Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 45, 7 November 1919 — He Moolelo no OLIVA ESEKOTA Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pula Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli. [ARTICLE]

He Moolelo no OLIVA ESEKOTA

Mai ke Kulana Haahaa mai Ahiki i ke Kulana Kiekie-He Moolelo i Owili Pula Iloko o ka Ehaeha ame ka Hauoli.

Hapai ac la ka Haku Kale ia 01iva iluna o kona mau lima 110 ke ka'ika'i ana aku no ka liale malalo, ua holo ,koke niai l.i uae o i)erika, me ka manao e kaili aku i ana i kuko loa ai e Hlo nana. ua poho wale nae ia manao ona, no ka mea pa loaa pono aku la kona auwae i ka puupuu mai ka linia hema j;ku o ka Haku Kale, a hina aku la iluna o ka papahele. me l:a noke ana hoi i ka lomi ma kona poo, a iaia i hoao hou ae ;«i e ku iluna. ike aku la oia i ka lele ana aku o Radona, mawaho o ka puka aniani, a haule aku la iluna o. kekahi walii i palaina punaia a kokoke e make loa. J kela hala ana aku hoi o ka Haku Kale me na wahine elua. lioea mai la ke kauwa a Derika, a loaa mai la kona haku, e roho aua iluna o ka papahele, aia lioi iloko o kona lima e paa ana ka palapala mare o Radona ame Kakalina, a ma na ano apau ke nana aku o ua kanaka nei, ua auhee aku ka noonoo maikai mailoko akui ona. Mawilio o ka hale o Derika. i loaa aku ai kekahi kaa i ka Haku Kale. a huli hoi nui aku la no ke kakela, a īnaliope iho o ka hoōmoeia ana aku o 01iva iluna o kona moe, ua noho pu 0 Kakalina me ia, no ka haawi ana aku i na kiai īnakaala ana 1 kona kaikaina hookama, iloko o keia haawina kupilikii i kau aku maluna ona. 1 l:e ao ana ae ma kekahi la mai, o ka Haku Kale wale no ka i hele aku no ka aina kakahiaka, ua hele hoi ka helelielena o ua haku nei a liaikea inamuli o na mea o ka po aku i hala", he hookahi nae mea nana i hoomama loa mai i kona noonoo, o ia no kona hoomaopopo ana, aia 110 o 01iva maloku o ke kakela. E hoomkaukau ana nae ka Haku Kale e pii mai no ka hale maliina, mahope o kona ai ana i kekahi mau meaai mama. komo ana ino o Kakalina noloko o ke keena ajna. o ka hopu aku la no ia o ua haku nei i ka lima o Kakaliua, a no kekahi mau sekona, aole e hiki iaia ke kamailio aku. koe wale no ka nana ana aku ma na maka o kela wahine opio, ka mea ana i olelo iho ai i kona laki, i ka maliu ana akū i na a'o ana a kela wahine iaia ma ka po aku i hala, a o ka mea no hoi nana i hoopakele ae i kana OHva mai ke kaa ana aku inalalo o ka mana o kela mau kanaka lapuwale. "Pehea kuu aloha i keia kakahiaka?" i ninau aku ai lea Haku Kale ia Kakalina. "Ua maikai oia i keia kakahiaka, uaJioi pono mai hoi kona noonoo maikai, aka ma ka po aku nei i lmla, he mau kaniailio olalau wale no kana, a mai hele mai au e hoala ia oe e kii i ke kauka, aka mahope o ko'u noke ana aku i h&omalielie iaia, ua pau kela ano uluahewa ona; nolaila i keia maiiawa, aole a kaua noonoo ana i kekahi kaukā. owau n'o ke noho pu aku me ia, a hoao ma na ano apau e lanakila ai oia, maluna o kona mau manao kaumaha." "Ua ike au i ka nui o na eliaeha o kuu aloha, aka nae ua hauoli kakou aole i ko na manao o ka mea pakaha. O e Kakalina. ua nele au i na huaolelo kupono, 110 ka haawi ana aku i ko'u mahalo kiekie loa no kau mea i hana mai ai no'u ame kuu wahine." "Mai kamailio mai oe no ka'u mau mea i hana aku ai, no ka mea mamuli wale no ia o ko'u aloha ia 01iva, me he kaikaina poni loa la, a i hoike aku no au ia oe e'kuu haku, ua hooi loa ia ae kuu aloha nona, ma ke ano he'mau hoahanau maua a elua iloko o ka poino. Ina au i ae aku e noho loihi me oe maloko o ka pa luakini ma kela po, he elua makahiki ae nei i liala. ina ua hiki ia kaua ke hoopakele iaia/' "Alaila. o oe 110 anei kela wahine, me ka lole eleele, i loaa aku ai ia'u maloko o ka pa luakini? O e nā lani. akahi au a hoomaopopo i na mea apau. Ua maopopo no anei ia oe o 01iva ma kel"ā manawa?" "Aole au i ike ia manawa o Aledina. o 01iva Esekota no ia. lie malihini loa au ma kela wahi. o ke kumu wale no «> kn'u hoea ana aku. no ka huli ana ia Radona kuu kane. a e koi aku iaia e haalele iho ia Enelani nei a holo aku no kekahi walii e hui_ hou ole ai maua. Ua loaa oia ia'u, he mau minuke kakaikahi w r ale 110 ko maua kamailio pu ana, me koua lawe ana aku i 'na dala kipe a'u o ka haawi ana aku iaia, me kona''hoohiki paa ana mai imua o'u. e holo ana oia no kekāhi aina mamao loa. eia ka aole. Ina 110 ko kaua kamailio loihi maloko o ka pa luakini, pela ka oili ana mai 0 Radcna a hui pu me 01iva, ua hik'i lōa ia'll ke hoopakele ae i kuu kaikaina. mai ka lilo ana i mea pauakaia e Radona, elike me kana i pauaka mai ai ia'u." "Aole o keia pilikia, ua pau ae la ia, o ka pilikia nui, o ia no ka ujca a kaua e lohe iaku ana i kci?Na. Ke hoomanao nei oe i ko'u kamailio ana aku, i ke ano i loaa mai ai o kela leka ia'u. mai ka Lede Polena mai no ia. he wahine kela 1 loaa ka manao lili no kuU aloha, aole ana e nele kona kamailio ae i ke akea. i ka hoea ana o'()liva maloko o ka ntmi o I)erika. i ka po, o keia kā haawina ehaeha i koe a'u e auamo aku ana. a o ia ka njca kaumaha a'u e hopohopo loa ner- i keia manawa." "Ua ike au i ka ehaeha o na mea apau i hanaia i keia po. aka nae. e waiho mai oe i ka Lede Polena ine a'u, a ke paa nei kuu manao. ua hiki loa ia'u. ke hoohoka aku iaia ma na ano apau, 110 ka mea k'e ole au e kuhiliewa, ua komo pu kela wāhine me Mr. Derika. ma ka hoolala ana i na mea e hoeha r ehāia aku ai ko olua manao." ae aku ānei au i keiia manao ou c*KakalmsTr Ma ko'u naua, maoli iho 110. me he mea la, ua hoea mai i ka nalohia ana aku o ka noho hauoli ana mai ia maua aku." wāhi a ka Haku Kāle. me kn palulu ana ae i 'kona maulima ma na niaka. • "Ina no ke auhee aku o ka nohona hauoli ana mawaena o olua; aole ia mamuli o na hana a ka Lede Polena. a i ole. a kekahi mea okoa aku paha, ua hiki loa ia'u ke hoohamau ak» i konā waha. o ka mea wale 110 a'u e hopohopo nei, o ia ka loli-aPnei'e āe o ko 01iva ]>iltkia inai kela kulana mai ona e waiho mai la. a i ka uluahewa o kona noonoo, no ka mea ua hoomaopopo au i ke ano o kana mau olelo i keia kakahiaka, o ia no koiiā noonoo ana iho. aole oia i kupono e kapaia aku he wahine nau, mamuli o ka moolelo i pili iaia." "Alaila. heaha ka kaua mea e hana aku ai?"-wahi a k\ ]laku Kale. me ka pihoihoi. <; Ina o kau mea iho la ia i hopohopo loa ai no kuu 01iva aloha. alaila e hoike aku oe ' - ia, aole loa i emi iho ko'u aloha iaia. i hookahi iniha, aka he o ia mau no ia nie he mea la, aole loa i lilo ka'u mau mea i ike ai, a i lohe ai ma ka po i hala. i meahookaumaha mai i ko'u manao. He hookahi a J u mea e hopohopo loa nei. o ka lohe ak 1 2 kuu maknakane i na mea i hanaia ma/Ka po tiei, ina na-i r kona !oli6'aka. aofe no mai kekahi niea okoa mai, aka nai ka Polena āku no ia, no.ka mea o kela kā wahine hoehihi loa a kuy makuakane." % . < "īua in hopoliiopo loa oe no kou makuakane ea, alaila ei;i wale no ka'll e a'o aku nei, mai kou mau lehelehe ponoi aki: e lohe kou makuakane, aole hoi mai kekahi mea okoa aku. Jie hoike ana mai ia i ka manao makee iloko ou no kou makua-

kane. a no kau wahine hoi." 4 ' & ' "Ke ike aku nei au i ka pololei o kena mau mea apau au e kamailio mai nei īa'u, nolaila, owau ponoi no ka mea nana e noakaka piha aku i na mea apau imua ona, aole no nae keia j Je wahi mea uuku, aka he puupuu ikaika loa keia e kau aku ona maluna ona, mamuli mai o ka nui o kona aloha no Oliva.' • "Klike me ia ā'u i hoakaka aku nei imua ou, no kau mea e hana aku ai, e hooko aku oe, me ka nana ole ae i na mea a kou makuakane e noonoo ai, he o iae kona lohe ana mai la oe eiku. mamua o kou huna ana i keia mea." j i "Ke lawe mai nei au i kau mau a'o ana e Kakalina; me ka; ! ehaeha no nae o kuu noonoo, no kuu 01iva 7 no ka iiiea ina - j | poohuli mai ana kuu makuakane i kona kua iaia, he keu a ka : mea ehaeha, oia hookahi wale no ka'u mea e hopohopo nei,: ' aoie o'u nana i na.mea a ko ke ao nei e kamailio mai ai." j j J1 akalia uo a pau keUi kamailio ana mai a ka Haku Kale, i I komo ana no ke kaūwa lawelawe, me ka pepa inoa o ka Lede' Polena, a pii ae la ka haikea ma konā mau papalina, haawi aku j ia no hoi i ka pepa inoa iiniia o Kakalina. ine ka pane ana aku: "O keia no ka mea a'u i hopohopo loa ai, no ka mea ūa hoea' 1 mai nei' ka Lede Polena i keia kakahiaka, no kona makemakei e hoikeike ae i ke kaa ana o ka lanakila ma kona aoao, a e! noehaeha mai ia'u ame kuu wahine." . j "L waiho niai oe i na mea apau ia'u. me ke kanalua ole au j ke olelo ae. ma kiihi o ka lanakila ana i moeuhane ai, o ka hoka j ke loaa aku ana iaia. o ka'u wale no e oleio aku nei ia oe, e ; haalele koke iho ialoko nei o keia keena, i hoea mai oia, 'owau! hookahi wale no koloko nei. na'u ia e paani aku iaia me he ; kaikainahine imku la." , j Mamua nae o'ka hiki ana i ka Haku Kale ke ku ae a haa-, !ele iho i kela keena, komo ana no ka a i kona' manawa i ike mai ai i ka haku opio e noho aku ana me Kakalina. aole he walii nanaina o ke kaumaha maluna o ko j laua mau helehelena, ua hookahaha loa ia aku ka nianat> o ua j wahine nei, o kana i manao mua ai. o ia no ka loaa mai o ka! J iaku Kale iloko o ke kaumaha, a i ole. he leulana pioloke paha j ko ke kakela. aole nae pela, he o ia mau no na mea apau, a o, kana wale no nae i ha'oha'ō ai, o ia kona ike ole aku ia OHva. I "O ke aloha no kou e ka Lede Polena," walii a kaj Haku Kale me leela ano piha .ohaoha mau no ona. "He kvi: i ka hoi kou kakahiaka i keia la. akahi no makou a ai i ko makou aina kakahiaka, e noho mai i hookahi ko kakou ai r>u a na," me ke kuhikuhi ana ae i kekahi noho nia ka aoao o ke pakaukau. "Aole au i ai mai nei, mamuli no hoi o ka maikai ole'o ka .īoonoo, pela au i hoea mai la no ke kakela nei," me ka houuku oa ana iho o ka Lede Polena i kona leo, me ka nana ana aku •na na maka o ka haku opio, a leha mai la kana nana ana ia Kakalina, me he mea la, e liakilo pono loa ana oia ina paha aia r:ekahi mau mea maikai ole iloko o ka noonoo o kela mau mea. ] "Eia ka hoi ihea ka Lede Kale. o olua wale no ka ia e ai | nei i ko olua aina kakahiaka ?" i ninau hou aku ai ua lede nei. | "Aia no oia maloko o kona rumi, e iho mai ana no oia i ka I manawa kupono, ua maluhiluhi maoli oia »na ka po i hala, me ke poniuniu o kona poo i ke ala ana ae nei i keia kakahiaka," wahi a Kakalina i pane aku ai. "E ninini aku au i pola kope īiou, he mau minuke wale no paha koe, o ka iho nmi no ia o ka Lede Kale ilalo nei, a hookahi ko kakou nanea ana." "Ke hoomaopopo nei au, ooee Kakalina kekahi mea hiki ke hilinaiia, a oiai he mea nui loa keia ohana ia'u. ua konoia mai <iu e hele mai i keia kakahiaka nui. inamuli o kekahi ,hana, a manao au, aole no he mea hew«t kou noho pu ana mai-maloko nei o keia keena. O ko'u ano, ina au e lohe iki ana i kekahi :nea ku i ka hoohilahila i ko'u ohana, aole loa e loaa k,a maha t kuu noonoo, ahiki i ko'u hoea kino ana mai, a hoike ae i ka'u «nau mea apau i ike ai, pela iho. Ja au i hele mai la i keia kaKaliiaka. Ua maopopo ia'u he kanaka kuu haku, o l<e kulana keonimana. pehea la, ua hooholo anei oe i kau mea e hana aku ai no kau wahine?" Ua hookaumahaia aku ka noonoo o ka Haku Kale, no kela ninau a ka I.ede Polena. ke hoike okoa mai la hoi kona helehelena i ke kaumaha. ka mea i ike ole ih ma kona helelielena mainua, a e hoomaka mai ana oia e kamailio, ua polia e aku la nae ka leo o Kakalina i ka i ana aku: "Ke hoomaopopo aku nei au i kou ehaeha e ka-Lede Polena. me ko'u minamina loa nae, i kou kuhihewa/' wahi ana'me ka noho ana mai iluna. "Ina he hilahila kekahi i manaoia, aole loa ia e kau aku maluna o ka wahine a kuu hku nei, aka maluna o ka mea okoa loa." No kela -.nau hoakaka a Kakalina, huli ino mai la ka Lede Pokna imua ona, a ]>ane mai la me ka. leo kuoo: "Ke manao nei au. aole i maopopo ia oe e Kakalina, ke ano o kau mea e kamailio mai nei ia'u. a i lohe oe ea, ma ka po aku nei i hala. u'i liele aku ko kaikaina. ka Lede Kale noloko o ka ninii o Mr. l)erika. malaila oia kahi i hoohala ai i kekahi mau hora. me ko oukou ike ole. a 3 keia ka mea nana. i hoehaeha loa mai i l:uu noonoo, no kuu haku nei." "Ke manao nei au e kuu lede maikai. ua kuhihewa oe, a i ole. eia paha oe ke hookauwaia nei e kekahi manao lili." "Alaila e olelo mai ana anei oe. ua hoi koke mai ka Haku Kale i ka wa kupono, e ake'ake'a aku ai i ka hele ana o kana wahine ma ka po uei noloko o ka rumi o Mr. Derika?" "Aole ka Haku Kale, i lihi launa aku i na hana a kana wahine'. o kana wale no i haiia ai, o ia ka lawe ana mai i ko palapala o ka haawi ana mai iaia, ma ka po nei." "Heaha kou kuleana e Kakalina, e kamailiw mai ai i| keia mau mea. me ko ike no, o ka Ilaku Kale wale no kel kuleana e kamailio pu ai me a'u, aole o oe. ka mea kaawale j loa mai iaia aku." ' j "He nui na mea i kuleana ai au e kamailio pu me oe. nol ka mea he mau niinuke wale ae nei no i hala, ua hoinoino! mai oe i ka Lede KaM, a ke ike aku'nei nae au i kou hele j a piha me ke kah^ha." "O ka inoa pplolei loa k o 01iva, aole o ka Lede Kale, a o -\derinn paha," me ka minoaka okoa ana aku o ka Lede Polena. me he mea la. e hoikeike aku ana, i ke kaa ana o ka lanakila ma kona ae-ao. no ke komohia aku o na inanao hoowahrtwaha iloko o ka hakii opio'no kanawahine. "īna no oe e kapa aku ana iaia ma ka inoa o 01iva. he mea liilii loa ia i kuu haku, no ka mea o Aderina kona inoa j •/.'.nnhele loa e kapa aku ai i kana wahine." "Aole iio oe i malihini e kuu haku, ua maonnpo ia oe na ! mea apau e pili ana i ko wahine." - "Aole o'u makemake e lohe i kau mau mea i makemake ni e kamailio hou mai nona." i kahamaha aku ai ka Haku Kalē. me ka hoike okoa ana aku i kona ano hūhu," he hoo'(>epe hoi ia o ka Lede Polena, me ka wiwo, aole he hoonana h;.u 'mai i ke kamailio ana i na mea e hoinoino ana ia 01iva. "He oiaio anei, ua hoea aku ka Lede Kale noloko o ka rumi o Mr. Derika ma ka no nei? He oiaio anei na niea apau e hanaia ana." wahi a Kakalina, me kona ike okoa aku j mai ai ia OHva ?" . ] "Ua pololei loa na mea apau eHke rpe ia i kakauia mai I ai e Mr. I)erika, no ka mea owau pu kekahi maloko o kela j keena ma ka po nei. a ike me kuu mau maka nonoi i na meaj apau i hoakakaia maloko o ka palapala a Derika, i kakau I i ka hoka o ka Lede Polena. ■ | "Alkila owai kela kanaka o Kivina Radona ? Heaha kau i mea i hooinaopopo nona ?" | "O ua kanaka nei, o ka'u kane mare no ia, heaha hou aktt j ;a au i makemake ai e ike ?" | I ka lohe ana o ka Lede Polena i kela mau hoakaka a Aakalina. ua ku .maoli oia i ka hoka, aole loa oia i moeuhane, pela iho la na mea e hoikeia aku ana iāia ; o kana i manao ,'oa ai, a ia īio ka hooko ana aku o 01iva i kekahi kono, ma ke ano hewa, eia ka auanei, ma kahi o kona lanakila ana i rnoeuhane ai, o ka hoka ka mea e loaa mai ana iaia, me ka hoehaeha ole ia aku o ka Lede Kale. Ke la ka nana ana a ua wahine nei, mai ka Haku

Kale, a ia Kakalina. a i ka hala ana o kekahi inau sekona, pahola ae la ka minoaka ma kona mau papalina. a i mai la: "Ina ua ike pono oe i na mea i hanaia ma ka po nei, alaiia heaha iho Ja ka manao nui o Mr. Derika i hoolala ai i na hana o ka po nei?" "Aole no ia he mea okoa aku, aka o kela hana hookahi no ana ame oe i lokahi like ai, ua like loa olua t a elua, ma ka hoao ana e hoopoino aku i ke ola ana o kekahi mau mea hewa ole." i No kela pane a Kakaiina» maopopo loa iho la i ka Lede Polena, ua ahuwale kona mau ano imua o kēla wahine opio, ua hakilo oia no kekahi mau manawa lehulehu, a loaa ka ike iaia, aole he hoihoi iloko ona no OHva, ua lilo keia hoomaopopo ana. 110 ka ahuwale o kana mea i kuko ai, ua wiwo loa ua wahine nei, e hiki hou ole iho ai iaia ke noho maloko 0 kela keena, o ke ku ae la no ia iluna. me ka hoopa olfe aku 1 kona pola kope. • «'• - - "Ua hoohauoliia mai ko'u manao, no ka hoauheeia ana aku o keia hana pohihihi, o ka mea wale no nae nana i hookahaha mai i ko'u noonoo, o ko ka Lede Kale ae ana aku e hooko i ke kono a Mr. Derika." "Ina ma cu la i konoia mai ai oia e hoea; aku, alaila he mea okoa loa ia, aka ina o ka Leeie Kale maoli no ka mea i konoia mai, aole mamuli ou. o ka mea āno nui loa ia, e kau aku ai ka hoohilahilaia maluna o kana kane ame kona ohana." "Aole U.a he hauoli iloko ou e ka Lede Polena, no keia mau mea au i lohe iho la, aka ua hookahaha loa ia kou manao, a o ia ka'u e olelo aku nei ia oe, ua uku pono ia kou luhi. o ka hele kakahiaka ana mai nei i ke kakela nei, ' wahi a Kakalina, me ke kaa ana o ka minoaka ana mai ma kona aoao. No ka mea ole a ka Lede Polena e kamaili() hou aku ai, oiai ua halawai oia me ka hoka, kona kaha aku la no ia hele no kahi o ka puka, a ku ae la hoi ka Haku Kale, no ka wehe ana i ka puka, a kunou aku la imua o ua lede nei, me ka pane ole aku he hookahi huaolelo, no ka mea ua piha maoli oia me ka hauoli, no.ka hiki ana ia Kakalina, ke pane i na mea apau e hoka ai ka Lede Polena. "LTa hookahahaia paha kou manao e Kakalina, no ko u noho hamau loa, aole he kamailio iki i ka Lede Polena, o ke kumu ea, aole e hiki ka'u mau olelo e lanakila maluna o kela wahine. a- o kekahi kumu no hoi, he oi loa aku kou makaukau i ke kamailio mamua o'u; he hookahi nae au mea i poina, o īa no ka hoea mai i ka manawa a Mr. Derika, e hoike ae ai i ke akea, i na mea e pili ana i kuu, wahine." wahi a ka Haku Kale, iaia i hoi hou mai ai a noho aku la imua o Kakalina. "Mai hopohopo iki oe no kela kanaka, aole loa oia e aa e hoike i kekahi mea e hoi hou aku ai maluna ona na-hoo-hilahilaia. He mau mahina okoa a kela kanaka o ka hoolala ana. no ka holopono o kaiia inau hana limanui o ka pakaha, i ka hoea ana mai nafe i ka haulehia ana, o ka pau ioa ana ia 0 kona ae aa n e ku hou mai imua o kona mau hoaloha, ame ka poe i kamaaina iaia, a i hoike aku au i ko'u manao ia oe ea, he hana hauali loa nana, ka hookaawale loa ana aku 110 kekahi wahi mamao." "A pehea hoi kou manao no ka lua o na kanaka?'' wahi a ka Haku Kale, me ka pau ole n».o kona manao hopohopo, 110 ka hookau mai o Mr. Derika i na haiia hoehaeha maluna ona ame kana wahine. "Mai hopohopo iki oe nona, ua.like pu oia me ka iole ka pee iloko o ka lua. ahiki i kona ike ana i ka inanawa kupono nona e holo mahuka ai mai Enelani aku nei, o kona kaawale no ia, e maka'u ole ai oe i kona hookokoke mai ma kou home nei." Nui iho la ka hanu o ka Haku Kale, me ke ku ana ae iluna, a hele aku la no kahi o ka puka, me ka huli ana mai nae ihope ia Kakalina, a i mai la: "Ke hopohopo loa ne: au 110 ka Lede Kale, e hele anei au e halawai pu me kuu makuakane a hoakaka aku iaia i na mea apaii?" "O ka hana pono wale no ia a'u i manao iii,'' me ke kunokui;r.u una aku o ko Kakalina poi:. "Ae, e iiele koke ana au e halnwāi pr. me ia i keia ina»:aua. •i ma ke ta hope aku, aoie ioa he nu.uiuna e hunaia ma keia honu'." 0 keia kekahi o na liana ano nui loa i ili mai ke ko'iko'i maluna o ka Haku Kale, aka e hoao oia e hoomanawanui. me ka hopohopo no nae iloko ona no kona makuakane, nolaila 0111 aku la oia ine ka pii ana aku no ka hale maluna, i kona hoea ana mawaho pono o ka rumi o kona makuakane, nana aku la oia i ka waiho mai o ka rumi o kana wāhine, ma kahi mamao aku, a no kekahi mau minuke kona ku malie ana mawaho o ka rumi o kona makuakane, kikeke aku la oia me ka malie, ia wa i pa-e mai ai he leo maloko mai, i ka i ana mai: , "Komo mai iloko nei," wahi a ka haku aoo, i kahea mai ai, o ka wehe aku la no ia o ka Haku Kale i ka puka, me ke komo ana aku iloko o ka hiona i halawai mai yie ka ike a kona mau maka, o kekahi ia o na hiona ku i ke kaumaha. no ka mea iluna o na lima o kona makuakane, e moe ana ke poo o Gliva, a o laua na mea maloko o kela rumi, nolaila ke ku malie la ua haku opio nei, nana.i ka pulama me ka makee o kona makuakane, i kana wahine. Ma kela komo ana aku a ka Haku Kale iloko, nana mai la kona' makuakanē iaia me na inaka haikea, aia hoi na waimaka ke kihe'ahe'a la ma konā mau papalina, alaila ])ii ae la kona mau lima a elua iluna o kona poo, me ka puliki ana. elike me ke ano o ka poe i loohia i na manao ehaeha. 1 ka wa hoi a C)liva i ike mai ai i kana kane, puliki loa aku la oia i ka haku aoo, me he mea la, ua hele oia a pilia 1 ka inaka ? u i kana kane, alaila. kau mai la ka haku aoo i. kekahi lima ona imua o kana keiki, a i mai la: 'Ua maopopo ia'u. i hele mai la oe e hoike ia'u i na mea e pili aha i kau wahine nei, kuu kaikamahine. ua lohi loa nae oe. no ka mea ua kamailio mai nei oia ia'u i na mea apau, a ke hauoli loa nei kuu uhane. i kona h'a'na ana mai pela." ' ' . ' Aia wale no na inaka o ka Haku Kale maluiia o kana wahine kahi i nana ai, a ke ike la oia i ka haaluki o Oiiva. alaila me ka leo o ka mea i piha i ke aloha ahie ka makee i tcana wahine, pahola aku la ka haku opio ī kona mau lima imua, me ka pane ana āku i keia mau olelo: "E'oliva kuu wahine aloha, heaha. kou mea i eeke ai mai ia'u aku, uā makaukau kuu maii lima, no ka hookipa ana mai ia oe.' ' . % "O e kuu haku! Aole rfu i kupono e kapaia he wamne nau. no ka mea «a hana hewa loa 'aku au imuā ou, a imua 0 na lani! Ua hoopunipuni aku au imua ou, a ua lawe mai 1 ka hilahila a hookau aku maluna o kou inoa," me ka noke ana aku o ua o OJiva, i ka hookahe i kona mau waimaka 0 ka ehaeha. , ''O na mea e ka wa i hala, ua hala aku la ia, e kikoo aku j kaua i na mea o ka mānawa e hoea mai ana." ' | Noho pono ae la o "OHva iluna. me ka haka ana iiiai o j kana nana ana maluna o na maka o kona mākuakane, ia wa 1 pane aku ai ka haku aoo: "E 01iva kuu kaikamahme, eia kau kane, oia wale no ka mea kuleana ia ; oe, ā ina he aloha kou iaia, e maliu āku i kona leo." o ka wa no ia o 01iva i holo mai ai a puliki aku la i ka haku opio. me ka hookahe like ia o ko lakou mau waimaka apau, maloko o kela keena. Mamuli o ka ikeia ana āe o ka' nioolelo e pili āna i kekahi hāpa o ko 01iva ola ānā» aoJe la4 lilo he kuniu, e hoemiia iho ai ke ālohā o ka Haku Kal#riona. ā o Wa haku āoo paha, aka ua hooiia ae ka pipilipaa o ko laiia noonoo nona, 1 a no ke koena aku i koe o ko laua mau la o ke ola ana, aole he mau hana hoehaeha i ikeia, aka ua hooi loa ia ae ka laua hauoli, ahiki i ko laua mau la hope. 1

No Mr. Dcrika hoi. mainuli o ka hookoia ana o ua kanaka nei. aoie e hiki iaia kē noho hou iho ma Enelani. aka ua holo aku oia mc ka ike ole o kona niau hoalolia. a ina na hoike i loaa mai e pili ana nona. na huli hoi pololei loa aku oia no Inia. kahi ana i huna ai iaia iho, ine ka aa i»Uhou mai i Knelani. a e loh'e i ka hoikeia aku t. kana mau hana €fpa o ke kolohe. No Kivini Radona hoi, ma kela manawa o kona lele ana mai ka puka aniani ua halawai oia me ka poino. a he eiua la mahope mai o kela po i halawai ai oia me na palapu he nui. ua make aku la oia, a o ka pau ana o na me.i e pih ana iaia. a kaawale loa hoi o Kakalina mai kona mana nuii ma ke ano he kane mare. \ T o ka Lede Polena, i kona hoomaopopo. aole i niakili aike aloha o ka īiaku Kale no OHva. ā ua pau hoi na niana». lana. no ka hiki iaia ke upu aku a lilo mai ua haku ~pio Uei i kane nana i kekahi la, ua holo okoa aku la oia iu> kahi mamao. malaila i mare aku ai oia me kekahi makuika. nia muli o kona noonoo ana iho. he oi loa aku kona lawe ana mai i kekahi kanaka opio i kane ana. inamua o ka iioli.. i wale ana. o luahine iho auanei. pau ka hoihoi ana mai o na ; kane iaia. ! Ua hoomau no o Kakalina ika noho pu ana me Hli\a kona kaikama ai ka hala atia nae kekahi mau 'mahina loihi. mahope o ka make ana aku u Kailona kaua kane v ua noi ia mai la oia e kekahi o na haku o l-.nolani. i wahine neina, a he eono mahina mahope mai. i hoohuua īu ai laua iloko o ka berika o ka mare. ! Me he mea la, iloko oka waha ona mea apau. mai ka jpoe hanohano ahiki aku i ka poe haahaa. aole a lakou mau 1 mea e ae e kamailio ai, 110 01iva wale no me Kakalina. n.< |ka mea ma na hana a keia mau wahine opio. ma k.. laua 'mau ano, aia ka oiaio, iloko o laua pakahi, aole ka haaheo. : ka hookano ame ka haakei. a ua lilo no hoi ko laua mau iano maikai'he nui. i māu kumu hoohalike.na na wahine e I ae ma ko laua wahi e noho ana. ] Ua hoea mai la kakou ika hopena o keia m001e1... me ka haawi aku o ka meakakau i kona hoonuiikai nui i ua makamaka heluhelu. i ka hoomanawanui pu ana mai n;. ()liva. iloko o ke au o ka nee ana o kona moole]-.. KA HOPF.N.\.