Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 31, 1 ʻAukake 1919 — KE KULA KIEKIE LOA O KA AINA [ARTICLE]

KE KULA KIEKIE LOA O KA AINA

| Mr. Lunahooponopono:—Ma ke Kuo koa o ka la 18 o lulai, ua hoolahaia mai he mau kanawai i hooholoia e ka A'haolelo o 1919, a o kekahi o lakou o ia no ke kanawai pili i ka Univcrsi{y 0 Hawaii, ke kula kiekie loa o ka ain*, Ua hookomo au i ikeia kauawai mo ka manaolana e loaa mai ana na pomaikai he lehulehu i ka lahui. Me he iuea la aohe paha kanawai i hooholoia i kela kau «ku la i hal» i loaa aku na pono ame na pomaikai i u poe like ole apau elik» 4 mo koia. l a pomaikai na keiki a ka poe waiwai n)( , na pua a ka mea ilihune o na lahui ]ik t; ole o Hawaii nei. I na makahiki i hnU ae nei o na keiki wale no a ka poo wai. wai ke hiki e hele i na 'kula 'kiekio !na. no ka mea, me ke dala wale no e him «i ke hele i Amenka ame Europa. i* a nele na keiki a na niakua ilihuno i koia mau pomaikai a o ia no hoi ke -kiimii nui oka papa'u o lia ike. He mmi k«< iki no keia i iini nui e loaa ka naauHo, a ua lawa no hoi i ika 1010, aka na ka ilihune o ka makua i hoonele mai i ko ana o keia iini. I keia )a ua holo ke kanawai, a i koia makahiki ae e ku ai ke kula nui l'uiversity o Hawaii. E a'-oia ana na iko kiekie loa, a o ka haumana e puka mni nna mailaila mai, aohe noonoo hou «n.i aku no ia mea he naauao no ka īnea ua lawa. Aohe kula e aku maluna ap „ keia. Eia ka ninau nui i ulu mai iU>k.> o ko'u noonoo: E lalau aku anu anoi na -kei'ki o 4ca lahui o kaua i keia momi ma'kamae e waihoia mai ana imua o ke J alo? Ke paipai nei ou ia oe ame kou poo lieluhelu he lehulehu e hoolaha nku i k.> akea o pili ana no keia waiwai nui i loaa mai la. Ua hana «ku la au i ka 'u hana a holo ke kanawai a e ku ann ko kula i keia makahiki he, a owai ana haumana?. Ua maopopo no ia'u e nui ana na keiki o na lahui e ae, a ua iini au e nui pu ae ana no hoi na Ilawaii. Ma keia mua aku o ke kanaka i lo«a iaia ka naauao, oia ana ke nee imua; • a o ka i nele i ka ike, oia no ke hoaa ana a e uwe ana i <ka hue. E Jta makua mea keiki, ihea ana ikau pua glo ha e ku ei, imua loa, a i ole, ihope lilo loa no? Ua ili mai analuna ou ke koikoi o ka hoolako ana i kau keiki mo na pono like ole, a o ka naauao -kekahi o ia mau pono. Mai nana maka oe o iii mai auanei maluna ou ka hewn. Aolu» hiki ia oe ke alo ae. I na inakahiki i hala ua hiki ia oe ke i ae penei: ">'o iko'u ilihune ke kumu, e kuu keiki. o kou ike ole ana i na paia o na kula kiekio o Amerika." I keia la eia ua kula -kiekie nei iuka • o Manoa. I kela la aku nei hoike mai iekahi keiki ia'u e pili aua iaia iho mo kona mau hoahnnau. O ko lakou mua loa aolie i hoounaia i ke kula, o ka lua o ke keiki* ua hele he mau makahiki n ua hoounaia i Kaleponi i ke kula, o k«« kolu ua helo oia 110 ua makahiki he eono. Hoaha ko lakou kulnua i keia la? He mau kamaiia lakou apau. oka mu« o iakou he kakia kui kana liana iko. b>? $2.50 o ka la; o ka hope loa he f»re man (luna) oia no $4.."i0 o ka la; o ko keiki i hoonaauao nui ia oia ka nui o lnkou apau. a he 17.50 kona uku la. Pehea ana kau keiki eka niea h»'luhelu? He ninau ano nui kein a nau no e hoi'ko ae ka pano. 1 hooholo of i kau inea e hana ai, hoohana aku nie ko kali ole. O ko'u iini, o ia ka pii ao o na opio o ka aina i Ihwa kn niakankau no ka paio aua aku mo na lahui e V] 'hahana ana ka paio ana m« koia mna aku, a o ke kauaka iHnakaukaii a i lawa i ka ike ke lanakila ana. I'oliea ana kau keiki ke komo aku oia ilok'» 0 ka iiaio? Ke ike nei au i koia Wa i 'ka hoopa laleha niaoli uo o na keiki, a ua ili n«i kekahi mau hoahewa ann maluna o na makua no keia kulana. Eia kekahi pf><ke manao nei ke puka mai *ka lakou mau kei'ki mai Kamehameha mai, lawa ka ike ia lakou. E, ua makpniak' l au e hoike aku me ka hookamani "le, o kela kula ame na kula e oe e pihaia nei e na keiki Hawaii, aia walo no ln kou maluna iki ae b na kula A. B. < '• nana aku iainua, a o ka hoomakau'-au ka hana naauao. Ina ua nele ka nm kua i ka hoonaauaoia i kona mnu 'u opiopio, aole ia he kuinu 'kupono nana e hoonele ai i ka haawi ana aku i ku naauao i kana mau keiki. E ala e ka lahui Hawaii, e apo aku 1 na pomaikai i laweia mai la inma o ke alo. Ua makemake au e ulu ae lahui Hawaii i piha i ka naauao am»' ka makaukau i like, a i ole i oi ae i ko ua lahui e ae e komo mai nei iloko o kn aina aloha o kakou. CHAS. E, K1N (; (Kale Kini). Ilonolulu, lulai 28, 1919, ! WAKINEKONA, lulai 22.—Mahopo iho o kekahi paio hahana ana malune o na manao lehulehu Itke ole o kanawai ua apono ka hale i nehiwn e heluhelu pakahiia kela ame koia pao ku o ke kanawai e hooko ina i ka hookapu loa ana i ka waiona. O na hoao lehulehu ana m«i a na alak&i ku «' i ka ihookapu loa ana i ka waiona e hoopdu loa i ka pauku iloko o ke ka nawei e hoakaka ana aole no e ku i ke- kanawai ka hoolako ana o na makaainana i ka waiona maloko o na home ua holo ble a pela no hoi me ka lakou hoao ana e kaupa3ena i ka waiwaiio o ia mau waiona e hoahuia ana ma ka hale i $50.