Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 45, 7 November 1919 — Page 5

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

MAGURETA

a i ole

Iloko o na Wiliau a ke Aloha. He Moolelo i Piha me na Haawina o ka Ehaeha.

            "He nani ia, ua hoike mai nei oe ia‘u i keia la. he kuleana ko‘u ia oe ma ke ano he wahine mare, ua aloha mai hoi oe ia‘u me kou puuwai a pau, akahi au a hoike aku ia oe i ka mea oaiio loa, o na mea i kuleana ai oe, o kaua like ka, i kuleana iloko olaila, pela hoi kou kuleana mai i ko‘u mau mea a pau : i keia la i hoohioloia ae ai na mea alalai apau maiwaena aku o kaua, a ma keia hope aku, i hookahi kaua in a na ano apau," alaila hapai okoa ae la o Reginola ia Magureta a hoonoho iho la mamua o kona alo@ oiai hoi oia e hoonuu aku ana i na maka nohea o kana Magureta.

            Ma kela ahiahi ana iho, i ka akoakoa ana aku o na mea apau maluna o ke pakaukau no ka aina ahiahi, o kekahi la o na manawa hauoli loa iloko o kela ame keia pakahi o lakou, o Kanani kekahi i hoike okoa mai i kona ano hauoli, a ia lakou i hoi ae ai noloko o ke keena hookipa, no ka hooluana ana ma ke ano nanea, ua nui na mea i kamailioia no ka wa i hala, me ka hoala ole ia mai o na mea e pili ana ia Noela Kauwila. kela kanaka nana i hoopilikia i ke ola ana o na wahine elua.

            O ka mea ano nui loa a lakou i kamailio ai ma kela ahiahi, o ia no na mea e pili ana i ka moolelo o Magureta ame ka loaa ana o kona makukane, a ua nui na mea i hoolalaia, no ka lakou mau mea e hana aku ai, ame ko lakou noho ana.

            Hoko no hoi o kela kukakuka ana i hoakaka aku ai o Reginola i kona manao. no kona huli hoi i Parisa me kana wahine, ma ka la hope o kela mahina, mamuli o kona makemake loa, e waiho koke aku i na koi ana i ka waiwai o Delavina, e kaa mai mahalo o ka inoa o kana wahine, a o kekahi kumu no hoi o kona makemake ole e noho loihi loa ma Kapalakiko, no kona noonoo nui no i kana mau hana maloko o ka halema'i ma Parisa.

            Ua hala pu mai o Reginola i kekahi manao, no ka holo , p @ o ka Poropeka Kadina me laua no Parisa, no ka hooiaio a@a aku i kona mare ana me ka makuahine o Magureta, a o ia ka ua poropeka nei o ka pane ana ae:

            "i ukali @u aku ana au mahope o ka olua huakai e kuu mau keiki, a ua hooholo iho ko'u manao, e noho aku au ma Parisa ma kahi koke i ka'u kaikamahine, a no ka'u hana ua hiki loa ke lawelaweia ma kekahi wahi, me ka nana ole, in a ia ma Parisa, a ma Amerika nei paha."

            "Ua kaa ke eo ia oe e kuu makuakane, ma kou hoakaka e ana mai la i keia manao," wahi a Magureta i pane ae ai. "O ko'u manao maoli, mahope iho o kou loaa ana ia‘u, o ia no ko kaua hoi like ana no Parisa e noho ai, a maloko o kekahi keena nui o ke kakela o kuu kupunakane, malaila oe e lawelawe ai i kau mau hana apau me ka oi aku o ka holopono o na lawelawe hana ana aole hoi ma kela keena haiki i loaa mai ai oe ia'u i keia kakahiaka."

            Mawaena o kaua e ka makamaka heluhelu, he keu aku keia a ka mea kupaianaha, eia ka o ke kanaka i inaina loa ia e ka on a nona kekahi o na kakela nani ma Parisa, aole e mare aku i kana kaikamahine, oia aku ana ka mea e noho maloko o kela kakela, a e hoohana aku i na lako kakau a ke kanaka kahakii kaulana.

            "Ua paa kuu manao, ia maua e haalele iho ai ia Kapalakiko nei, e lawe pu ana maua ia Kanani ame Alika, nolaila i ko kakou wa e akoakoa aku ai i kahi hookahi, aole he mea e lele ai o ka oili, ma ka noho ana o kekahi he wahi okoa, pela hoi kekahi he wahi okoa," i pane hou mai ai no o Magureta i kona makuakane.

            "Ina pela, ke hauoli loa nei au, no ka mea e mau aku ana no ko'u ike ana i kuu kakauolelo, ka mea a'u i nana aku ai, me he kaikamahine la na'u a o ka mea oiaio no nae, he mau kaikamahine olua a elua na'u, aole o olua makua e ae, owau hookahi wale no."

            Aole a Kanani pane no kela mau mea e kamailioia ana mawaena o Magureta me kona makuakane, aka leha aku la nae kana nana ana ma kahi a Laulani e noho mai ana, a ike aku la oia i ka hele a pii ka ula ma na papalina o kona hoaloha

 nolaila i wahi e hoala ole ia mai ai na kamailio ana e pili ana nona, ku ae la o Kanani iluna, me ka nonoi ana aku i kona mau hoa e hookuu mai iaia, o kona hele aku la no ia no ka hoonalonalo ana i na noonoo maikai ole iloko on a, no kona kaawale mai ia Laulani aku.

            Hoko o kela mahina holookoa, ua hoohala o Reginola me Magureta i ko laua manawa ma ka hele makaikai ana ma kela ame keia wahi, no ka mea o ka manawa mua loa no keia o ko laua hoea ana ma kela kulanakauhale, malia paha aole he manawa ma ka makaikai ana, mamua o ka huli hoi hou ana aku no Parisa.

            I ka nana aku, iloko o kela mau la a laua e hele makaikai ana, akahi no laua a ike iho, o ka huakai kupono loa ia e kapaia, he hoohala ana i ko laua mau la mahina meli, aole hoi elike me kela huakai a laua no Parisa, he kulana kela a kekahi i kuleana ole aku ai i kekahi, koe wale no @a ka inoa.

MOKUNA XLV.

Ma kekahi la mahope mai o kela akoakoa ana o Reginola ma, ma ka home o kona kaikuahine, ua hoea aku la ka Poropeka Kadina maloko o kona keena hana, me ka hookahahaia mai o kona noonoo, iaia i ike aku ai i ka waiho mai o kekahi wa-hi leka loihi me ke kani kau e kau ana mawaho.

            Ke noonoo la oia, aole on a ohana hookahi i koe e ola ana, aole no hoi on a mau hoaloha pilipaa loa, nolaila me na @@@@ haalulu, lalau aku la oia i ka wa-hi leka a wehe ae la, aia hoi maloko o kela wa-hi he wa-hi okoa aku, aia maloko olaila ka leka kahi i waiho ai. Mawaho nae o ka wa-hi maloko i ike iho ai oia i kekahi mau hoakaka, e olelo ana, he leka kela i kakauia e Ane Wilikona, kona hoahanau, ua loaa aku i kekahi poe, mahope o kona make ana, pela iho la i hoouna pololei ia mai ai iaia.

            Me kela paha'oha'o no i na manao ano nui maloko o kela wahi leka elua, uhae ae la oia i ka wa-hi a heluhelu iho la i na manao o ka leka i kakauia, a penei ma manao ano nui :

            "I kuu kaikunane hoahanau Uilama Kadina : Aole e hiki ia'u ke kaoa hou aku ia oe he kaikunane hoahanau aloha oiai nae he o ia mau no ko'u aloha nou, aole ia i kaawale ae mailoko aku o kuu puuwai. Oiai nae he mea ano nui loa ka'u kakau aku nei i oe, e komohaia iho ai na noonoo maikai ole iloko ou no'u, ua kaohiia mai au, mai ka hua'i pau ana aku i ka nui ame ka hohonu o ko'u aloha ia oe. "Auhea oe e Uilama Kadina, e hoopihaia aku ana oe me ke kahaha loa, mamuli o ka ike ana, aole maluna o ka mea okoa aku na ahewaia no ka make ana o kau wahine, aku maluna no ia o'u, a owau wale no ka i kuleana i na ahewaia mai no ka hoolilo ana aku i kou hauoli i mea ole.

            "I kela manawa au i huli hoi mai ai mai Parisa ma mamuli o ke kauoha a kou makuakane i kona wa e waiho ana i ka ma'i, ua kau mau aku ko'u manaolana, no ka hoea mai i ka la a'u e kapa maoli aku ai ia oe he kane na'u, eia nae, oiai e kakali ana o ka hoea mai i ka hookoia ana o ka iini a kuu puuwai, loaa iho la ka ike ia'u ua lilio kahiko kou puuwai i ka mea okoa, ua hoea wale mai no oe i Amerika new me kou kino, a ua waiho aku i kou puuwai mahope i paris, nolaila e ike mai oe, i ka wa i maopopo ai keia mea ia'u, ua hoopiiia mai ka lili ame ka inaina iloko o'u nou a no ka wahine au i mare aku ai.

            Ua hoea mai na leka lehulehu ma na inanawa apau a na mokuahi e ka mai ai mai Parisa mai, i kakauia e ko wahine : a e hoouna ana no hoi oe i kau mau leka iaia, o kela mau leka apau loa, aole he hookahi i hoea aku imua o ko wahine pela hoi ka loaa ole ana mai o kana leka ia oe, aka ua kaa mai lakou apau malalo o ko'u malu, ua pau i ka heluheluia e a'u, a puhiia i ke ahi maloko o ko'u rumi ponoi.

            "O na ano maikai apau iloko o'u, ua auhee aku la, mahope o kela maopo o ana, ua mare mua oe i ka wahine, a o kuu manaolana, e lilo mai oe i kane na'u a e kono mai oe ia'u @ wahine mare uau, ua weluwelu liilii ia. Iloko o ko'u ma@@@@ ulu@hewa o ka lili, ka huhu ame ka inaina ia oe, no ka mea au i hana mai ai ia'u, ua hoohana aku ai au ma na ano apau e ike hou ole ai oe i kekahi leka mai kau wahine mai, pela hoi kona ike ana, i kekeahi leka mai ia oe aku.

            "I ka make ana aku o kou makuakane, a i ka manawa hoi i maopopo ai ia'u, kou la e haalele iho ai ia Amerika nei, @ huli hoi aku no kahi au i haalele aku ai i kau wahine ma Parisa, hoouna aku la au he kelekalapa iaia ma kou inoa, e kau mai maluna o kekahi mokuahi no Amerika nei. Aole loa i loaa ka manao hoohuoi i ko wahine, aia kekahi mau hana e a ma ko'u aoao, no kela kelekalapa i loaa aku ai iaia, nolaila kau mai la oia maluna o ka mokuahi, a oiai oe ma ka moana, oia pu no kekahi, oiai nae olua maluna o na mokuahi like ole.

            "I kona hoea ana mai no Nu Ioka, ua hele pololei mai la oia no ka home o kou makuakane, elike me na mea i kauohaia aku ai iaia maloko o ke kelekalapa. E noho ana no au ina ka hale i kona wa i hoea mai ai, no ka mea ua hoonoho mai oe ia'u, no ka hooponopono ana i ka poe apau e noho ana he mau kaua. Ua hoolauna mai la oia iaia iho, make ano he wahine mare nau : a oiai ua hele au a piha loa me na manao lili, noke aku la au i ka aka pahenehene imua on a, me ka olelo ana aku, aole oia he wahine mare nau, aka ua hala aku oe no ke Komohana, a i kekahi la, e kii mai ana oe ia'u, a lawe aku ma ke ano he wahine mare. Ua noke aku au i ka hoonuinui iaia, ma ke ano he makemake kolohe wale no kou iaia, a no kona puni wale ana mai no, e ili aku na hookaumaha ana maluna on a e pono ai, me kona noonoo hou ole aku ia oe, oiai ua paa ka hoopalau mawaena o kaua.

            "Ua noke oia i ka uwe me ka ehaeha maoli o kona naau, i ka lohe ana i ka'u mau olelo ku i ka lokoino i noke aku ai i ke kamaikio iaia, me ka hu ana mai no hoi o ko'u aloha nona, a hoomalielie aku la au iaia, e haawi no au i ka'u mau kokua ana iaia ahiki i kona huli hoi hou ana aku imua o kona ohana, a ua maopopo, ia'u, e aneane aku aua oia e hanau i kana bebe.

            "No ko'u kamailio aku iaia no ka'u mau kokua, ua nana mai oia ia'u me na maka huhu, a'u e aa hou ole ai e ku aku imua on a mahope mai, a haalele mai la oiA ia'u, me ka lawe ole aku i na kokua a'u i waiho aku ai imua on a. Aole no nae au i noho pouliuli i kona wahi i noho ai, no ka mea ua hoolimalima aku au i kekahi mea no ka hookakakiu ana i ko wahine, a he ekolu mahina mahope mai, hanau mai la oia he kaikamahine.

            "Ua loohia iho la au i ka ma'i mahope mai, me ko'u lohe hou ole i kekahi mea e pili ana iaia, aka nae i ka oluolu ana o ko'u ma'i, hele okoa aku la au e ninau i ka haku hale ana i hoolimalima aku ai, o ka pane i loaa mai ia'u, ua make ko wahine; no ka mea e wili mau ana ka ma'i iaia, mahope mai o ka hanau ana o kana bebe.

            "Ma kekahi po, ua haalele iho la oia i ka hale, a i kona huli hoi ana aku no kona rumi hoolimalima aole ka bebe me ia, ua oi loa mai la no hoi ka ikaika o kona ma'i, ahiki i kona make ana. Ua noke ka poe i hoea aku imua on a i ka ninau iaia no kana mea i hana aku ai i kana bebe, aole nae on a hoike iki ia lakou, o kana wale no e noke mau ana i ke kahea iloko o kona mau hora hope o ke ola ana, o ia ka inoa Uilama ame Magureta.

            "Ua waihoia kona kino make maloko o kekahi wahi hoahu o na kino make, no ke kakali ia, malia o hoea mai na hoaloha, a hoihoi aku no ko lakou mau ilina ponoi, aole nae he mea i hoea mai, nolaila ua kii okoa aku la au i kona kino, a hoihoi ae ma ka ilina ma Garinawuda, a maluna o kona he, i kukulu iho ai au i kekahi pohaku mabala, me ka huaolelo Magureta i kakauia maluna olaila.

            "Eia ka make ke hookokoke loa mai nei ia'u, mamua nae o kuu make ana aku, aole e loaa ka maha i kuu uhane, ahiki i ko'u hoike ana aku ia oe i ko'u hewa nui. He oiaio, ua mare aku au i ka'u kane, aka o kuu aloha nou, he o ia mau ia ahiki i kuu moe ana aku iloko o ka lua kupapau;  o ke kumu wale no o kuu mare ana, no ke kakali ana aku ia oe no kekahi manawa loihi, a i kou noonoo ole ana mai ia'u, manao ae la au, aole no paha he wahi noonoo iloko ou no'u.

            "Ua ike au i ka nui ame ke ko'iko'i o ka hewa a'u i hana aku ai ia oe, a i ko wahine. Ua mihi anei au no ia hewa? Aole he mea i maopopo ia'u. Me he mea la, ia'u e huli aku ai ihope i kela mau makahiki he nui, ua lilo ia mau makahiki i mau makahiki no ka hoomahuahua mau ana ae i ko'u mau ano lapuwale, ahiki i ka nele loa ana o na manao mihi iloko o'u, no ka'u mau mea i hana ai.

            "Mamua o ka loaa ana aku o keia leka ia oe, e hoi mua alu ana au iloko o ka opu o ka honua, aole au i makemake i kau mau huikala ana mai, he hana hiki ole loa ia, o ka'u wale no e nonoi aku nei i kou oluolu, e hoao e hoopoina i na mea o ka wa i hala. Na kou kaikuahine hoa hanau -- ANE WILIKONA."

            I ka pau ana o kela leka i ka heluhelu, no maile loa iho la ka Poropeka Kadina, me ka nana pono ana i ka leka e paa ana iloko o kona lima, aia hoi ma kona mau maka, ka nanaina o ka holoholona ahiu, no ka mea ua hele oia a ulupuni me na manao hehena, no ka maopopo ana i na hana a kona kaikuahine hoahana maluna o kana wahine aloha, aka nae i ka hala ana o kekahi mau minuke loihi, akahi no a hoi pono mai kona noonoo maikai, ia manawa oia i hookahe aku ai i kona mau waimaka o ka ehaeha.

            Ma kela la holookoa, aole loa e hiki iaia ke lawelawe i kekahi hana, o ka noonoo nui wale no iloko on a, o ia ka maopopo ana iaia o ke ano i kau aku ai o ka make maluna o kana wahine, he make hoi iloko o ka ehaeha, ke kaumaha ame ka popilikia, mamuli mai o ka hana a kekahi wahine, i oi aku ke ino ame ka llapuwale imua o ke diabolo.

            Eia ka ma ka manawa hookahi ana i haalele iho ai i ka home o kona makuakane no ke ake aku e ike i na maka o @ana wahine alona, o ka manawa hookahi ia a ka enemi i hoouna aku ai i ke kauoha i kana wahine, e haalele pu aku i kona home, iaia i hoomanao ae ai i na ehaeha a kana wahine i auamo ai, he keu aku a ke kaumaha maoli o @@@@ manao, oiai ua holo mai kana wahine me ka mano o @e pono keia, eia ka he e@a, a o kekahi mea oi aku o ka e@@@@a o kona noonoo, o ia no kela mau olelo ku i ka lokoino a kona kaikuahine hoahanau i hoopunipuni aku ai, aole he aloha oiaio iloko oia nei no kana wahine, aka ua lawe wale mai u@ iaia ma ke ano i mea paani, ua lawa kela mau olelo, i mea e wawahiia aku ai ka puuwai o kana wahine.

            Me kela ike apau i looaa mai i ka Poropeka Kadina, ua aneane oia e lilo i kanaka hehena, owai hoi ia mea nele ole o na manao o kela ano, i ka hoomaopopo aku i ka nui o na ehaeha ame na auwe i auamo ia e kana wahine, mamuli o ka punihei wale ana mai i na pahele a ka enemi; a o ka mea ia i oleloia ai na wahine, o ko lakou inaina, ua oi a@u ke ino imua o ka inaina o ka liona wahine.

            Ke hoomaopopo la ua o Kadina, o ke kumu i maopopo ole ai iaia, ua hapai kana wahine, eia ka ua lilo mua kana mau leka i ka mea lokoino, me kona hilinai kuhihewa aku i kona kaikuahine hoahanau he pono keia, eia ka, he nahesa iloko o ka aahu hulu hipa, no ka luma'i ana i ke ola o kana wahine opio.

            Ina ke ola nei no kela wahine, pela ka loaa ana mai o ka ike i ka Poropeka Kahina, no ka hopena i kau aku maluna o kana Magureta, in a aole oia e hoohakalia iho, i ka lawe ana ae i na keehina apau, e auamo ai kona kaikuahine hoahanau i na ehaeha o ka hewa ana i hana ai, ua makea mae oia, aohe mea hiki iaia ke hana aku, a he hana paakiki no hoi ka hiki aha iaia ke hoopoina i na hoomanao ana no kela mau hana.

            No kekahi mau la mahope mai, o ka loaa ana o kela leka i ka Poropeka Kadina aole he maikai iki o ke ano o ua poropeka nei, ke hoea aku no kona keena jana;, ahiki i ke komo ana aku o na manao hoohuoi iloko o Kanani, aia kekahi pilikia nui i loaa i ka poropeka, koe aku nae ka maopopo ana iaia o kela pilikia, no ka mea aole ua poropeka nei i kamailio iki aku iaia i na mea e pili ana i ka leka a kona kaikuahine hoahanau.

            I ka manawa nae i huli hoi mai ai o Magureta me Reginola mai ka laua huakai makaikai mai, akahi no a nalohia aku kela ano maikai ole o ua poropeka nei, aole nae ia malalo o kekahi kumu okoa, aka no kona hoomanawanui, me ka hoao ana e hoopoina i na mea maikai ole ana i maopopo loa ai no ka hopena o kana wahine.

            Ma kekahi ahiahi, oiai o Magureta e noho kokoolua ana me kona makuakane, oiai o ke a manawa mua loa i loaa ai i ua poropeka nei, he wa maikai e kamailio mai ai i kana kaikamahine, ia wa oia i hoike mai ai ma ke ano nui, no ka make ana o kona makuahine, me ke koi pu ana mai iaia, e hele laua i kahi o ka i@@a i waiho ai, mamua o ko lakou haalele ana iho ia Kaleponi no Palani.

            "Alaila ua manao anei kuu makuahine ua hana hewa loa ia aku oia: O ka manao anei ia o ka mea ana i kapa iho ai iaia, i 'kuu makuahine aloha' kuu makua hookahi wale no."

            "O ka mea oi aku o ke kaumaha, in a paha i maopopo iaia, he o ia mau no ko'u aloha ame ke kupaa mahope ona, in a aole oia e auamo i na ehaeha he nui, aka ua punihei wale mai oia i na olelo hoopunipuni haku epa a ka mea i piha me na manao lokoino."

            "Malia paha ma ka manawa a keia wahine i kakau mai ai ia oe ua ike oia i ka ehahea ame ka hewa o kana mea i hana ai," i pane aku ai o Magureta me ka leo malie. "Ua oi ae ka pono o ko'u ola ana elike me ke ano o na mea a kuu makuahine i auamo ai me ka ehaeha, mamua o ke ola ana o keia wahine lokoino, ka mea i hana hewa loa mai ia oe ame kuu makuahine, a o ka mea hoi nana i kaili aku i ka hauolii mailoko ae o olua pakahi."

            Ke koke aku nei kela i ko lakou manawa e haalele iho ai la Kapalakiko, nolaila i ka hala aua o kekahi mau la mahope mai, a i ka pau ana hoi o ka lakou mau hana apau i ka hooponopono, haalele iho la o Magureta ma ia Kapalakiko no Nu Ioka, me ka ukali pu ana aku o Laulani me lakou ma kela huakai. Ua lilo kela holo pu aku o Kanani me kona kaikunane no Parisa i mea hookaumaha loa aku i k@ l@aulani noonoo, aole oia i makemake e kaawale aku o Kanani i kahi mamao, me ka loaa ole o kekahi mau olelo hoolana iaia no ka hoea mai i ka a e hookoia ai ka iini o kona puuwai, o ia no ka lilo ana mai o Kanani i wahine mare nana.

            Oiai nae he mau mahina wale no ka make ana aku o Noela Kauwila, he hana kohu ole loa nana, ke noi ana ia Kanani e mare mai me ia, nolaila e hoomanawanui ana no oia a hoea mai i ka manawa kupono, ia wa e huai aku ai i na meahuna iloko o kona puuwai.

            I wahi nae e maopopo pono ai ia Laulani kana mea e hana aku ai, hele okoa aku la oia e hui kukakuka pu me Reginola, me ka hoike piha ana aku i ka moolelo o ko laua kukakuka ana maluna o ka ninau oki mare, a i ka maopopo pono ana ia Reginola o na mea apau, ia wa i pane mai ai :

            "E hoomanawanui oe iloko o keia mau mahina a iloko o na mahina eono a ewalu paha, e holo pololei ae oe no o na mahina eono a ewalu paha, e holo pololei ae oe no Parisa, a in a ke mau la no kou hoohili i kuu kaikuahine mai huna ia mea aka e kamailio ae ia'u, e haawi no au iaia malalo o kau hoopakele ana, a@ ka mea ua paa loa kuu manao, e loaa ana ka nohona hauoli ana i kuu kaikuahine, me oe. Mawaena o kaua iho, aole loa no o'u hoihoi ia @@@@@la, @ ma kela manawa ana i mare aku ai i kuu kaikuahine ua manao iho @@ oi au, o makee ana oia i kana @@@@@ oia ka oia @@@@@ @ na @@@@@ lapawa@i loa, i oi aku k@ mo imua o na ho'olona."

            Ua hoolana loa ia mai ko Laulani manao, mamuli o kela mau hoakaka a Reginola, eia nae aole no i lilo ke kaawale aku o kana@ i ka aina mamao, i mea maikai i kona noonoo, oiai ua loihi na la o ko laua pili ana, a ua komo maoli no hoi ke aloha iloko on a, i hoomahuahua loa ia ae mamua o kela aloha kahiko no kona hoa paani o na la opio.

            Ma kela huakai a lakou no Nu Ioka, e loaa nui ana ka manawa ia Laulani ame Kanani e kamailio ai mawaena o laua iho, ua lilo ia i mea hauoli no Laulani, a i ko lakou hoea ana ma Nu Ioka, he hookahi pule okoa a lakou i hoohala ai ma kela kulanakauhale, me ko lakou hele ana e makaikai i ka he kupapau o Magureta, ka wahine a ka Porpeka Kadina, a o ka makuahine no hoi o ka mea nona keia moolelo.

            Aole he hana pohihihi na lakou nei ka huli ana i ka he o Magureta, ua loaa aku la ia, elike no me na mea i kuhikuhiia ai makolo o ka elka, ame ka helehelena o ka mea i piha i ka huhu, i hele aku ai ka Poropeka Kadina, imua o ke kanaka nana e malama ana i ka pa ilina, a kauoha aku la e wawahiia ka pohaku mabala i kauia maluna o ka he o kana wahine, a i kona huli hoi hou ana mai no ke kulanakauhale, i haawi aku ai oia i ke kauoha i ka mea hana kiahoomanao, e hana i kekahi pohaku maikai loa, a e kakau aku hoi i ka inoa piha o kana wahine, a kukulu aku ma kahi o ka pohaku mabala ana i kauoha aku ai e wawahi.

            He wahi hana ano ole wale no keia ma kona aoao, o ka mea hiki nae ia i ka Poropeka Kadina, no ka hoikeike ana ae i ka nui o kona aloha, no kana wahine, o kona mau la opio.

            I ka hoea ana mai i ka la e haalele iho ai ka mokuali i ke awa o Nu Ioka, ua akoakoa aku la lakou apau noluna o kela mokuahi, i ka nana aku, aia na mea apau iloko o ko lakou mau manao hauoli, no kela huakai au moana, a o Laulani hookahi wale no ka mea ikeia aku o ke kaumaha ma kona helehelena, o Kanani no kekahi iloko o ia haawina hookahi, eia nae e hoao mau ana oia e minoaka, i ole ai e ike mai kona mau hoa i kona ano maoli.

            He hapaha hora nae koe, haalele iho ka moku i ka uwapo, lalau aku la o Laulani i ka lima o Kanani, a huki aku la ma kahi e lohe ole ia mai ai ka laua mau kamailio, a i aku la i keia mau olelo:

            "E kaawale aku ana oe e Kanani no ka aina mamao no kekahi mau mahine, a ke lana nei ko'u manao, i ko kaua haawi ana ae i ke aloha hope, aole ia no kekahi manawa loihi loa, no ka mea ua ae aku nei au i ke koho a Reginola, e hele aku e ike ia oukou iloko ae nei o ke kau wela. E holo i'o aku anei au? E lilo anei oe i mea kokua i kela kono?"

            "Ua maopopo no ia oe e Laulani aia mau ka hauoli iloko o'u, no kou hoea ae, heaha auanei kau mea e hopohopo ai no'u?" wahi a Kanani me ke ku'io, eia nae kulou iho la kona poo ilalo, no ka nana pono loa aku o Laulani ma kona maka, me he mea la, e olelo okoa aku ana aole he kumu e ae o kona holo aku i Parisa, no ka nui no ia o kona aloha, i ua o Kanani.

            Ke olu la o Laulani i kona ike ana aku i kela ano maluna o Kanani, a ninau hou aku la : "Oiai kaua e noho kaawale ana, me ka moana akea mawaena nana e pale ana ia kaua, e oluolu ana anei oe e kakau mau mai ia'u."

            "Ma ka mokuahi mua loa, e haalele aku ana i Parisa mahope o ko'u hoea ana aku ilaila, e upu ae oe i kekahi leka mai a'u mai, no ka mea aia mau ko'u iini, e lohe ae i na meahou o ka aina nei mai ia oe mai, alaila eueu ae la kona mau lehhlehe, elike me ke ano mau o na hoaloha e kaawale aku ana o kekahi mai kekahi aku.

            Iloko o keia manawa, i kani mai ai ke pakini a ke kuene, e hoike ana ua kokoke loa mai i ka manawa e haalele iho ai ka mokuahi i ka uwapo, he hoailona hoi e hoike aku ana i ka poe maluna o ka moku, aole lakou he mau ohua, e hoi noluna o ka uwapo nolaila o ka haawi ae la no ia o ke aloha hope, a iho aku la o Laulani noluna o ka uwapo, a mailuna aku o ka uwapo i haawi aku ai oia i ke aloha ani hinaka i kona mau hoaloha, oiai ka moku i hoohuli pono aku ai ka ihu i ka moana, a iloko o na minuke helu wale no, aia ua o Laulani ke ku hookahi la maluna o ka uwapo.

            Huli hoi pololei aku la o ua o Laulani no kona hokele, me kona mehameha maoli, me he mea la, aole on a hoaloha ma keia aoao o ka moana Akelanika.

            Ma kela huakai a Magureta ma no Parisa, he keu ka malie o ka moana, nolaila aole he nui o ka poe ma'i maluna o ka moku, a i ka hoea ana aku no i ke la kulanakauhale, ua hoouna mai la o Reginola he kelekalapa i Nu Ioka, e hoike mai ana ia Laulani, ua hoea aku lakou me ka maalahi loa, me ka pilikia ole ma kekahi ano.

            No Laulani hoi, i wahi e hoopoinaia ai na noonoo maikai ole iloko on a, no ke kaawale ana aku o Kanani i kahi mamao, a e hoopoinaia ae ai no hoi na hoomanao ana no kekahi mau mea, na hoolilo nui oia i kona manawa, ma ka lawelawe ana i kana mau hana ponoi, me kona manao, e holopono kana mau ea apau e lawelawe aku ai, mamua ae o kona manawa e haalele iho ai ia Nu Ioka, i ole ai e lele kona oili, oiai oia e kaawale aku ana no kekahi manawa i maopopo ole, kona huli hoi hou mai.

            He mau la kakaikahi wale no, mahope o ka hoea ana aku o Reginola ma, i Parisa, ua hele aku la oia me ka Poropeka Kadina, imua o ka loio nana e hooponopono ana i ka waiwai o Delavina, a waiho koke aku la no laua nei i na hooiaio, no ka lilo ana o Magureta i moopuna ponoi na ka on a nona ka waiwai.

            Ma ka nana akahele ana o ka loio i ka palapala mare, ame kekahi mau hoike e ae, ua hoopau loa ia kona pohihihi, a haawi mai la i kona hoomaikai i na keonimana, no ka hoea ana mai i ka wa e kaawale aku ai kela waiwai mai kona mau lima aku.

            Me ka hoohakalia ole iho, ua hoomakaukau koke iho la ka loio i ka palapala noi imua o ka aha, no ka hooponoponoia o ka waiwai o ka mea i make, a oiai aia na hooiaio apau ke waiho la malalo o ka ma@u  o ka loio, me ke ala ole he mau ku-e ana ma kekahi ano, ua hooholo mai la ka aha, o Magureta hookahi wale no ka hooilina oiaio i koe e ola ana o Delavina, a e holo aku na waiwai apau iaia.

            I ke kaa koke ana mai no o kela waiwai ia Magureta ua hookaulana koke ia ae la kona inoa ma ke ano oia kekahi o na wahine waiwai loa ma Parisa, na ia waiwai i hapai aku iaia kana kane ame kona makuakane, a kau pu me ka poe hanohano a waiwai o kela aina, me ko lakou nei komo nui aku iloko o ua anaina a ka poe hanohano.

            No Kanani nae, aole on a ae i ke koikoi mai a kona kaikoeke e hele pu lakou iloko o kela mau anaina, ua ike no oia, aole i pau kona mau la o ke kanikau, o kekahi no lioi, aia no kona noonoo ihope o Nu Ioka, nolaila e kakali hoomanawanui no oia, i na la o kona hauoli, a hala ae na la o kona kaumaha.

            Ma ke ano nui ke olelo ae, ua hauoli maoli, no o Kanani, ma ka noho ana aku me kona kaikunane, ua lilo kela hoololi ana i kona wahi e noho ai i mea e ola maikai mai ai kona kino, o kekahi kumu paha hoi o kela maikai iaia, aole he mea a kona poo e noonoo ai, ua kaa aku ka makaala ana mai i kona pono ame ka pono o kana kaikamahine, malalo o kona kaikunane.

            I ka hoea ana mai o ke kau wela, haalele iho la o Laulani ia Nu Iola, a holo aku la no Parisa, a i kona wa i hui ae ai me Kanani, ua hiki loa iaia ke ike aku, i ka puha hoihoi o ua wahine opio nei, aia mai na hoomanao ana iloko on a, no ia nei, a i hakalia no a kuu pono iho ka maluhiluhi o kana huakai hele, o kona hoopa koke aku la no ia imua o Kanani, e lilo mai i wahine nana, aole no hoi o Kanani i hoohakalia iho i kana pane, aka haawi koke mai la i kona ae, no ka mea ua like ka pana ana a ko laua mau puuwai pakahi, a ua pau hoi ka mea nana e ake'ake'a mai i @o laua hoolilo ana aku ia laua iho i hookahi iloko o ke apo o ka mare.

            Oiai he ekolu mahina okoa i koe e kakali ai, alaila piha ka makahiki, mai ka make ana aku o Kauwila, ua ka ua mai la o Kanani, e hoomanawanui ahiki, i ka piha ana o na mahina ekolu, he oiaio, i ka wa i piha ai kela mau mahina, ua malamaia ae la kekahi mare hanohano loa maloko o ke kakela o Magureta, a mahope koke iho o kela mare ana, ua haalele aku la o Laulani me Kanani ia Parisa, a huli hoi mai la no Amerika, no ka hoohala ana i ko laua mau ia mahina meli.

            Ua hala okoa he mau mahina o ko Laulani ma kaahele ana ma Amerika, alaila huli hoi hou aku la laua no Parisa, a oiai aole he ohana i koe ma Amerika, e lele ai ka oili, ua kai ikaika mai la o Reginola ia Laulani, e noho like no lakou ma Parisa, o Knani no hoi kekahi i koi ikaika mai i kana kane, no kona makemake, e noho kokoke aku oia me kona kaikunane, ua maikai kela manao i ko Laulani noonoo, nolaila kuai aku la oia i kekahi aina waiho wale e pili kokoke aku ana i ke kakela o Magureta, a kukulu ae la i home no laua malaila, a no na makahiki lehulehu mahope mai, i hoohala ai kela mau ohana a elua iloko o ka hauoli.

            Iloko o kela mau makahiki o ko lakou noho ana, aia mau no ka Poropeka Kadina, maloko o kekahi keena nui, i haawi ia aku nona e kana kaikamahine, i wahi kakau no kana mau buke lehulehu, a hoouna aku ma na wahi apau o ka honua, me ka makemake nui ia.

            O na kauwa kahiko, hoi keia, na laua e malama ana i ke kakela, i ka manawa i lohe aku ai, e hoi aku ana o Magureta ke kaikamahine hookahi wale iho no a ko laua haku wahine, ua hoopiha loa ia aku laua me ka hauoli, a ua noho hana aku hoi malalo o ko laua hku hou, me ka piha makee e hana wale aku no i na mea e hoomahuahuaia ae ai ka pipili o na manao makee mawaena o lakou.

            Iloko o kela noho mare ana o Magureta me kana kane, ua hoohua inai la oia he ekolu mau keiki, he elua mau keikikane a hookahi kaikamahine, ua lilo kela mau keiki i momi imua o ko lakou mau makua, a kapaia ko lakou mau inoa pakahi o Uilama Kadina, o Laulani, a o ke kaikamahine, o Kanani.

            Ua hoea mai la kaua e ka makamaka heluhelu i ka hopena o keia moolelo, he moolelo hoi i piha me na haawina a'o lehulehu no ke ano o ko kakou ola ana, a ka mea kakau, e manaolana nei, aole i makehewa ka hoopukaia ana aku o keia moolelo, aka e ike ana kakou i ko kakou mau ano maikai ole, elike me ia i ikeia ai, me ka poe i kuleana iloko o keia moolelo, a e lawe mai hoi i na mea maikai apau, i mea e hoonaauaoia ai kakou, a e kiola aku i na mea maikaiole.

KA HOPENA.