Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 29, 18 July 1919 — NA AINA HOOKUONOONO O WAIAKEA [ARTICLE]

NA AINA HOOKUONOONO O WAIAKEA

\L. n:i n:oa i h<>r«manpop<»i«i iloko o keia mau la. | ii■ m.-ii lcri p»ic lie mau aina hookuono<»no ko; « :n:i \\ aiakea. Ililo. Hawaii. i ke kuikahi like nr* ka luii ?nahiko o W'aiakea, aole wale no ke ■ k:i atia aku i na āina ame ka mahele r- a rava«.-;.a n ka poe home hookuonoono ame };;i bu: mahii:. •. aka no ke ano kekahi e hoohahaia ; ; i k<« e "iilu nei i keia manawa maluna o ka honku«-iuh uio, a makou e olelo ae nei, ua poii rna-(ii ka poe lKH>kuonoono o Waiakea. 110 k■-kv.a a ka mahiko e liaawi ana ia lakoiii iloko o ,i manawa inua o ka hcx)maka aua e noho maiu- .. 'ia li< >me hookuonoouo. i Ī!.H>manaoia. i ka manawa i pau ai ka hoolimakrt mahik».» me na aina aupuni o Waiakea, a maniua ae hoi o ka hoolahaia ana o kela mau :;j.ana aina u<» ka hookuonoono ana, ua hoomau akii ka mahiko i ka malahia ana ko hou p ulu : c mah<.])e o ke okiia ana o ke oo ko, malalo . m kir.nu aelike me ke aupuni. e hoihoi hou ia ;.kn na p."olilo o ka mahiko. e ka poe-ia lakou e li].' :-ku a: kela mau aina i ka hookuonoonoia. Ua ka:; wi mau aina hookuonoono nei i keia ma:;a."a i ke-kahi poe i loaa na ulia pomaikai ma ka •va i hukiia ai na iiioa o ka poe i koho i mau aina 1 .. kiv >n< -t >iic> no l.'ikou. ina aole i ae mai la ka ma"rik i. lawe aku ika malama ana inako i ulu mua :.hiki i ke o<» ana. ke manaoio nei makou, he hana paakiki ī kekahi heluna nui o kō kakou poe kanaka Hawaii, ka hiki kupono ana ke malama aku i ko ::k..u mau aina ko. ma ke ano e loaa nui mai ai he :r. r. pomaikai ia lakou. A.ile he kamailio ana no na Pukiki ame na Kepani. i l<«aa he mau aina liookuonoono no lakou, ua iiiki i kela mau lahui ke hooikaika kino me ka hoomnnawanui. ahiki i ke do ana o ka lakou mau ko, r.a kokua liiiii mai ka mahiko aku, aka no ka-k«.-a na ilawaii. he ninau paakiki loa ko kakou hana kiro niaoli ana me ka ikaika, maluna o na aina .ōkuounono: o ka mea i maa i ka 4 hapanui o kak- u. " in n<» ka h<Hilimalima ana aku i poe okoa na lak .i: e lawelawe mai na hana, a imi aku la kakou i : :::ii hana mama me ka nunui o ka uku o ka r-ahina. < ' keia n<» kekahi o na kuia nui. iwaena o kakou * a kauak-i Hawaii, e holomua ole ai ka ninau hook;i- v.- kakou. Ua nui ko'kakou makemake 3ru- ka ii: i na liome hookuonoono. ma kalii nae .. ka har.a kino ana aku i na aina e lilo mai ana i mau li<»me iioc>kuonoono no kakou, he kakaikahi a na kanaka Hawaii i loaa ka manao hoomana- \. av.ui no ka hana, a i hiki hoi ke hana, o ka hapa--.i'.r >> kukou. he poe i maa ole maoli no i ka hana r'."'i ka wa liilii mai, ucjlaila i ko lakou koho iina 1 "1:1 aina ho-.kuonoono, ua koho aku lakou 'me kela r.ia«iao. aia no a liaawiia mai na kokua e ka mahīk< >. a mai kekahi wahi okoa mai paha, pela wale r.ō e hiki ai ke hof;koia na kumu aelike me ke aupuni. ina aole pela, ua aneane niakehewa maoli na a : na lnx)kuonoono i kekahi poe o kakou. He mea maalahi loa i kekahi mahele nui o na kanaka Hawaii ke kamailio ana, ame ke a'o ana i kak..u mau hoa kanaka e koho a e lawe i na ai.M h<; .kuonoono, o ka hiki ana nae e noho aku a l ana kino maoli, e loaa ana paha he hookahi mai-k-ke» mai «■ ke kanalima kanaka Hawaii. i hiki iaia i:c ha; a kino aku i kona aina, me ke kauka'i ole :-:ku i na kokua mai kekahi mau wahi mai, o ka hapanuī. aia wale no a loaa na kokua ma na mea ].ili 'kik'. a nia kekahi mau ano lehulehu e ae paha, ;:I.i:ki irar.ao Ka hiki e noho maluna o na aina hoo--1 'VA-. liv m.ii na kumu maopopo loa e hiki ole ai ia kak. u na liawaii. e hana kino i na aina hookuonoka mua. o ia no ko kakou maa ole i ka hana, ua maa kak<»u i na hana mama, e ukuia ana me na eala mahuahua no ka mahina, o kekahi, ua maa kakou i ka ai ana i na meaai pipii o ke kumukuai. ka aahu ana i na lole nunui o ke elala. na ia inau ano auanei i maa ia kakou o ka noho ana, e l.ono mai i ke kanaka Hawaii. ua oi loa aku kona l.ek- ana ma na hana nunui o ke dala. mamua o ka i - oikaika ana aku ma ke ano hookuanui, e ike ma >!i ai no i ka pilikia. Kīa h<.»u, ua loaa na hoonaauao kiekieia i kekahi j> e u kakou. he mau kulana kiekie, a he mau oiī:;:na maikai ka kekahi poe i paa.ai, me ka hanomaoli. he hana paakiki loa na ka poe o kela ;m<» ka lalau ana i ka ho ame ka palau, ka mea i ir,aa ole ia lakou, oki loa aku hoi ka ae ana i ka lakou mau wahine ame na keiki, e iho na lima ilalo u ka lepo ? a e ohi mai i na pomaikai he nui, i waiL<>īa iloko o ka honūa. O ka holomua wale no o keia ninau hookuono<.,no ia kakou na kanaka liawaii, elike me kekahi j.oc lehulehu e noho mai -nei ma ko lakou mau aina ] ■. .okru no(ino, o ia no ka haawi ana mai o na mahiko i na kokua ana, ma na mea pili elala, ame ka mahī maoli ana i ka aina; o kekahi, o ia no ka makaukau mua ana me ke elala, ina aole pela, ua ahona ka noho malie ana, me ka uilani ole o na n.mao e lōaa na aina hookuonoon'o. Ua nui no ka poe o kakou i koho i mau aina I.ookuonoono no lakou ma na wahi like oloko <• kei;: Teritore. o ka hemahema no i ke dala, a o ka hiki ole ke hana kino maoli aku i ko lakou mau a:v.a, ua lawe hou ke aupuni i kela mau aina hooku-.-raH.no. a haawi aku i ka poe i hiki ia lakou ke k >..ko i na kumu aelike apau me ke aupuni. He irea maikai loa ka weheia o na aina aupuni i -rau h< - • hookuonoono, aia no ma ko kakou aoao ka ]»i!iki a i makemake kekahi e koho ina aina ]<.«.ku.!*v > e welieia aku ana ma keia hope aku, me nei m \ awa no. hoomakaukau e i na alāhele : !»au e hiki ai ke hooko piha i na hana, i makeinakeia :nai ai ka mea hookuouoono.