Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 24, 13 June 1919 — NA HOOMANAO NO KA NA'I AUPUNI KAMEHAMEHA. [ARTICLE]

NA HOOMANAO NO KA NA'I AUPUNI KAMEHAMEHA.

Ma ka Poakolu aku la i liala, i hoomanao ae ai ko 'Ilonolulu nei poe. 110 ka piha ana o ka hookahi 1 hanei-i makahiki. o ka make ana o ka Na'i Aupuni Kamehameha. Me he mea la, iwaena o na'moi apau o ka honua nei ,aole he moi, ma.m.uli o kana r:au i oi aku ke kilakila, iloko o ka noonoo o kekahi lahui kanaka, elike la me ka Moi Kamehameha 1; na hana hoi i konoia mai ai na liawaii. e malama ae i kekahi hoomanao iloko o keia makahiki. ka mua loa i ikeia ma ka moolelo o keia Paeaina. ' I-Ie mea na kakou, na na Hawaii haaheo ai, no ka malamaia ana o ka hoomanao nona; ua holopono maoli na mea apau i hanaia, mai ke ka'ihuak'i mai o ka po Poalua nei, ame na liana tabalo, a hoea wale mai i na hana hope o ka po Poakolu nei, e lilo ai ia mau hana, i mea poina ole no kekahi manawa loihi e hoea mai ana. Malima o na komite o na hana like ole, 110 ka holopono ana no keia la ano nui, a inaluna pu hoi 0 ka poe apau i komo iloko o na hoohiwahiwa like | ole, na mahalo ame na hoomaikai palena ole, e j pono ai e haawiia, no ka mea ua hoohana maoli ia 1 no na kalena apau, no ka holomua o na mahelej hana apau maluna 0 ka papa kuhikuhi no keia la. i Ua kupono ka hoomanaoia ana o ka La o Kamehameha., elike me ia i hala aku la. no ka mea;! rna o Kamehameha I la, 1 hoea mai ai kakou, i keia' mau la. a na niakaainana apau o keia Teritore, e< i na pono ana i waele ae ai i ke alahele' a malaelae no kakou. j Ua hoike mau ia kakou i ka moolelo 0 ka Moi l Kamehameha I, i kela ame keia manawa, aole no nae ia he mea e nele ole ai, ko kakou kamailio ana; 110 kekahi mau mea oiaio loa i hanaia eia", a kakou, me ka maopopo loa, ua kulike kana papahana, me ka papahana a ke Akua. i makemake ai e hookoia ilok.o o keia au malamalama, e i'ke maoli aku ai no ma.ona la. . j Iloko o ka noho pouliuli 0 ka Moi Kamehameha, 1 , no na mea i pili i keia au malamalama, ma kana mau hana nae, ua hoike mai ia, aia kekahi mana oi ae, nana e alakai aua i kona noonoo, ahiki i ka--0111 okoa ana mai o ka mea pookela loa, o ia 110 ka hoolokahi ia ana o na paēmoku apau, malalo o kai noho 1 hoomalu ana a k.a moi hookahi. He mea kiipanaha loa, me ka hookahaha 110 hoi i ko kakou noonoo, ke pookela o ko Kamehameha i ano. lloko o na hoouka kaua apau ana i alakai a: i kona poe kanaka 110 ka lanakila, aole ia no ke aiualu ana i ke kaulana, ka lianohano ame ke pookela iwaena o kona lahui kanaka ponoi; aka aia pu ka makee ame ka hiipoi iloko ona no lakou, elike me ka mea oiaio loa a kakou i ike ai; i kona wa i kuahaua ae ai i kona kanawai: "E hele ka el'emakule ame ka luahine a moe i ke ala, me ka hoopilikia ole ia." Ua make aku o Kamehameha I, mamua o ka loaa ana ia kakou he aupuni kumukanawai; o ke kanawai nae ana i kau ai, maluna o keia lahui kanaka, iloko o kela au pouliuli, ua kulike loa ia me ke kumukanawai a kakou e hauoli,nei i keia la, malalo o ka hae hoku 0 Amerika Huipuia. Ua like pu ka makee o na lahui Hawaii i ka moolelo o ko Kaniehameha I ola ana, me ia a na kanaka Amenka i hiipoi ai i ka moolelo o ko Keoki Wakinekona, ko lakou peresidena mua loa; mai kona moolelo mai, e loaa ai ia kakou he mau haaj wina a'o lehulehu, no ke ano o ke ola ana o ke kane ame ka wahine Hawaii, ma ka hoolilo ana ia kakou apau, i mau makaainana maikai iloko o keia au malamalama. * He mea hauoli no ka manap, ka ike a/ia i kahi heluna nui o na Hawaii, e komo kino | iloko o na hoomanao ana 110 keia la; o ka hauoli oi aku nae, o ia no ka heluna nui o na keiki Hawaii' mai ke nui a ka liilii, i huliamahi .ae iloko.. O'.ke ka'ihuaka'i o ka Poakolu nei, ka mea nana i hpike ina ia kakou, aole ka i kokoke aku keia lahui kama ka'e o kona malohia faku, aka he mau pulapula lakou na Kamehameha, ; no ka hoolaupa'i hou ana i ka aina, a no ka hoike aj\a aku i ko, ka honua nei; e mau aku ana ke o ana o keia lahui, ame ka inoa o Kamehameha I, ma o lakou la. I

Ua 'hala aku la keia la o ka makou e hoeueu ikaika aku nei i na Hawaii apau, a i hoea hou mai, ua manawa i konoia ai kakou, e hoomanao i kekahi la ano nui i pili ia Hawaii nei, e ku kakou apau imua, ma ke ano he lahui, a hoike ia kakou iho ma ka hana, i ko kakou mau manao lokahi; aole o Jca hookuu aku na ka poe kakaikahi wale no e hana, a noho aku ka hapanui, a nana, me he poe la no na lahui e, i kuleana ole, ma ka lioomanao aiia i ko kakoū mau la aho nui.

O ka haawi koke mai o ka aha kiekie i ka olelo hooholo, no ke kupono ame ke kupono ole : o kē Senatoā Paeheeo ame ka Lunamakaainana Kumalae, e noho i mau hoa no ka papa lunakiai, mamua ae o ka hoea ana mai i ka makina ae nei o lulai, pela wale no e hoopauia ae ai na pohihihi apau e hoi mai ai ko kakou manao, a ka wai lana malie.