Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 17, 25 April 1919 — Page 5
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POALIMA, APERILA 25, 1919
He Moolelo no
Magureta
a i ole
Pako o na Wiliau a ke Aloha. He Moolelo i
Piha me na Haawina o ka Ehaeha.
E hui Kino ana aku o Reginola me kela Kauka, ua
@@@ Piha aku oia i ka moolelo o ka pilikia i loaa ia
@@@@@ me ka hoike pu ana aku, i kona waiho ana i
@@@ ihana lapaau. a hele mai no ka huli ana i ke ola o
@ @@ahine. nolaila aia oia ma kekahi kulana, e konoia
@@@ @@@@ aku i keena lapaau nona ma kela kulanakau-
@@@@ kakali ana no ka hepena o kana wahine.
@@@@ mea a Reginola i hoakaka aku ai i kela kauka
@@@@@@ loa: a oiai he hookahi kauka oloko o ka hale-
@@ make, he manawa pokole wale aku no i hala, me ka
@@@@ @@ he pani ma kona makalua, ua waihoia mai la kela
@@@ @@@mua o ke kauka opio, me ke koi ikaika ana mai o
@@@@ka. e ae aku o Reginola e noho hana maloko o ka
@@@ @ ahiki i kona koho maoli ana. ina paha no ka hoo-
@@@@@ i ka oho lawelawe ana no ka halemai, a i ole
@@@ ku paha i keena kaawale loa nona.
@@@@awi koke aku la no o Reginola i kona ae, e lawe
@@@a kulana. aole no kona manao nui i ka uku, aka
@@@@ manao e loaa mai ana ka ike ame ka makuakau
@@ ka noho hana ana maloko o kela halema'i, a iaia i
@@ aku ai imua o Magureta ma kekahi la, a hoike aku
@@@@@a hauoli, no ka loaa ana o kana hana, ua hoopiha
@@@@ Magureta me ka olioli.
@@@@ keia mau la, aia no ka noho ana o Reginola me
@@@@ wahine maloko o ka hokele, a mahope nae o ko laua
@@@@@ ana ma na mea like ole, pane mai la o Magureta
@@@ana ae:
@@ anei he mea hauoli nou ka hele ana i ka hana, a
mai no kou home ponoi?"
@wai hoi ia mea hauoli ole ke loaa iaia he home," wahi
@@@@@ola. me ke ala koke ana mai o kona hoomanao, no
@@ home ma Amerika, a o ia kana o ka ninau ana mai:
@@@ home au i kamailio mai la, ua makaukau anei ia
@@kaua hoi ana aku ilaila?"
Ka makaukau ka home, elike me ia a'u i manao ai, a in a
@ae main ana alaila e hoau kakou i kela home ma keia
@ malaila ko kakou paina i keia ahiahi."
@@aha auanei ka mea e hoole aku ai, in a ua makaukau ka
@@@@ oe e ka wahine," me ka hoike okoa ana aku o ke
@@@ kona piha hoi hoi, aia hoi iloko on a, ka olioli, ma-
@@@@ ka ike maoli aku no ia Magureta, ua loli ae kona
@@@@@, me he mea la. aole he wahi noonoo opulepule
@@@@ma o kanan mea i koho iho ai, aole he loihi o ka mana
@@@@kou e noho ai ma Parisa, o ka hoi hou mai no ia o na
@ kahiko apau i loaa i kela kaikamahine.
Ka ike maoli aku no Reginola, o kela hoailona o ke
haumaha ma ka helehelena o Reginola, o kela hoailona o ke
@aumaha ma ka helehelena o Magureta i na manawa aku i
hala. ua auhee aku ia. Iloko o kela mau la, e hoohala nui
@@ o Magureta âme Nora, me kekahi kanaka i hoolima-
@@@@. ma ka hoomaemae ana i ko lakou home, o Magureta
@@@@ no ka mea nana e koho i ke ano o na lako hale no kela
me keia rumi, me kona kauoha paa ana mai i kana kane.
@@@ e hoe aku no keel home, haiku i ka makaukau ana, no
@@@@hoea ana mai i ua hopena la, pela oia i hoike mai ai
@@@ o ke kauka opio, e hoi aku a noho maloko o ko lakou
@ me hou.
@@@ hauoli iho ka manao o Reginola, i ka ike aku i ka mo-
@@@ maikai o ka helehelena o Magureta; ana no nae e hoo-
@@@popo la. o ke kaawale loa ana aku o Magureta no kahi
@@@mau, a hoi pu me ka huikau ole aku iwaena o ka pohai
@@poe lalawai, ua lilo ia i mau mea e haawi mai ai i ke ola
@@ iloko o kana wahine, ka mea hoi nana i hoopiha aku
@@ uhane. me ka maha ame ka oluolu.
Me ka hoohakalia ole iho, koi koke aku la no o Reginola
Magureta e lawe aku iaia e hoomakaikai i ko laua home
@@ aole no he loihi loa mai ka hokele aku. Komo aku la
ua maloko o ke keena hookipa, ke alaalawa la ka nana ana
ke kauka ma kela ame keia wahi oloko o kela rumi, me @ mea la e loiloi ana oia no ka nui ole o na mea nani ma-
@@ a o ia ka Magureta i pane ae ai:
@@ kala mai oe ia'u e Reginola in a aole i kupono na lako
@ maloko nei o keia keena i kou manao. Ma ko'u noonoo
@@e mea makehewa wale no ka hoolilo nui ana i ke dala
@@ lako hale nani a pii o ke kumukuai. no ka mea he
@awa pokole wale no ko kaua e noho ai ma Parisa nei,
@@akahiki hookahi a oi aku paha, molaila ua kuai aku au i
@ako hale a'u i manao iho ai, ua lawa ia no ka manawa
@@@@." a ua hookahaha loa ia aku hoi ka manao o ke
aka opio, no ka loaa o kela noonoo hoomakaulii iloko o
@@@@eta. ka mea i koaa ole i ka nui o na wahine opio, oiai
ma na mea nani ko lakou makemake nui.
@e mea oiaio. aole no he nani o na lako hale a Magu-
@@@ i ohi mai ai noloko o kela keena, eia nae he keu a ka
@@@@@mae. e haaheo ai no ka manao, ke ike maoli iho la no hoi
Reginola i ka maiau maoli o na hooponopono ana a Ma-
@@@@ta i keel home, ka mea hoi nana i hookahaha nui ma
@@@@@a manao.
I ka pua ana o ka laua nei nana ana ialoko o ke keena
@@@ kipa. lawe loa aku la ua o Magureta i kana kane, noloko
@@@a rumi moe; he ekolu kela mau rumi, ua hoolakoia no
@@@@pa mea apau e pono ai ka hiamoe ana, ua hookaawalo
@ he hookahi rumi no kana kane, he hookahi no hoi nona
@ ke kolu o na rumi no Nora, aole mamuli o ka lilo anao
@@@ kai kamahine i kauwa lawelawe. a hookaokoa ae oia
@ hoolako ana i kona rumi, aka ua like wale no me na lako
@ ko laua mau rumi ponoi.
Mailoko aku o na rumi moe. i oili aku ai laua noloko o
@ keena aina, ua hoomakaukauia na meaai, i kupono no na
@ ea elua. alaila hoakaka mai la o Magureta ia Reginola, u
@@ na mea apau. e kakali wale ana no i ko laua noho iho
ka wa ia e laweia mai ai e ke kuene.
"E lawe aku i ka'u mau hoomaikai ana he nui e kuu wa
@@@, no na mea au i hana ai no ko kaua mau hauoli, ma k@
@@@ ana ma keia aina malihini," wahi a Reginola i pan
@u ai; a in a paha no ka pono nei o ko laua nho ana, m@
@@@ano he mau mea me na noonoo maikai, in a ua hiki ol@
@@a ke alo ae, mai ka lele ana aku e honi i kana wahine
@@@e nae pela, ua lawa hona hoakaka maoli ana aku ma na
@@@@lelo. i wahi e hoopilikoa ole ia aku ai ka noonoo @
Magureta.
@Mahope iho o ko'u haalele ana aku i ko'u home ponoi
@ na makahiki eono ae nei i hala, akahi no au a ike hou
ka hiona, o ka mea a'u e olelo iho ai he home." me ke au
@@ ae o kana nana ana i na mea e waiho mai ana maluna @
@ pakaukau, a maloko no hoi o kela keena.
"Me ka mahalo no kena mau olelo au e Reginola," wah@
. Maguerta, me ka manao haaheo iloko on a, no ka oluolu
o ka manao o kana kane, no kana mau mea i hana ai no
ko laua home. He hookah a'u mea i koe e makemake
aku nei e lohe, ina e hoike mai ana oe, ua like, ka'u mau
meaai i hoomo'a ai, me na meaai a na lima o kou makua-
hine ponoi, i hoomakaukau ai ma kou home ponoi, e loaa auanei ka manao haaheo iloko o'u, no ka holopono o na
mea apau"
"owau kau kuke i hoolimalima ai, no ka noho hana ana
mai maloko nei o ko kaua home?" a no kela ninau a Regi-
nola, ke alaalawa la ka nana ana a Magureta ia Nora, pela
hoi o Nora e alawa mai la ma na maka o kona haku, a o ia
ka Magureta o ka pane ana mai:
"Aole ua i hoolimalima i kekahi kuke ma Parisa nei, no
ka mea ua hele pu mai no au me ka'u kuke mai Amerika
mai," me ke kuhikuhi ana ae ia Nora, oiai ua kaikamahine
lawelawe nei e ku aku ana, me ka epane mamua o kona
umauma, a he papale keokeo hoi maluna o kona poo.
"Iloko o na la opiopio loa o Nora, ua a'oia oia i ke kuke
ana ma kela ame keia ano, a ua loaa no hoi he ike ia'u ma
ia hana, a i ka hoohuihui ana o ko maua ike i kahi hookahi,
pela iho la i hiki ai iaia ke kuke mai i na meaai ono na
kakou," alaila noke okoa ae la o Magureta i ka akaaka me
ka leo nui.
Aole a Reginola mea hou e kamailio aku ai, aka hoo-
maka iho la oia e hoao i ke @@@@, i waihoia mai mamua o
kona alo a ia nalo ana aku nae o Nora noloko o ka rumi
kuke, i koke mai la oia i ka pane ana mai:
"E olelo mai ana anei oe e Magureta, o Nora ka mea
nana i kuke mai nei i keia mau meaai, a ka ono maioli?"
"O ka mea oiaio maoli ia. a e ike aku ana no oe, elike
me ka loihi o ko kakou noho ana aku ma keia home, aole
oia he kuke o ka papa haahaa, aka he kuke oia i kupono no
ka papa ekahi. Ua lawa loa o Nora i kuke na kaua, aole
au i makemake e hoolimalima i kekahi kaimahine Pa-
lani, no ka mea, he hana nui ke a'o ana kau, ame ke kuhi-
kuhi ana. ahiki i ka maa ana i ko kakou ano ko na kanaka
Amerika."
"Ina o Nora ke kuke, alaila nawai e holoi ke pa. a e hoo-
ko mai i kau mau mea apau e makemake ae ai?"
"He mea liilii loa kela, a o ka'u no ia e noonoo nei, ma-
lia aia a he wa okoa aku, alaila hoolimalima aku au i kai-
kamahine hou, aka no keia manwa ua pau na mea no kakou
e pono ai i ka hoolalaia e a'u."
Aole no hoi o Reginola hoala hou aku i na mea e pili
ana i kela kumuhana; aka lilo wale aku la no ka laua kama-
ilio ana ma na mea e ae, nolaila ua hoopoina loa ia na
noonoo mhope mai, e pili ana i ke kuke ame ke kaikamahine
lawelawe.
Ma kekahi la ae. ua hele o o Reginola no ke keena o ke
kauka, no ke kukakuka pu ana, no na hana i pili aku i kona
kulana hou, aia no kona huli hoi hou mai i na hora o ke
ahiahi, nolaila aole he maopopo iki iaia o ke ano o ka lawe-
laweia ana o na hana o kona home, ua waiho aku oia o
Magureta ka mea nana e. hooponopono i kela mahele o ko
laua noho ana.
He mau kakahiaka lehulehu kona o ka hele mau ana,
me ka hoi ole aku ahiki i ke ahiahi, aka ma kekahi kakahi-
aka nae, mamuli o kona poina ana i kekahi mea i kauhale,
ua konoia aku. oia e huli hoi hou mai, me ka moea ole aku
no ke keena o ke kauka.
No ka manao no o Magureta elike me na la aku i hala,
aole e huli hoi mai ana kana kane ahiki i ke ahiahi, nolaila
ua noho nanea oia, me ka makaala ole, aia oia ke hooikaika
maoli la i ka hana ana i ko lakou home, aole no hoi oia i
ike mai i ke komo hou ana aku o Reginola iloko o ka hale,
no ka mea ua nihi malie aku ka hele ana a ua kauka nei a
komo ana maloko o kona rumi moe, i nana aku paha ka
hana. epulumi mai ana o Magureta, he epane loihi ma kona
puhaka, a he papale keokeo hoi ma ke poo, a ua paa kona
mau lima me na mikinilima, a ma kona mau maka, e hoike
okoa mai ana i kona hoihoi piha, a i ka nana aku, ua lilo
maoli kela hooikaika i ka hana, i mea hauoli i ka manao o
ka wahine opio.
Ke ku malie loa aku la o Reginola nana i ka hana mai o
kana wahine me ka pane ole aku, he elua nae mau mea
nui iloko o kona noonoo i kela wa, o ia no kona piha i ka
olioli âme ka haaheo no ke ano o ka mea ana i koho ai
i wahine nana.
O ka noke hoi ia o Magureta i ka pulumi, ahiki i kona ku
ana ae ma kahi e hiki ai iaia ke nana mai ma ka puka, me he
mea la, ma kana hoomaopopo iho, he mea kekahi maloko o
ka hale i alawa mai paha kona hana, e ku aku ana o Regi-
nola.
"E Magureta, heaha ke ano o keia mea au e hana mai
nei?" ahi a Reginola me ka luliluli ana iho o kona poo.
"Heaha ka mea nana i kono mai ia oe e lawelawe i kena
hana? eia ka hoi ihea ke kaikamahine lawelawe au i
manao ai e hoolimalima aku?"
"Oia no hoi ia e ku aku la imua ou. Aole anei i kupono
keia kaikamahine no ka lawelawe ana i na hana o ka hale nei?"
Ua hiki ole i a Regiola ke kaohi iho i kona akaaka, oiai
ua haaheo maoli ola no ka pane a kana wahine, a no kona
mau ano no hoi ana e ike aku la, a o ia kana o ka ninau
ana aku:
"Iloko o na kakahiaka apau i hala ae nei, a'u e haalele
iho ai ia oe ma ka home nei, he mea oiaio anei, nau ponoi
no e pulumi i ka hale, a e lawelawe aku i kekahi mau hana
e ae?"
Kunou mai la ke poo o Magureta, e hooiaio mai an, no
kona lilo ana i mea nana e lawelawe na hana apau o ka
home, a ia wa i ninau hou aku ai o Reginola:
"Heaha ke kumu nui o kou lawe ana mai i na hana o ka
hale nei nau ponoi e lawelawe aku, aole he hoolimalima i
kaikamahine kauwa?"
"No ka mea ua makemake maoli no au i ka hana. He
kaikamahine au na kekahi kahunaule, me kekahi loaa ma
kahiki uukum malalo iho la o ia kulana o ko'u noho ana me
ko'u mau makua, ua konoia mai keia mau lima e lawelawewe
na hana apau e pono ai ko makou noho ana. A oiai hoi ua
hoole mai oe i ke komo pu ana mai me a'u, i hookahi ka
hauli like ana, ma ka hoolilo ana aku i ka'u mau dala, ua
@onoia mai ua, kau wahine, e lawe ae i ke kulana hooma
@aulii, i wahi e hoemiia mai ai na hoolilo o ko kaua nho
ana."
"O, e magureta, o ko'u ike ana aku ia oe e hooikaika
naoli ana i ka hana, ua lilo ia i mea hoehaeha mai i ko'@
oonoo. "No ka hoolimalima ana i kaikamahine lawelawe
oe ae mawaho o Nora, no ka hoomaemae ana i ka hom@
ei, ua makaukau au e auamo i kona mau hoolilo, mek-
oopilikia ole mai i na mea e ae e oluolu ai ko kaua noho
na ma keia aina malihini."
"Aole o'u kanalua no ka piaio o kau mau mea apau
amailio mai nei ia'u; e hoomanao nae oe e Reginola, h@
hea maikai ole loa ma ko'u aoao, ke kauka'i ana aku,
ana mai oe i na mea apau, me ka loaa ole he pana'i no i
hau hana mai ia'u aku. Ina aole oe e lawe aku i ka'u ma
ala. no ke kaana pu ana iloko o na hoolilo o ko kaua noh
na. alaila e hoike aku au i kekahi mea, mamuli o ko'u han
aoli ana."
Aia iloko o ka puuwai o ke kanaka opio, ke pana kapa
li la na kikoni ana o ka hauoli ame ka makee no kani
wahine, a hele aku la oia imua me ka pahola ana aku i kona
hau lima. me he mea la, e makaukau aku ana oia e puil@
hai ia Magureta iloko o kona poli. heaha la ia oili koke ana
e o kana hoohiki i hoopaa aku ai imua o kana wahine, @
a haule iho la no ia o kona mau lima ma kona aoao, a hul@
@ai la me ka helehelena o ka mea i piha i ke kaumaha, n@
a loaa ole he manwa nona e hoike aku ai i ka mea oiaio
loko o kona puuwai.
Nana pono mai la o Magureta maluna o ke kauka opio,
ka mea hoi ana i kapa aku ai he kane nana ma ka inoa, me
kona piha i ke kahaha, me ka i ana ae: "Ua lilo anei ka'u
mua olelo âme ka'u mau hana i mea hoehaeha aku i kona
noonoo?"
I ka hala ana mai nae o Reginola. a hoomanao mai la
hoi o Magureta, no ka hoihoi o na maka o kana kane, i ka
ike ana aku iaia ma kela kulana o ka wahine hana; me ka
anehe ana aku e puliko mai iaia iloko o kona poli, ua oil
ae la na hoomanao ana iloko o kona noonoo no kekahi
mea, ia wa i hoomau hou aku ai oia i ka pulumi ana, mo
he mea la, aole i lilo kela hana i mea uluhua iaia.
MOKUNA XIX.
Maka manawa i loaa aku ai o ka nuhou no ke poho
ana o kana mau dala apau i hookomo aku ai iloko o ka hu
alahao, ua lilo ia i mea e hooiia aku ai ka manao hana am@
ka hooikaika iloko o Reginola, i wahi e hoi hou mai a
kana mau dala, a e loaa hoi iaia ka waiwai, i hiki ai ko
hoolako aku i kana wahine, me na mea apau e oluole a
keia noho ana; eia nae he okoa loa ka hopena i kau aku ma
luna o kona kaikoeke. ia Noela Kauwila. ke kane a Kanani
a o ke kanaka hookahi no hoi nana i pauaka i a Magureta a
lilo ana i kaikamahine hehena o ka noonoo.
I ka wa i loaa mai ai ka lono kaumaha no ka make ana
o Mr. ame Mrs. Alika ma ka ulia haaahi, me he poka pa-hu
la i kiolaia mai iwaena o ko laua noho hauoli ana, ua hik
ole loa ia Kanani ke hoomanawanui iho i ke kaumaha
âme ke ko'iko'i o na hoomanao ana no kona mau makua
aloha; a he hana nui na Kauwila, ka hoomalielie ana aku
i na manao ulu-ku o kana wahine.
Oiai nae o Kanani e waiho ana iloko o ke kaumaha no
kona mau makua, aia mau o Kauwila ke kau aku la i kona
mau manaolana. no ka ili mai o kekahi pomaikau nui, ma-
luna o kana wahine, mai na waiwai mai o kona makua-
kane, ua lilo kela manolana i mea e hoopihaia aku ai ua
canapa nei me ka hauoli, a ke hoolala la oia, no kekahi mau
bana ano nui, e noho aku ai oia iloko o ka haohano ame
ka waiwai.
O iai nae o Kauwila e moeuhane ana no kela pmaikai
nui; aia hoi ua pahola ae la ka lono. no ke poho ana o ka
hui alahao, i hookomo nui aku ai o Mr. Alika i kana mau
dala iloko olaila, a ua poho ou pu no hoi na dala a ua o Kau-
wila, oiai aia kekahi mea i nui na mahele iloko o kela hui.
'ua lawa keia lono, no ka papalua a papakolu ana iho i na
kaumaha i loaa iaia mamua o ka mea i kau aku maluna o
Kanani.
la nei nae e ikeia ai ke ano o na kanaka ma keia poino
e ikeia ai ke ano o na uhane oiaio o na kanaka, he hoao e
hooni ana i ka oonoo. e lanakila maluna o na pilikia apau.
Oiai o Kanani e waiho ana iloko o ke kaumaha no ka
make ana o kona mau makua, ua hunakele loa o Kauwila
i na mea e pili ana i kona poino, e hoao ana hoi e auamo
hookahi me ka hoomanawanui, eia nae na ke kaumaha o
kona helehelena, na kona kulana hoihoi ole, ame kekahi
mau ano e ae i malihini loa ia Kanani, i kono mai i kana
wahine, e ike i na mea oiaio loa, no ka pilikia i loaa aku i
kana kane.
I kekahi la, oiai no o Kauwila e noho kukule ana maloko
o ke keena hookipa o ko laua hokele. hele mai la o Kanani a paa iho la kekahi lima maluna o kona poohiwi. a oane iho
la me ka leo o ka wahine i makee i kana kane: "Ua loohia-
ia anei oe e Kauwila, i kekahi ma'i?"
Me ka hikilele i aea ae ai ke poo o Noela Kauwila iluna
aia hoi ke halii la ka nanaina kaumaha me ka haka-nu ma
luna o kona mau maka, no ka mea ke ike aku la ia me ka
hoohewhewa ole i ke kau okoa mai o ka nele ame ka hune
mamua o kona mau maka. Ke noonoo la oia, no ke kau ana
mai o kekahi haawina ko'iko'i loa maluna on a, o ia no ka
malama ana aku i kana wahine, i na mea apau i maa. i kela
wahine, i na la aku i hala, ka hana hiki ole nae iaia ke hooke
aku, oiai, mai kona mau la kamalii mai ahiki i ke kanaka
makua ana, aole loa he manawa i lawelawe aku ai kona
mau lima i kekahi hana, ua noho wale no oia e ai, a e uha-
uha i na dala i huliia me ka hoomanawanui e kona makua-
kane.
I wahi e hoopakeleia ae ai kana wahine, mai ka hune mai
âme ka pololi, he mea pno iaia ke hele i ka hana, he hana
hilahila loa nae ia ma kona aoao, ka haule ana mai kekahi
kulana hanohano mai a i ke kulana o na kanaka i maa i ke
kahea mau ia, he poe moe lepo.
"Aole au i loohia i kekahi ma'i," i pane ae ai ua o Kau-
wila i kana wahine, me ke kulou hou ana aku o ke poo ilalo.
aole hoi he hoihoi ma kona mau maka, e ike mai i kana
wahine, ka mea malihini loa iaia, a Kanani e ike mai la.
"Ua lilo kela pane a Kauwila i mea hoehaeha loa aku i ka
manao o kana wahine, o keia ka manawa mua loa a. Kau-
wila i pane aku ai iaia pela, me ka hoike ana aku no ho
i kona ano nunuha, aka elike no nae me ke ano o ka wahine
i aloha i kana kane, noho okoa iho la o Kanani ma ka aoao
o Kuwila, hookomo mai la hoi i kekahi lima mamua o
kona umauma, a pane mai la:
"Ma ka'u nana aku, he kulana ma'i maoli no kou, a i ole
ua halwai mai oe me kekahi pilikia. Heaha keia pilikia
nui i loaa ia oe e Kauwila?"
Ua loihi ka Kauwila nohho ana me ka mumule mamua o
ka haawi ana mai i kana pane, o ke kumu, ua ike oia, he
mea hoehaeha aku i ka manao o kana wahine ke lohe mai
i ke kumu o ke kaumaha o kona helehelena, aka nae ma
kekahi ano, o ka hoike wale mai no i na mea oiaio, ke ala-
hele pololei loa.
O ka hokele a laua e noho la, he hokele nanui ia o na dala no ka noho ana i kela ame keia la, a in a e hoomau aku
ana ko laua noho ana malaila, e hoea mai ana i ka wa e pau
'oa ai ka laua dala, a e ku ana ka paila o na bila, me ka uk@
ole ia, he keu aku a ka mea hilahila, ke kipakuia mai k@
nokele mai, imua ponoi o ka poe i nana mai ia laua nei, m@
@e ano he mau mea waiwai a nui o ke dala.
"Aole ko'u he ma'i maoli, aku ua halwai mai au me ko
ahí pilikia, ka mea nana i kaili ae i ka hauoli mailoko ak@
@'u. Ua hoao ua e uumi i keia mea mai ka hoike ana a
@mua ou e kuu wahine, ua hiki ole nae, a he nani hoi ia, u
@inau mai nei oe i ke kumu maikai ole o ko'u mau ano ilok
@ keia mau la, ua konoia mai au. e kamailio aku i ka me
@ololei loa; o ia hoi, o kaua kekahi mau mea nele a ilihun@
keia la, a ua hiki no ke kapaia mai kaua, he mau me
nakilo."
"Ua hookahaha loa mai oe e Noela Kauwila i ko'u ma
ao," wahi a Kanani me ka hele o na maka a kunahihi. "@
oakaka mai i ka manao o kau mea i kamailio mua mai ne?"
"O ka hui alahao i hookomo aku ai au i ka'u mai da
e nui. pla hoi me na dala a kou makuakane, eia iloko o k@
ima o kekahi mea i koho ia, no ka hooponopono ana i n@
waiwai o kela hui: nolaila e ike mai oe, aole he manaolan@
o ka hoihoi hou ia mai o ka'u mau dala, a pela me na dala@
@kou makuakane. aka ua pho, a ua hooliloia mai kaua
@au ema nele a ilihune."
Aole he hiki ia kanani ke hoomaopopo i na mea a Kau@
@ila e hoakaka aku la imua on a. Ua maa oia i ka hoolako@
ke dala e hona mau makua, no ke kuai ana ma kan@
@au mea apau e makemake ai, mamua o kona mare ana
e kane, a oiai no hoi he kanaka waiwai o Kauwila,e hoo
iko ana no hoi oia i kana wahine me ke dala i na manawa
pau: nolaila ua lilo i mea pohihihi ia Kanani. ka ike ana
a hikiwawe loa o ko laua haule ana mai ke kulana kieki
nai a i ke kulana haahaa.
"Aole he hiki ia'u ke hoomaopopo aku i kau mau me
pau i kamailio mai nei e Kauwila, e manao ana ka hoi au
ne kanaka waiwai loa o papa, a in a no paha ua poho kau@
mau dala i hookomo aku ai maloko o ka hui alahao, manao
au, he nui no kana mau dala ma kekahi mau hui e ae."
Mak kela wahi, i hoakaka piha aku ai o Kauwila i na mea
apau, no ke ano o ke poho ana o na dala a ka poe apau i
nookomo maloko o kela hui alahau. akahi no a loaa ka
ke âme ka hoomaopopo ana i a Kanani, a o ka mea oiaio
oa. aole wale i hooneleia aku kela kaikamahine. mamuli o
ka make ana o kona mau makua aka ua hoonele pu ia aku
@ me na waiwai ana i manao ai. e holo aku maluna on a,
nai kona makuakane aku.
Ke ku malie loa la o Kanani ma ka aoao o kana kane,
ne ka pane ole, he mea kau la ika lohe ana aku i kela
@uhou no kona lilo aku i wahine nele a ilihune. e hoikeike
nai ana oia i kona mau ano kaumaha a pihoihoi, aka he o ia
nau no kona mau ano elike me na la aku i hala. He oiaio
@a lilo ka ka make ana o kona mau makua, i mea nana e kaili@
ae i ka hauoli mai iaia aku, aole no nae ia he kumu nona e @
noonolele ai iaia iho, me na mea i maa e hoopuni ana i kona
ola ana.
Oiai o Kanani e ku malie la, ke hakilo pono loa mai la o
Mr. Kauwila me ka manao. e ike mai ana oia i kana wahine.
e hookahe aku ana i kona mau waimaka. no keia poino hou
@ili aku maluna on a. aole nae he mea o ia ano ma na maka
o Kanani, he wahi manawa uuku wale no. ka pahola ana
e o naiao hakumak@@@@ o ke kaumaha maluna @@@, a nalo-
ia aku la. alaila mohaala maikai ae la kona helehelena, a
ane mai la me ka leo mailie:
"Ke manao nei au e Noela, he mea ahaeha no ka noo-
noo, ka lilo ana o kekahi i mea ilihune. Ua maa kaua i ka
@oho ana iloko o ka lako ame ka hanohano. nolaila he mea
@ui loa me ka pohihihi pu no hoi. ka noonoo ana ae i na
@ea e hana aku ai." alaila nana pono aku la oia ma na maka
@ kana kane, a kamailio hou mailie:
"Ke manzo nei au e Noela, he mea ehaeha no ka noo-
noo ka lilo ana o kekahi i mea ilihune. Ua maa kaua i ka
noho ana iloko o ka lako ame ka hanohano, nolaila he mea
@ui loa me ka pohihihi pu no hoi, ka noonoo ana ae i na
@ea e hana aku ai." alaila nana pono aku la oia ma na maka
@ kana kane, a kamailio hou mai la:
"He mea oiaio, ua kaawale aku ko'u mau makua, mai ia'u
aku no ka manawa mau loa, ua kaawale pu aku hoi ka wai-
wai âme ka hanohano mai ia kaua aku. he hookahi nae mea
nana i hoohauoli mai i ko'u noonoo. o ia no kou noho pu
ana mai me a'u. pela hoi au imua ou. Mawaena ou ame a'u.
e hooholo kaua e ku aku he alo a he alo me na poino ame
na popilikia e halwai mai ana, me ka haawipio ole ia kaua
iho. iloko o na noonooo. no ko kaua mau kulana.
"Ua ike no nae au, he mea maikai ole loa keia e kau aku
ana maluna ou. oiai ua maa oe i ka noho ana iluna o ka
waiwai âme ka hanhano. aka nae aole e hiki ia kaua ke alo
ae. oiai ka pilikia maopopo loa e ku mai ana imua o ko kaua
alo. Ua makua kau au i na wa apau e hana aku no ke ko-
kua ana ia oe, ke hoike mai oe i ka'u mea e hana aku ai, a
ia no e lilo i'o aku ana kaua i mau mea ilihune. manao au
he mea liilii loa ia. o ka mea nui wale no, o ia ko kaua noho
mau ana iloko o ke aloha, ma ke ano he kane a he wahine,
me ka nana ole i ka waiwai a i ka ilihune paha."
"Heaha auanei ka mea loaa mai ma ia mea he aloha, no
ka ema aole loa e hiki i ke aloha ke hanai mai ia kaua, a ke
hoaahu mai ia kaua i n lole e lako ai ke kino." i pane ae ai
o Kauwila. me ka lokahi ole aku o kona manao me ko Ka-
nani. no ka hooikaika aku ma ka hana kino ana, i wahi no
laua e palekana ai mai na popilikia mai o ka noho nele ana.
"He mea oiaio no ia, aole e hiki i ke aloha ke hanai a ke
hoaahu mai ia kaua." i panai mai ai o Kanani. me ka hoo-
naukuki no kela mau olelo a kana kane. "O ke aloha i loaa
i ke kane no kana wahine. a i ka wahine hoi no kana kane.
o ka mea wale no ia nana e hono mai ia kaua. e ku aku
imua a hakoko me na inea o keia olu ana@ Mai hoopilikia i
kou noonoo no'u nei, o ka'u wale no e makemake aku nei e
loke, o ia kou hoakaka mai ka kaua mea e hana aku ai, ua
makaukau au e hana aku i ka'u mahele o ka hana."
Ke lohe pono la o Kauwila i ko Kanani mau manao, e
komohia iho ai ka manao hoomaikai iloko ona. no ka loaa
ana he wahine o kela ano iaia, haawi mai ai oia i kana
mau mahalo ana i kana wahine in a he kane oia i aloha i'o
i kana wahine aole nae pela ka mea i komo aku iloko o
kona noonoo, ma kahi o ka haawi ana mai i ka hoomaikai,
ua hoalaia aku ka manao huhu me ka inaina iloko on a, oiaia
aole loa on a wahi lihi hoihoi ike e hoohaahaa iho iaia mai
kona kulana mai, elike me ia a Kanani i kamailio aku ai
iaia, no ko laua hoao ana e hakoko aku me na inea ame@
na popilikia o kia ola ana.
"Ma ka'u nana aku ia oe e Kanani me he mea la, he wahi
pilikia uuku loa keia i halawai mai me kaua, i hoomama@
loa mai ai oe i ke ano o kau kamailio ana. I hoike aku au
ia oe, aole loa he mea i maopopo ia oe ke ano ame ke kulana
oiaio maoli o ia mea he noho nele a ilihune ana," i pane aku
ai o Kauwila, me ka nanakee ana aku maluna o kana
wahine.
"Ke manzo nei au. ua maopopo loa ia'u ke ano o ka'u
mau olelo apau i kamailio aku nei ia oe, a ua makaukau
hoi au e auamo i na ko'iko'i apau o no mea e kau mai ana
maluna o kaua. He papahana anei kau i hoolala ai no ke
ano o ko kaua noho ana aku e Noela?"
"Aole loa a'u mea i noonoo ai, eia au iloko o ke kulana
pohihihi. me ke kaumaha e noho nei," wahi a Kauwila me
ke ano kukule.
"Ina elike me kau mea i kamailio mai nei. ua poho kau
mau dala apau iloko o ka hui kaaahi. pela hoi me na dala a
Ko'u makuakane. alaila aole he mea maikai no kaua ka hoo-
mau hou ana aku e noho ma keia ano hoonui lilo, a e hoo-
pau ko kaua noonoo nui ana no ka hele makaikai ma kela
ime kela wahi, a o ko'u manao, e huli hoi hou kaua no Nu
loka."
"Heaha aku ka kaua o Nu Ioka e hoi aku ai?" i hull mai
@ o Kauwila me na maka hulili i ka inaina imua o kana
wahine. kela wahine hookahi ana i aloha ai, iloko nae o na
minuke o kona inaina, ua lilo ke aloha o ka wahine i mea
ole, a hoomau hou mai la i kana kamailio ana me ka leo
@kalakala.
"Manao anei oe. e aa ana au e hoi aku imua o ka pohai
ka põe lalawai o Nu loka, me ke kulana nele a ilihune, e
oohilahilaia mai e lakou, a e kapaia mai i ke kanaka ma-
ilo? Aole loa au e ae aku ana i kena manao ou, aole e ike
ou ia ko'u mau maka ma Nu loka, ahiki i kuu nana ana
no ua nui ka'u mau dala, ia wa wale no au e hoea aku ai
o kela wahi, aole ma kekahi ano e ae."
Pahola ae la ka minoaka o ka hoowahawaha ma ka hele-
elena o Kanani, a i mai la me ka leo oluole: "Ke manao
ei au, aole e lilo ko kauua hoi ana aku no Nu loka. iloko
ke fulana nele, i mea e nanakee mai ai ko kaua mau hoa-
oha. mahope iho o ka loaa ana aku o ka ike ia lakou no ke
umu oiaio o ke poho ana o ka kaua mau dala. He oi ae
a pono o ka hoi ana aku imua o ko kaua mau hoaloha. e
akaukau ana lakou e haawi mai i na kokua ana ia oe, ma
a hapai ana ae a kau ma kekahi kulana, mamua o ko kaua
auka'i ana aku. e loaa kekahi hana kupono nau iwaena o
a põe malihini."
"Pehea la oe e Kanani e hookikina mai nei ia'u, e hoo-
aika e loaa kekahi hana na'u iwaena o ko kaua mau hoa-
oha, aole oe i ike i ke ko'iko'i o ia mea he hana, oiai aole
@ i maa i kekahi hana, a o ka mea oi loa aku o ka hilahila.
ia ke kauka'i ana aku i ka kaua palaoa e ai ai, mai ka
ana mai a'u e hooikaika aku ana."
Ua hiki ole ia kanani ke kaohi iho i ka hookahe ana aku
kona mau waimaka, mamuli o ka paakiki o Kauwila, aole
e malui mai i kona manao, a o ia kana o ka one hou ana
mai:
"Ua maopopo no ia'u, he me ano nui loa kou konoia ana
aku e hele i ka hana, aole anei, o ka mea kupono wale no
@. iloko o ka wa o ka pilikia? Aole anei. ua hiki mai i ka
hanawa no ka paio ana me ka ikaika apau, no ke kipaku
na aku i ka pololi, ka hune ame ka nele mai ka ipuka aku
@ ko kaua home?
(Aole i pau.)