Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 22, 30 Mei 1919 — KE KUMU O KO WILLIAM H. HEEN HOLO MOHO ANA [ARTICLE]

KE KUMU O KO WILLIAM H. HEEN HOLO MOHO ANA

' ' na olelo hoopunipuni hakuepa a na enemi o t k,< h.»«»kele aupuni maemae, e kipehi nei maluna o! V,i l.nnakanawai Heen, me ka manao, o ke kumu' ii. • la ia e hooloheia aku ai na a'o lalau o keia ano, | ke ht..>kikinaia nei ka oia e na haole, i wahi e v liakahaka ai, ka noho lunakanawai kaapuni, l «•i'aila. i»:i aku kekahi haole malaila; me he mea la,' e h<.ike nkoa mai ana keia manao, ua kau ka weli ij f a !.«-;<• Kalana Brown ame kona poe hooikaika,• ka Lunakanawai Heen. L a kau i'o ka weli, aohe he kanalua ana no ia ; i. Mau. a ke hc»p\i hewa wale mai nei no i na iwi hekle'i o na pipa alanui, i mau mea e nalinali ai : ■ k<. «» keia mau la. lū- hulo moho nei ka Lunakanawai Heen, aole T " ka h'H)\vahawaha i ka hanohano i hooikaikaia .-:Vu e ka Hlele Kalanianaole imua o ka Peresidena a imua o na hoa o ka aha senate o Ame- ; ka !hii})uia, aka no ka hooko ana aku i ka hana i.ui a ka Elele Kalanianaole i hookau aku ai iaia,j kv poo o ke Kalapu Makaainana Hawaii, ke :.-a"aj»u i nolu» lala ai o Charles Aehi, John H. Wise, j K. Kalanianaole, ame ka poe apau e kipehi nei n<> ke ku ana mai imua, a molia mai iaia iho, e lil« • i mea niana e hoopakele ae i kekahi mahele na kanaka Hawaii, e mu-ka ia mai nei e ka poe liakihaki kanawai, ka hana i hiki ole, a i nele hoi ka manao aloha me ka makee iloko o ka moho loio kalana a lakou e painuu nei i keia mau la, he hookahi no kumu, ua paleia ae ke aloha i ka hoa kanaka. mamuli mai o na pomaikai o keia mau la. k<» lakou nei mau pono wale no ka lakou nana. a<»le nou eke kanaka Hawaii. O lakou nei ī.-i ka mioi mua, iloko o na wa hakoko kalaiaina :q»au ī kaahope ae nei, ma kahi o ka puu waiwai; ka eukou no ke koho, a puka ka lakou la mau m<.h<. i noke ai i ka hooikaika, heaha iho kau e ka mana knho, o lakou la ke kani ka aka, o ka hoaa ka Hica e l<»aa ia oe. Kc liolo nei ka Lunakanawai Heen, e alualu ana ī ke kulana loio kalana, no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, aole no kona manao ana he I )mv »karata oīa, he mea liilii wale no ka ninau kalaiaina iaia, o ke kahua nui, a o ke kumu < iai" maoli, no ka hoopakele ana ae no ia ia oe e l.e kanaka Hawaii. Ma ke ano he lala no ke Kalapu Makaainana Havv aii. ke kalapu i kukuluia ae, no ka imi ana, i na alahele apau e hoopakeleia ae ai na kanaka Hawan. he hana e haawiia ai na mahalo kiekie ana ī ka l'lele Kalanianaole, ia Senatoa \Vise ame ka M»a Hanohano Charles Aehi, ke ku ana mahope o ka !,unakanawai Heen, a haawi aku i ka lakou kapiha ana. no kona lanakila; a e ku like mai lak. >u iluna, i hookahi ka hooikaika ana, e kinai aku i na pahele apau nana e huki nei i na Hawaii i1a1... a<»le o ka lilo i poe kokua ma ka luma'i ana aku i ko lakou lahui ponoi. V a. ua pii ka lena iloko o ka puulu o ka poe piliwaiwai. a iloko o ka aoao Repubalika i keia la no Va l.unakanawai Heen, mamuli o na hoike oiaio 1 a. i oili ae, ma ke kau koho baloka wae moho aku .7kī i hala; a ke hooikaika nei lakou ma na ano e koho ole ia oia a puka ma ka la 3 ae nei o iune: e» keia maoli ka mea oiaio loa, a maluna iho < >u. e na mana koho Hawaii, ka hoopakele ana ia vh,,. a i kou lahui, mai ka lilo ana i luahi, na ka ]«h' i kauka'i mau mai maluna o ka oukou mau !..aa liilii e hooikaika nei me ka hookuanui i kela ;-mc keia la. Ke hoao mau nei ka puulu i makee i ka hele l; *iakila o ka piliwaiwai maloko nei o keia kulana-| kauhale. e hoomauia aku ka noho ulakolako ana .. r,a kanaka i kela hana i ola no lakou, e .. »]»akele ae i ka lakou mau moho, ma ke kuhikuhi a:ia aku, o ka oihana makai ke kuleana hopuhopu, a lvoko i ke kanawai; waiho aku la hoi ke akamai a'iK a. aia ka pono oka puni mai o na kanaka; aole ki ia he manawa no na pulapu o keia ano, ua hala r.a la i manaoioia ai ia mau a'o ana. 1: e kuleana nui ko ka loio kalana ma na mea p:iī i na hihia piliwaiwai. he maalea ka poe loea ma :ia hana piliwaiwai, he nui ka lakou dala, a ua lawa lakou i na kanaka, no ka hoopahola ana mai ī k<» lakou mau lima, iloko o na hoopakele ana aku a ke keena o ka loio kalana; no ko lakou palekana, -le anei he kuleana nui, ko kela luqa aupuni ma i-ein ninau i pili i ka hooko ana i ke kanawai? N » ka hoomalielie ana aku i ka manao o na Ha - waīi ī makee i ka hookele aupuni hoopono, eia na l**ki kalaiaina. ke olelo nei, he lunakanawai maikai . \\ īlliam H. Heen, a he hanohano no na kanaka iiawai, ke hoomau aku no iaia e noho .ma ke ku■ana lunakanawai; o ka hanohano iho la anei ia, o ka nana mai i kona lahui kanaka, mailuna mai o kda kulana kiekie, e noke ia ana i ka ulu-pa, me bc mau mea paani la, iloko o ka mana o ka poe ; 'owa i ko oukou mau pomaikai e na Hawaii? Ua nana mai oia, mailuna mai o kona noho lunahanawai i kona lahui, ua komo iloko ona ka ike, , . .le loa he hana oi aku a kekahi kanaka e hooko kona lahui, a no na lahui apau, o ka lilo wale •m ī mea hoopakele no lakou; ka hana hookahi a na Hawaii apau i loaa na manao aloha no ko lakau lahui, e haawi ai me ka lokahi, i ko lakou r«iau bal<»ka i ka Lunakanawai Heen, ma ka la 3 ae uei e* lune e hoea mai ana.