Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 22, 30 May 1919 — Page 3
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, Y. H., POALIMA, MEI 30, 1919. 3
Hoolaha No Ke Kuokoa Puka La
O ka hapanui o ka poe koho paloka o Hawaii he mau oiwi Hawaii.
A oiai aneane na Hawaii a pau e heluhelu a e kakau ma ka Olelo Enelani eia nae o ka hapanui no o lakou "noonoo no ma ka olelo Hawaii," a ma ia olelo no na hoakaka manao ana e pono ai e loaa aku ia lakou, in a no ko lakou makemakeia e loaa aku, O no manao i kakuai ma ka olelo Enelani he uwa wale iho no maluna o na poo o ka hapanui o lakou.
O ka nupepa ano nui wale mawaena a ma o ia nupepa la e loaa aku ai i na Hawaii i nei manawa na mano oia ke "KUOKOA PUKA PULE," aohe nupepa Hawaii puka la e ku nei manawa.
Iloko o keia mau la o ka noonoo ana me ka hikiwawe ame ka hana ana me ka awiwi, i ka manawa e loli ana na ano o ke au o ka manawa i kela ame keia la, a aneane no hoi mai kekahi hora a i kekahi, aole e lilo ano nui iloko o ka manawa koho paloka.
Malalo iho la o ia ano ua koiia mai ka lunahoohana o ke Kuokoa e hoolako i kekahi nupepa puka la a ma o ia wahaolelo la e hoea pololei aku ai me ka pololei loa na manao hoakaka i na Hawaii koho paloka, ma o ka hoolaha ana i nupepa puka la no ke KUOKOA.
Ua hooko ia akue ka Lunahoohana nui keia manao, a MA KEIA KE HOOLAHA IA AKU NEI E HOOPUKAIA AKU ANA KE KUOKOA MA KE ANO HE NUPEPA PUKA MAU I KELA AME KEIA AUINALA, KOE NA LA SABATI, E HOOMAKA ANA MA KA POAKAHI, MEI 19, a e hoomauia aku ana ka puka ana ahiki i ka POAKOLU, IUNE 4.
O ka uku no ka hoolaha ana he 30 keneka no ka iniha.
O ke kumukuai o ke pepaa he elima keneka no ke kope.
E loaa no na pepa no ke kuai ma ke keena, ma na wahi kuai nupepa, mao na keiki kuai nupepa la a ma ka eleleka.
O ka poe e makemake ana i mau pepa ma ka huina nui hiki no ke loaa aku ke kumukuai ma ke keena.
ADVERTISER PUBLISHING COMPANY, LTD.
Ka hui hoolaha Kuokoa Puka la
217 Alanui Moi
LUAU
Na PA, NOHO, PAKAUKAU ame na HALEOLE no ka Hoolimalima.
PEOPLE'S HARDWARE STORE.
453 Alanui Moi Akau, Kokoke i Palama Settlement.
KELEPONO 2670.
6348-8 wks.
J. BROWN, JR.
L0I0.
He keiki Hawaii i makaukau ma kana mau oihana a he oluolu na kuka ana.
Na hana Palapala, Huli ana i na Aina Pohihihi, Akena Kuai Aina, ua Koi Aieame Hoaie Dala.
Keena Hana: Rumi 3, Waity Bldg. Iluna, Alanui Moi, Mauka o Wall Nichols.
Kelepona Helu 5938.
6348
Hoolaha.
UKU ANA I NA AUHAU WAI.
I kulike ai me ke Kauoha Kanawai Helu 65, elike me ia i hoololiia ai e ke Kauoha Kanawai Helu 91 ame 102 o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu, o ka poe apau e paa ana i na pono wai malalo o ke ana auau mita, ma keia ke hoikeia aku nei ka lohe, o ka auhau wai no ka manawa e pau ana i Mei 31, 1919, ua hiki mai i ka wa e uku ai, a e ukuia ma ka la MUA o IUNE, 1919.
O ka uku ole ana i na auhau wai iloko o KANAKOLU LA mahope mai olaila e kauia aku no i kaki paku'i o Umi I'akeneka.
O na pono wai apau no lakou na auhau e ko ana i uku ole ia mahope aku o Iulai 1, 1919, e pani koke ia no.
E ukuia ae na auhau ma ke keena o ka OIHANA WAI O HONOLULU, Hale Kapiolani, Honolulu, Hawaii.
F. G. KIRCHHOFF,
Lunanui Laula, Oihaua Wai me Sua o Honolulu.
6349-Mei 23, 30, 1919.
NOI I KA AHAOLELO E HOOMAU I KE KAPU ANA O KA WAIONA.
DENVER, Mei 24.- He mau olelo hooholo e noi ana i ka ahaolelo nole e haihai mahope o ka ka Peresidena Wilson niau hoapono ana e pili ana i ka hoopau loa ana i ke kanawai hookapu waiona o ka manawa kaua e papa ana i ka hanaia o ka waina ame ka bia ka i aponoia e na elele o ka ahahui a ka Hoomana Baptist maanei i nehinei.
Ua hoomakaukaia e ka ahaui ma ka la i nehinei no ka hookumu ana i kekahi papa nana e hoohui i na hana ma ke ano lula no ka hoohui ana i na hana a na ekalosia malalo o ke kino hookahi o 140 mau hoa ka nui.
PUKA PA PELE MA STROMBOLI.
ROME, Mei 24.- Ua puka ae ka pele ma ka Luapele Stromboli i ka po nei me ka weliweli; a ho nui ka kanaka i hoikeia mai i lilo i luahi na ka pele.
HAALELE O DAVID EWALIKO I KA AOAO DEMOKARATA.
Ma ka Nupepa Puka La, ka Hilo Daily Tribune o ka Poaha Mei 22, iho nei, i loaa mai ai ka lohe no ka haalele ana aku o David Ewaliko i ka aoao Demokalata.
"Ma na mea i loheia mai," wahi a ua Nupepa nei i hoike ae ai, ua haalele aku o David Ewaliko, kekahi o na moho lunakiai holo laula ma ka paa baloka Demokarata, i ka aoao kalaiaina Demokarata, a me he mea la e komo aku ana oia ma ka aoao kalaiaina Repubalika. Ua loaa mai keia lohe ma ke kakahiaka o ka Poalua nei mahope iho o ka pau ana o kuhihewa no na moho lanakila. He 366 baloka ka loaa ia Ewaliko, a he 528 hoi mau baloka i loaa aku i kona hoa paonioni o ka aoao hookahi, ia Wm. P. McDougall, a he 1,172 baloka i loaa ia Kauhane, ka moho ma ak aoao Repubalika.
"Oiai hoi aole he mau hooiaio i loaa mai mai ia Ewaliko mai e hooiaio ana no ia mau lohe, aka ua olelo ai kekahi mau Demokarata a pela pu hoi kekahi mau Repubalika, ua ae aku oia e lawe mai i kekahi oihaan mai kakahi mau Repubalika mai, a nolaila oia i hooholo ai e haalele loa i ka aoao kalaiaina Demokarata.
KAU HE BALUNA MALUNA O KE KAUPAKU O KA HOKELE.
CLEVELAND, Mei 24.---Ua hoomaopopo loaia ka hiki i na mokuea nunui i hoonoonohoia no ka lawelawe oihana ana, a ua hoikeikeia maanei i nehinei na hoohana ia ana o ka Baluna A-4 o ke aupuni, me kona kuu ana iho maluna o kekahi papa i hana kuikawaia maluna o ke kaupaku o kekahi hokele nui o ke kulanakauhale, a hoolele i na ohua malaila.
NO KE KUAHANEENEE
Ina he hu'i a he eha kou ma ke kua, e kamo i kahi i eha me ka laau hamo Pain Balm a Chamberlain he elua manawa o ka la, me ke kuwakuwai ana me ka poho o ka lima, no elima minuke i kela ame keia manawa e hamo ai. Alaila hoomau i apana o ka welu huluhulu me ka laau hamo, a hauhoa aku ma kahi o ka eha. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau lapaau apau, o Benson, Smith & Co., ua akena no Hawaii. Hoolaha
HE O IA MAU KA POHIHIHI O KA AELIKE
O na hooponopono ana mawaena o ka poe hookuonoono o na aina ma Waiakea, Hilo, Hawaii, ame ka Mahiko o Hawaii, malalo o ka malu o na kahuwaiwai, i manaoia aku ai e ko Honolulu nei poe, aia ma ke alahele e hoea aku ai i kahi o ka holopono ana, ke ku nei no ia me ka pohihihi i keia manawa.
Ua hoakaka ae na nupepa o Hilo, o ka pule aku la i hala, i ka hoea ana aku o na loio o ka hui mahiko o Hawaii ame ko ka mahiko o Waiakea, a kukakuka maluna o na kumu aelike, no ka hoonee ana aku i na hana imua, ua hiki ole nae e loaa ke kuikahi, nolaila e lilo ana i mea mapopo ole, ke kulana o kela ninau, ahiki i ka wa e loaa ai ke kuikahi ma na aoao apau; o ia hoi ma ka aoao o na hui mahiko, ame ka poe hookuonoono.
Ma ke ano nui ke olelo ae, aole he mau alahele i laweia ae no ka hoea ana mai i kahi e hoopauia ae ai na pohihihi apau, no ka hoonoo ana aku i na hana o na aina hookuonoono ma Waiakea, a pela hoi ke kakauinoaia o na aelike, mawaena o ka poe hookuonoono, ame na haku o ka hui mahiko o Hawaii.
HOOMOEIA KA HIHIA NO KE DALA OLE O KE KIURE.
Aohe halawai a ke kiure kiekie o ke teritore ma ka auwina la o ka Poalima nei, elike me ia a ka Loio Kulana kauhale a Kalana Baraunu o ka hoike ana ae. No ka nele mai i ke dala ke kumu, wahi ana, in a he halawai kekahi e malamaia ana e ia aha mawaena o nei manawa a ma ia manawa e loaa ai ke dala hou no kekahi hana ano nui wale no ke kumu e noho ai. Hookahi ana hihia a ia kiure hoolohe koke ana oia ka hihia o William Simeona i holopee ai me kekahi kaikmahine o 11 makahiki. H ehihia moekolohe keia o Simeona, o ka hoopai he pau no ke ola iloko o Kawa a i ole he make aia i ka manao o ka aha.
UA HOEA MAI I AMERIKA NEI NA KOA MA'I.
NU IOKA, May 26.--- Ua haalele loa ia aku o Berst ame St. Nazaire, he mau awakumoku ano uui maloko o Palani, ma ke ano mai ia mau awakumoku e hookauia mai ai no koa Amerika i hoehaia a i mai, o na koia a pau i hoehaia a i loaa i ka ma'i ma ka mea oiaio ua pau loa i ka hoihoiia mai i Amerika. Ua laweia mai keia nu hou a nei i keia la i ka manawa i ku mai ai o ka mokuahi lawema'i Mercy, ka moku hope loa nana i hoihoi mai i na koa i hoehaia ai mai.
PANE O HOLSTEIN I KA LEKA A KA LOIO KUHINA
O ka pane a ka Lunahoomalu H. L. Holstein, i ka leka a ka Loio Kuhina Irwin, i noouna aku ai iaia, ma ka la 2 aku nei o ka mahina o Mei nei, ua loaa mai nei ia i ka Loio Kuhina, ma ka Poaono aku la i hala, maloko o ia leka, e hoole loa mai ana ka Lunahoomalu Holstein, i kona ike ana i kakahi kumu ana e mihi ai i na hoa o ka ahaolelo, a i ole ia, hoike mai paha i na mea oiaio, e pili ana i na hana poholalo, elike me na mea i hoomaopopoia, maloko o kona manao i hoopukaia ai maloko o na nupepa, ma ka hookuu ana o ke kau ahaolelo aku nei i hala, a aole no hoi oia i ike i kekahi kumu, e koiia ai oia e hooko aku elike me ke noi a ka Loio Kuhina Irwin iaia.
Ua loihi ke kakali ana o ka Loio Kuhina Irwin, i ka pane mai ka Lunahoomalu Holstein mai, a ua hoakaka ae oia i kona mano, ma la aku neu hala, no kona waiho aku nei i hala, no kona waiho aku ka hana iloko o ka lima, o na kiure kiekie no ka huli pono ana mai i na mea oiaio, e pili ana i na mea a na nupepa i hoike ae ai i ke akea, no na hana poholalo iloko o ka ahaolelo, ma ke kauoha ana iaia e hoea mai imua o ke kiure, a hoakaka ae i kn mau mea apau i ike ai, no na hana a kekahi mau hoa o ka ahaolelo.
I ka loaa ana mai nei nae o ka leka a ka Lunahoomalu Holstein, aole ka Loio Kuhina i hooholo koke i kana mea e hana aku au, aka e noonoo ana oia me ke akahele, mamua o kona lawe ana ae i na keehina kupono loa no na mea e ikeia ae ni ka oiaio, aka nae, he hookahi mea ana i noonoo kahiko ai, o ia no ke kauoa ana aku i ke kiure kirekire e noii aku i kela hana, ma o ka hoouna ana aku he palapala kii i ka Lunahoomaule Holstein, no ka hoea ana ae umia o kela kiure.
Penei iho ka leka pane a ke Lunahoomalu Holstein o ka loaa ana mai i ka Loio Kuhina:
"ke hooiaio aku nei au no ka loaa ana mai o kau leka o ka la 2 o Mei, 1919, ua hiki ole nae ia'u ke pane koke aku ahiki walem mai i keaia manawa, mamuli o ko'u kaa ana aku malalo o na lapaau ana mai a ke kauka.
"He elua mau mea maloko o kau leka e kokno mai ana no ka pane, oo ke kahi o ia mau mea, he pono e aponoia aku o a'u, o ia ka mea e pili ana i kekahi mau hoakaka, i oleloia ae na hanaa e au, ma o ka nupepa la, ma ke ana he hoa uoloko o ka hale o na lunamakaainana, o ka 1919, o ia hoi, e hoiao aku au ia mau hoakaka, a e ole e mai aku au ia mau hoakaka, a i ole e mai aku imua o ka aholelo o ke Teriton o Hawaii no ko'u hoakaka ana ia mai manao.
"Aole au i ike i kekahi kumu kupono e hui ai ia'u ke hooko aku i kekahi o ia mu mea, a oki loa aku hoi ko'u ike ana i ke kuleana o ka loio kuhina o ke Teritore, e koi mai ai ia'u e hana aku pla.
"Eiae ami ia'u, e lawe mai i kekahi hau manao mailoko mai o kau leka, o ia keia:
"Ima o ka hana ohumu, i hoakakaia malokoo ko manao, ua hanaia ia, a e hiki a ia oe ke hoollako mai ia'u, me na mepoiaio apau e pili ana no oia mea, e hopua no ka poe ohumu. Ina hoi, ma kekahi aoao, aole i hookahuaia kela mau hakaka, mamuli mai o na mea oiaio, hiki ai e kakooia aku kekahi ka ki, o mea pono no e hoakakaia ae ia mei i wahi, e kaokoa ai ka ahaolelo ni na omomalu mai o ia mau manao hakaka.
"Uakamailio mai oe i kela mau hoakaka, a ke ano he 'ka-ki.' Aole he kanalua no ka hiki ia'u ke hoakaka i keia na mea, ma ko'u kulana lunamakaaiana, a ma ka hoike ana ae ma ko'u ao ponoi, a nema paha no na lawela e hana ana a ka ahaolelo; ame na hana no apau i pili aku ilaila, elike me ia a'u i ike ai he pono; a in a ua eha kananao o kakahi hoa kaukanawai, a ke aupuni teritore paha, aole au i ike i ko'u kuleana e hoakaka aku ai no @ mamuli o ke koi a ka loio kuina o ke teritore.
"E @ hou mai ia'u e lawe mai i kakahi @ manao, mailoko mai o kau leka:
"@ ia'u, ua ike oe i ka mea @, o ke ka ki o keia ano, e ku e ana i @ hoopono o ka ahaolelo, aole wale @ hoopilikiaia aku ka inoa maikai @ kupono o na hoa pakahi o ka @, aka e hapala pu aku ana ia i ka ahaloia o ke terutore nona iho; a ke @ nei au e hui pu mai ana oe @ keia keena, ma ka hooikaika ana e @ aku keia mau ka-ki, mai @ aku o ka hoohuoi, i hiki ai ke @ ka hoopa'i maluna o ka poe i @ in a he mea kakahi o ia ano, a e @ mai ka mahaloia o ke Teritore.'
"@ i lawe mai i kekahi mau ka ki e @ ana i ka hoopono o ka ahaolelo, ao hoi no ka mahaloia o ke teritore @ e hoomaopopo nei. O na manao @ ame na nema ane a'u i hana @ ai, maluna iho o'u ke ko'iko'i o @ mea, i ka wa e 'koiia mai ai' @ o ke alahele pololei, in a he mea keahi o ia ano, a'u nae i ike ai, aole @ no ia hana.
"Ua @ mai nei oe e kokua aku au ia oe, @ hoike ana aku i na 'mea
LILO NA HANA A VILLA E HANA MAI LA I MEA HOOKAUMAHA I NA LUNA AUPUNI
WAKINEKONA, Mei 24.----Ua ulaaia ae na hoohana kipi ana a Francisco Villa ma ka akau o Mekiko, mamuli o na mea hoike mawaena o ka pohai o na luna aupuni i nehinei, me ka loaa ana mai ma o ke keena kakauolelo nui o ke aupuni na a'o ana i na mea pili i ka palahalaha ana o na hana kipi a ke alakai o na kipi ma ka akau o Mekiko, a ua lilo ia i mea e hookauia ai ka weliia ma Durango ame Chihauhau.
Ua oleloia ae o Torreon aku ana kekahi wahi a Villa e ake la e lilo mai iaia, a ua manaoioia maanei o ka lilo ana aku o keia kulanakauhale, o ka malaelae loa ana no ia o ke alahele a hiki i ka hema o Mekiko, a he hoike ka i loaa mai mai ka boren mai e olelo ana o ka uwapo Conchos ma Ortiz, ma ka hema o ke kulanakauhale o Chihuahua, ua hoopoinoia a ulupaia e na poe kipi, a ma ia hana ana hoi e paniku ana ia i na kokua pualikoa e nee ana ma ke alahele o ka akau o Mekiko.
Ua kauohaia aku nei o Kenerala M. M. Dieguiez mai ka aina hana aila mai ma Tampieo me 2000 kanaka no ke kokua ana ae ia Kenerala Castro, ka mea i hoikeia mai aia oia ke nee ae la no Chihuahua, kahi i maopopo loa no ka nee ae o Villa ilaila; o ke kaawale ana mai o Dieguez mai ka aina aila mai o Tampico, oia no ka waiho loa ana aku i na mea pili ilaila malalo o na hoohana aua a Pelaez, he alakai kipi no ia.
Ke noi nei o Villa i ka hoina o $500,000 kokua mai ka oihana hoohoihoi mai o Torreon; a ke koi pu la no o Villa i ka lunahoohana nui o ke Santa Eulalia Mines i auhau kepale a iloko o 30 la e hoihoi hou mai no oia ia huina dala, a ua olelo ae ka luna hoohaua nui aole loa e hiki ia Carrauza ke hooloihi mai i na noi kupale ana ame ka hoopau ana i kka auhau, a ua panikuia na lua waiwai a lawe no hoi i na mea hiki ke laweia a hooneeia ame na kanaka i Chihuahua.
Ma ko Villa hoonee hana kipi ana i ka hema ua hoomau no oia i kana kaua kao wale, a hoopoino e ae, ua liia ka Meia Herreru o Parral ame kana mau keikikane ekolu no ko lakou kokua ia Carranza.
NOI NA ELELE KELEMANIA E HOOKAULUA, OIAI UA KU E KA AHA KUHINA.
PARIS, Mei 22.---(aha hui Pa'ipalapala)---Ua aeia aku i ka po nei ka hooloihi an ai ehiku la, ia kelemania e hana mai ai i kana pane no na kumu o ke ku'ikahi maluhia, ma ia ano e hiki ana ma ka Poaha, Mei 29, ka piha ana o na la o loaa mai ka pane. O keia hana ma ka aoao o ka poe kuka maluhia e hoohahai ana ia maluna o ke noi a Broekdorff-Rantzan, ko kelemania mau elele, a o na hooloihi hou ana aku i ka manawa no ka pane ana maluna o na kumu, aia he mau noi hou ana ke hoomakaukauia mai nei, a no ia mea e hiki kupono ole loi ai ka piha ana o ka manawa i haawiia no ka pane ana mai elike ma na kumu mua o ka aelike ku'ikahi.
Ua olelo hou ae oia i manawa hou aku e lawa kupono ai ka noii a noonoo ana i ka hapanui o na ninau i ulu ae mai ke ku'ikahi mai, a ko Kelemania mau luna ko'iko'i i loaa ole ai he kumu a Kelemania i manao ai e waiho mai imua o ka ahakuka, ua olelo ae o Rautzau e pili ana i ka ae ana aku i na teritore ame kakahi mau kumu e ae.
Ua noi mai na Kelemania i kaaahi kuikawa no ka lawe ana mai i na papapa'i ame ka poe pa'ipalapala i Vaseila i hiki ai ke hoohikiwaweia ka waiho ana aku a Kelemania i kana pane.
oiaio'e e pili ana i keia hana, i wahi e hookolokoloia ai ka poe ohumu. Aohe a'u mau hoakaka i hana ai, e alakoia aku ai a hoea no ia hopena, aole no au i manao, e lilo kekahi mau mea a'u i hoakaka ai, ma ke ano nema e hoea aku ia hopena.
"I wahi e maopopo pono ai ko'u kulana ma keia mea ia oe, ke noi aku nei au ia oe, e nana hou maloko o kau leka, ma kahi e olelo ana:
"O ko'u kohoia ana ma ke kulana lunahoomalu, ka mea nana i hoohiolo i kekahi puulu i hoolalaia e pulapu aku i kekahi poe kakahikahi, no ka hoopiha ana aku i na pakeke o na lala o ka hui.'
" 'Ua hakaka pu ia ae kou kamailio ana penei:
" 'Ua kohoia kekahi kakauolelo a kekahi komite ko'ko'i, oia ka mea naua e hooponopono, no ka ohi ana mai i na auhau like ole mawaena o ke eke dala ame ka hui,"
" I ka nana aku i keia hoakaka elike me kona manao, a elike me ia i hoiheia ae la, aohe o'u ike ike, he ka ki i ae ku e ana i ka hoopono o ka ahaolelo, a hoopilikia aku paha i ka mahaloia o ke teritore, a i ole, he mea paha ia i oi aku, mamua o ka nema.
"Ma ke ano he luna oihana no ka lehulehu, ua hiki ia'u ke lawe mai i ka poe hakihaki kanawai me ke kakali ole no ke konoia mai e hana aku pela, ke hoea mai na mea oiaio imua o'u."
Owai ka aina makani nui o Hawaii nei?
O Hilo, elike me ke mele a na kamalii hoolele lupe, penei:
Pa mai, pa mai, ka makani nui o Hilo.
KAUIA MAI NA HOOPA'I KANONO E KE KAHU O KA AHA
He umi-kumamakahi Kepani ame elua mau Pake i laweia ae e hookolokolo mamua o ka Lunakanawai federala apana Poindexter ma ke kakahiaka Poalua nei no ka hewa malama opiuma. No ka manao o kekahi mau lawehala aohe manaolana no ko lakou hookuuia mai ua ae okoa ae la i ko lakou hewa, a he umi Kepani i hoole i ka pili o ka hewa ia lakou, o W. T. Rawlins ko lakou loio.
O ke kokua Loio Amerika Banks ka mea nana e waiho ae ana ka hoopii no keia mau hihia apau he umi ma kahi o ka Loio S. C. Huber, oiai oia e kaawale ana, a e Banks mau aku ana ma konu wahi.
He Pake o Ma Sam, ka mua loi o na lawehala i hookolukoloia mamua o ka Lunakanawai Poindexter. No ka loaa ana aku o ka opiuma ma kona wahi i hoopiia ae ai oia. Ua ae oia i koua hewa a ua waiho aku iaia malalo o ke aloha mai o ka aha. He maheleolelo Pake o ka aha. He maheleolelo Pake o Ma Sam noluna o ka mokuahi Korea Maru, ma ka manawa ana i hoao ai e hoolele mi he 12 mau kini pouuma iuka nei o ka aina no lakou ka waiwaiio i kohoia $3000 a ua paa oia i ka hopuia me na kini opiuma e paa ana ma kona kima ma ka uwapo.
Kipakuia e Hoi i Kina
Hookahi kaukani dala kona hoopai i kauia mai e ka Luanakawai, a kauoha pu ia mai oia e hoi loa i Kina mahope iho o kona uku ana ae i kona hoopai, ma ka mokuahi mua loa e loaa ana iaia, a ua haawi ia mai i manawa nona e huli ai i dala ahiki i ka Poakolu ne.
O ka lua o na Pake i kukuluia ae o Ah Chip ka inoa, ua ae pu oia i kona hewa. Ma keia hihia o Ah Chip na ikeia he lala bipi wale no e maihoia ai ka opiuma ka mea i loaa aku ma kona wahi ma kona manawa i paa ai i ka hopuia. Ua laki oia he $50 wale no kona hoopai me na koina o ka aha, a ua haawi mai ka aha iaia i manawa e huli ai i ke $50 a lawe aku, a ua ae aku oia me ka helehelena minoka.
O ke kolu o na kanaka i ahewaia he Kepani, o K. Tada ka inoa, ua hopuia oia no ka loaa ana aku o ka opiuma ma kona kino, Ma keia hihia ya hoao @ Tada e kuai aku i ka opiuma i kakahi Pake a ua paa oia i ka hopuia ma Mauia, a laweia mai i Oahu nei. Ua ae oia i kona hewa a hoopaiia mai $300 me na koina o ka aha i na Kepani ke 10 i hoole ai i ko lakou hewa ma ka Poakolu nei ko lakou hookolokoloia ana no ka hewa he kuai opinuma.
O KA MANAO O KE KUIKAHI HE KAUA, AOLE HE MALIHIA.
PARISA, May 22.---Ke ikeia aku nei ua hiohiona like ole o na manao mawaena a no Elele Amerika ma ka ahakuka maluhia. Ma ka po aku la i hala i kelekalapa mai ai ke kanaka kakau mea hou no ka Nupepa West-minister Gazette i kana pepa e hoakaka ana i ka hoehaeha loa ia o na noonoo o kekahi o na Elele Amerika i na kumu ailike o ke kuikahi i hoomakaukauia, hookahi o ia poe i hoike maopopoia ae kona manao no ke kuikahi i hoomakaukauia, o ka manao o ke kuikahi aole he maluhia aka he kaua."
Ua hooia mai ke alakai o na loea kalaiupuni maluna o ke komisina mai Amerika mai no ka hoike ana ae o kakahi o na kanaka loea loa ma ke akea i ka hooko ole ia o kana mau mea i makamake ai a ua waiho mai i kona noho ana ma ke ano he komisina aka nae e hoakaka pu mai ana nae oia aole kekahi o keia mau loea i paa i kekahi o na kulana kiekie.
Ua hoopau ke Kenerala Pershing i ka manaolana ana a pela me kekahi o na elele Amerika kukakuka maluhia no ka hoi koke aku i Amerika, aka nae ua hoouna aku ka Persiena Wilson i kakahi olelo ma ke kelekalapa i ke Senate o Amerika a ma ia kelekalapa ua hoike aku oia no kona manaolana e hoea aku ana lakou mamua o ke Senate ma nei mua koke iho a waiho aku mamua o lakou i na ninau ano nui mawaena o na lahui noonoo ana.
NO KA MOKU ANAN O KA OWEA KELEKALAPA I PII AI KA AUHAU
Mamuli o ka moku ana o ka uwea kelekalapa mawaena o Guama ame Manila o ka auhau ami Honolulu nei aku ahiki i na Mokupuni Pilipine he $2.0 no k3a huaolelo, o ka auhau mau mamua he 85 keneka o ka huaolelo, o ka auhau mau mamua he 85 keneka o ka huaolelo.
A oiai ua moku ke kelekalapa ma ka la 11 o Aperila, a ua hoounaia aku no hoi he moku hana uwea kelekalapa no kahi i moku au eia nae hookahi wale no poo o ka owea i loaa. O ka olelo e hoounaia nei mai nei aku a i Maila ma ke alahele ae o Europa pela iho la i pii loa ai ka auhau.
NUHOI LIKE OLE O NA AINA @
WAKINEKONA, May 23.---Ua @ aku ke Senatoa Underwood iloko o @ Senate i keia la i kona ku e i ka @ holo ana me ka awiwi i ka hoololi @ mukanawai no ke koho baloka o @ wahine. Ua hoouna ia aku @ @ ke komite. Ma ka Poakolu i hooholo ia ai ka Olelo Hooholo e ka hale.
Hoaponoia ka Hoihoi hou ana aku na Laina uweaolelo i na Ona
WAKINEKONE, May 23.---Ua @ unaia ae o ka Luualeka Nui @ i nehiuei i ke komisina haleleka o @ hale na manao e hoapono a ka @ iaia ka hooinalu ana i na laina @ olelo no ke kau mai i kanawai e @ i ka hoihoi hou ana aku i na @ uwenolelo kelepona ame kelekalapa @ loko o ke aupuni i ko lakou mau on a.
Ua koto pu maloko o na hoapou ana a ka papa kakahi manao no @ hoohana huiia ana o na laina lehulea like ole a pau a no ke kau ia o @ auhau e ke komisina kalepa.
E ike aku ana o Iapana ame Italia ke Aupuni a Kolchak
TOKIO, May 23.--E haawi koke @ ana o Iapana i kana ike ana @ o na loina i ke aupuni o Omsk, i @ pooia e ka Adimarala Kolehak, @ ke ano he aupuni kuokoa maloko Rusia, oia ka lono i hoikeia mai @ nei i keia la.
Ua hoike hou ia mai o Palani @ Italia pu kekahi e ike aku ana ma @ ano like i ke aupuni Omsk, ke @ i ike muaia aku e Amerika ame @ lekane.
Ka Iapana Kauleo i na Pake e @ pau i ka Hoohaunaele Ana
TOKIO, May 23.---E hooko ana @ lalo o ke kanoha mai Tokio nei @ ua hoike ia aku e F. Obata, ko @ kuhina o na aina e, i Kina ke a'o ke aupini Pake e hoopau koke ka @ haunaele ana me ke kua ana i na @ pani ma na wahi lehulehu like ole ke aupuni.
Ua ala mai keia hana a ke Hunia Kepani mamuli o na hana hoohauna ele a na Pake e kue ana i na @ maloko o ke Kulanakauhale o @ hum, kahi a na Pake puha inaina komo aku ai ma ka mahele e noho @ o @ Kepani a hoopoino aku la i @ ola ame na waiwai o na Kepani uoho ana malaila. Ua noi aku o @ pana ia Kina aole e palua mai @ hana hou ana ma nei mua aku.
Hoole o Smulski i ka Oiaio o na @ e Pili ana i na Iudaio
WAKINEKONA, May 23.---Ma @ la aku la i nehinei i hoounaia aku e John Smulski he kelekapa i @ Peresidena Wilson a maloko o ia hoakaka aku ai oia o na lono apau pili ana i na @ malolo o @ i hoikeia mai ai he hoopunipuni.
E Hoihoiia mai ana na Koa Amerika mai Europa Mai
WAKINEKONA, May 23.---Ua @ ia ae e ke Senatoa Johnson o @ i ke Senate i keia la ka noonoo @ kekahi olelo hooholo e noi ana i @ keena aupuni e hoolako ae i ke senate me na olelo a pau i paiia o ke @ kahi malukia.
Ua hoakakaia ae e ka Lunamaka ainana Kahn iloko o ka hale i @ la ka mea oiaio o ke kuikahi i lahaia ua like ole loa ia mai ke @ kahi mai a ua hoike mua ae oia loan mai ana i na Amerika kakahi mau mea hookahaha noonoo lehulehu i ko lakou wa e ike iho ai i ka mea oiaio o ke kuikahi.
Ua koi pu ae o Lunamakaaiana Kahu no ka hookaawale holookoaia ma o na pualikoa Amerika mai @ mai a ua hoike ae i kona apono i @ hookoeia o kekahi pualikoa o @ no ka malama ana i ka malujia a @ kakoo pu ae no hoi i ke aoia o @ kanaka i ka oihana koa.
Ua Loaa ae i ka Senate he Bile i @ lahaia i Ewalu Hora Hana o ka @
WAKINEKONA, May 23.---He @ ka i waihoia ae i ke seuate e ke @ @ Moses o Nu Hamesia i keia ia @ ka hookumu ana i ewalu hora hana @ ka la no ka lahui mai o a o e @ maka @ ma ka 1920. E pili aki ana keia bila malalo o ke kanawai @ Adamson e hoakaka aua ewalu @ hana o ka la o na limahana me @ ukuhana o na kanaka hana @ o na kaaahi.
Hoopahuia ka Hale Aupuni Amerika ma Costa Rica
WAKINEKONA, MAY 23.---He @ hoao ka i hanaia e hoohiolo i ka @ Amerika ma San Jose, Costa Rica, ma ka po Poakahi me ka @ pa hu, e like me ka hoiike a ke kuhina Amerika i ke keena aupuni. He liililoa ka poino i hanaia ma kela pahaina.
He Bila e Hoopau ana i ka Hookapa Wainona
WAKINEKONE, May 23.---He @ bila kanawai e hoopau loa ana i ka @ kapu waiona o ka manawa kaua @ pili ana i ka waina ame ka bia a @ ka hooko ia aku o ke kanawai a @ me na pauku e pili ana i keia @ waiona elike me ia i hoopaaia @ o ka hoololi kumukanawai, ua @ moia ae i ke senate i kela la.
Ua i mai hoi, ahea la ka.---Kamaiopili.
I ke alo iho la no ka hoi ka ulu a @ hala iho la no ka hoi ia.---Kamaiopili.