Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 29, 18 July 1919 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            I na opio, ke kauoha aku nei makou ia olua, e haawi mai @ mau apau loa a loua ia makou oiai o kena mau @ apau loa ia olua he mau dala kena i aiheuia mai kena poe mau, a na maukou ia e hoihoi aku i na on a na @ ia mau dala, a in a no ko olua haawai mai. o ka pau @ la no hoi o ka makou koikoi wale ana aku ia olua @ aku ia olua e hele me ka hoopoino ole ia aku. @ na waiwai a loua e paa la ma ko olua mau kino i @aihuea mai he uwaki pakeke, he mau komolima, he @daimana ame ke dala, oia mau waiwai apau ka olua e @ mai a hookuuia aku olua, a in a aole olua e haawi mai @ ua lohe mua aku nei olua i ko olua hoopai. Aole ma @ hookikina wale aku ana i ke noi ana, na olua no ia @ iho, in a he maka ʻ u ko olua i ka poino, hookahi @ hana e pakele ai o ka haawi mai, pela paha ea, e o ʻ u @ hoa?"

            Ke maopopo ole aku la ia ʻ u la ka oukou mau mea e kamailio mai nei, he makani wale no kena mau olelo i ko ʻ u @ i pane aku ai ka Makaikiu Dana.

            O ka wa wale no e maopopo nku ai ia oe oia kou mana @ e lawelawe lima maoli ia aku ai a kiolaia aku iloko o @ kai." wahi a ka pane a kekahi o na kanaka me ka piha ka huhu.

            "He hoao mai no hoi ko oukou, i ikeia ana i ko o ko @ makemake!"

            "He keu maoli no keia a ke kanaka hookiekie a maka ʻ u e nui wale, e pono e hana koke aku kakou i ka mea e @ kokeia aku ai o kona waha," wahi a kekahi o na kanaka ekolu.

            "ea, e ka kanaka opio, aole anei oe e haawi mai ana i kela @ mea apau i noiia aku nei ia olua i nei manawa, o keia @ no ka manawa no olua e hooko mai ai i ke kauoha, @ no olua e hooko mai e halawai aku ana olua me ka @."

            O ko ka Makaikiu Dana manawa hoi keia o ka akaaka me ka olelo hoonaukiuki ana aku," aole i ʻ o ka hoi ka loaa @ o ka maua mau waiwai ia oukou e kena poe aihue, @ pepehi kanaka, a pela aku, ke naopopo ole nei ia ʻ u @ manao."

            "Aohe i maopopo ia oe? He hana anei e paa aku ai @ i ka halepaahao? Aha, h makemake ka kou e hoomaka ʻ uka ʻ u mai ia makou, aole makou e maka ʻ u aku ana @"

            "Aole no hoi maua e maka ʻ u aku ana ia oukou, in a e @ ole aku ana oukou ia oukou iho ma kahe e, @ ua like ia me ko oukou olelo okoa ana mai ia ʻ u e haa @ i kekahi mea e maka ʻ u mai ai oukou."

            "Heaha ia hana au e hana mai ana?" i ninau mai ai ke @ o na kanaka m eka noke ana ae i ka akaaka hoopahene @ no ka olelo ana aku a ka makaikiu e pepehi ia lakou @ ekolu."

            Nee hou ae la ua mau kanaka la ʻ i ka akaaka me ka olelo pa mai: "Aole i ʻ o ka oi e ole kou pepehi mai ia makou? Heaha kou ikaika e na wahi kanaka hookano ia makou ekolu?"

            "Aole i akaka na ai a kakou he mau kekikane wale no kakou apau, ua akaka no paha ka eha ia oukou, ekolu @ e kue mai ana i hookahi, aka ua oleloia nae he puali @ ka hau nui i ka hauiki, aia no aha ia i ka kakou @ ana.

"Ua hoehaeha loa ia ka noonoo o keia lede opio mamui ka oukou mau hana a ke kauoha aku nei au ia oukou i manawa e hookaawale koke aku oukou iloko o ka ma @ pokole, o halawai aku auanei oukou me ka eha a @ i ike ole ai mamua. Aole o ʻ u makemake e ike aku i @ lede e hoopilikia ia ana kona noonoo, aole loa. nolaila hookaawale koke aku oukou. oia wale no ka hana e hoo @ ole aku ai ua ia oukou."

            "E hoolohe ae olua i kana mau olelo e hoolohe ae," @ a kekahi o na kanaka o ka pane ana ae. "e hopu koke aku kakou iaia i ne manawa a lawe aku a luma ʻ i iloko o ke @ no ka olelo ino mai ia kakou!"

            Oia ka hana pono, akahi hoi ke ko ʻ uko ʻ u mau mai o @ waha me ka hoonaukiuki mau mai."

            "Oia, ua makaukau anei olua?"

            Na kekahi o lakou ke kena o ka lele like mai la no ia o @ mau kanaka la maluna o na makaikiu, me ka manao @ o ko lakou lehulehu ana e paa ana ke kanaka opio ia @ iloko o ka manawa pokol i ka hauhoaia a hapai aku @ iloko o ke kai.

            I ka manawa i lele mai ai o na kanaka ekolu maluna o @ makaikiu o ka wa no ia i hemo ai ae kehahi mau newa @ pokole mai ka poli ae o ka makaikiu, me ka ike ole @ o na kanaka, a hahau aku la maluna o na poo o na  @ me ka hikiwawe loa, a he ikena ka lakou i ka pa ana ko lakou mau poo i kekahi mea oolea a haule pahu @ o ka lepo.

            No ka hikiwawe loa o keia hana ana iho la a ka Makaikiu @ ame Metti, ua hiki ole i na kanaka ekolu ke ike i ka @ i hanaia aku maluna o lakou. Na ka Makaikiu dana i @ aku i ke poo o ke alakai o na kanaka a waiho oni @ oia i luna o ka lepo me he mea la ua loaa mai oia i ekahi anpu uwila mai ka lewa @ a ia manawa hookahi hoi ka makaikiu wahine i kikoni aku ai i ke poo o ke poo o ke maka elua a waiho lolo ana oia iluna o ka lepo, a na ka @ i hamare aku i ke poo o ke kolu o na kanaka @ oni ole ana iluna o ka lepo, me kona manao mua a me ia ana oia e hanaia aku ai apau ka ike.

            Mamua o ka hiki ana i na kanaka ke ala ae iluna ua loaa @ aku la ko lakou mau poo i kekahi kikoni oolea hou a @ lolo loa aku la me he mwa la he poe la ua on a i ka ua @ o ka wili me he mau puhi laumilo la iluna o ke aa@.

            "Heaha ana ka kaua mea e hana hou iho ai i nei poe, e @?"

            He ninau keia a ka Makaikua Dana o ka ui ana mai i ka Makaikiu wahine mamua o ko laua hamare hou ana aku i @ poo o na kanaka.

            Hamare hou iho i ko lakou mau poo aia ka pono a moe @ lakou me he mau pauku laua la," i pane aku ai o @ "in a no ko lakou make iho ea, hapai aku kaua a @ aku iloko o ke kai."

            "Aole kaua e hana pela waiho malie no ia lakou pela, @ o ola nui hou ae, a na lakou no ia e hele aku e hula @ lakou wahi e pakele ai."

            "Kiola aku ia lakou iloko o ke kai i lilo ae lakou i mau ka paakai."

            "Aole manao au ua lawa iho la ka kaua hooluhi ana; e holoholo aku kaua ma kahanoi me ka nana oli iho ia lakou."

            O ko laua hoomaka aku la no ia i ka hele ana, me ka hoomau no i kela anu mua o ka laua hele ana mai ma ke ano e hele holoholo ana ma ke ano he mau ipo.

            "He kii maikai kela na ka poe paikii in a no ka hele mai i nei manawa a ike mai i ka waiho o kela poe iluna o ke one, a he moolelo maikai no hoi na ka oe hoolaha nupepa e hoopuka ae ai i ka la apopo, in a no ka hoea mai o kekahi inea kakau meahou no ka nupepa maanei i nei manawa." i pane aku ai ka Makaikuiu Dana ia Metti.

            Ia laua i mamao iki aku ai ma kekahi wahi, huli hou mai la laua ihope e nana no ke ala ae o na kanaka i poohu ka lae. no ke ano o ka lakou mea e hana aku ana; nana ana aku a nana mai kekahi i kekeahi. No kekahi manawa aohe kamailio aku o kekahi i kekahi. a ua hala kekahi manawa ia lakou ma ia ano o ka nana ana aku i nana mai' o kekahi o lakou ka mea mua o ka pane ana ai i ka'i ana mai:

            "E ke kapena aole o'u manao he hana kupono na kakou ka hahai hou ana aku mahope o kela mau mea, akahi iho la ka welawela o keia la."

            "Owau kekahi i nao iho la elike me kau i olelo mai la, he hana maalahi maoli na kela mau opio ka paluku ana iho nei ia kakou i nokaki ana iloko o ka lepo, aole anei ou manao pela e ke kapena?"

            "Oia no hoi." wahi a ke kapena o ka pane ana mai, me ka mau no o ka pii o ka ula ma kno helehelena. "Pehea oe?" i ninau aku ai ke kapena.

            "Aohe no au i eha loa, aka, ke mau nei no nae ka maele o ko'u poo."

            "Me keaha a laua o ka paluku ana mai i na poo o kakou?"

            "O ka'u no hoi ia e makemake nei e ike; he ikena ka'u i ke koele ana o ko'u poo, o ko'u hina iho la no ia ilalo a pouli ko'u mau maka."

            "Ea, he manawa pokile wale no ka hoi ia o ka hanaia ana mai o ko kakou pau loa no ia i ka mokaki iluna o ka lepo."

            "Owai kela mau opio?"

            "Owai hoe, aohe no au i ike a manao au aole no hookahi mea o kakou i maopopo he ikena ka'i i ke koele ana o kekahi mea oolea maluna pono iho o ko'u poo. Na kela kaikamahine i hahau mai maluna o kuu poo, ua like ka ikaika o kana hahau ana iho me ka ikaika o Kolia o ko'u hina iho la no ia ilalo. I nei manawa me he mea la ke ike aku nei au i ka niniu o ka honua, aole i pau ko'u ana poniuniu."

            "Aohe maopopo ia'u" wahi a ke alakai o ua mau kanaka la o ka pane ana mai i kona mau hoa, me ka hamo ana ae i ke koko e kakahe ana mai kona poo iho a kupenu ae la i kahi i eha me ka hainaka.

            "He hana hoao no nei a kela mau opio ia kakou' owai la kela mau opio? Aole anei ou nanao iho a hoohuoi paha he mau makaikiu kela?"

            "Manao au o Mr. ame Mrs. Kolia kela' no ka hikiwawe loa o ka hahauia ana mai maluna o ko'u poo ua loaa ia'u ka manao no kekahi minuke me he mea la aia au iluna o ka moku, a ua puhiia mai ke kia o ka moku e ke kikiao makani a hina mai iluna o ko'u poo.

            "E pono kakou e ala ae a e hookaawale mai kia wahi aku, o lio auanei ka kakou mau hana hewa i hana hoopoino mai ia kakou. Ua ikeia aku auanei i ka laua la kahea aku i kekahi makai o ko kakou pau loa no ia i ka paa i ka hopuia a noho ana i ka halepaahao. Ma kahi o ko kakou manao aku o kela kanaka opio ke paa aku iloko o ka halepaahao ia kakou, oi ala nae paha ke hana mai ana a paa ana kakou i ka halepaahoa."

            "Ua pono kau i olelo mai la; e hookaawale koke i'o kakou mai nei aku mamua o ka hoea ana mai o ka maka'i ma keia wahi."

            "Ihea ana kakou e halawai hou aku ai?"

            "Iloko o ke kulanakauhale. He mea oi aku mamua o keia hahauia ana iho nei o na poo o kakou ke hana ia mai ana, nolaila, e awiwi kakou i ka hookaawale ana mai nei aku, a eia nae ka'u e maka'u nei, he uku ana paha ko kakou kaawale koke mai nei aku mamua o ko kakou paa ana mai."

            Ku ae la na kanaka ekolu iluna, kamailio liilii nui iho la no kekahi manawa 'alaila hele kakaawale aku la. Ua hoohole kela ame keia o lakou e hele aku ma kana alahele i manao ai oia ke kokoke loa e hoea koke aku i ke kulanakauhale, in a ma kekahi ano hana pono a pono ole paha, e hoea aku ai 'ilaila.

            Ma keia manawa ua nalowale loa aku la na makaikiu. I ke kaawale loa ana aku a na makaikiu i aku la o Dana kona kokoolua. "Ua kaawale mai ka laya mai kela poe mai, nolaila e haalele ana au ia oe a e hele aku oe ma kau alahele i manao ai no ka hoomaha ana ia oe iho. E hele ana ae e hoopau pono aku i keia hana, no ka mea, o ka manawa pono wale no keia. Ua maopopo ia oe ko kaua wahi e halawai hou aku ai."

            "Ae, e hele oe, a na'u no hoi ia e hele aku ma ka'u wahi i makemake ai" O keia wahi a laua o ke ku ana mawaena ia o kekahi may puu one a he pouli no hoi ia manawa e hiki ole ai i kekahi poe ke ike mai ia laua.

            "O keia kahi kupono loa e hoololi ae ai oe i kou mau aahu, e Metti," i kauoha aku ai ka Makaikiu Dana i kona hoa.

            He manawa pokole loa ua hemo koke iho la ko Metti mau aahu mamua aku e like me ka helelei ana iho o na hulu mai ke kino iho o kekahi mea, a i ole i hoopaia mai paha elike me ka hana a ka poe kupua, he imo ana na ka maka ua nalowale aku la ka mea kino, ma ko Metti nanaina ia manawa a ke Makaikiu Dana e nana aku ana ua like loa oia me kekahi o na kaikamahine mai huaaina mai, a no ka Makaikiu Dana hoi ua nalohia koke aku la kona nanaina mamua aku a he kanaka heihei lio kona ano ke nana aku ia manawa.

            "Ua kupono loa i ka mea i makemakeia kau hoololi ana," i pane aku 'ai o Dana ia Metti no ka hikiwawe ame ke kamahao loa o ka hoololi ana.

            "Ua ike aku la au i ka holopono o kau hoololi ana, nolaila, e haalele ana au ia oe. E hele aku ana au e hahai mahope o ka meheu o kela poe lapuwale, i maopopo ia'u ko lakou luahuna. O ke aloha no kou a hui hou aku kaua."

            O ko ka Makaikiu Dana kaha aku la no ia hele ma ke alahele e hoea aku ai no kahi a laua o ka hamare ana i na poo o na kanaka ekolu.

            Ua makemake o Dana e hahai aku mahope o ke alakai o na kanaka powa a ua hoea aku la oia mahope o kekahi puu one iloko o ka manawa kupono no ke kiai ana ia lakou.

            Oiai oia e pee ana me ka hakilo mahope o ka puu one ike aku la oia i ke kanaka ana e makemake ana e hahai aku mahope on a, i ka hele ana aku ma kekahi aoao o ka puu one a kamoe pololei aku ia ka hele ana no ka hale hoolulu kaaahi ma ka alanuihao aku o ke kaaahi, me kona makemake ole e kau aku maluna o ke kaaahi no ha holo ana aku no ka Mokupuni Manahatana.

            Aohe ka Makaikiu Dana i hoomau ku i kana hahai ana mahope o ke alakai o na kanaka aka kamoe pololei aku la kana hele ana no kahi o ka hale hoolulu kaaahi ma ka Kaikuono Poohipa no kona manao malaila e kau aku ai kana kanaka maluna o ke kaaahi a ua hooiio mai kana mea o ke koho wale ana, no ka mea ua hoea like aku la na kanaka apau ekolu i ka hale hoolulu kaaahi ma ke Kaikuono Poohipa a kau nui aku la me ke kamailio ole ae o kekahi i kekahi o lakou.

            Ma keia manawa a ke Makaikiu Dana o ka ike ana aku ia lakou ua hoololi wale no kalou apau i ko lakou mau aahu a ua loli loa ae hoi mai kela ano mua a na makaikiu o ka 'ike ana mai ia lakou.

            I ka ike ana aku o ka Makaikiu Dana i ko lakou pii ana aku e kau pii pu aku la oia a noho la iluna o ke kaa aole nae ma ke kaa hookahi ana kanaka e kau ana, aka, he kaa okoa aku kona o ke kau ana.

            Ma ke kaa ohua mahope loa oia o ke kau ana aku, a oiai oia e kau ana e makaala mau ana oia o lele e aku auanei ua mau kanaka la a ike ole aku oia i ko lakou wahi e lele aku ai, a me ia ano makaala oia o ka hoomau ana ahiki i ka hoea ana aku o ke kaaahi i ke kulanakauhale Mokipuni Loihi.

            I ka lele ana aku o na kanaka mailuna aku o ke kaaahi ike aku la oia i ke hele pololei ana aku olakou ma ke alanui 23 no kahi o kekahi waapa, o ko ka makaikiu hahai aku la no ia mahope o lakou, me ka hele kakaawale mau o lakou ame ke kamailio ole aku hoi o kekahi i kekahi.

            "Ua maka'u kela poe," wahi ana o ka namunamu liilii wale ana iho no iaia iho, "ua lilo kela hana i kikoniia mai nei o na poo o lakou i mea e hoopihoihoi loa ia ai lakou, aka, o ka'u hahai iho la no nae ia mahope o lakou ahiki i ka loaa ana aku, o ko lakou punana ia'u."

            I ka hoea ana aku o ua poe la i Nu Ioka hoomau aku la no ka lakou hele ana ma ke alanui 23 e hoea aku ai i ke alanui ekahi, alaila huli ae la ke lalakai o na kanaka e iho i kai a komo aku la iloko o kekahi wahi hale hoolimalima Laahaa elua papahele ke kiekie.

            No ke akenui loa o ka Makaikiu Dana e ike i kahi a kela kanaka o ka hele ana aku, hookolo aku la oia mahope ona a ike aku la i ka hale a ua kanaka la o ke komo ana aku, alaila hele aku la oia a loko o kekahi hale ma kekahi aoao mai a noho mai la kiai.

            He mau kukui ke aa mai ana ma kekahi o na rumi mamua o ia hale a ke lalakai o ke komo ana aku, aohe nae he aa mai o na kukui o na rumi maluna loa mamuli o kona ike ole aku i ka malamalama mai ma na puka aniani, eia nae i ka hala ana o kekahi mau minuke mahope iho, ike aku la oia i ka malamalama mai mahope o kona noho ana iho he mau minuke kakaikahi mai kahi aku ana o ka hele ana aku o ka malamalama nae ana o ka ike ana aku aohe he ikaika, ana he wena wale no me he mea la ua paa mai oloko i ka pakuia.

            "Aia ka ma ka papahele maluna o kela hale a punana o kela poe," wahi ana iaia iho, Ua maopopo iaia ia manawa ka rumi kahi o ke kanaka ana o ka hookolo ana mai e noho ana.

            No kekahi manawa loihi kona ku ana ma kela wahi me ka nalu nui iloko on a no kana mea e hana aku ai, he lehulehu na manao i ulu ae iloko on a, a mahope hooholo iho la oia e paani i kekahi hana maalea i maa mua i na makaikiu apau ka hana mau ia, oia hoi e hakilo loa oia malaila.

            Ua lilo no ia ku ana ana malaila me ka ulu mau ae o na manao like ole iloko on a, a i ka hala ana o kekahi manawa o kona hele mai la no ia a komo aku la iloko o ka hale ana o ka ike ana mai i kana kanaka i ke komo anan mai, a hoomaka aku la ka pii ma ke alanuipii e u'i mau ae ana na papa popopo malalo o kona mau kapuai wawae, me ka loaa ole iaia he maka'u a pihoihoi paha ia manawa, oiai nae he hana hookomo aku ia ana e hoao ana iloko o ka hei ma kela manawa o ka po, a oia hookahi wale no joi keia e hana nei i nei hana me kekahi mea kokua ole mai iaia.

            Oiai oia e pii ana aia mau iloko on a ia manawa ka manao he lehulehu wale na kanaka maloko o kela hale a maloko hoi o na rumi like ole, no ka mea, he olelo kamailio mau ia no ia. "E auna like mau ana ka poe aihue elike me na manu."

            Eia nae ua lako oia i na mea make, he kanaka ike ole oia ia mea he pihoihoi a maka'u wale, he ikaika kona mau ahuki a he piha makaala iaia i hiki aku ai ma ka puka mamua loa o ka hale, lohe aku la oia i ka hamumu leo kanaka mai maloko o ka rumi mamua loa o ka hale.

            Kiei aku la oia ma ka puka ki o ka pela ka uluna ke waiho mai ana, aohe ka'u mea i manao ai, a oiai he nui ka puka kia aohe no hoi he ki maloko mai, ua hiki loa iaia ke ike aku i na mea maloko mai. Ua ike aku la oia i ke kanaka ana o ka hookolo ana mai e ku ana maloko mai o ka rumi, aohe wahine kekahi e ku pu ana me ia. Ma kana nana aku i ka wahine he kulana lede kona, he helehelena o ka wahine aoo, he u'u kona hiohiona, he aneane e piha na makahiki he kanaha iaia, pela kana nana aku, he hohoma nae kona mau papalina, he nunui na maka, me ka poopoo me he mea la aohe on a ai nui.

            Oiai ka Makaikiu Dana e nana pono ana i ka helehelena o ka wahine, ma kana hoomaopopo aku me he mea la he piha mau kela wahine i ke kaumaha i ka hapanui o ka manawa oiai oia e nana ae ana maluna o k kanaka a ka makaikiu e koho aku ana, o kana kane no paha ia, a oiai o Dana e hoomau aku ana i ka nana ana, lohe aku la oia i ka olelo, ana a a ua wahine la i ke kanaka:

            "O, ua hele au a manaka i nei mau hana au."

            "Heaha ia mau hana a'u i hana ai i manaka ai oe?"

            "He makemake nae oe e lohe aku?"

            "E hoi; pehea la ka hoi e maopopo ai ia'u ka'u mea o ka hana ana  i kaumana a i manaka ai oe?"

            "A eia, i lohe mai oe; He manaka au i ka noho mau maloko o keia mau rumi; he manaka pu i ka pololi mau o ka opu i ka hapanui o ka manawa; he manaka i ke komo mau i kahi awelu, o na wahi lole kahiko wale no ka mea e komo ai i na manawa apau, a o ka hope loa, ua manaka i ka lilo ana i kauwa nau e kena kanaka ino hoopunipuni mau i na manawa apau."

            "Ea, e Sera, e noho malie koke oe, mai kamailio hou mai oe ie like me kena, o ike aku auanei oe i kekahi mea."

            "O, aole hiki ia oe ke papani mai i kuu waha, e kamailio mau aku ana au ia oe elike me kela. I kuu manawa mua i hhui ai me oe, he nui ka'u dala. Ua hana mai oe ma ka ano hoopunipuni loa ia'u he aloha oe ia'u eia ka he aloha wale no ma ko lehelehe, akahi no au a ike iho nei i ko'u naaupo i ka mare ana ia oe, e kena lapuwale.

            "Elike me ka nui o ke dala au i makemake ai ua haawi aku au me kuu manao nei he pono kau hana. He home nani ko'u i noho ai me ka oluolu ame ka hauoli a ia oe nae keia lilo ana ia home, a i keia manawa eia la au ihea?

            "Ua ahauhaia aku e oe kuu dala apau loa no ka heihei, ua ike no oe aohe ou ike ia mea he pili waiwai, eia nae o kau hana iho la ia e hoopapau mau ai, aohe nae he loaa ana he wahi keneka puka ia oe ma ia hana.

            "I na manawa apau au e hoi mai ai aohe au manawa iki i olelo mai ai eia mai na dala i loaa mai nei ia'u he mau haneri, he oki loa. Aole loa o kau hana wale no ke hoi mai o ka hoopunipuni mau mai ia'u me ka hoomama mau mai i laki mai kaua,' a pela aku, Eia hou i ko manaaw e laki mai ai aole oe e hoi iki mai ana i ka hal nei, hoakiukiu aku la oe ahiki i ko puehe ana alaila hoi mai la.

            "Ea, he home anei key? No'u iho aloe o'u makemake e oho loihi hou iho maloko o keia hale i piha me na mea ino he nui wale. Ea, e Toma, aole hiki ia'u ke noho loihi hou iho ma keia hale, o kuu manao hope loa, ke makemake nei au e hookaawaleia kaua no ka manawa mau loa."

            "Ea, e Sera, e hooki koke oe i kau kamailio ana mai elike me kela, o ike auanei oe i kekahi mea."

            "Heaha ia mea a'u e ike aku ai? Aole loa e hiki ia oe ke papani mai i kuu waha, a i lohe aku oe, e hooko aku ana au i ka'u mea i olelo aku nei ia oe. Ua hiki loa ia'u ke huli dala na'u e loaa ai ko'u ola ana, me ke kauka'i ole aku i ka pono i kekahi kanaka lapuwale ahauha elike me oe.

            "Aohe waiwai o ko'u noho hou ana iho maanei, ua ma'i au i ka noho mau maanei a e paani i ke ola o kekahi kanaka i nana wale iho no no kona pono, a i loaa ole hoi ka mano koa e hele aku ai e huli i hana paa mau e loaa ai ke ola memae ana, i haawi mai ai ia'u i ke ola a'u i makemake ai, elike me ka maa mau ia'u i ka hoohauoliia i na la i hala.

            "A oiai aohe hiki ia oe ke hana a ke huli aku i kekahi hana e pono ai kaua, a e loaa mai ai hoi ke dala me ka maemae, ke manao nei au he oi aku ka pono e hookaawale ia kaua, mai keia manawa aku, aole au e haawi hou aku ana i dala ia oe no ka hele ana e piliwaiwai, oiai au e noho ana i ka hale me ka pololi maloko o keia mau rumi i nele i ka ai, ke ahi me ka aahu. O, e ha'i aku au ia oe ua pau au me oe."

            No kekahi manawa ko ke kanaka ku ana wa'uwa'u i ke poo me ke kulou o ke poo ilalo, me ka noonoo ana no kekahi minuke alaila i mai la:

            "E Sera, kuu aloha, ke hooiaio aku nei au, o kau mau mea apau i kamailio mai la he oiaio wale no, aka aohe a'u dala e hiki ai e hoolako aku i kou mau makemake, elike me kou mau mea hemahema o ke kuekaa ana mai nei, a in a paha he poe e ae kekahi maloko o keia hale, e loheia mai ana kena mau olelo au, a e ku loa ai au i ka hilahila, aka, o kaua wale no keia, o kahi ia i nani loa ai, nolaila ea, maanei nei mau olelo a nalo iho."

            "Aohe no paha au dala, no ka mea, he aauha, a eia hou, mai manao oe e loaa hou aku ana ke dala ia oe ma nei mua aku, ua lawa loa au me oe ame kau mau hana hoopunipuni ino he nui wale."

            "O, e pono oe e haawi mai i dala, pehea auanei e hiki ai ia'u ke hele hou aku i ke kahua heihei i ka la apopo?"

            "I hele aha ana aku no ia au me ia ike no ou aohe au dala?"

            "Mai hoole paakiki loa oe i ka haawi mai; i na manawa aku nei hoi mamua aohe a'u manawa i noi aku ai ia oe i hoole mai ai oe i ko'u makemake, nolaila, elike no me ia manao lokomaikai mau ou, pela no oe e haawi hou mai ai."

            "Aole loa au e haawi iki aku ana i hookahi keneka ia oe, lohe oe?"

            "No ke aha ke kuu o kou hoole loa ana mai?"

            "No ka mea, aohe loaa ia oe o ka manao koa; he kanaka hohewale oe."

            "Ea, e Sera, e hoolohe mai ma keia auwina la ua loaa ia'u kekahi manawa kupono loa e pili ai me kuu manao e lilo mai ana la hoi ia'u ke eo o kela heihei, he heihei kela a'u i ike ai ua nui maoli ka poe i pili a ua nui ke dala i piliia, hookahi wale no kumu pakalaki o ka hokai e ia ana e ua makaikiu.

            "Ua hoike aku au i ko'u maka'u ole i ka pili, eia nae, ua halwai mai no me ka pakalaki, aole no'u ia hewa, aka, o ke au iho la no paha ia o ka haawina pakalaki, Aole i pau ko'u makemake pili, e hoao hou aku ana no au, malia, ma ia hana ana e laki mai ana ka auanei la o ka loaa no ia o ko kaua pomaikai a laki hoi oe, o kau hana wale no o ke a'o iho i ka hoomanawanui, e loaa aku ana kou hale nani i oi aku mamua o ko hale mua, e loaa pu ana i mau lio nani na laua e huki i ko kaalia nani, a mawaho ae o ia he mau kauwa lehulehu ana kau na lakou e hana mai nou, o ka noho haku wale aku no kau maluna o lakou."

            "O, e Toma, ua like kena mau olelo au me ka puahiohio, aole o'u makemake e lohe hou aku i kau moolelo kaao, ua lawa au i kau mau olelo pela mamua, aole akahi wale au nei no ko'u lohe ana i kena mau olelo au, mai mua loa mai no o ko kaua hui ana ae, eia nae, ka'u mea i ike o ka pau o ke dala i ka lilo aohe wahi mea i loaa mai."

            "E Sera, kuu wahine aloha, aole keia he kaao wale no. Aole mea hookahi maluna o ka ili honua i oi aku ko'u aloha mamua ou. Ua loaa no ia'u ke kaumana ame ka ehaeha no ko kua noho ana ma keia ano, a eia nae, ua hoao no hoi au elike me ka maikai loa a'u i ike ai, pela iho la e loaa ai ia kaua ka pomaikai o ka noho ana a ua hiki ole no nae hoi, nolaila, e kuu aloha e a'o iho no oe i ka hoomanawanui, malia o huli ke au o ka laki ia kaua o ka loaa no ka hoi ia o kou mau makemake apau.

            "Ina no ko'u hoomaka hou aku i ka hana e hoao ana au ma na ano apau e loaa nui mai ke dala ia'u; e hui aku ana au me kekahi hui a e hookomo pu mai ana au ia oe iloko o la hui, a iloko o kekahi mau puke kakaikahi mai keia la aku e loaa ana ia kaua kekahi puu dala nui, a i ka manawa e loaa mai ai o ia mau dala ea, o ko kaua manawa ia e hookaawale aku ai ma kekahi wahi okoa, a malaila kaua e noho ai me ka hauoli i ke koena aku o ko kaua mau la. O keia mau mea apau a'u e kamailio aku nei ia oe aole he kaao wale no, aka he mea oiaio loa."

            "Ha, e Toma, ua lohe au i kena mau olelo alapahi au no na manawa lehulehu mamua. Mai kamailio hou mai oe, ua hele au a manaka i ka lohe mau."

            "Aole keia he mau olelo alapahi, e kuu aloha, he mau olelo oiaio loa keia. E ha'i aku au ia oe iloko o na pule kakaikahi e ike iho ana no oe i ka oiaio."

            "Hulili ae la na maka o ka wahine i ka manawa i olelo mai ai: "Ke makemake nei au e hiki ia'u ke manaoio aku kau, e Toma, aka, pehea ana la e hiki ai, ua oi aku kau pelo mamua o ka mea hiki ia'u ke manaoio aku."

            "O, e manaoio mai oe i keia; in a oe e hoao ana, e ikemaka iho ana no oe i ka mea oiaio me ko'u hoike hou ole aku ia oe no ia mea."

            "No ke aha la hoi oe i hunakele loa ai i kena mea me ka hoike ole mai ia'u mamua? No ke aha kou mea papani loa i kou waha me ke kamailio ole mai ia'u?"

            "O ke kumu no ea, aole au i noonoo mua ia manawa, akahi ae la no hoi au a noonoo iho la. O kekahi no hoi aole au i komo mua ia hui, akahi wale no au a komo aku. I ha'i aku au ia oe o kela kekahi o na hui nui i kukuluia. He hui kela i kukuluia ma kela ame keia wahi, a in a no kou komo ia hui, e ike ana no oe i ka loaa o ka pomaikai ia kaua."

            "Ua maopopo no nae paha ia oe kekahi o na kanaka i komo iloko o ia hui?"

            "Ae; mai kela a mai keia aupuni mai na kanaka i komo i kelah hui. Ua komo mai iloko o kela hui na kanaka naauao loa ma ke ao. O na alakai he poe waiwai loa wale no e maka'u ole iho ai oe. He mau hui lala kona maloko o na kulanakauhale nunui apuni o Amerika, ua komo pu mai na luna aupuni, na lunakanawai ame na ona miliona.

            "No na mahina he umi-kumamaono ko lakou paio ana aku me na makai a ua makaukau lakou apau e hoolaula aku i keia hana ma na wahi apau o ka aina, a owau kekahi i aeia mai e komo aku iloko o kela hui."

            "Heaha ka hana a ia hui, e Toma, he hana dala apuka anei? Oia paha, ea?"

            "Ae, o kekahi hapa ia o ka lakou hana. Ka hana ana i na dala apuka na pepa dala apuka na metala, na bona, ke apuka ana i ke aupuni ame na banako. He hana ia e hanaia ana ma ke ano laula ma kela ma keia wahi. O kela ame keia kanaka e loaa aku ana iaia kona kea.

            "Oia ana kekahi o na jui holomua loa i kukuluia a e hanaia aku ana ia hana, e manaoio mai oe i keia, o kekahi mea hauoli loa i lohe mai oe, owau ana kekahi e hui pu aku ana me ka poe waiwai loa, a o ke kumu wale no o ia komo ana aku o'u no ko'u manao nui wale no i kou pono, e kuu wahine."

            "Hu no ko'u ono no kou pono no paha. Ua ikeia aku kau mea e hana aku ana, e pono ana paha, a i ole e paa aku ana paha oe i ka halepaahao, owai ka mea i ike aku i ka hopena?"

            "He mea oiaio keia a'u e ha'i aku nei ia oe, no kou pono wale no au i komo ai. A eia hou, ma ou la e loaa ai ka pomaikai ia kaua."

            "Ma ke ano hea?"

            "Mamuli o keia mea oiaio ua makemake lakou ia oe."

            "Pela?"

            "Ae, ua makemake loa ia oe e komo pu aku."

            "Ina no ko'u komo aku, heaha iho ka ka'u hana?"

            "Ua makemakeia oe i mea nana e kakauinoa i na pepa."