Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 19, 9 Mei 1919 — Page 6
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HE MANAO KAKOO.
Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe: E oluolu mai kou ahonui i kekahi wahi kaawale o ka kaua nupepa Kokoa, ke kilehaua pookela hoi a ka lahui, ka mea hoi nana e hoike aki i na mana holo haloka apuni keia mokupuni o Kakuhihewa i kela poomanao e kau ae la maluna.
Oiai o R. M. Duneau. oia kekahi moho e holo nei no ke kulana meia, a ke haawi nei au i koʻu manao kakoo nona, a oiai o ka mea e kakau nei, oia kekahi limahana me ka Hui Kaa Uwila malalo o R.M. Duneau, a ua ike au i kona kulana ame kona ano maikai he nui.
He opio Hawaii oia, na hanauia hoi maluna o ka lepo aloha ou e Hawaii, he ewe, he koko, he iʻo, he iwi iloko @@ a me oʻu nei. O ka Mokupuni o Hina ola kona onehanau, ka aina hoi i ka hina o "Molokai no ka Heke."
He opio ua hoonaauao maikai ia, a ua puka pono mai hoi mai ke kula nui o Kamehameha a me St. Louis. Nolaila ua laa iaia na kalena kiekie loa e hiki ai laia ke lawe ae i kela kulana ana e holo nei, a ke manao nei ka mea kakau ue lawa loa oia me ka naauao no la hoohana ana aku me ka holomua no ka pono o ke aupuni Kalana ame Kulanakauhale o ka Mokupuni o Oahu nei.
Ina ua hiki iaia ke hoohana aku me ka hlomua no ka pono o ka Hui Kaa I wila ua ke ano he luna hoohana nui no 1S makahiki me ka ewaewa ole, no @@aha hoi ka hiki ole ana iaia ke hoolana aku no ka pono o ke Aupuni Kalaua ame Kulanakauhale me ka holo pono a holomua hoi: Ke manao nei au ua hiki loa.
He opio Kristiano, he hoopono ma kana lawelawe oihana ana, he haahaa. Ke oluolu, he ike mai ia kaua Hawaii a he aloha hoakanaka hoi. O ka hapanui o na limahana malalo on a he poe Hawai'i.
He opio hoomakaulii kona ano, he hoomanawanui, a he kaulike. Nolaila, ke waiho aku nei i keia mau manao, nau e ka mana koho e kaupaone: a na uʻi kulike ke pana ana, alaila e haawi iho hoi i kau kaha pe'a no ka inoa o R.M. Duneau i moho meia i ke kau wae ame ke kau nui.
Me ka manaolana e hoolokahi mai ia lakou e na mana koho i ka inoa o R.M. Duneau i moho meia.
Me ka mahalo nui ia oe a Sol. Hanohano ame na keiki o ka papapaʻi. MANA KOHO
PIHA 30. MAKAHIKI MA KA BERITA MAEMAE O KA MARE
Mr. Solomon Hanohano, ka lukanela nana e hookele ana i ka Mokuluu Uwila, ka mea nana e hoopahaohao na aupani hui o ke ao nei, o ia hoi ka Nupepe Kuokoa: Aloha nui kaua me ka mahiehi@----E oluolu mai kou ahonui i wahi koena kaawale no kela mau lalani olelo e kau ae la maluna, o ia hoi, piha no makahiki ma ka berita maemae o ka mare.
Ma ka la 19 o ka mahina o Aperila, 1919 ua haawi ae o Mr. Kanoho Kawelo ame kana Ewa. Mrs. Mary Kauoko Kawelo, he paina hoomanao ma ko laua home hookuonono ma Lualualei, Waianae: na konoia na hoaloha me ka puuwai oiao e hiki aku no keia paina i hoomakauia uo ka loaa ana o keia mau makahiki loihi he kanakolu, ka mare hoi i oleloia he mare momi.
O makou o ko laua mau pokii, ka i @koakoa aku a e hui pu me laua, a o kou Ku kekahi ua ai i na mea ihoolakeia iluna o ke pakaukau, o ia hoi puaa kalua kele, poi kalo i wili ia me ka palaoa, na manini ai lipoa o Maili, ka iʻa maka no hoi, na kukui akimona, ka limu kohu, a he nui wale aku na mea a kou kiu i ike maka ai, aole hiki he helu papa aku.
Mai ka pohaka mai o keia mau mea i loaa iho la o keia makahiki loihi, he umi a laua ohana keiki, he eono keiki kane ame eha kaikamahine, eia lakou apau ke ola nei, ke hii moopuna nei laua, o keia mau makua ua malama ia ka beria mare me ka piaio o ko laua @@@wai, aole hoi elike me kekahi poe, ua paani wale ia nei me he mare e na manao lapuwale o na keiki a kauaka ame ke kauawai o ka aina.
Ina paha i kou kiu nei kekahi mana o ke kanwai in a ua hookuu ia keia makuakane nana keia ohana keiki lehu@@@, mai kona auhau kino ae, aole hoi e hihi aia ke mana i na kenekoa ame na lanamakaainana a kakou.
O ke Akua maluna loa, ka mea Nana e kiai i Kana mau kauwa ame ka laua ohana keiki e hooloihi hou aku i ka malama ana i ka mare mawaena o laua i hookahi haneri makahiki i koe, o kau ola ia e ke Akua.
Me ka hauoli maikai na mea apau me oe e ka Lunahooponopono koʻu aloha ame hou mau keiki hoonoho hua o ka papaʻi.
KU WAHINE O KA HEMA.
Waianae. Oahu.
NO KE KUAHANEENEE
Ina he huʻi a he eha kou ma ke kua, e hamo i kahi i eha me ka laau hamo Pain Balm @ Chamberlaiu he elua manawa o ka la me ke kuwakuwai aua me ka poho o ka lima, no elima minuke i keia ame keia manawa e hamo ai. Ala@a hoomau i apana o ka welu huluhulu me ka laau hamo, a hauhoa aku ma kahi o ka eha. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau lapaau apau, o Benson, Smith & Co.. na akena no Hawaii. ––– Hoolaha.
MA KE KAUOHA
Na Kanawai Ahaolelo Kau
o 1919
Kanawai 54.
[B. S. Helu 11.]
He KANAWAI E Hoololi Ana i ka Paeku 137 o na Kanawali Hooponopono o Hawaii, 1915, elike me ia i Hoololila e ke kanawai 20 o na Kanawai o ke Kau o 1915, e Pili Ana i na La Kulala.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka Pauku 137 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, elike me ia i hoololiia e ke Kanawai 20, o na Kanawai o ke Kau o 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu aipenei:
"Pauku 137. Ikeia.O keia mau la malalo iho nei o kela ame keia makahiki ke hookaawaleia nei a ke kukuluia nei me ke ano he mau la kulaia no ke teritore, oia hoi:
Ka la mua o Ianuari,
Ka la iwakalu-kumumalua o Feberuari,
Ka la kanakolu o Mei,
Ka la umi-kumamakahi o Iune, e ikeia ka La o Kamehameha
Ka la eha o Iulai
Ka Poakahi mua o Sepatemaba, e ikeia ka La o ka Poe Hana,
Ka Poanono ekolu iloko o Sepatemaba,
Ka la umi-kumamalima o Novemaba, e ikeia ka La Lanakila
Ka la iwakalua-kumamalima o Dekemaba, ame na la koho baloka apau, koho wae moho ame koho nui ana, iloko o ia kalana, a i ole, kulanakauhale ame kalaua maloko olaila i malamaia ai ia koho ana,
Ame cela âme keia la e ikeia ana ma o ke kuahaua a ka Peresidena o Amerika Huipuia ma ke ano he la hoomanao no no pomaikai, hookeai, a i ole, hoomana ana, a i ole, i ikeia ma ke kuahaua a ke Kiaaina o ke Teritore ma ke ano he la kulaia, e lilo i la kulaia no ke teritore."
PAUKE 2. E mana keia Kanawai i kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A.D. 1919.
C.J. McCARTHY
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii
KANAWAI 55.
[B.S. Helua 46.]
HE KANAWAI e HOOLOLI Ana i ka Pauku 1227 o no Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii. 1915, e Pili Ana i na Auhau Kino.
E Hooholoia e ka Aliaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka Pauku 1227 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915 ma keia ke hooloiia nei penei:
"Pauku 1227. E hiki no ma ka hana. O na auhau kino, na auhau kula ame na auhau alanui malalo o keia mokuna, ua hiki no e hanaia e ka mea i-auhauia (elike me ka manao o ka luna helu auhau he kupono) maluna o na alanui o ka apana kahi ana i noho ai, malolo o ke kuhikuhi a ka papa o na lunakiai, ma ka uku o elua dala ($2.00) o ka la aole i emi iho malalo o ewalu hora hana"
Pauku 2. O na kanawai ame na hapa kanawai e ku-e na hoakaka a keia Kanawai ma keia ke hoopauia nei.
Pauku 3. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A.D. 1919
C.J. McCARTHY
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii
KANAWAI 56.
[B.S. Helua 142.]
He KANAWAI e Hoomana Ana a e Hookuleana ana i ka papa o na lunakiai o ke kulanakauhale a Kalana o Honolulu e Hookohu i ka mea Hanohano Samuel Parker i Mea Malama i Kekahi Apana Aina Malolo o Kekahi Aelike Noho.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. I ka pau ana o na hoolimalima e ku nei, o ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu ma keia ke hoomanaia aku nei a ke hookuleanaia aku nei ma ka inoa o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu e komo aku iloko o kekahi aelike, me na kumu i aponoia e lakou, no ka hoomaupopo ana i mea nana e malama kiai a e hoomaopopo, oia hoi, e ka Mea Hanohano Samuel Parker, i kona manawa e ola ana, i kela hapa o ka Paka ma Waikiki, i kukuluia e ka Pauku 1869 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, e paaia nei malolo o kekahi hoolimalima a e pau ana a o kekahi hapa oia aelike o ka ae aku i ka Mea Hanohano Samuel Parker i oleloia e noho mau aku iloko o ka hale e nohoia nei e ia i keia manawa.
Pauku 2. O kela aelike i oleoia, a i ole, hookohui o ka MEa Hanohano Samuel Parker ma ke ano he mea malama i na hale ame na kahua ma ia wahi aole e hoopilikia i ka pono ame ke kuleana o ke aupuni ia mau aina i oleloia, na hale ame na hana hou e ku ana i ka manawa e pau ai ka hoolimalima, a i ole, mau hoolimalima.
Pauku 3. E mana keia Kanawai i kono aponoia ana,
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A.D. 1919.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
KANAWAI 57.
[B. H. Helu 83]
He Kanawai e hoololi ana i ka pauku 2507 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, e Pili Ana i na Hoohalahala ana.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka Pauku 2507 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei ma ka pakuʻi ana aku i poo hou e heluhelu ana penei:
"Hoko o kekahi manawa kupono mahope o ka lawa ana o ka hoohalahala mai kekahi olelo hooholo mai a kekahi lunakanawai apana, i ka aha hookolokolo kaapuni oia aha kaapuni, ua kau aku ke koʻikoʻi maluna o ia lunakanawai apana e hana mai i palapala no ia hoohalahala, a e hui pu ia me ia na palapala apau ame na ike i waihoia aku iloko o ia hilhia ame na lilo apau maluna ae o na lilo i ulu mai mamuli o na mea i lilo mamuli o keia hihia, a o ia mau lilo apau i loaa mamuli o ia hihia e hoihoiia e ia i ke kalana ma ke ano he mau loaa nolaila.
"E lilo no i hana na ke kakauolelo o ka aha kaapuni imua olaila i hiki aku ai ka hoohalahala mai ka olelo hooholo aku a ka lunakanawai apana, iloko o kekahi manawa kupono mahope iho o ka pau ana o ka hihia imua o ka aha kaapuni i oleloia. e hoonua aku i ka lunakanawai apana kahi i pu mai ai o ka hoohalahala , i kekahi palaplaa hoike e hoike ana i ka mea i hana ia ai ia hihia i oleloia e ka aha kaapuni i oleloia."
Pauku 2, E mana no keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A. D. 1919.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii
Kanawai 58.
(B.H. HELU 85.)
[B.H. Helu 85.]
HE Kanawai e Hoolioli Ana i na Pauku 2539 o na Kanawali i Hooponoponoia o Hawaii, 1915 e Pili Ana i na Lilo o na Aha Apana.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1, O ka Pauku 2539 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, ma keia ke hooloiia nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 2539. Papa kuhikuhi. No kela ame keia palapala kii, palapala hopu, palapala hooko, a i ole, o na palapala e ae i hoopukaia e kekahi lunakanawai apana, hookahi dala. No kela amekeia hoopanee ana maluna o ke noi o kekahi o na aoao, iwakaluakumlima keneka. No kela ame keia palapala kii, kanalima keneka. No ka hoohiki ana, umi keneka. No ka waiho ana aku i kekahi palapala ma ke noi a kekahi o na aoao, umi keneka. No kela ame keia bona, a i ole, palapala hoomalu e ae, i kakauia e ka lunakanawai, hookahi dala. O ka Makainui Kiekie, a i ole, Makainui, a i ole, lunamakai, na auhau: No ka hooko ana i kekahi palapala kii, palapala hopu, palapala hooko, a i ole, na palapala e ae, hookahi dala. No kela ame kope palapala hooko ame papa kuhikuhi o ka waiwai i hoomaluia, i hookoia aku ma luna o ka mea i hoopiiia, hookahi dala me kanalima keneka. No ka hooko ana i kekahi palapala hooko, umi keneka no kela ame keia dala i ohiia ahiki i ke kanalima dala, a he elima keneka no kela ame keia dala maluna aku o kanalima dala. No ka hooko ana i kekahi palapala kii, umi keneka no kela ame keia hoike. No kela ame keia mile i hele ia, maluna aku o hookahi, no ka hooko ana i kekahi palapala, elima keneka. No ka malama ana i kekahi waiwai i laweia mamuli o kekahi hoomalu, o kona mau hoolilo kupono a lawa pono."
Pauku 2. E maua keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A. D. 1919.
C.J. McCARTHY.
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
Kanhawai 59.
[B.H. Helu 194.]
He kanawai e hoololi ana i kekahi mau lalani olelo maloko o na Mokuna 125 o na kanawai i hooponoponoia o hawaii, 1915, e pili ana i na pu ame na lako-pu.
E hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O na lalani olelo "kakauolelo o ke kalana, a i ole, kulanakauhale ame kalana, " "kakauolelo, a i ole, ua kakauolelo." elike me ia i hoikeia maloko o ka mokuna 125 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, ma keia ke hooluliia nei e heluhelu ana "makainui o ke kalana, a i ole, kulana kauhale ame kalana" : "makainui," a i ole na "makainui."
Pauku 2. O ke kakauolelo o na kalana pakahi ame kulana kauhale ame kalana, e hana no i ke aponoia ana o keia Kanawa a e haawi aku i ka makainui o ke kalana, a i ole, kulannakana hale ame kalana, iloko olaila oia e noho kakauolelo ana, i na moolelo apau, na buke ame na palapala apau e pili ana i ka hoopaa inoa o na pu, a i ole, lako-pu, a e lawe mai i likiki no ia mau mea.
Pauku 3. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A.D. 1919.
C.J. McCARTHY.
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
Kanawai 60.
[B.H. Helu 243.]
He kanawai e hookaawale ana i haawina dala no k@ Hoopau Ana i ka Pilikia o ka ahahui moku oahu
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka heluna o kanaiwa-kumamaha ame 99 @@ dala ($94.99) ma keia ke hookaawaleia nei no ka hoopau ana i ka pilikia o ka Ahanui Moku o Oahu no Honolulu Teritore,, Hawaii, a e ukuia aku mailoko aku o na dala apau i loaa iloko o ka waihona puuku o ke Teritore o Hawaii mai na loaa laula mai, a e lilo ia hihoi hou ana aku o kekahi heluna dala i ohiia a oi aku maluna o na auhau kupono no na auhau uwapo i ukuia e ia ahahui no ka pahu aila "Libby McNeil." ame ka M.S. "Kuaihelani" iloko o na malamaa o lune, lulai, Augate, Sepatemaba, Okatoba, Novemaba ame Dekemaba, 1918.
Pauku 2. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kono aponoia ana.
Aponoia i keia la 9 o Aperila, A.D. 1919
C.J. McCARTHY.
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
Kanawai 61.
HE Kanawi e Hookaawale Ana i Haawina Dala no ka Hoopau Ana i ka Pilikia o ka Ahahui Hana kini Hawaii.
E Hooholoia e ka Ahoolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka heluna o eiwa ame 50,100 dala ($9.50) ma keia ke hookaawaleia nei no ka hoopau ana i ka pilikia o ka ahanui Hana Kini Hawaii o Kealia, Kauai, Teritore o Hawaii, a e ukuia mailoko ae o na dala apau i loaa iloko o ka waihona puuku o ke Teritore o Hawaii mai na loaa laula mai, a e lilio ia i hoihoi hou ana aku no na dala auhauʻuwapo i ukuia aku a oi aku mamua o na auhau kupono e ia ahahui iloko o Augate 28, 1918, mamuli o na kini halakahiki i kupono ole e auhauia i kulike ai me na rula ame na hooponopono ana a ka papa komisina o na awa.
Pauku 2. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A.D. 1919.
C.J. McCARTHY.
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
Kanawai 62.
[B.H. Helu 244.]
HE Kanawai e Hoololi Ana i ka Mokuna 11 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, elike me ia i hoololil, e pili ana i ke aupuni kulanakauhale, ma ka hoololi ana i na Pauku 1640, 1648, na Poo@ 1, 5, 8, 10, 15, 17, ame 22 o ka Pauku 1654 ame na Pauku 1665, 1678, 1687, 1701, 1704, 1716, 1732, 1740, 1744,1751, 1755, 1760, 1770, a e Hoopau ana i ka Pauku 1728 o ka Mokuna i Oleloia.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1, O ka Pauku 1640 o ka Mokuna 111, o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 1. O ka Pauku 1640 o ka Mokuna 111, o na Kanwai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 1640, Na kokua i ka papa, na rula, buke moolelo, maluhia. Na ka papa e:
"1. Hookohu i mau kakauolelo komite ame na kokua e ae e manaoia ana he kupono;
"2. E kukulu i mau rule no ka lawelawe ana i na hana.
"3. Malama i buke moolelo no na hana i lawelaweia. O na ae ame na hoole i ka manawa e kauohaia mai ai e kekahi lala e laweia a e hookomoia iloko o laila;
"4. Ka mana e hoopaʻi i kona mau lala no ka hoomalu ole, a i ole, ku-e i na rula i ka manawa e noho ana a e kipaku i kela ame keia mea i komo mai i kona, mau halwai i ikeia ua ku ka hewa hoomalu ole, a ku-e i na rula, a i ole, malama ole i ka maluhia ma ia mau halawai."
Pauku 2. O ka Pauku 1648 o ka Mokuna 111, o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i helahelu ai penei:
"Pauku 1648. Hoolaha mamua o ka panina o na hana. O kela