Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 50, 12 December 1919 — Ka Fea Teritore [ARTICLE]

Ka Fea Teritore

O kekahi o na ninau ano nui, e kamaihoia nei i!(iko o keia mau la. o ia no ka wehe hou ana aku i ka hoikeike fea ma keia makahiki ae anie ka ole. Ua nui ka poe hoakaka i ko. jakou maujnanao, ma na aoao a elua o keia ninau ano nui, he mau hoa- ; kaka hoi' i hookahuaia malalo o na kumu a lakou i manao ai, he mau kumu maikai ia. j O ka hoikeike fea o na makahiki i kaahope aku, nei i malamaia ma keia kulanakauhale, ua hoona-j auao mai ia i ka hapanui o na makaainana, i na mea a lakou i ike mua ole ai. iloko o ko lakou ola ana,. a e hanaia nei hoi nu keia Teritore. . | 0 ka manao <S na hana hoikeike fea, o ia no kukulu ana mai imua o ka lehulehu i na hana o kela ame keia ano, aole wale no ka hoopomaikai i ana aku i ka lehulehu, nla ka ike ana ia mau mea,j aka no ka hoopomaikai pu ana aku kekahi i ka poe na lakou ia mau mea hoikeike, mamuli o ka loaa ana aku o ka ike i ka i kahi e hoolawaia } ai ko lakou mau makemake, ma kekahi mau mea. | Ua noho pouliuli ka hapmii o na makaainana ; ma keia Teritore, i na mea e pili ana i ko kakou e ihana mahiai» ka oihana hanai holoholona, pela me na oihana hanalima, a mau oihana mikiala, ma ka hoakoakoaia ana mai nae o na mea like ole apau i kahi hookahi, ma ka hoikeike fea, elike me na hoikeike akn nei i hala, ua ike maoli ia na manao (hohia o ka lehulehu no ia mau mea hoikeike, a ra hookaulanaia ae hoi na mahele like ole o kela ame keia mau mea hoikeike, e hoike mai ana, aole i nele o Hawaii uuku, i ka haawi ana mai i kekahi n:au mea .lehulehu, a na makaainana, e hilina'i aku ai i ko lakou pono maUina o kekahi o ia mau mēa i hoohua*ponoi ia ae e Hawaii nei. Malia paha, ua lilo no kē komo ana o kekahi poe e hoikeike i ka lakou mau waiwai i mea nui o ka, hana, ka luhi ame ke poho, e hoomanaoia nae, he kakaikahi wale 110 paha ia poe, o ka hapanui, ua: hoopomaikaiia aku lakou, ina aole ma na mea a lakou i hoikeike maoli ai ma kahi hoikeike, aka ma kekahi mau ano lehulehu he nui. Ma ke ano o ko kakou ahaolelo kuloko, ka mea nana i hookaawale i. kekahi haawina dala no ka 1 oikeike fea Teritore, hē kuleana nui ko ka lehu-, lehu. e ike, a e hoohauoli ia lakOu iho, ma na hana i hooliloia aku ai kela haawina dala. 1 ka hoomaopopo ana i.na manao ohohia o ka lehulehu 110 keia hana ma na hoikeike aku nei o na makahiki i hala, me he mēa la, ke koi mau mai nei lakou, e malamaia ka hoikeike fea i kela ame keia makahiki, a e ike ana hoi ka poe, he mau hana 1-oikeike ka lakou, i 11 a mea pono e hana aku ai i kela ame keia makahiki, mamua o ke kakali a i elua makahiki, alaila malama aku ana h'e hōikeike fea. Ma ka heluna nui o ka poe i komo iloko 0 ke ka-' hua o ka hoikeike fea i malarr)āia mawaho ae neio Kapiolani Paka, i keia makahiki, ua nui hewa-, hewa maoli, a ua piha ohohia no hoi me ka haupli. pu, ina aole i hookuu uale ia he heluna nui o kekahi poe, me ke kaki ole ia, a pela hoi ka aeia ana' o ka lehulehu, e komo me kā uku ole ma ka po o' ka la o Kamehameha, me nei, aole e loaa he poho ma kela hoikeike, elike me ka hoikeike a ke komisina lea, a keia pepā nae e manaoio nei, o ka hookoeia ana o na hale i kukuluia ai no na hana hoike-

ike, me ke kuai hoolilo ole ia ana aku i ka pbe malemake mai, he mea ia e hoemiia mai ai na hoolilo' no na hoikeike ma keia hope aku. Ina aole i hoopomaikaiia aku na halekuai o Honolulu nei r ma o ko lakou komo kino ana e hoikeike i ka lakou mau waiwai, elike me kekahi mau īnanao hoohalahala mai ka poe mai iloko o ka oihana kalepa ma keia kulanakauhale, ua loaa no ia lakou he inau pomaikai ma kekahi ano, o ia ka piha ; p.na mai o ke kulanakauhale nei i na kanaka, ma o kela hoikeike fea la, a hoolilo aku i kekahi huinaoala niahauhua, ma ka hele ana iloko o na hale-i kuai, e kuai ai i na waiwai, aole wale i ka lakou mau mea i ike ai ma ke kahua hoikeike, aka q na waiwai e ae kekahi a lakou e ike aku ana maloko c na halekuai. Ma ko inakou manaoio, e lokahi 'ana ka hapanui= o na makaainana o keia Teritore, ma keia mknao' e nialamaia aku no ka fea'ma keia makahiki aej a pela np ma kela anie ktia makahiki aku,', ī)?a paha aole e komohia maoli an& na manao makemake i kekahi poe e lawe mai 1 ka lakou maui niea hoikeike i ka makahiki mna, etua,aniē;ke kolu, aka nae e hoea mai ana no he'la a lakou e komo'

kino mai ai. a kukulu ae i ka lakou mau mea hoike-! ike, no ka hoolaha ana aku i ka .lakou mau ano waiwai. ; Aole o ka holopono ole .ana o ka hoikeike i hala aku nei, nia na mea pili dala, he kuniu iho la ia e kuemi .hope mai ai ko kakou manao no kcfia hana, a waiho aku paha a he makahiki hou mahope aiku, 5 aole pela, aka e hdomau aku i na hana i ike maōli, ia ai na manao ohohia o ka lehulehu, ij)e ke kana-j lua ole ke olelo ae, e hoea mai ana no i ka wa e' ikeia āi ica" t o keia hana.