea ua hiki hou ole iho iaia tce hoomanawanui i ka auamo ana i ka ehaeha mamuli 0 na hana a kana kane, a o ia kana o ka pane ana mai: ( "Eia la ihea kou noonoo e Keoni Hanafoda. t'a nele anei oe i. ka noonoo maikai 110 kou ano kanakM.-'' Aia ihea koi»' makee no kau wahine ame kōu aloha no kau keiki? l a nele loa anei oe i ka noonoo, maikai, plike me na kanaka e ae. i kamailio mai ai oe. no koU haalele mai ia maua, a hele aku no kahi i maopopo ole )da iā oe?" "Mai lioao oe e kamailio mai i tia olelo e i>ii ai kuu inaina nou e Helena. Malia paha. ua makemake ia no oe, e kaāwale loa aku.au i kahi e, he mea ia nana e hōomailia ae i kou noonoo?" miē ke kuīou ana aku o Keoni Hanafoda iniua, e ake wale āiia no o ka h«.)oia mai o kana wahine, no ka mea ua hele oia a makemake loa e kaawale mai kela noho pu ana me konā ohana.

"O ka mea oiaio maō.U. ,eia makeo iloko n'ii. nn Wut t>otio e Keofii. Ina he wahine pkoa ma ko'u wahi, rfialia e lilo anā i mea hatJoli loa iaia, kou ku ana a hele mai kona alo aku, akā no'u nei la, he hookahi wale \io mea nui a ko'u noonop e au nei, o *ia no kou -niali.u niai i ka'u mau olelo, e- hoikeike afe i kou mākee ia oe iho ma ke ano he kanaka, a e hoomaopoj)o hoi i kau hana ma ke ano he kane na kekahi wahine. a he makuakane 110 kau keiki: a i maliu ole iiiai oe i ko'u leo uwalo imua ou no koti pono, alaila aole loa e hiki ia'u ke noho hou aku me oe. inā .penel iho la Jcou ano>' "Mea ae no ka hoi nka hana! Aole he wahi mea a hookaokoa ae oe i ke ano O' kau mau olelo e kamailio nlai ai ia'u, e wili mau mai ana no oe i ka'u hana nou a no ke kr.ikamahine a kaua: ua Kele au a ku maoli .i ka ululuia i ke ano o kdu mau olelo, a-ke manaoio nei au, ua oi loa aku ka pono e noho ka&walfe katta," īne ka nana ana aku o Ua<o Keoni HanafQda me na nlaka huhu maluna o kana wahin*. Nō ka minuke holookoā, aole loa t hiki ia Helēnā ke ka* māilio, m&i., aia Wale no kana hana ana mā nā maka o kana kane mē ka hoala ,ria māi, * na noonoo like ole, ina paha ua pati ka hoihōi o fciria Ēāne i ka noho pu ana aku mē ia, a ua nele aloha no kana keiki ponoi. (Aole i pan:) * ■ .j