Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 37, 12 September 1919 — Page 7

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            KAROLINA METTI

            Ka Makaikiu Wahine Hoopahaohao

a i ole

o Dude Dana, Ke Ahikanana Mahope o ka

Meheu o ka Poe Hana Dala Apuka.

            Ke nana pono aku la ka makaikiu ma ko laua mau helehelena. a ke ike aku la oia i ka minoaka mau o laua. he hiohiona e hoike mai ana ua piha laua i ka hauoli, o Girera o laua kana mea mea mua o ka lohe ana aku i ka i ana e:

            "Ua manao paha kela kanaka oia ka oi aku o ke akamai ame ka maalea. eia. ua puni oia a e komo ana oia iloko @ ka upena i keia po."

            "Ae; o kona hana ana keia e make ai ia kakou. mai hana kakou i kekahi hana kuhihewa. no ka mea he kanaka akamai loa kela, o kela ka helu ekahi o na makaikiu i hoolimalimaia e hoohalua ia kakou. He hana hiki ole loa kela e hoopuhiliia, eia nae, hookahi on a haawina maikai."

            "Heaha ia haawina maikai on a?" i ninau ae ai o Girera.

            "He kanaka hoopono a piha aloha oia i na hoakanaka, ame ka'u hoowalewale ana iaia, e ua holopono ka'u hoopunihei ame ka'u hoowalewale ana iaia, e haulehia ai oia i ke aloha ia'u, a e hiki ai hoi ia'u ke alakai mai iaia ahiki i kona komo ana i kahi a'u e makemake ai e pepehi iaia. Ua loihi ka manawa a'u o ka hoowalewale ana iaia a i nei manawa nae ua hihia oia ma ka umiumi."

            "Ua maopopo loa ia mea ia oe la? i ninau aku ai o Girera.

            "Oia ka'u i olelo aku la. Ua lilo mai oia ia'u ma kona aoao nawaliwali. O, i hoike aku au ia oe o kela kekahi o na kanaka paakiki e hiki pono ole o ka hoohulihuli ana mai, me ka maalea ame ka hoomalimali au o ka hoopunihei ana i kona noonoo ahiki i kona ae ana mai.

            "E lwelawe aku ana au iaia me ke akahele loa; e loaa ana ia'u ka ike piha no kona mau aoao apau. E loaa koke mai ana ia'u ka ike mai iaia mai no ka inoa o ka mea e hana pu nei me ia ma keia hihia a ia manawa---"

            "A ia manawa alaila aha aku?"

            "Auwe! he mea kaumaha no keia i ka noonoo iho. He kanaka maikai oia. aka, e pono no iaia e hele pu maluna o ka papa kahulihuli elike me ka poe e ae o lakou."

            "Ke ike aku nei au ua aloha oe i kela kanaka. E malama loa oe o lilo ko naau iaia."

            Nee ae la ka wahine i ka akaaka a i mai la: "Ua aloha oia ia'u, pela ka'u nana aku iaia. Ua ike aku au ia mea ma kona mau maka," wahi a ka wahine.

            "Kela wahine lapuwale." i namunamu iho ai ka makaikiu." aole i'o ka hoi ko'u aloha iaia, o oe ke lilo ana i pio na'u."

            "Ke ike aku la au ma kau mau olelo no ka holopono o kau hana. A heaha kau olelo hooholo?"

            "Eia ko'u manao, e hana hookahi mai ana oia ma kona aoao me ka loaa ole o kekahi mau kokua mahope on a. Oia wale no ka mea i loaa na ike he nui no kakou, ua maopopo loa keia ia'u; aka, elike me ia a'u i kamalilo aku nei ia oe, e noke mau aku ana au i ka pelo iaia ahiki i kona hoike ana mai i ka mea e hana pu mai ana me ia ma kona aoao, in a he mea kekahi e kokua mai ana iaia."

            Ma keia manawa ua kahamaha ia ae la ka laua kamailio ana mamuli o ke komo ana mai o kekahi mau kanaka ekolu iloko o ka rumi. Ma keia manawa ua hoohikileleia ae la ka kakou koa no kona ike ana aku i kekahi kaaka ana o ka ike ana mamua, alaila namunamu iho la: "He oiaio anei o i ala kekahi i komo pu iloko o keia hui?"

            Ma kela komo ana mai a na kanaka ekolu ku ae la o Girera iluna a hele aku la e lululima me lakou, a hookahi nae ana kanaka o ke ku ana aku e kamailio loihi me ka hooho pu ana ae iaia i haawi aku@i i kona lima: "O, ke hauoli nei au i ka halawai hou ana me oe, a e hoike ku ana au ia oe i keia. ua hoea mai la oe i ka manawa kupono loa ianei."

            "Ha, ha! Ua lohe ae nei au i na mea apau. He poe hikiwwe loa maoli no oukou ika hoomaka'uka'uia. Aohe a oukou mea e maka'u iho ai."

            "O kela anei ke kanaka e keia nei i keia manawa o Redalli?" i ninau iho ai ka makaikiu iloko wale ho no on a, alaila lamalama ae la kona mau maka.

            "Aohe o makou makau wale elike me kau e noonoo la, e Redalli." E hoike aku au ia oe i keia aia kekahi kanaka ke hanu mai nei mahope o ko kakou meheu a ke makaala mai nei oia me ka hoohalua loa mahope o ko makou meheu a ke makaala mai nei oia me ka hoohalua loa mhope o ko makou meheu, a in a aohe e make ana oia ia makou e lilo ana ka kakou mau hana apau i mea ole."

            "O, e make aku ana oia ia kakou; aka makemake au e ike mua heaha ka oukou mea i hana iho nei?. No ke aha no hoi oukou i hana mua ole iho nei i kekahi mea e make ai oia? Ua komo mai hoi oia iloko o ka oukou umii, o ka manawa kupono loa aku la no ia e pepehi ai iaia a make, eia nae, hookuu a i ole hoohemahemaia aku la nae hoi e oukou."

            "Ua pau ka makou papa hana i ka hoolalaia i nei manawa, o ke kali wale aku no a ka manawa kupono. a  ua manao makou o keia kona po e paa ai a e make ai."

            Alaila hoakaka aku la o Girera i na mea apau a lakou i hoolala ai no ka paa a no ko make aku o ka makaikiu Dana, a pela me na kanaka e ae a pau e hana pu mai ana me ia. Hoolohe mai la o Redalli i na mea apau a Girera e kamailio aku ana a mahope i mai la:

            "Ua pono ia mau mea apau, eia nae, e na keonimana. e pono e loaa ia kakou kekahi pomaikai ma kekahi ano. Ua hiki ia kakou ke hoonee aku i ka hana imua oiai no kela poe e huli mai ana i ko kakou wahi e malama nei i ka kakou halawai. Ua makaukau kakou apau e hoouna aku ma o a maanei i kekahi wai halana nui i ike oleia mamua maluna o ka aina nei a nia kekahi aina okoa aku; ma ka  mea oiaio e pulumi holookoa aku ana kakou ia Kanada ame Mekiko.

            "Ua hookeleia e a'u ka kakou hana a'u e manaoio nei, ma ke ano i kupono i ka makemake o kakou apau. Ma kekahi la o keia pule e akoakoa ae ana maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka na akena apau o ka hui. a ia manawa e@ haawiia aku ai na dala pepa ia lakou ma na heluna nui no ka hoouna ana aku ma kela ame keia wahi o ka aina nei a ma na aina e.

            "Maloko o na la ekolu mai keia la akue hoomakaia i nei manawa e loaa mai ana ia kakou he may miliona dala maina dala pepa apuka mai i hanaia. He hana keia i hana ole ia mamua aole i hoao iki ia. a ke manaoio nei no au e holopono ana keia hana me ka loaa ole o na keakea."

            "Ehia ka nui o na akena a pau loa?"

            "He umi-kumamakahi."

            "A aia ihea na palapala a pau oia hoi na dala pela?"

            "Eia no lakou apau loa i Nu Ioka nei."

            "Mahea e hookauliilii ia aku ai ia mau papahao?"

            "Ua loaa ia'u kekahi hale i hoolakoia me na mea apau. Maloko o kela hale e hoahuia ai na waiwai apau ame na papahao. No na papahao e kanuia ana lakou e kakou malalo o ka halelua, a malaila e wihoia ai ahiki i ka hiolo ana o Nu Ioka, a na kekahi mea  huli i na mea kahiko malalo o ka honua e eli ia lakou mailoko ae o kela hale hiolo ma nei mau aku a kau aku maluna o na holopapa o na hale hoikeike mea kahiko o nei mua aku. Ae. e manaoio mai oe i keia ua pau kela ame keia mea i ka hanaia."

            "A pehea ana keia mau makaikiu?"

            "O ka kakou hana aku hoi ia o ka hooikaika e pau loa lakou i ka make . a oiai e hanaia ana ia hana aole pono ia kakou e hana me ke kuhihewa, aka e hanaia ia me ka holopono ame ka malu loa. E hooikaika kakou i mea no lakou apau loa e paa ai alaila hookau aku ia lakou maluna o kekahi moku e hiki ana e loaa ia kakou, ke lawe aku ia lakou ahiki iwaho loa i kahi hohonu o ka moana alaila kiola aku ia lakou e make malaila. a i ole li ae ia lakou apau alaila hakiikii iho i kekahii mau mea kaumaha malalo o ko lakou mau wawae a kiola aku iloko o ke kai i ai na na ia o ka moana.

            "Oia ka hana la i hoolalai, nolaila hoomau aku i kela kaikamahine a kakou e noho mai la ma o, ia Libe, e hana i kana hana no ka hookoia o ka kakou mea i hoolala ai. Eia au maanei i nei manawa, molaila aohe mea hoohikilele hou ia kakou. a mai ae aku no hoi i na makaikiu e komo mai e hopu ia kakou.

            "E pau loa ana lakou i ka hookuuia, a no na makai na lakou e hopu ana i ko kakou mau kanaka e haawi aku kakou i ke aloha hope loa ia lakou mahope iho o ko kakou ohi ana i na pomaikai, alaila holo aku no kekahi wahi, kahi e loa ai ka maha ame ka palekana a malaila e hoohauoli ai ia kakou iho, elike me kahi a Mahometa i hoakaka ai.

            E haule ana na hihia e ae apau i hopuia mamua e keia hihia. a he hihia hoi e kaulana ai oia ame kona mau kanaka ma ia mua aku. Ua loaa iaia na inoa o na kanaka apau o kela hui mai na kanaka a na alakai.

            Ua loaa mai iaia ka ike e alakai aku ai i kona mau kanaka ahiki i na wahi hanaia ai na dala apuka a pela me kahi i hoahuia ai. Ua loaa pu mai la iaia ka ike no ka manawa e malama ai kela poe i ka lakou halawai, a ua hooholo oia i kona manao e hana aku maluna o kekahi o na mea i oi aku ka waiwai.

            I ka loaa ana mai o keia mau ike waiwai loa iaia hooholo iho la oia i kona manao e haalele ia wahi. O kona iho aku la no ia a haule ilalo a oili aku la iwaho ma ka puka a i ka hui ana aku me Keredo i aku la:

            "E loaa ana ia oe ka pomaikai aia nae ---"

            "Ua maopopo aku la ia'u kou manao. Mai maka'u oe i ka manawa au i ike ai e pauloa ana lakou ia oe i ka paa, oiai ua pau loa mai la ia oe ka lakou mau olelo i ka loheia. O. e Dana mai hopohopo oe no'u, aole loa e puka aku ana kekahi huaolelo mai a'u aku nou, no ka mea, e hoomaopopo mai oe i keia aole au he kanaka i hui pu aku me lakou, no ko'u pomaikai ponoi wale iho no ko'u makemake ana ia lakou e malama mai i ka lakou halawai maloko o kuu rumi, i mea e loaa mau mai ai ka'u dala mai a lakou mai.

            "Mai keia manwa aku owau pu me oe, ua loaa pono aku la lakou ia oe a ke hauoli nei au. Aohe kela poe i hana mai i ka mea maikai no'u, no laila heaha auanei ka'u mea e nana aku ai no lakou?"

            "Alaila ua maopopo pono aku la anei ia oe ka'u hana ame ka hana hoi ma kou aoao?"

            "Ua maopopo ia'u, mai kanalua oe.'

            "Ina pela. ua pono. "O ko Dana oili aku la no ia iwaho ma kekahi puka mahope o ka hale e ike ole ia mai ai e kekahi mea. a he mau kaina wawae wale no nae ia ana o ka hele ana aku. o kona halawai aku la no ia me kona kokua. ka makaikiu wahine. a kaa e mai la no na ka makaikiu wahine ka ninau i ka i ana mai:

            "Pehea aku nei kau hana?"

            "O keia kekahi o na hana nui a koikoi a kaua e huli nei. Ua loaa ia'u ka ike no ka hana holookoa. ua ahuwale ia'u na mea apau a kela poe. Nolaila, ma ka'u wahi e hele ai malaila oe e hookolo ae ai, no ka mea e hele aku ana au e hokolo mahope o kela kanaka o Redalli."

            "Ua ike aku nei nae oe iaia?"

            "Ae, aole o kuu ike wale aku nei no, aka. o kuu lohe pono aku nei kekahi i na mea apau a lakou i hoolala ai."

            "O, maikai wale! A pehea kela wahine opio; ua ike aku nei no oe iaia?"

            "Ae, ua ike aku nei au. Ua pololei io oe. eia ka he wahine kiu io oia. He kiu io no oia na kela poe. aka, mai poina oe i keia. e hana aku ana au i ka mea e wi ai ka niho on a. O ke aloha n@ kou no keia manawa. a hui hou aku kaua. O hele, eia ka hana nui me kaua i nei manawa."

 

MOKUNA X

K@ hanaia Ana o Kekahi Hana Kamahao Loa e Kekahi

Makaikiu Wahine.

            Elike me kekahi uhane hele o ka poe pela okoa iho la no ka makaikiu wahine i nalowale aku ai me ka emoole loa mai ka makaikiu Dana aku alaila, hoomaka aku la ka makaikiu Dana e hookolo mahope o ka meheu o Redalli, ke alakai o ka poe powa.

            Hahi mamao aku la oia iaia ahiki i ka hoea ana i ke awakumoku Hobokena a kau aku la maluna o ka moku hookahi me redalli, a i ka pae ana aku ma kela aoao ike aku la oia i ke komo ana aku o Redalli iloko o kekahi hale e ku ana iwaenakonu o kekahi pa hale nui ua hoopuniia na aoao a pau me na kumulaau.

            Ua hauoli ka makaikiu ia ike ana aku ana i ka hale ame ke kome ana aku o Redalli iloko olaila, no ka mea ua loaa pono iaia ka hale e malama ai kela poe haihai kanawai i ka lakou mau mea huna. elike me kana mau mea o ka @ohe ana aku i ke kamailio o kela poe maloko o ka hale o Keredo.

            Ia ike ana a ka makaikiu i kahi i ku ai ka hale huli hou mai ia oia e hoi no kahi o ka moku a laua o ke kau pu ana aku. a he mau kuea kakaikahi wale no nae i hala iaia o kona naiawai koke mai la no ia me ka makaikiu wahine me kekahi makaikiu okoa e hanai ana me ia. Me ka aahu piha ka makaikiu wahine, e hoike ana i kona ano he lede opio, me ka uhimaka nae e huna iho ana i kona helehelena .

            "Ua holopono loa ka'u hookolo ana aku nei." wahi a ka kakou koa. Ua piha oia i ka hauoli, alaila hoomaka aku a oia e hoakaka i na mea apau ana i ike a i lohe ai maloko o ka hale o Keredo.

            E aneane aku ana e kani ka hora ekolu o ka wanaao ma ka manawa a makaikiu i hele aku ai a kau maluna o ka moku no ka hoi ana aku no Nu Ioka, a ia lakou no hoi a noho iluna o ko lakou mau noho maluna o ka moku, ia manawa i komo mai ai kekahi mau kanaka, ewalu ko lakou nui, iloko o ka rumi kapena. he mau kanaka kolohe pela ka na makaikiu nana aku.

            He mau kanaka kino ikaika wale no lakou a pau me ka makaukau no ka hakaka ana. Nunui ko lakou mau leo o ke kamailio ana ae me ka nui o na leo ka akaaka ae, a hakalia no a kau mai ka ike a ko lakou mau maka maluna o na makaikiu ua hookahaha koke ia aku ko lakou noonoo me he mea la ua loaa aku ia lakou kekahi mea e hoohuoi ai, mamuli o ka paa o ko ka makaikiu whaine mau maka i ka uhimaka.

            Nonoho nui ilho la ua mau kanaka la maluna o kekahi noho ma kekahi aoao mai o ka rumi e huli pono mai ana i na makaikiu, a ia manawaike koke iho la no ka makaikiu e loaa ana kekahi haunaele, kekahi hana lealea, wahi a ka makaikiu Dana o ka olelo ana ae mahope mai no ka mea he mau kanaka kino ame ka hakaka kuikui puupuu o ka papa ekahi.

            Ia mau kanaka he hana maalahi wale no ke kulai ana i elua paha mau kanaka ahiki i ka hina ana ilalo. he hana lealea loa ia na lakou, a elike me ka ka poe heluhelu i ike ma na helu mua aole no ka makaikiu wahine Karolina i mamao loa mahope o ia mau kanaka ma keia ike o ka hakaka i ka manawa e ulele ai me kona hoapaio, no ka mea. elike me ia i hoakaka mua ia he whiane opio oia i aoia ma na ike hakaka apau e kana kumu. ka makaikiu Dana.

            O kekahi o ua mau kanaka la e nana mai ana i ka makaikiu wahine ka mea i olelo mua mai: "He wahine huapala maoli ka hoi kela e noho mai la."

            Ia lohe ana aku a na kaikiu nana aku a nana mai lakou ia lakou iho. Ike koke iho la no lakou he mau olelo hooheu ia no ka hakaka a e hiki mai ana i ka manawa e hoolaleia ai na ai a ka ui.

            "Pehea oe i ike ai he wahine huapala kela?" i ninau ae ai kekahi o ua poe kanaka la i ke kanaka nana ka olelo i ka huapala o ka makaikiu wahine.

            "O, he pili ka'u. he wahine huapala kela, in a e ae mai ana oia e hele aku au e wehe ae i kona uhimaka, e ike ana kakou i ka pololei o kau olelo."

            "E aa ana nae oe e pili kaua? i ninau ae ai kekahi o lakou.

            "Ae; ua makaukau au no ia mea," wahi a ka pane.

            "Pehea e hiki ai ia oe ke hooiaio i kona ui?"

            "Ma ka hele ana aku no hoi a wehe ae i ka uhimaka o kela wahine opio."

            "Heaha ana kau pili?

            "Hookahi omole kini."

            "Ina pela owau ke pili me oe."

            Ia manawa ke kanaka nana ka pili i ku ae ai iluna a hele aku la ma kahi a ka makaikiu Karolina e noho mai ana a i aku la:

            "E ka lede opio, ua lohe ae nei oe i ka maua pili. E oluolu oe e hapai iki ae i kou uhimaka a e nana aku hoi au. Ua maopopo ia'u he wahine huapala oe, a ke hoole mai la ne hoi o i ala."

            Nee ae la na kanaka e ae apau i ka akaaka i kela manawa. Ua manao iho la lakou apau o ka makamua loa ia o ko lakou ike ana i kekahi hana hoomakeaka iloko o ko lakou ola ana i ua kanaka la he mea nui loa ia.

            Eia nae, aole ia he inoa kupono loa no ka mea. i ikeia ma ia hope iho. he ku i ka weliweli ka mea i ikeia mawaena o ekolu makaikiu ame na kanaka ino ehiku.

            "E ka lede maikai." wahi hou a ke kanaka" aole aunei hoi oe la e ae mai ana e wehe iki ae i ko uhimaka, o kuu ike lihi wale aku no ka hoi i ko helehelena la ua lawa ia, i ole hoi e lilo ka pili a maua ia i ala. Aole oe e ae ana e lilo ka'u pili ia i ala oia anei?"

            Aohe hoolohe aku o ka makaikiu wahine i ka ke kanaka koi mai me he mea la ua papaniia mai kona mau pepeiao a paa loa me ka pate. a no ka pane ole aku o ka makaikiu wahine, nee ae la na kanaka eono aku i koe i ka akaaka hoohenehene. O kekahi o lakou ka i pane mai:

            "Aohe oia e aa ana e hoolohe mai i kau noi, aole oia e wehe ae ana i kona uhimaka. e hana mai ana oia i mea no kau pili e lilo mai ai iaia nei. He mea makehewa wale no nau ke koi ana aku me he mea la he wahine kela i aie ia oe. He hana hilahila ole loa nau ke koi wale ana aku no me ka ae ole ia mai."

            "Ua pii ae la ke kai o ke kanaka nana ke noi no keia mau olelo, he ike wale ia aku no ia ano on a ma kona helehelena. ia manawa i olelo mai ai ke kanaka i pili ai me ia:

            "E, auhea oe, ua eo ko pili ia'u; aohe au kali hou ana aku, no ka mea, i ehia auanei au manawa i koe e noi aku ai i mea e loaa mai ai ka haina no kau noi, ke hoomanao loa aku oe i kau noi ana ea no ka ino mai ka hope; kai no a hala.

            "Iloko o keia manawa a pau a na kanaka e kamailio ana ua noho mumule loa na makaikiu. Ua maopopo ia laua ka mea e ukali mai ana, ame ka manawa e hooleleia ai na h@re in a na aoao a elua. he hoolele ana i na puupuu me ka maopopo ole o ka aoao e lanakila ana: ua akaka no ka eha i na kanaka ewalu, ua palua a oi aku ko lakou nui i ko na makaikiu. eia nae ua makaukau na makaikiu me ke kua kuihao kani loa no na poo o ua mau kanaka la.

            "E i ala, ua lilo ko pili ia'u," wahi hou a ke kanaka i pili mai ai o ke kahea ana mai me ka leo nui o ke ano hoonaukiuki.

            "Ea, e ka lede maikai hoi, ua lohe ae la no hoi paha oe i ka i ala i olelo mai la. ea, e lilo ana ka pili a maua iaia? Ina pela, e ae mai hoi oe e wehe iki ae i ko uhimaka. o ko'u ike lihi wale aku no ka hoi i ou maka la, ua nui ia. Ua maopopo ia'u he wahine u'i oe. Ha@ai iki ae hoi oe i ko uhimaka. i kaa hoi ma ko'u aoao ka akaaka hoohenehene ana aku ia ia la."

            "Aohe puai leo aku o ka makaikiu wahine: aohe no he oni a nana pono aku hoi i ke kanaka, ke noho la oia me ka mumule loa me he mea la he kii pohaku oia ia manawa.

            No ko ka makaikiu wahine hooko ole aku i ka makemake o ke kanaka i mai la ua kanaka la: "Heaha la hoi, aole o'u makemake e lilo kuu pili ia i ala; e pono ia'u e ike aku i ou mau maka. a i mea e hiki ai ia'u ke hana pela e lalau okoa aku ana no au i ko uhimaka a wehe ae."

            "Ola wale no ka hana pono, akahi ka hoi ko i ala paakiki aohe wehe ae i kona uhimaka; in a he wahine u'i io oia aole oe e lilo ana. Hopu aku i kona uhimaka a hapai ae, mai ka@i," wahi a kekahi o na kanaka.

            O keia ka manawa i pane aku ai ka Makaikiu Dana i ka i ana aku: "Ea. ua lawa ka oukou hana hoohilahila ana i ke@a lede."

            "Pela?" i ninau mai ai ke kanaka o ku ana iliuna me ka piha i ka inaina me he leo la no kekahi bipi bulu.

            "Oia ka'u i olelo aku la. e hoopau koke oukou i ka oukou hana hoohilahila ana iaia me ke kali hou ole aku?"

            "Heaha kou keluana e kamailio mai ai no keia lede, he pili anei oe?"

            "Pili a pili ole he juleana ko'u e hoopakele ai iaia, no ka mea, eia oia malalo o ko'u malu."

            "O, pela anei?"

            "Ae, pela."

            "A. in a pela. eia ka mea e ikeia ai kou kuleana m@lama ona." O ka hopu mai la no ia o ke kanaka i ka uhimaka o ka makaikiu wahine a hapai ae la a ahuwale io ae la no l@i ka helehelena o ka makaikiu wahine, he helehelena u'i i@ no a na kanaka e hoomakaleho mai ana, ia manawa nee @e la na kanaka i ka akaaka. eia, nae. ua loli ae la ka lakou a@aka ana i ka ukiuki. no ka mea, me ka emoole loa  ua ku koke ae la ka Makaikiu Dana iluna a hiu aku la i kekahi puupuu mahanahana loa ma ka ihu o ke kanaka, a pahu an@ oia iluna o ka papahele, a hele mai la ke koko. Ua hoomaka koke ae la na kanaka aku i koe e uwa a kuku koke @ la iluna a holo mai la imua, a he mau sekona pokole @ ia hope iho he hakaka nui maloho o ka rumi kapena o ka moke eia nae o ka mea oi aku o ka lealea ua pau loa ma ka aoao o nak kanaka ewalu ka poe i eha.

            I ka ike ana aku o na makaikiu elua i ka holo ana mai o na kanaka imua o ko laua manwa no hoi ia i ku like ae ai iluna a hoomaka ka hoolele ana o na puupuu. I na manawa a pau a na makaaikiu e hoolele aku ai i ka lakou mau puupuu ku no walawala ana iluna o ka papahele: ua oki hoi ka ikaika o na puupuu na na makaikiu kana. o kahi makikiu wahine paa ka mea makemake loa i ka nana aku, ua like loa kana puupuu ke hoolele aku me ke ana a ka pua mai ke pana aku; i na manawa a pau e ku aku ai kana puupuu i na maka o kekahi kanaka he pa@hu ka mea lohe ia aku. kani ana ke u oluna o ka papahele, a ke hina aku kekahi kanaka iaia, ke aku la oia nana me ka ne@ aku i ka akaaka.

            I na manawa a na kanaka i haule pa-hu aku ai iluna o ka papahele e hoao hou mai ana ho lakou e ala ae iluna, aohe nae e ku pono ae, o ka loaa hou aku la no ia i ka puupuu, ku no walawala ana iluna o ka papahele. he kani o ke ku ka mea loheia aku.

            I kela ame keia manawa e haule kau ai kekahi kanaka iluna o ka papahele o ke peku aku a na makaikiu ka mana ai hope: e pekupekuia ana lakou amluna o ka papahele elike me he mea la he wahi puolo hoolei wale ia ke kaakaa iluna o ka papahele.

            No keia nakulu launa ole mai oloko o ka rumi kapena ua lohe mai la na kanaka oluna oka moku. a holo mai la e kiei ma na puka. a nana mai la i ka hana a na makaikiu malojo o ka rumi, me ko lakou iho ole mai nai llalo, o ke kiei wale mai no.

            Ua hauoli loa ia poe i ka ike mai i ka pekupeku hel@ia o na kanaka ; ua hauoli, no ka mea, ua halawai kela mau kanaka me ka poe kupono ole na lakou e hoonana mai ai. Ua lanawai ke koko iluna o ka papahele o ka rumi kapena i ka na mea o ka heleawai o ke koko ma na iho a @ na waha o na kanaka, me ka nui pu o nawaha o lakou i ke kahea, "O. e kokua! kokua!"

            I na manawa apau e noke mau ia aku ana lakou i ka pekupekuia e uwa mau ae ana lakou no ka haawiia @ o kekahi kokua, eia nae, aohe hooloheia aku o ko lakou @. aohe no hoi he mea iho mai e kokua ia lakou pepelu ana i ua mau kanaka la, ua komo aku la ka moku iloko o ke awa a pili ana i ka uwapo, a me ke aloha po i haawi iho ai na makaikiu i na kanaka e hele ana ke koko me he wai la@ o ka pea aku la no ia hele ana.

            Ma kekahi la ae ua akoakoa ae la ke Kapena Makai Wai saa, na makaikiu me na makai e ae apau a noho iho @ ka lakou ahakuka no ka lakou mea e hana aku ai. la @ wale no nae ka kakou koa ihoike aku ai i kanaka mau anea huna a pau, a hoomakaukauia iho la ka hoonohonoho ana i ka lakou papahana no ka hoonee ana aku i ka hana @ i kulike me na ike a pau i loaa mai ai i ka Makaikiu Dana.

            Ma ka manawa i hooholoia halawai aku la ka Makaikiu Dana me ka wahine kiu a ka poe hana karaima. oia o @ a ka mea heluhelu e poina ole la, a hoomaka aku la ia e paani me ka maalea ame ka akamai a pau i loaa iaia @ mea no ka wahne e punihei mai ai iaia, he paani wale no ke@ no ka manawa. no ka mea, ua loli loa kana papahana i @ lala ai mamua.

            Mamuli o ka loaa ana aku o kekahi ike i loaa aku ai kekahi ike hou, o kana kana i hoolala ai ka hana imua. ua waihoia ia, a he papahana okoa keia ana e lwelawe nei, he papahana a hoonee hana hoi oke ano hou loa.

            Ua hookaawale loa oia i ka wahine mai iaia aku amekona mau hoaloha. a hoomaka aku la oia e hoohalua no Redalli ko lakou alakai, a i ka hala ana o kekahi manawa o kona hooko ana loaa aku la iaia kona meheu.

            Ua lehulehu na la i hala mahope mai oia mau no nae ko ka Makaikiu Dana ame kona kokua uhai  hele ana mahope o Redalli. Ua lehulehu na manawa a ka Makaikiu Dana o ka halawai ana me Libe me ke kamalio mau aku no m ke ano maikai pahele aku ai i ka noonoo o ka wahine. e loaa ole  iho ai iaia kekahi manao hoohuoi oia kana e hoohalua aku ana, he mea maikai wale iho la no ia i ua wahine  la. Ua hoike maoli aku ka makaikiu i kona aloha ma ke  ana maalea ia Libe. a malia oia maoli no paha  ka mea oiaio. oiai o laua wale no, ke kuka ma kahi mehameha i kekahi manawa, eia nae. ua hoonaloia ia wahi o ka moolelo. o ka aoao maikai wale no ka i hoikeia ae.

            Ua komo aku oia iloko o ka rumi malu o ka hale o Keredo no k a hoolohe ana i na kukakuka ana a na kanaka. a me ka manawa hope loa ua loaa mai iaia na mea oiao apau i o ka hopu ana aku i na kanaka apau o ka hui ame ka lakou mau mea apau i hana ai.

            No ia mau ike i loaa mai iaia mamuli o kona lohe ana aku i na mea a na kanaka o ke kukakuka ana i hookolo aku ai oia mahope o ka meheu o na waiwai apau i lawia aku ai ahiki i ke komo ana i ka hale ma Hobokena. a na loaa pu no hoi iaia ka manaoio ua lawe pu ia aku ilaila na papa hao a waihoia maloko o ia hale.

            He mea oiaio,o na mea apau a na kanaka o ka @ana ana no kekahi mau makahiki. pau pu me na me hana apau a lakou, ua pau loa i ka paa, a mawaho ae o ia mau mea o na kanaka pu kekahi i komo iloko o ua hui la.

            Ma ka po i hoomakaia ai ka hopu ana halawai mua aku la o Dana me kona mau kokua no ke kukakuka ana no ka lakou mau mea apau e hana aku ai. Ua hoolalaia na mea apau me ka holopono, a oia ka ke Kapena Waisa o ka olelo a@a mai i ka manwa ku@ono mahope mai :

            "O oe. e Dana, ka makaikiu kaulana o keia au."

            i ka makaukau ana o na mea apau a i ka hoea ana mai @oi o ka manawa kupono ua holo pakahi aku la na makaikiu aoau i Hobokena. kahi a ka Makaikiu Dana i ike ai i ka hale i hoahuia ai na meahana apau a ka poe hana dala apuka. Ua@lawe ae la kela me keia o lakou i ko lakou mau wahi i kauohaia aku ai me ke kali ana no no hoailona.

(Aole i pau.)