Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 28, 11 July 1919 — HE KU MAOLI I KA PAANI POLITIKA [ARTICLE]

HE KU MAOLI I KA PAANI POLITIKA

Maht.pc mai nei o ka hala ana aku 1u o ke kau luiloka 110 na luna oihana o ke Kulanakauliale a Kalana o Honululu nei. ahiki wale mai i ka ha-l.-\vai a ka papa lunakiai ma ka po o ka Poalua i rala. he o ia mau ka ikeia o ke kulana paani polii;ka il'.>ko o na aoao kalaiaina kuloko o kakou; e b< «ohewahewa ole ai kakou i ka ike ana aku, i ke 5-aa ana o ka lanakila ma ka aoao o na Demoka-:-i la. a keia pepa e olelo ae ai, ua pilikia no na Repuhalika, ma ka paani a lakou i hoohana # aku ai, mc ka nianao pela iho la e lanakila ai maluna o na 1 >cm< >karata. Ua hoakaka mua ke Kuokoa i kona manao, no ke ku])< no oie o kela hoole ana o Kakauolelo Kalau< >kalani, i ka liaawi ana i na palapala hooia 110 i e k<»hoia ana o Kumalae ame Paeheeo, i mau hoa : ka papa lunakiai, ao ka ninau kupono a kupono- < ;e. e ka aha kiekie wale no ke kuleana e hoohoie mai ai ia ninau. he okoa nae na a'o a kona mau ī u aiho aku ai imua ona, me kona pakele a in mai iīi aku ke ko'iko'i o kana īnau lawelawe hem hema ana i kana oihana, i kumu e kaawale ai oia, ma; k« ma noho kakauolelo ana no ke aupuni kular,akauiiale. Ua hoopuka mai nei nae ka aha kiekie i ka olelo l'.'—holo. e kauoha ana i ka lunakanawai o ka aha kaapuni. e hoopuka i ke kauoha i ke Kakauolelo Kalauokalani e haawi i na palapala hooia no ke kohoia ana o Kumalae ame Paeheeo i mau hoa 110 l.a papa lunakiai; ua lawe loa kela kauoha kanawaii n«» ka hiki ole ke ku-e aku i ke kuleana ame kai mana o kela mau keonimana, e noho i mau hoa' r • ka papa lunakiai. < > ka hiona i ikeia ma ka halawai a ka papa ma ka }♦<, <> ka Poalua aku nei i hala, aole ia no ka ae <-na o na Repubalika, ī ka polōlei o ke kauoha kanawai a ka aha. mamuii o ka liookoloiohe ana o Wiliiam Ahia ame Char!es Bellina, ma ko laua kuiana lunakiai no ka papa kahiko; aka he hoike ana mai l.<-i i ke ku kaawale mau ana o na Repubalika, me ka haawipio oie malalo o na Demokarata. He mea oiaio no paha, he kuleana koi ko na hoa Kepuhalika oloko o ka papa, i ke kupono ame ke kujK»no ole o Kumalae ame Pacheto, e lawe ae ai' i k'< laua mau noho iloko o ka papa lunakiai; ua' 1 ala ka wa pono no ia ninau, iloko o ka wa nui j i up..no i liaawiia uo lakou, e lawe ai ia ninau imua < ka aha kiekie, aole o ka waiho ahiki i ka wa o, ka hana, o ka manawa ia e ku-e aku ai, ia lawelawe iiawawa ana nae, ua hauhili no lakou ia lakou' •hi.. me ka loaa o na haawina a'o kupono loa no! "km lakou hauiehia ma ka hoao ana e paani poli-! ::ka iloko <» ka papa lunakiai. l~a kuiike ole no paha ka manao o kekahi mahele r.a makaainana. me ka olelo hooholo e haawi ana i ka p<»no ma ka o Kumalae ame Paeheeo, i' mau ii<<a n»» ka papa lunakiai; aka nae, ua loaa ke kuieana ia laua e noho ai i mau hoa no kela 1 ] apa. he makehewa ka hoomau hou ana aku i ka paani politika ana, eia ka lehuiehu o na mana koho, l:e kakali aku nei, e ike i na hana a ka papa lunakiai hou. nie na luna oihana i kohoia, no ka hookele ana i na hana o ke aupuni kulanakauhale imua, ma na anuu o ka holomua, a ma na alahele hoi ana i na pilikia i ikeia o ka manawa i hala. La like no ka paani politika o na aoao kalaikuioko a elua. elike me nā mea oiaio ma na iio<.nee iiana aua a ka papa,- ma ka po o" ka Poalua nei. i ka wa i koho mau ai na Demokarata eha, Ti-;a ka aoao hookahi. ma na hinau apau. pela no hoi na iio«»kohu oihana a ka meia i waiho mai ai no ke apon<» ana aku oka papa ; aole no paha a kakou mea e ku-e aku ai i kela ano hana. oiai ua kuluma loa kak. »u i ka law elawe mau ia o na hana o keia ano, inai Amenka mai no a hoea i Hawaii nei, o ia hoi, •i'» ka aoao i lanakila na waiwaipio, o ka makou wa!c no e minamina nei, o ia ka hoopauia aku o kekahi poe i ike niaoli ia ko lakou kupono a makaukau ma ka lakou mau hana, a hoonohoia ae ka p«»e makaukau ole, aka, ina ua kupono i'o lakou, a *»īli mai hoi. he mau hokele aupuni ana no ka maikai ae. alaila ua pomaikai no keia kulanakauhale: ina aole j>ela, alaila ua hana wale ia aku no :.a hookohu oihana hou, no ka uku ana aku i na aīe kalaiaina o na manawa ae nei i hala. Ua ku nae ka papa lunakiai hou, eia hoi na luna «•ihana apau i koho hou ia ma ko lakou mau kula::a pakahi, o ka iini ame ka makee iloko o na makaainana koho baloka, ame ka poe hookaa auhau?a no ka ike aku i ka hookoia o na mea a lakou ī hooj>aa"aku ai imua o ka lehulehu, e hooko mai ana lakou; o ko lakou hana ana mai pela, he mea auanei ia e hoopoinaia ae ai na mea maikai ole e ikeia aku nei iloko o keia mau la; aka hoi ina he rr.au maunu pahele baloka wale iho no ia, a o ko 3ak;,u j>ono.wale no ka lakou i nana ai, ame ka poe kii maka nunui. alaila ua elieli aku lakou i ka lua i.o lakou e haule ai no keia kau koho baloka ae e hoea mai ana. L'a kohoia ka poe i lanakila e ka lehulehu, aole e ko lakou aoao kalaiaina iho. nolaila e lilo na hana i pili i ko lea lehulehu pono, i ninau hikimua iloko 0 ka noonoo o na hoa o ka papa, a mahope ka ninau aoao kalaiaina e pono ai; o keia kekahi pilikia nui 1 īkeia. ma na hoonee hana ana a na papa lunakiai aku neī i liala, e ppnp ole ai e hoomauia aku ia ma keia nee afia aku.