Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 17, 25 April 1919 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NOHO KA AHAELELE A NA REPU_BALIKA
(Mai ka aoao Ekahi mai).
Kabi kahuahana, he komite o umi-ku-mamalima lala, ua hoomaha iki ka hale, aka nae, mahope o ka noonoo ana me ka pupuahulu ua hoihoi mai la ke komite i kana hoike, me ka paio o na hoa, maluna o kekahi mau pauka o ke kahuahana no ke kupono ole e hookomoia.
O ka pauku i paioia me ka hahana maloko o kela abaelele, o ia no na mea e pili ana i ka hoopau loa ia o na hale hoolimalima loloa, o ka mea i keia, o ia no ke kapae loa ia o kela pauka mailoko aku o ke kahuahana.
Iwaena o na pauku o ke kahuahana i aponoia, o ia no na mea e pili ana i kekahi makeke kulanakauhale; na hana paamau o na alanui, na haawina kokua no na oihana sua ame ka wai, ke kulana maemae, ame ke ola o ka lehulehu; no ke kokua ana i na kahua paani, ka loaa mua ana o na kakooia e na kalapu mahele, no na limahana o ke kulanakauhele.
I'a hapaiia mai ka hookomo ana i ka ninau pili i ka mana koho o na wahine maloko o ke kahuahana, ma o kekahi olelo hooholo la, ua haule nae, mamuli o ka manao ana o ka hapanui o na elele o kela aha, aole he kuleana o na moho e alualu nei no ka kulana oihana kulanakauhale, i kelaninau.
Ma ka hapalua o ka hora ekolu o ka auwina la, i hookuu loa ai ka ahaelele me ka hooholoia ana he kahuahana kalaiaina na na moho e holo aku ai imua o na mana koho, no ka haawi ana mai i na kakoo ana ia lakou. O keia malalo iho nei na pauku o ke kahuahana:
Ke hoopaa nei makou i ka makou mau noho no na kulana oihana kalana, no ka lawelawe ana aku i na hana o ke kalanakauhale ame kalana, maluna o na @oina lawelawe oihana kuoo, ma ke ko@oia ana o ka poe makaukau, makaala i na hana apau i pili aku i ka lakou mau oihana. A ke kakoo nei makou i ka @@onaiahuahuaia ae o ko lakou mana e @@ ahaolelo.
Ke apono nei makou, a ke noi nei e iwakulu kok ia i makeke kulanakauhale, kahi e waihoia aku ai na meakanu a na kanaka mahiai no ke kuai liilii ana.
Ke apono nei makou i ke kukuluia uka o na wahi hooluolu apuni ke kulanakauhale nei.
Ke hoopaa nei makou i ko makou muau lunakiai e hoomauia aku ka hana moa i na hanhou paa mau, no na alamai e e lawelaweia nei, pela hoi ka hana ana aku i ke alanui holopuni.
Ke hoopaa nei makou i ka makou mau, lunakiai e hooko aku i ka hoonui ame ka hooloihi ana aku i ka oihana wai me sua o ke kulanakauhale ne o Honolulu.
Ke apono nei makou i ka malama pono ia o ko kakou mau paka ame na kahua paani a e pono no hoi e loaa hou mai he mau kahua paani, a e makaala pono ia na kamalii oiai lakou e paani ana ma na wahi i hookaawaleia no ka lehulehu.
Ke hoeueu nei mkou e hoomahuahuaia ae kahi e malamaia nei na hana hoikeike i na holoholona, me ke kukuluia @ kekahi mau hale malaila; pela pu hoi me kekahi hale paku'i kupono, i ka hale auau o ka lehulehu.
Ke apono nei makou e loaa na halekula nunui ae, a e hoolakoia hoi me na mea apau e pono ai.
HE MOHO LOIO KALANA O AKEPOKA.
(Mai ke aoao Ekahi mai).
Hawaii nei; a oiai ua pau kona kau e noho lunakanawai kaapuni ai, pela iho la i kaawale loa ai oia, no ke alualu ana i kela kulana oihana.
Ma ka manaoio o ka Lunakanawai Akepoka, o ke kulana oihana loio kahana, he kulana ia e konoia mai ai ka mea e paa ana i kela oihana, e hoolilo nui oia i koua manawa ma kana hana, aole hoi e waiho aku na kona mau hope e lawelawe i ka nui o na hana.
I kona alulalu ana nae e loaa ka waeia, ame ka kohoia i loio kalana no ke Kulanakauhle a Kalana o honolulu nei, he manaoio kona e haawi aku ana kona aoao ponoi i na kakoo ana iaia, pela hoi me ka poe i makee e loaa he hooponopono aupuni hoopono a pololei.
He nui na kulana oihana a ka Lunakanawai Akepoka i paa ai, mai ke au mai o ke aupuni moi, hoea wale i keia manawa, a ua kamaaina nui no hoi oia iwaena o na makaainana.
O ka Loio Kalana A. M. Brown ana mai o ke aupuni moi a hoea wale i keia kau, a in a o na moho wale ae la no keia a na aoao kalaiaina kuloko, no kela kulana, ma ke koho baloko o na @n@na oihana o ke Kulanakauhale a Kn@ana o honolulu nei, alaila, o ka mea e @oaa ana i ka heluna baloka kiekie oia ke kohoia.
HE HALIA ALOHA NO KUU ONEHANAU.
Hanohano Hilo kuu onehanau,
Haakeo na kuahiwi ekolu;
Lamaku iluna ke ahi a ka wahine,
Moiwahine o ke alohilohi.
Kaulana Hawaii puni ka honua,
O Pele ke kupuna aiwaiwa;
Hui mai na mana o ke ao nei,
Haawi i ka momo no Hawaii.
He nani na kualono iuiu,
He u'i ka mamo hulupala Olaa;
He nu'a na lehua o Mokaulele,
O Hilo nei ua kau ka Hoaka.
Haina ke'lii nona ka lei,
Likelike Kekaeikapuokalani.
Hakuia e Keahikuniaalapalapa.
HULI PONO LA NA HANA O KE KEENA KAKAUOLELO.
(Mai ka aoao Ekahi mai).
lehulehu aku nei i hala, aole i hoihoiia ae he mau hoopii hoahewa, e kue ana i na poo o kela mau keena, aka ua haawiia aku nae i manawa no ka papa o na lunakiai e hoihoi e ai i na dala, i hiki aku ma kahi o ka umikumamahiku kaukani me na haneri keu.
No ka hewa a hewa ole o na mea i hoopiiia, na keia mua aku ia e hoike ae i ke akea, a oiai nae, he moho o Kakauolelo Kalaukalani e holo hou nei no ke kulana kakauolelo, ua makemake kona loio e hoolohe koke ia ka hihia, mamua ae o kona manawa, e waiho aku ai i kona palapala holo moho mamua ae o ka la apopo, ka manawa hope loa i haawiia e kanawai, no ka hookomo ana ae i na palapala holo moho, no na kulana oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.
AOHE KOHO BALOKO ANA NO KA NINAU MANA KOHO.
(Mai ka aoao Ekahi mai).
Ka hoike a ke komite ame ka bila pu ma ka papa; aka nae, mahope mai ua unuhi hou oia i kana noi, namuli o na manao hoakaka mai ka Persedina Chilingworth mai, in a e holo aua kela noi, alaila o ka pau ana ia o na mauao hoakaka o ka bila.
Komo ka hale ma ke ano komite holookoa, me ke kohoia ana o Sanatoa J. W. Russell i peresidena no ka manwa; a no ka nee ana aku o na hana imua, i ku ae ai o Seutoa Wise, a waiho mai la he noi, e ku na hoa o ka hale iluna, a waiho ae i ka hoike, no ka waiho loa ana i ka bila ma ka papa.
Ua kue ikika o Senatoa Pacheco, i kela noi, me ka hoakaka ana i kona manao, no ka hana nui i kau mai maluua o ka ahaolelo kuloko. Wahi ana, ua haawi mai ka ahaolelo lahui i ka mana ame ke kuleana i ka ahaolelo kuloko, e haawi aku ai i ka mana koho baloka i na wahine o keia Teritore. Ua hooholo ka aha senate i ka bila, e haawi pololei ana ia pono i na wahine, ua pepehiia nae malokoo ka hale, nolaila o kona manao maoli, o ia no ka haawi ana i na kakoo, mahope o ia no ka haawi ana i na kakoo, mahope o ka bila e ku ana i keia manawa, e aho ia, mamua o ka hoonele loa ana i kekahi hana, ma ka aoao o ka ahaolelo, no ka ninau mana koho o na wahine.
O Senatoa Russell ka i hoakaka ae i kona manao, no ke apono loa e loaa ka mana koho baloka i na wahine, a e malamaia he koho baloka no ka hooholo ana i kela ninau, ma ka mahina o Iu@e ae nei, a i ole, iloko aku o Novemaba, aina aole pela, alaila he kokua nui kona i kekahi olelo hooholo hui, e noi ana i ka ahaolelo lahui, ma o ka elele lahui la, e haawiia mai ka mana koho i na wahine o Hawaii nei.
U kakoo o Senatoa Chillingworth, a peresidena hoi o ke senate, no ka hooholoia o ka bila, no ke kumu, ua loheia na manao hoakaka o na hoa o kela hale e apono ana i ka waiho ana aku i kela ninau na na maua koho e hooholo mai.
Ua nui ua manao hoakaka, e kakoo ana i ka hooholoia o ka bila, pela no hoi ma ka awaw e ku-e ana, alaila noi mai la o Senatoa Wise, e ku ke komite iluna, a waiho i ka hoike, no ka hoomoe loa ana i ka bila ma ka papa, a ma ka ninauia ana o na ae ame @ hoole, ua pa'iapa'i ke koho ana, he ehiku ma ka aoao ku-e, a Senatoa Russell ma ka aoao e kakoo ana @ ke noi, ua hoomoe loa ia ka bila ma ka papa.
AUAMO IA MAU KOA I KA LAUA HOOPA'I.
No ka aihue ana ame ka powa ana i kekahi Kepani kiakaa malalo ae nei o Puuloa, i hookolokoloia ae ae he elua mau koa, oloko o ka Pauli 6 o na koa Amerika, imua o ka aha o na alukoa, a kauia mai ka hoopa'i maluna o laua, o ia no ka hoopau loa ia ana mai ka noho ana maloko o ka oihana koa, me ko laua hooneleia i na uku mahina ame na pono apau i pili aku i ka oihana hoa, a e noho pu laua ma ke a@o he mau paa hao no ka manawa o ekolu makahiki, e hana ai ma na hana oole'a.
O ke karaima a keia mau koa i hana ai, o ia no ko laua kau ana maluna o ke kaa o kekahi Kepani a holo no Puuloa, a malaila i pepehiia ai ke Kepani nona ke kaa otomobile e laua, a aihueia ka uwaki a kela Kepani me kekahi mau dala ehiku me ka hapalua.
Ma ka la 11 o ka mahina aku nei o Ianuari i hala i hanaia ai kela karaima, a no ka pili o ka hewa ia laua, pela iho la i kauia aku ai ka hoopa'i ko'ilo'i elike ae la me ia maluna.
He põe kVA hou ae no kekahi ekolu i hookolokolia, no ia ano hewa hookahi no, o ia ke kaili ana i ke kaa otomobile o kekahi Kepani malalo ae nei o Moanalua, aihue pu i kana mau dala apau mai iaia aku. O ka manawa i hanaia ai kela karaima, ma ka la 20 o Dekemaba aku nei i hala.
He elua o kela mau koa i kauia mai ka hoopa'i e hoopau loa ia ko laua noho ana maloko o ka oihana kkoa, me ka hooneleia i ko laua uku, a e noho paahao laua no ka manawa o eha makahiki.
No ke kolu iho hoi o na koa, ua hoemiia.oia mai kona kulana mai, me kona hoopaahaoia no ka manawa o eono mahina, me ka laweia o ka elua hapakolu o kona uku; eia nae ua hoole ke knerala nui i ke apono ana i ka hoopa'i o ke koa hope, me ke kauoha ana ieia e hoi no kahi o kana haua iloko o ka oihana koa.
LOHEIA NA HA'IOLELO NO KA BONA LANAKILA.
Imua o kekahi anaina nui i hoomaopopia, ua hiki aku i ka eono kaukani kanaka i haawi ae ai o Mr. Stephen T. Mather, ke kanaka ma ke poo o na paka, o ka hoea ana mai nei no Hawaii nei mai Wakinekona mai, ma ka pule aku nei i hala, ame ka Lunanana Richard E. Halsey, o ka oihana hoopae limahana, i na hoiolelo hoeueu i na niakaainana, no ke kokua ana i na Bona Lanakila mawaho o ka paka kinipopo o Kamoiliili.
Ua hoolaunaia mai o Stephen T. Mather e Mr. William . Carden, ke poo o ke komisina o na oihana o ka lehulehu, a o keia iho ka haiolelo a keia luna oihana o ke aupuni federala ma kela anaina:
"Ke hauoli loa nei au i ko'u lilo ana i mea nana e lawe mai i ke aloha o Kakauolelo Lane o ke keena kalaiaina, ma keia manawa o ka wehe ana i na hana hoeueu no ka @ona Lanakila ma Honolulu nei. Me ka nana ole i ke kowa o 500 mile nana i hookaawale ia oukou mai ia Kakauolelo Lane mai, aia mau iloko on a ka makee no na pono o keia mau mokupuni, ka manao makee hoi i hooi loa ia ae, mamuli o kona kipa makaikai ana mai ma ka makahiki aku nei i hala. Ua haaheo loa oia no ka moolelo kilakila a oukou i hana ai, iloko o na bona aie eha aku nei i hala. O ka mea a oukou i hooko aku ai, o ka hooia maikai loa iho la no ia, no ka hiki ana ia oukou ke hooko aku i ko oukou mahele ma keia hona hou.
"Ua oi wale aku ka oukou mea i haawi ai mamua o ko oukou mahele ma kela ame keia bona aie, ka mea nana i hoike ae ia 'makou ma Amerika, aia ke lalapa ne i ke ahi o ke aloha aina oiaio maanei ne, me ka ikaika, eliko me ia ma kekahi o ha mahele o ko kako aina aloha.
"Ioko o ko'u manawa pokole loa o ka noho ana mannei, ua hoopaia m@@ ko'u uhane, mamuli o ka ike ana aku i ka paholo laula ana o na manao Amerika maanei nei, oiai nae he 2000 mile ke kaawale mai ia makou mai. Aia he kumu maikai loa a oukou e haaheo ai, no ka oukou mahele o ka hana i komo aku ai maloko o ke kaua, ame na hana a ae i pili ilaila.
"Aole paha he mea pono ia'u ka hoike ana aku imua o oukou no ke ano o keia Bona Lanakila, ua paopopo no ia mea ia oukou. Aia he mau bila nunui a kakou e uku aku ai, he lehulehu wale o ka kakou poe keiki e hoihoi mai ana. He mea pono e hoopauia keia mahele o ka hana, a e hooko aku hoi i ua hoopaa e ae i hanaia, elike me ia a kakou e hooko aku ai ma ka kakou mau hana ponoi. E lawe kela ame keia i na bona elike me ka nui o kana loaa, he mea keia e kulukulu aku ai i kekahi mau kumu hoohalike i ko oukou mau hoa kanaka, ma ia ano iho la e lilo ai ka hana ui i mea maalahi loa."
O ka Lunanana Halsey o ka oihana hoopae limahana kekahi i haawi ae he haiolelo hoeueu, e kono ana i na kanaka apau, e haawi i ka lakou mau kokua ana i ke aupuni, ma ke kuai ana i na Bona Kukoa.
Ua hoakaka piha mai oia i na mea e pili ana i ka hana a ke aupuni o Amerika, ma ka hoohoka ana ia Kelemania, a no ka hauoli i loaa i na kanaka Amerika apau, ua kono ikaika mai oia i kela a@aina, e hoikeike i ko lakou mau manao ohohia, ma ka hooko ana aku i ka lakou mahele o ka hana.
O kiaaina McCarthy kekahi i haawi ae he mau olelo pokole, maluna no o na mea e pili ana i keia bona hou, alaila hoomaka aku la na komite, he poe wahine, e hele iwaena o ka lehulehu, no ke kuai ana i na bona, me ka nui o ka poe i lawe i mau bona aie hou na lakou.
NA MARE.
A. F. K. Unea ia Saddie Kupaliu, Aperila 11.
Wong Yee Chong ia Grace Takenaka, Apr. 19.
Henry W. Haas ia Mrs. J. P. Alohikea, Apr. 19
Yee K. Whan ia Mrs. Hattie Aukai, Apr. 19
Adolph T. Louis ia Bernice Xavier, Apr. 19
A.M. Brunelle ia Rose Meyers, Apr. 21.
NA HANAU.
Na Matthew Makekau ame Eva Alika, he keikikane, Apr. 15.
Na Joseph White ame Rosalie Akana, he kaikamahine, Apr. 17.
Na John Kama ame Mary Kekahuna, he kaikamahine, Apr. 18.
Na Kwock Tong ame Violet Makua, he keikikane, Apr. 18.
Na Ah Sing ame Eva Kapihe, he keikikane, Apr. 19.
Na Shee Chan ame Luisa Pua, he kaikamahine, Apr. 19.
Na Inoaole ame Juanita Keone, he keikikaue, Mar. 19.
Na George K. Lovell ame Mary Gilman, he kaikamahine, Apr. 20.
Na Samuel Apela ame Maryan Kualii, he kaikamahine, Apr. 25.
NA MAKE.
David H. Kaleikilo, ma ke Alanui Kuke, Apr. 15
Oneha Kauka, ma ka Home Lanalilo, Apr. 15.
Napela P. Kaimi, ma ka Halema'i Moiwahine, Apr. 15.
Mike Moeawa, ma ka Home Leahi, Apr. 15.
Maluka Pedro, ma ka Halema'i Moiwahine, Apr. 16.
He bebe na Thomas H. Johnston, ma ke Alanui 7, Kaimuki, Apr. 16.
Edward K. Kealoha, ma ke alanui Iwilei, Apr. 16.
Keola Aipu, ma ke Alanui Iwilei, Apr. 17.
Ezekiel Makekau, ma ke Alanui Papu, Apr. 18.
Kapihe Makahi, ma ke Alanui Koa, Puuhaale, Apr. 21.
HALEKEAKA BIJOU
Hoomaka ma keia Po Sabati ma ka Hora 7:40
KA MOOLELO O TAZANA
Na Kii Hou Keia o na Makuna Hope o ka
Moolelo o TAZANA O NA MAPU
Mai ka buke mai i Kakauia e Edgar Rice Burroughs
The Romance of Tarzan
Ua piha me ke pihohoi, ka nani ame na Hiona Ahui U'i, o na kii pa'iia, ka mea a na miliona o na kanaka i kakali loihi ai no na mahina. Ua uluhia lakou me ka Piha Ohohia. Ka moolelo pihohoi no kekahi Kanaka Ahiu, na Ululaau Waoakua ame na Halealii.
Ukukomo: 15, 25 ame 35 Keneka. Na noho i hookaawaleia, 55 Keneka.
E HOLO ANA O AKAIKO AKANA NO AMERIKA HUIPUIA.
Mahope o ka noho kahu ana o na mahina kakaikahi wa@e no eiwa i hala aku nei, a iloko o ia manawa ua ikeia aku hoi ka ulu hou ae me ka ohaha o na anoano i lulu ia maloko o ka Ekalesia o Kawaihao, ua nui na hoahauau i hookomoia mai iloko o ka ekalasia ma ka hoike manaoio, ua lehulehu na keiki i bapetizoia, ua ikeia ke ohohia mai o na paahana a ka Haku no ka hana, ua ikeia ka holomua o na hana me ka nui o na kokua mai na hoaloha mai, ua ikeia ka moekahi ame ka lokahi o na manao o na hoahanau me ko ke kahu, eia nae, iloko o ia mau mea maikai apau i keia e hookaemi hope hou ia ana paha auanei ia holomua mamuli o ke kaawale hou ako u Rev. A. Akana no Amerika, no ka hoomahuahua hou ana i kona ike, no kekahi manawa i maopopo ole.
Ma ke Sabati, Aperila 6 i hala, i hokaka maopopo mai ai ka Rev. Akaiko Akana i kona mauao imua o na hoahanau i akoakoa ae ma kekahi i halawai i kaheaia no ka hoolohe aua i kona manao, no kona holo hou aku i Amerika e hoomahuahua hou aku ai i kona ike. Ua noonoo na hoahanau a ua hooholo a ae aku i kana noi mamuli o kana hoakaka e hoi hou mai ana no oia ma ke ano he kahu no Kawaihao, o ka loihi nae o ka manawa aua e kaawale aku ai aole i maopopo aiai, o na kumukula wale no o ke kula kahi ana e holo aku ana ka i maopopo i ka manawa, a wahi hou ana, o ka mahina o Iune e hiki mai ana ka manawa maopopo loa nona e kaawale ai mai nei aku.
Iloko o na mahina kakaikahi eiwa a oi o ko Rev. Akaiko Akana noho kahu ana no Kawaihao ua ikeia ka holomua o na hana, ua hoi hou mai kekahi mau hoahanaou i haalele i ka ekalesia, ua lehulehu na hoahanau i hookomoia mai ma ka hoike manaoio, ua nui na keiki i baptizoia, lehulehu na hoaloha mawaho aku o ka ekalasia i haawi mai i ka lakou mau kokua, he mau mea hoike oiaio lakou no ke ola hou iloko o ka ekalesia, lakou no ke ola hou iloko o ka ekalesia ua lilo ke kahu i mea makemake a i mea paulele ia, ua lilo kona leo i mea hooloheia, a ua nui ka minamina no kona mau auo maikai apau, eia nae, mamuli o keia kaawale aku on a me ka maopopo ole o ke ano o ka mea e noho mai ana ma kona hakahaka, aole ana anei e lilo i mea hookuemi hope hou i ka holomua o ka hana@
Ina e hookuemi hope ia ana aole no ke kahu ka hemahema, aka no na hoahanau no, a uo ka mea, ma ka manawa i launa ia aku ai oia e kekahi o na komite a ka ahahui i koho ai no ka ninau ana aku i kona manao no ka lilo i kahu no Kawaihao, ua hoike mua mai oia ia manwa i kona makemake ame ka paa o kona manao e holo hou aku i Amerika no ka hoomahuahua hou ana aku i kona ike, me ia ike no o na hoahanau ia manao o Akana, ua kahea aku la no nae iaia i kahu, a i ka manawa a Rev. Akana i manao ai e hoi hou aku i Amerika i ke kula aole hiki i na hoahanau ke kaohi mai. Ua maopopo loa kona holo hou aku no Amerika, owai ana ke pahi ma kona makalua no ka manawa? Malia paha oia no ka i ike i ka mea kupono i like ke aloha i na hipa.
KE KE'A ILUNA O KA PIKO O PUOWAINA.
Iloko o na makahiki apau i kaahope aku a i hoomanao mau ia ai ka la i alahou mai ai ka Haku aole hookahi manawa i kau ia ai kekahi ke'a maluna o ka piko o Puowaina elike me ia i ikeia i keia makahiki. Ua kukuluia he ke'a nui i penaia me ke pena keokeo maluna o ka piko o Puowaina mai ka Poalima mai, ka la i kauia ai ka Haku ma ke ke'a ahiki i ka la Sabati iho nei, ka la i alahou ai ka Haku, a ma kela ame keia po ua hoolele pololei ia aku ka malamalama o ke kukui mai ka Papu Armstrong aku maluna o kela ke'a, a ke nana aku ia mea auo hou, ua houlaia ae na manao aloha me na hoomanao ana iloko o na mea apau no kela au i kumakaiaia ai ka Haku ma ka puu o Kalevari.
Ua lilo i mea kamailio nui ia i keia mau la iho la ke kukuluia ana o kela ke'a maluna o Puowaina, no ka mea, ma ka makahiki aku nei i bala ua malamaia no he anaina haipule kakahiaka Sabati maluna o ka puu o Puowaina e na Ahahui C. E. o na hoomana like ole, aohe nae i kukuluia kekahi ke'a maluna o ka piko o Puowaina elike me ia, i keia makahiki. Ke hoomanao ae i ka moolelo o ko ka Haku kauia ana maluna o ka puu o Kalevari, ua lilo ka ikeia ana aku o ke ke'a maluna o ka piko o Puowaina i mea hoonui ae i ke aloha ame ka hoomanao ana no ko ka Haku make i'o ana ame Kona alahou ana mai ka make mai e hoonui ia aku ai na hooiaio ana nona.
Ua malamaia he anaina haipule ma ke kakahiaka Sabati iho la ma ka puka ana a ka la me na himeni i hoomakaukauia e na Ahahui Hooikaika Kristiano like ole oloko nei o ke kulanakauhale maluna o Puowaina malalo iho o kahi o ke ke'a e kau ana, a ma ia po iho, maloko o ka luakini o Kawaiahou ka panina hope o na hana o ia la.
O keia ka makamua loa o ke kukuluia ana o kekahi ke'a maluna o kekahi puu ma Hawaii nei e hoikeike mai ana i kekahi hiona i aneane elike aku me ko kela ke'a hoomainoino kahi i makiaia ai na lima ame na wawae o ka Haku. Ua loheia aku na leo e hoike ana i ke aloha ame ka menemene mawaena o kekahi poe me he mea la e ikemaka aku ana lakou i ke kau mai o ke kino o ka Haku. He kamahao kela ke'a i ka nana aku, oiai ka malamalama o ke kukui e hoolele pololeiia aku ana maluna o ke ke'a a maluna hoi o ka puu o Puowaina, e hiki ai no i na mea apau ke ike pono aku i ke ku mai me ka hoohewahewa ole. He mea hou loa keia i keia i keia makahiki i ike oleia ka lua i na manawa ae nei i hala, a heaha aku ana la ka hopena, no ka mea, aohe hikimua i nele i kona ukali.
me kona ano, i like ke oluolu me ka hoomanwanui me kona ano; i like ke akahai me kona, a in a pela, e mau aku ana ka ulu ana me ke omamaka o kaua mau mea i kanu ai, a i ole pela o ka mea kaumaha loa oia ka ulu hou o ka ioio.
MANAO KAKOO IA RUDOLPH M. DUNCAN.
Oiai ke aneane aku nei kakou e komo i ka enaena o ke ahi, o ke kalaiaiua nolaila keia makapeni e uwalo aku nei ia oukou e ka poe i loaa ia kuleana, he wae ana ae elike me ia au i ike ai he pono, oiai hoi, he eha moho i maopopo loa ko lakou ku mai imua o ka lehulehu. A mamua ae o ka hooko ana aku i kou kaha pe'a, e kaupaona mua ae ia lakou, in a no ka mama a kaumaha paha.
Eia iwaena o keia mau ino o R. M. Duncan, kekahi o na opio i loaa ka hoouaauao kiekieia. He haahaa, he launa aku a launa mai, a he ewa hoi mailoko mai ou e Hawaii. He opio nou e ka limahana: ua hapai like i ke kipikua ame ke kapala ua kahe like ka hou; ua ike a ua maopopo i na inea o keia noho ana: pela pu ka ike ame ka hoomaopopo i kou mau makemake e ka lehulehu, ma na hooponopono aupuni kalana ana.
O ka hoomauawanui, ke kaulike ame ka holomua o kana mau hana me ka hui kaa uwila no 18 makahiki, o ia ke alahele mua o na kakoo mai na hui kalepa mai. E hoomanao i na olelo naauao, "O ka lokahi o ia ka ikaika."
Nolaila, e hoolokahi ia kakou apau ma keia inoa, R. M. Duncan, i moho meia, i ke kau wae ame ke kau nui. He mau olelo kekahi e pehiia nei iaia, o ia hoi (Corporation Man), he moho na ka hui, aole he oiaio o ia mau olelo. O ka mea kakau kekahi malaila, i ka wa a Mr. Duncan i hoike aku ai ia H. S. Johnson (manager), haku o ka hui kaa uwila, no kona haawi ana aku i kona ae i ke noi a na mana koho e holo no ke kulana meia, eia iho ka pane a Johnson:
"Hauoli au i kela meahou, a e hooi ia ae ko'u hauoli ke ike aku ia oe malaila, in a ua ike oe a aa hoi e aumo i kela kulana auo nui no ka holomua o ke kalana ame ka pono o ka lehulehu, ua makaukau au e haawi aku i ka'u kakooana. Aole au e hoole ana i kou kupono e lilo i meia, i oi ae i na meia mua, elike me ia au i hooko mai ai no ka holomua o ka hui kaa uwila nei. Me ke kaumaha nae no kou haalele mai ia'u"
O keia ae la ka pane. E o'u mau hoa makaainana, elua a kakou inoa i haawi aku i na hoohanohano ana ma ke poo o ke aupuni kalana a kakou no i ike ai i ka laua mau hana, no keaha ka uamunamu ana, ke ohumu, ka hailiili a pela wale aku. Eia no ka mea maopopo (hoopaa mua) pledge: Ina au e puka, hana aku au i niu ame on a kulolo nau i ka puka ana, kau ke kika, owai we?
Mamuli ae la o keia mau kumu, ke loheloheia nei ke kukulu mai nei na mana koho Pukiki o ke kulanakauhale nei he hui no ka hoolokahi ana i lakou iho, i loaa ai ka ikaika o ka moho a lakou e kakoo ai, a in a pela iho la. alaila he aneane aku nei kakou i ka hopena, e hiki ole ai ke pii hou ae, oiai ka mana o ka hoopaa mua aku i na oihana o ke kalana.
Me ka manaolana mau e kakoo pu mai i ka inoa maluna ae i meia nau. Me ka mahalo nui i ke Kilohana ame kona mau kapena n limahana o kou papapa'i.
MANA KOHO.
KA PO LE'A O HALALIL
E haawiia ana he ahamele me @@@@ hula e ka @ni Himeni Lei Hima @@ hiki aku ma ka po o ka Poaono, M@@ 1919, no ka pomaikai o ia hui, maiolo o ka hale halawai a ka Hui O@@ @@lows' Hall, ma ka hora 7:30 p.m. o ka po. He 50 keneka ka ukukoma, a ma ka lono i hoikeia mai o ia ana kek@@ o na ahamele nani loa o na himeni e @awiia ana e nele ole ai ka pom@@ ame ka hauoli o ka poe e hele @@@ aku ana e ikemaka i na mele nani @@@ na kileo kani o ia po.
HOOPOLOLEI ANA.
Ma ka moolelo i hoopukaia aku @@ ka pule i hala e pili ana ika pakele @@ o Peka mai piiia ana ika pakele @@@ otomobile oiai oia e waiho ana malu o ke alanui i manaoia ua on a, ua hoike mai oia aole ka oia i on a, aka, ua @@@ oia i ka ma'i kuhewa oiai oia e @@ ana no koua home, pela oia i hina @@@ ilalo, a wahi ana, mamuli o ia @@@ kuhewa he mau la kona o ka wai@ma'i ana malama o kahi moe maho iho.
E Nanaia Kou Mau Maka.
O ka Hana ka Makou i Iini ai
Ina aole he hooko o kou mau maka i ka lakou hana me ka MA'ALAHI-a KUPONO LOA-a i ole in a paha ua loohia oe me ka ma'i NALULU maopopo ole-a i ole "EHA O NA MAKA"- e hale mai @ kukakuka pu no ia pilikimalia o hiki ia makou ke kokua aku ia oe. Ina aole, alaila aole he mau hoolile no ka makou olelo a'o.
Dr. Lewis Edwin Capps
MEA NANA MAKA.
Thompson Optical
Institute, Ltd.
156-158 Alanui Hokele.
Mauka mai o ka Hokele Young.