Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 29, 18 Iulai 1919 — Page 2

ʻaoʻao PDF (1.22 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

E HOOKUONOONOIA AKU ANA NA AINA O KEKAHA.

            Iloko o ka mahina o Inue, o ka 1921 ae nei, e hoea mai ai i ka pau ana o ka hoolimalima o na aina aupuni o Kekaha, Kauai, a ua manaoia, o kela aku ana kekahi aina nui e hookuonoonoia, ma keia mua aku, ma ke kau o na manaolana o kekahi heluna nui o na makainana, e loaa he mau home hookuonoono no lakou malaila.

            Aia ma kahi o ka ekolu kaukani eka ka nui o na aina aupuni i hoolimalimaia i ka mahiko o Kekaha, i ka manawa e pau ai ka hoolimalima, e weheia aku ai no ka hookuonoono ana.

            Iloko nae o keia manawa, aia maluna o na home hookuonoono ma Waiakea, Hilo, Hawaii, ke kau ana aku o na inaka o na mea apau, no ka holopono o ka poe e noho mai nei malaila. malalo o na kumu aelike me ka mahiko; in a no ka holopono nei, alaila e lilo ana ia i kumu alakai, no na aelike e hana ia aku ana ma ka manawa e weheia ai na aina ma Kekaha, Kauai, a i ole kekahi mau aina aupuni e ae paha.

            Ma na mea i hoomaopopia e na kanaka kanu ko, o na aina ma Kekaha, na aina oi loa aku o ka maikai ame ke kupono no ke kanu ko ana, he nui ka wai malaila, a he uuku loa ka ikeia o ka pua o ke ko; a iloko o keia kau papaala, he o ia mau no ka maikai o ke ko o kela wahi, oiai nae ua hele ke ko o na wahi e ae a haula ke nana aku.

            O ke kulana o na aina ma Kekaha, Kauai, ua kulike loa ia me na aina me Waiakea, Hilo, Hawaii, i ka manawa e okiia ai ke ooko aole he kanu hou ana aku, aka o ke ko hou no e ulu ae ana ke malamaia aku, a i ka wa e ulu ae ai he like no ka maikai me he mea la he ko kanu hou.

            He nui a lehulehu wale o ko Honolulu nei poe, e kauka i aku nei o ka hoea mai i ka manawa e weheia ai na aina hookuonoono o Kekaha, no ka mea ia lakou i nana aku ai i ka poe i loaa ko lakou mau aina ma Waiakea, ua hoomahuahuaia ae ka iini me ka makemake iloko o lakou. e loaa he mau home hookuonoon, ma o ka hana ana i na aelike me ka mahiko, no ke kokua ana mai i namea apau e pono ai ko lakou noho ana maluna o ko lakou mau aina.

            Oiai nae, he mau makahiki okoa no keia e kakali aku ai, mamua o ka wa e pau ai ka hoolimalima o kela mau aina aupuni ma Kekaha, ua manaoia, e oili hou ae ana he mau hoololiloli ane, no ke kulana o ka hookuonoono ana aku i na aina, elike me na mea e hoomaopopoia ana, no ka pono o ka poe hookuonoono, a pela hoi me ka mahiko, ka mea nana e kokua nui aku ana i ka poe hookuonoono.

E HOEA MAI ANA KEKAHI AUMOKU KAUA NUI NO KA PAKIPIKA

            KAPALAKIKO.        Iulai 14.-Ua haawiia ae na leo hauoli apuni ke Kapakai Pakipika no ka hoea mai o ke aumokukaua Amerika no keia kapakai ma ke ano he ouli no na loli lohulehu, ka nui o na pomaikai e loaa ana a mau ano e ae. O ka manao o ka olelo hooholo a ke keena kaua Amerika e hoomau i ka malama ana i elua mau aumokukaua like ka nui o aneane 200 mau moku apau o na ano like ole, e komo pu ana ke aumokukaua Pakipika, me ka heluna kanaka o 25,000 ka nui.

            Me na huahelu pololei loa i hiki e loaa mai, ua hoikeia ae o ka huina dala e hooliloia ana ma na awakumoku o ka Pakipika no ka malama ana i keia mau moku ame na kanaka e hoea aku ana i ka miliona dala o ka pule, a o ka pomaikai e loaa ae ana i na bui na lakou e malama mai ana i kela mau moku e hoea aku ana ma kahi o kekahi huina nui. Aneane e nele loa ka loaa k@kahi hana imiloaa me ka loaa ole aku o kekahi pomaikai, mai ka pa hoahu lanahu a i ka mea kuai huaai.

            O ka mea oi aku mamua o keia, aneane he mau kaukani luina e hookuuia mai ana e hoomaha ma na manwa apau oiai ka moku e ku ana iloko o ke awa, o ka manao o keia e komo pu mai ana ka poe mea halekuai liilii ma ka ohi pu ana i na kaukani dala e hooliloia ana no na mea a na luina e makemake ai.

            Mawaho ae o na kanaka o na mokukaua, me ke kanalua ole ke olelo ae, e lehulehu ana na ohana o na aliikoa ame ko na luina pu e nee mai ana no ke kapakai Pakipika, i kokoke mai ai lakou i ka lakou mau keikikane, na kane a me na makuakane, he hoomahuahua hou ana mai i ka heluna kanaka e hoolako aku ai i na meai.

            Ua hooholoia e ka Ahahui Poola hou he 25 keneka ka lulu kumau a he 25 keneka ka lulu kumau no ka mahina.

HAULE KA OLELO HOOHOLO E NOII PONO IA.

            Ma ka halawai a ka papa lunakiai ma ka po o ka Pualua nei, i waiho ae ai o Ben Hollinger he olelo hooholo e nana a e noii pono ia aku ke kulana o George Fern, ka lunanana i'a o ka makeke, no ke kulana oiaio o ka ma'i i loaa iaia, ua haule wale nae kela olelo hooholo, ma o ke koho ku'e ana o na hoa Demokarata o ia papa.

            Ua hooikaika na hoa Repubalika o ka papa ma na ano apau e holo kela olelo hooholo,ua hiki ole nae, oiai aia ka hapanui o na hoa ma ka aoao e ku e ana i ka hooholoia o kela olelo hooholo.

            Maloko o ka olelo hooholo e hoakaka maopopo ana ia , i ua inoa o kekahi mau kauka, e holo aku iloko o lakou ke kaleana ame ka mana o ka nana ana ia George Fern, in a paha, he mea kupono nona ka hoomau ana aku e noho i lunanana i'a, a i ole, e hookaawaleia aku paha oia ma kahi e hoopoino ole ia ai ke ola o ka lehulehu.

            He hookahi kumu nui o ka laweia ana mai o kela olelo hooholo, i kulike ai me ka hoakaka a ka olelo hooholo aia he mau kumu hoohuoi o ka ma'i i loaa ia George Fern. a i okiia ai hoi kona wawae, he ma'i ia i ae ole ia ma ke kanawai, e noho huikau iwaena o ka poe ma'i ole.

            Oiai o Mr. Kumalae ka lunahoomalu o ke komite ola, aole ana hoike i waiho ae, aka nae he manaoio kona, e hoopauia ana no na pilikia e pili ana i na kue ana a kela poe ia Mr. Geo. Fern.

O REV. JOHN KEKIPI MAIA UA HALA.

            Mahope iki iho ka hora i o @@@@ kahiaka Sabati iho nei i lele ae a @@@ aho hope loa o ka Rev. John Ke@@ Maia, kekahi o na haumana i @@@ pono mai ke Kuia Nui aku o Lahaina luna i ka 1858, a o ka mea hoi nana hookumu a i kukulu ae i ka Hoomana Naauao o Hawaii, ma kona home ma ka alanui Kanoa. Ma kona manawa i @@ aku, la ua piha iaia na makahiki kau koo he 88, elima mahina ame 11 la O Kohala ua apaapaa kona one hanau @ ma ka la 11 o Feberuari, 1831 i @@@ pukaia mai ai oia i keia ao inea ana ka puhaka mai o kona luaui makuahine.

            Ua haalele iho oia ma keia ao e k@ makena aku nona he mau keikikane elua, oia ka Rev. J. E. K. maia a@@ Robert Kekipi ame hookahi kaikanahine oia o Mrs. A. I. Bright, na moa puna eiwa ka nui, a mawaho ae na ma kamaka ame na hoaloha he mai.

            Ma ka hora 1:30 o ka auwina la Poakahi mai i malamaia ai ka anaina ia pule maloko o Kealaula o ka Malamalama a meneleia aku a hoomoeia ma ka Ilina o Puuokainalii ma ka hora @@@@ m. Na Rev. J. E. K. Maia i malama ke anaina haipule.

            Ma ka halawai a ka Hui Poola o ka noho ana ma ka po Sabati nei. he el@@ ame hapa hora i pau wale ma ke kama ilio ana i na kanawai o ka ahahui ae he manawa e koho ai i mau luna@@@ E noho hou ana ka ia  hui ma keia i Sabati iho uo ke koho ana i na lu@@@@