Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 24, 13 June 1919 — HAUHILI KA AI A KAWELE A [ARTICLE]

HAUHILI KA AI A KAWELE A

! 110 leou no hoi oka lnnaliila huu o na moho no na kulana oihana o tke Kulanakauhnle a Kahana o llonolulu nei, a haule hoi ka j»oe i haule, o ka hooa ana mai la ia i ka hopenn o na 0010-ku kalaiaiua, o na la aku nei i hala, aole nae pela ka mea i ikeia, aka ua oili J hou ae nei he mau hana, ma ka aoao ' o ke Ka-kauolelo Kalnuokalani, e hooiia akn ai ka hahana o na paio ana, -ma ka aoao o na loio, e hoea loa aku ai j)aha ( na hoohalahala ana iloko o ka aha ktej kie ma Amerika. 1 Mahope koke iho oka la koho haloka «ui aku nei i hala, i ka wa i puka ae ai k'a poe i kohoia, mai ka meia inai a ( hoea akn i na hoa ,o ka papa lunakiai, j oiai na mea apau e noho ana me ka nanea, me ka manao, ua hala aku la n®- la ikiki o >ka hoouka kaua ■kalaiaina, aia hoi, ua oili ae la kekahi lono hoolelfe llailli, 110 ka haopuka ana aku o j ke. Kukauolelo Kalauokalani ho pala» pala hooia no ke kohoia ana o Fogarty ame SheMon, aole hoi no Kumalae ame Pneheeo, na niea i 'kohoia i mau luna•ku)i.

Ma ka Poaha aku nei o 'ka pule i hala, i ae ai kela mau pala-, pala hooia no ke kohoia ana o Fogartv anlie Sl)eldon, e Kakauolelo Kalauokalail», a iloko uo hoi o ia manawa hookahi, i oili pxi ae ai lea lono, no ka paaSa ana o ka palapala hooia no ka Luna■kanawai Heen, malalo o Jte >kuinu, he oihana lunakanawai kana e paa ana, • hiki ole ai iaia ke lilo i loio kalana. {

Ua li-lo kela liana ma ka aono o ke Kakauolelo Kalauokalani i men nana e hoopioloke aku i ka manao o na mea apau, o ka oi loa aku, iwaena o ko pohai o 'ka poe kalaiaina,i Ua A'ola Aku I oke keehinn i Inwoin ne e Kaknuolelo Knlauokalani, ma ka hoopuka.-ole j nna i na komisina oihana uo Kumalae I amo Pāeheeo, mamuli no ia o ke a'oia ann aku e ka Loio Withington ame ka Lunakannwai Robertson, aka nne, ua lilo kona ae ana nku ia manao i mea hoo'komo aku iaia iloko o ka pilikia, a j i mea hoi e nla mai ai na manao maikai ole o kekahi mahele o nn mnknainana iaia. , Hoole ika Lawe Atia Mai , j Ua hoounaia aku na hookohu no ko lnun 'kohoia nna i mau hoa uo ka papa I lunakiai ia Shehlon ame i\)garty, me kekahi 'leka e hoaknka aua no ko laua kolioia ana, aka nae, i ka wa i loaa • ai o ko SheMou komisiun, ua hoij hoi hou mai oia i ke keena o ke 'kakaliI olelo, a o Fognrtv 'ka i inalama i koua komisina, ina ke ano he kuleana kona i ka mea i loaa aku iaia, e koi aku ai i : kekahi noho iloko o ka pap\ lunakiai. I No kela liooneloia ana mai o Kuma- ' lae ame Paeheeo, i ko laua mau pala* , pala koniisina, ma Tce ano he liiau mea i kohoia a-puka, i hoa no ka papa luna- : 'kiai, ua lioea okoa aku laua, ma ka auwina la o kela Poaha, no ka home o Ka--kauolelo Kalauokalani, a ninau Okoa | aku la, iua paha ua hoolo oia i ka hai awi ann mai i ko laua wau komisiua, o, ka pane n Kalaupka'lani, u.a hoopuka aku oia i nuiu komisina no Fogarty ame Shel(lon, a ua hoonele hoi i kjphaawi aua mai i ke komisina ia laua, elike n»e ka m'anao kanawai o ka loio kuhiun, ame na mea i a'oia aku iaia. Ua hoea pu nkū o Joe Lenl, no ka hoine o Kalauokalani, ma kela auwina la liookahi no, a koi aku la i ke komif<ina o <ka Lunakanawai Heen, ka meii j i kohoia i loio kalana, o ka pane a i Kalauokalani, ua ka'kauinoa oia i konft komisina, me kona kahaha uae, i ke ku- ' inu o ka hanwi O'le ia ana aku i ka Lunakanawai lleen, aka e loaa aku ana ia nia ka/nnwina la o ka Poalima mai. Ae Okoa Oia ka Mea Nana i A'o I I ka wa o ka pahola ana ae o ka lono, mn kela Poaha* no ka hooneleia | ana aku o Kumalae ame Paeheeo, i ko I laua mnu palapala apono, no'ko laua kohoia ana a puka, ua hoea okoa aku la na ninau imua o ka Lunakanawai Robertson me 1). L. Withington, ina o laua na mea. na laua i a'o aku ia Kalauoka/lani, o ka Lunakanawai Robertson, ka i kuliikuhi aku ia Mr. Withinjrton, no ka haawi ana mai i ka pane oiaio. i Ua ne okoa mai ka Loio Withington, oia ka mea ma ka aoao e nana ana i •kii pono o Mr. Fogartv, a oiai ua hoopuka mua ae ka loio kuhina i kona inanao kanawai, no ke kupono ole ia Kumalni 1 nino Paeheeo, e noho i inau lala no ka papa lunakiai, oiai he mau hoa laua noloko o ka x ahaolelo kuloko, nolaila ua a'o aku oia ia Kalauokalani, aole c hnawi i palapala hooia no ke kohoia o keln mau katjnl<a. /Ku-e 1 Kana Hoohiki 0 ka hooloho nna aku o Kakauolelo Kakauokalani i na u'o ann mni a na loio, a oi loa aku hoi koua hoopuka ole ana i na palapala hooia, no ke kohoia ana o Kumalae aine Paehee.o, ua hoakaka ae o Kiaaina MeCarthy ame ka Loio Kuhina Jrwin, ī ke kupono ole o kela niau hana a Kalauokalani, a wahi I a ka Loio Kuhina Irwin, ua ku-e o Kp'nuokalani i kana hoohiki oihana. j iMa ka manaoio oka Loio Kuhina Irwin, aole i kupono e lilo o Kumalae ame Paiheeo i mau hoa no ka papa lunakiai, aka nae aole e lilo kona nianao kanawai i kahua no Kaiauokalani e hoonele ai i kela mau kanaka me ko laua palapala komisinn, o ka ninau uo ko laua kupono anie ke kupono ole, o ka aha. kiekie wale no ka mea nana e hooholo mai, a o ka hoopuka ole aiia aku o Kalauokalani i ko laua mau koxnisina, ua lawe ae oia i ka mana o ka oihana hookolokolo iloko o kona lima,'

;i na ku e hoi i kana oihmin, uui ano he kaUauolelo no ke Kulan:»kauh»\:«* a K.ilana o llouolulu noi. Hoopiila o Kalauokalani No kela hoopuka ole ia ana o na )vilajiala hooi»i, do ko lana koho pono ia ana, ia Kumalae aine l'aeheeo, a hna wiia aku la hty ia Fo<?arty anie She!<\on i iioopukaia ae ai he palapala h<« pu no Kukauolelo Kalauokalani in» K<> awakea o ka Poaliina nei, a raa kel.i auwina la no hoon ae ui oin iinna ka Lunakanawai Kaapuni Krank|in me kona. loio me ,)ohn W. Cathearl, j» m:ihope ilio o ke kukakuka ana o na nnao •a elua me 'ke kahu o ka aha, ua ho<tpaneeia mai ka hoolohe ana i ka hoopii e ku-e ana ia Kalauokalani, a ke liakahiaka o keia la; o ke kumu n lei hoopanee loa ia ana mai a keia l'o» lima, no ka nui o na hana o na la akn la i hala, no ka hoikeike fea, a no na liana hoomanao no hoi o ka l:t o Kaniohameha. 0 ka hoojMi i laweia ae e ke keena «> ka Loio Kuhiua, e ku e ana i ke K:i kauolelo Kalaimkalani, n ia no kona pili i ka hewa, niulalo o ke kanawai, «• ia ka hoopuka. aua aku i na palapaia hooia, no ike kolioia ana o Fog«rfy aine Sheldon, a. hoole boi i ka haawi ana i na palapala o kela ano ia Kumulae ame Pach"feco. Mahope iho o ka hopuia anii o Kainnokalani, ua. nui na olelo i puka ae mai na kanaka inai, e lioakaka ana kpkalii, no ka oi loa akn o ka pono e hoopania o Kaluokalam maloko o ka halepaahao, 0 k« manao hoi o kekahi, 'ma kela hann a Kalauokalani, i hō'ea niai i ka ma nawa e pau loa ai ka. hoihoi o na makaainana iaia. " Afa ka aoao nae o ka poe i haawi.aku 1 ko la'kpu hilinai ana i ke Kakauolelo Kalnuokalani, aole o lakou kanalua iki no ke kaawale o ua ahcjva, ana inai iaiā ae, o ka, mea a Kalauokalani o ka hooko nna aku, lie alahele ia, o hoea mai ai i ka hoopauia ana ae o na pohihihi, no ko kupono a kupono ole o Kumafae ame Paeheeo, e lilo i nmu ho« no 'ka. papa lunakiai, Ma ka aoao e kupale āna ia Kalauo•kalani, o ka Loio Kalana mua .f. "\V. Cathcatt, A. G. M Kokertson, D. L. Wit.hington ame Geo. A. Pnvis, he poe ■wale no i hele a laeulii i ke kanawai, a o ka Kuhina Trwin no hoi ftme •kona mau ko'kua, ma ka noao o ke anpuni. Loaa ke Komisina o Hee.i 1 kiHīke ni ine na hoaKaka a Kaknuolelo Kalauokalani, ua hooko ae oia ma ka Poalimn nei, ma ka haawi ana mni i ka palapala hooia n oke koho poi/o ia ana o ka Lunakanawai Heen i loio kalana, aole nae ia ma ke ano maalahi, aka me .kn nui o 'ka hana, ma ka noke ana ka i huli, ahiki i ka loaa ana ma kalii waiho 0 na palapala maluna o ke pakaukau a ke Kokua Kakauolelo Millf.

L'a makemake na mea np&u e loaa kfike ka. oielo. ho.oholo n ka aha, uo 'kupono āme ke kupono ole o ka īiien :• Kaiaukālaui i haUa aku āi, mamua »e •o ka mnnwwā e nōho mni ai ka pnpa lunakiai hou, no ka mea, ina aole e pan ke pohihihi, alailn e ala mni ann kekahi pilikia, mamuli o ka hoopukaia ana o nā palapala hooia no ke kohoia ana o Fogartv ume Shelflonj eia nae Ua lioihoi hou o Sheldon i kona komiflin:«. o ka mea palia ia e hiki ole ai iaia ke koi aku i kona kuleana iloko o ka ]»npa lunakini.