Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 16, 18 ʻApelila 1919 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

NUPEPA KOUKOA, ONOLULU, T. H.. POALIMA. APERILA 18 1919

He kaa kaua keia o ka hoea ana mai nei ma ka Poalua aku la i hala, ke ano kaa nana i luku aku i na Kelemania me ka weliweli. E ikeia ana keia kaa ma na alanui o keia kulanakauhale ma ka la apopo, ka manawa e hooikaika aku ai koonei poe e kuai i na Bona Lanakila no ke kokua ana i ke aupuni o Amerika.

 

PAU EKOLU I KA MAKE MAMULI O KA INU SUAIPA. Pakele ke Ola o Kekahi Poe Hou Aku Ekolu i Inu Like i Kela Suaipa Hookahi. HOOHUIIA KE SUAIPA ME KA ALEKOHALA PENA. Make Ma'uwale Kela Mau Kanaka Mamuli Mai o na Hana Naaupo me ke Kuhiheka.

 

@ @ ai me ka hoakaka a ka @ Maui news o ka pule aku nei i @ mamuli o ka inu ana o kekahi poe @ Hawaii eono i ke suaipa i hoo@ me ke alekohola, i make ai he @ o lakou me ka loohia ana hoi @ o lakou nau hoa aku ekolu i koe, i Hawai'i kupilikii loa.

 

O ka mea mua loa o kela poe kanaka @, oia o William Kaula o Hono@ ua loaa aku kona kino make, @ o kekahi hale malalo aku o ka @ hao ma Wailuku. Ma ka Poa@ ka make aua o keia kanaka, a ma @ hana ana a ke kauka o ke aupuni, @ ka ninaninau pono ana no hoi o ka @ makai, i ke ano o ka hoea ana @ ka hopena o kela kanaka, i hoo@ ai, ua make no oia ma ke ano hamau, me ka hoohuoi ole ia, no kona make ana, mamuli mai o ka inu ana i @ipa.

 

Ma ka Poaono mai nae, ua hoikeia @ i ka oihana makai, kamake hou @ he elua mau kanaka, no laua na @ o John Kaia o Wailuku, ame John Paele o Honokohau; akahi no a komo @ manao hoohuoi, no ke kumu oiaio o ke laua make ana, a pela hoi me ka make ana o William Kaula.

 

Ma ka noii pono ia ana aku i ke @ oiaio o ka make ama o kela poe kanaka ekolu, akahi ne a ike maoli ia a mea pololei, ma o ka hoika ana ae o Mahiki Keawe, kekahi o na kanaka i @ like i ke suaipa, a i palekaua loa hoi mai na hopena poino mai a ka laau make, ua pau kela poe i ka make, mamali o ka inu ana i ke suaipa i hoohuihuiia me ka alekohola, e hoohuihuiia @ me ka vaniki pena.

 

O na kanaka ekolu i halawai ole me @ lakou hopena. aka i inu like nae i ke suaipa. oia o Mahiki Keawe, Kainea @ e Kamaka Polapola. He elua o kela @ kanaka i loaa i kekahi ma'i ikaika loa. a no ke kolu o lakou aole he @kia iki i loaa iaia; a ua lilo no hoi @ i mea hookahaha aku i ka manao o @ makai.

 

Ma na mea i hoomaopopoia, ua hele hela poe kanaka o ao kekahi laau a Ma@ a kuai i omole alekohola me ka olelo ana aku i ka mea nona ko hale@ai. i mea hoohuihui me ka vaniki, ma @ mae o ka hoohana ana aku i kela alekohola, ho ka hana maoli a kelo laau, @ hookohoia aku @ iloko o ke suaipa, i hoomaka nui aku la ua poe kanaka @ eono e inu, no ko lakou hauoli.

 

Ma ka po o ka Poalia ka noke nui ana o kela poe kanaka i ka inu i ke suaipa, a ma ka Poalima ae no i make @ ka mea mua loa, a ma ka Poaono @ai hoi he elua o kona mau hoa.

 

O kekahi o na kanaka i make, mamua @ kona koea ana aku i Wailuku mai ka aeao komohana mai o Maui, no ka @ o kana wahine, a aia uo ka wa@ ka i make, me ka ike ole mai o @ wahina iaia.

 

AOHE I PILI KA HEWA I KE KAPENA O KA WAILELE.

 

Ua hoikeia ae ma ke akea ma ka Poalua iho nei ka pili ole o ka hewa i ke Kapena ame na luina o ka mokuahi Wailele no ka hooku'i ana o ka Wailele me ka moku Kitsap a piholo like ai ia mau moku i ka hohonu ma ke kowa mawaena o Kauai ame Oahu me ka la 23 o Maraki, elike me ka hoike a na lunanana o na iwikaele ame ua ipuhaomahu o na moku.

 

Wahi ka a na lunanana o ka hoike ana ae aole i hahai ka moku Kitsap i ke alakai a ke kanawai e pili ana i na moku ma o kano nana ole ana i kona ihu pololei e hoi oai me ka nana ole i ka hopena e loaa aua iaia.

 

Ma ka manawa aneane e hooku'i keia mau moku ua hoololi ka ke Kitsap i kona ihu ke mau minuke makua iho o ka hooku'i ana. i ole ai e hooku'i me ka Wailele. elike me ka oleloiek a na hoike o ka hoike ana ae imua o ka aha @erala , eia uae, mamuli o ia hoololi ana i hooku'i ai a o ka hopeua oia ka poino ana o na moku a elua a holoaia i ka hohonu.

 

NUI NA MOHO E ALUALU NEI I KE KULANA MEIA. He Eha Mau Moho ma ka Aoao Repubalika me Hookahi Moho ma ka Aoao Demokrata. HOAKAKA O JOHN LANE NO KONA KUPONO E WAE IA. Nui pu na Moho e Alualu Nei no ka Papa o na LunaKiai o ke Kulanakauhale.

 

Oiai ke hookokoke loa mai nei ka la koho haloka no na luna oihana o na kalana lehulehu, ame ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, eia ke oiliili mai nei na inoa o na moho , e alualu ana i ke kulana Meia no keia kulanakauhale iloko o keia mau la.

 

Ma ka aoao o na Demokarata, ma kekahi halawai o ka malamaia ana ao ma ke Sabati aku la i hala, no ka noonoo ana i kekahi mau moho kupono, ua haawiia na kakoo piha aua ia Joseph J. Fern, oia no ka moho a kela aoao kalaiaina; a o na lono mamua aku no ka holo ku e o Gabriel K. Keawehaku, ua pau kela aoao kalaiaima e kukulu mai ana imua o na mana koho.

 

Ma ka aoao hoi o na Repubalika, he eha mau moho i maopopo loa, oia o Joah C, Lane, Willian Ahia, Rudolph Duncan ame Clarence Crabbe. O Mr. John C. Lane and William Ahia, na mea i hoike kahiko loa i ko laua mau manao e alualu i kela kulana, mamuli o kko laua manaoio ana, no ko laua mau ano kupono; a mahope mai nei hoi i oili ae ai na inoa o Rudolph Duncan and Clarence Crabbe.

 

Ma ka oleloia, o na Lunakiai Hollinger ame Arnold kekahi mau mea i makemake e holo meia ma keia kau, aka mamuli o ko laua i kela manao, a e holo hou ana no laua ne mau moo no na kulana a laua e paa nei i keia manawa.

 

I ka hoike ana ae i kona kulana holo maho, ma ke poo o ka paa haloka Repubalika, ua hoouna ae o John C. Lane i kana leka hoakaka maloko o ka Advertiser  o ka Poalua nei, a penei iho ka manao o ua leka nei:

 

"I na kanaka o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu: Aloha: Ua hooholo ko'u manao, e komo hou aku iloko o ka hakoko kalaiaina ana no ke kulana oihana o ka meia o Honolulu. Ua hoea mai keia hooholo ana e hana akahele ana ma ko'u aoao, ame ke kukakuka pu ana no kekahi mau manawa lehulehu me na hoaloha pilikino ame na alakai o ka aoao, ka poe no lakou i hoeueu mai ia'u e holo, a i haawi mai hoi na hooia ana no ka haawi mai i na kakoo ikaika ana a kupaa ana mahope o ko'u kulanaholo moho. Nolaila, pela iho la ua e hoike aku nei i na kanaka o ke Kalauakauhale a kalana o Honolulu nei."

 

"Ke olino mai nei ke kulana holomua o keia kulanakauhale no keia mua aku, e lilo ana ia i puu hoomaha no ka poe makaikai kaahele o ka honua nei, a in a e hiki ana ke kuakaaia ae na ninau pohihihi me ke  akahele, alaila, e lilo ana kona kulana holomua, i mea nana e hapai ae a lilo ka Honolulu o keia la, i Honolulu nui ae, iloko o keia mau makahiki eha me ka hapa e noho aku ai na luna oihana kulanakauhale i kohoia." Ke olelo nei au, eia imua o kakou ka manawa maikai loa. E hoolalaia na loina alakai palekana a kupono e ka meia ame ka papa o na lunakiai, i wahi e holopono ai na hana e pili ana i ka ulu ana o Honolulu nei.

 

Ike Mamuli o ka Hana

 

"O ko'u mau makahiki elua me ka hapa ma ka oihana, mamua aku nei. ka mea naua i haawi mai ia'u i ke kulana kupono oi ae mamua o ko'u mau hoa Repubalika e holo kue nei, ma na mea pili i ka ike no na hana ame na pono o keia oihana ko'iko'i, a ina no ko'u koho hou ia a puka no keia oihana. ke manaoio nei au, e lilo ana au i hooko kupono loa, no ke kumu oiai e noho ana make ano makaainana, iloko o keia makahiki elua me ka hapa, ua noonoo loa au me ke akahele no ka ʻ u mau hana hemahema oiai i ko'u wa e noho ana ma keia oihana. a ua paaloa kuu manao. e loaa ana ia'u ka pomaikai ma o ia mau hemahema la i ikeia.

 

"Ke manaoio nei au i ka olelo kahiko. ʻ Ke ola nei kakou i loaa ai ka ike.'  O ka mea a'u e makemake nei e hoopaa aku imua o na kanaka o Honolulu nei, o ia no ka loaa ana he ʻ hooponopono aupuni kulanakauhale hoopono.' Ke makemake nei au e koi aku i noonoo o na mana koho o keia kulanakauhale, e hoonaopopo i keia mea oiaio i nana ole ia. o ia hoi, oiai o ke kulana oihana o ka Meia o ke Kulahakauhale a Kalana o Honolulu nei. ua haawiia aku kekahi mau mana ame na ko'iko'i ia oihana; ua haawiia (E nana ma ka Aoao 2)

 

NA HUNAHUNA LIKE OLE O NA AINA E

Hakaka na Makaainana ma Essen me na Koa o ke Aupuni

 

COPENHAGEN, Apr. 11.- Ua hopuia e na koa o ke aupuni ma ka la aku la i nehinei na hoa o ke komite a na makaainana olohani ma Essen a mamuli o ia hopuia ana i lele kaua mai ai na makaainana a ua hoauhoeia aku nae lakou mahope o kekahi kaua hahana i hooukaia, wahi a kekahi lono kelekalapa mai Essen mai.

 

Kaua na Kalemania Mawaena o Kakou Iho

 

BERLIN, Apr. 10.- Ua komo aku la na koa o ke aupuni noloko o ka halehaua pu Krupp elike me ka hoakaka a ka lono i loaa mai ianei. Ua hoonohoia na pualikoa ma kahi o ka puka o ka hale hana pu. O ka elua hapakolu o na kanaka i haalele ai i ka hana ua hoi   hou ae no kahi o ka lakou mau hana. Ua kaa hou aku malalo o ka hoomalu ana a na koa na haunaele i ikeia ma Magleburg a ua maluhia ia kulauakauhale.

 

Hopuia he Kumu Mikanele e na Kepani no ke Kokua Ana i na Korea

 

WASHINGTON, Apr. 10- O Rev. Eli M. Morory, he kumu mikanele hoolepope ma Ppeng Yank, Korea, ua hopuia oia e na luna aupuni Kepani a hoopiiia ae no ka hewa oia ke kokua ana i ka hana hoeueu a ua Koreans e hookuokoa hou ia lakou, elike me ka lono i loaa ae i ke keena aupuni maanei i keia la.

 

PEKING, Apr. 10.-Ua oi aku mamua ia Seoul, ma ka la 27 o Maraki, elike me ka hoakaka a ka Daily News, o ka loaa koke ana mai nei no ia ianei. Wahi a ka hoakaka, ua lele kaua aku na koa Kepani maluna a ua aha kanaka Korea e akoakoa ana me ka lakou mau pu na pahikaua ame na elaupu a he lehulehu wale o ua Korea i pau i ka lakou mau pu, ua pahikaua ame na elaupu a he lehulehu wale o ua Korea i pau i ka make.

 

IKLA KA EPA O KEKAHI KEPANI

 

Mamuli o kekahi mau kumu hoohalahala i waihoia ae i ka Loio Kuhina ame ka Lunamakaainana W. H. Rawlins, ka lunahoomalu o ke komite aina aupuni oloko o ka hale o ua lunamakaainana, i hopuia ae ai he Kepani nano ke inoa o S. Sato, ma ke ano he Kepani kela i pulapu aku i kona mau hoa kanaka, i wahi e loaa aku ai ke dala iaia me ka maalahi, a ua poino maoli kekahi poe Kepani, mamuli o kela hana.

 

Ma ke oleloia, ma ka manawa o ka wehina anu o na aina hookuonoono o Waiakea, ua hele aku ka keia Kepani e kamailio i kona mau hoa, oia ka mea nana i hooikaika, ahiki i ka aeia ana mai e wehe i kelaa mau aina no ka hookuonoono ana, a koi aku la e ukuia  mai oia, i elima dala e kela ame keia Kepani, me ka hiki aku ma kahi o ka hookahi kaukani dala me na haneri i loaa i keia Kepani.

 

ma ka olela a Mr. Rawlins, ka luna hoomalu o ke komite aina aupuni, mawaho ae ka o kela hana epa a keia Kepani i kona mau hoa kanaka, ua koi pu aku ka oia i kela ame keia Kepani, i loaa na home hookuonoono ia lakou, e uku aku iaia i umi pakeneka o ke kumukuai o ka aina, i mahele no kona kuhi, ame kana mau hooikaika ana no ko lakou pono.

 

Mahope o ka hui kukakuka pu ana o Mr. Rawlins, ka lunahoomalu o ke komite aina aupuni o ka hale o na kunamakaainana, me ka Hope Loio Kuhina Lightfoot, i paaia ae ai o S. Sato, kela Kepani nana i pulapu i kona mau hoa; me ka manao, e noii a e huli pono ia aku kona hewa.

 

Na ka Ahakuka Maluhia e Kau Mai i na Kanawai Ku-e i na Kepani

 

SACRAMENTO, Apr. 10.- Ma ka @ ki hou ana i kekahi noi no ka hookomo ana ae i kekahi hila aina e ku-e ana i ka haawiia i na Kepani iloko o ke senate o ka ahaolelo o Kaleponi i keia la ua hokomo ae la ke Senatoa Inmen he olelo hooholo me kekahi kelekalama i hoohuiia he koleki aina ana i noi ae ai e hounaia aku i ka Peresidena Wilson, e noi ana e lawa ka ahakuka haua maluhia i ka noonoo ana maluna o ka ninau hoopaelimahana o na lahui o ka Hikina ma keia manawa i hiki ai e hanaia ke kau ana i kanawai kupono no ka mokuaina o Kaleponi.

 

Hoole na Koa Amerika no ka hoi Hou Ana Mai Noluna o ke Kahua Kaua

 

ARCHANGEL, Apr. 10.- ua ieia ka hookaulua ana o kekahi pualikoa Amerika maanei ma kekahi manawa i hala koke aku nei i ka hoi hou aku i ke kahua kaua ma ka hema aku o Archangel. Ua hoole na koa i ka hoi hou ana aku noluna o ke kahua, ma ka lakou olelo ua pau ke kaua ana me Kelemania a aohe no hoi he kaua a Amerika me ua Bolsheviki. Iloko o ka manawa e ke Kenerala o ua koa Amerika i haiolelo aku ai imua ona koa Amerika i haiolelo aku ai imua on a koa ua oleol aku oia ia lakou e hoomau aku, a mamuli o ioa ia lakou e hoomau aku ai na koa. Mamuli o keia hoole ana ma ke kipi i ulu ae mawaena o na koa, ua loaa ka manao i na luna aupuni maanei he hana pono loa ka hoouna kokeia mai o kekahi mau pualikoa no ka hookuu koke ana aku.

 

MAKA HE KEAKAA I KA HAULE ANA O KE KAA.

 

Mamuli o ka holo nui me ka hooponopono ole, ke kumu o ka haule ana o kekahi kaa otomobile ma ke alanui ma Kipapa, ma ka Poalima o ka pole ku nei i hala, i halawai ae ai ha kanaka Rukini, o Tkaekenko ka inoa me ka make, a pakele mahunuhunu aku hoi ka ola o kekahi koa e kau ana maluna o kela kaa hookahi no, mai ka make mai.

 

Ma ka oleloia, o ke kumu i pakele ai ke koa, a i loaa like ole ai hoi ka poiuo make maluna ona, elike me ia i kau aku maluna o ke kikaa, o ia no kona lele ana mailuna aku o ke kaa, a no ka mau no o ka noho ana o ke kiakaa iluna o ke kaa, pela iho la oia i make ai.

 

Ma ka olelo a ka Hope Makai Nui Plemer o Wailua, ua paukiki maoli ka holo ana o ke kaa, a i ka wa i hoea ai ma ka uakee mua loa o ke aianui o Kipapa, o ka wa ia i hu aku ai o ke kaa a kaule aku la ma kahi o ka ekolu haneri kapuai ke kiekie, a o ka popena i ikeiam o ia no ka pau ana o kela kaa i ka weluwelu, me ka make ana o ke kiakaa.

 

Ma ka manawa uae i haalele iho ai ke kaa i ke alanui, a oili aku la no ka lele aku i ka pali, o ka wa iho la ia i lele aku ai ke koa mailuna aku o ke kaa, me ka loaa no nae o kekahi mau palapu iaia, o kahi uae o ka laki, o ia no ka poopakeleia ana ae o kona ola mai ka make mai.

 

O kela Rukini kiakaa o ka make ana aku la he kanaka nou loa oia o ka loaa ana o kona laikini hookele kaa, a he ekolu wale ae neu no mahina o kona hookole ana, o ka halawai koke no ia me ka hopena poino.

 

Heahewa na E'ele Belgian ame Palani no ke Kohoia Ana o Geneva

 

PARIS. Apr. 11.- Ua lilo ke kohola ana o ke kulanakauhale o Geneva i wahi e noho ai ka ahahui a na lahui i hana hoohua mai i na manao kuhalaha'a maloko o ka pohai o na kanaka Palani ame na Belgian, ua hoika ae na elele o ia mau lahui a elua ma ke akea i ko lakou hoahewa i ka haiolelo a ka Peresidena Wilson mamua o ke komisina a ka ahahui no ka mea i hooholoia e ua hoa. Ua kau mai ke koikoi o na ahewa ana a lakou maluna o ua olelo a ka peresidena. Ua manaolana ia e na elele Palani o Varsailles ana kahi e kohoia ma ke ano oia ke kapitala e noho ai ka ahahui a na lahui, a o na elele Belgians hoi ua iini loa lakou o Berusela ke kapitala e kohoi. eia nao ma ka haiolelo a ka Peresidena Wieson o Geneva ke kapitala i kohoia.

 

Aohe Kuikahi Ka-lu i hanaia me Kina Wahi a ka Hoike

 

WASHINGTON, Apr. 11.- Ua hoolahaia ae e ke keena aupuni ma keia la ka hoike oihana a ke kakauolelo o ke aupuni e hoole ana i ka oiaio o ka lono i ikeia maloko o ka nupepa Kepani he kuikahi ma lu ke ku nei mawaena o Amerika Huipuia ame Kina.

 

MEXICO CITY, Apr. 11.- Ua make o Emiliano Zapata, ke alakai o ka poe Mekiko powa ma ka hapa hema o Mekiko iloka o kekahi kaua i hooukaia me na koa a Carranza, elike me kekahi lono kelekalapa i loaa mai ianei e olelo ana aia kona kino make me na koa o ke aupuni. NO na makahiki eha i hala ko Zapata hoomaka'uka'u ana i na kanaka ma ka hapa hema o Mekiko me ka hoomau i ke kaua ku-e mai i ke aupuni waena o Mekiko.

 

KUKALA NA REPUBALIKA NO KA HOOUKA KAUA.

 

Mawaho ae nei o Kaimuki, ma ka po o ka pokolu aku la i hala, i ki mua ae ai na moho Repubalika i ka lakou mau poka kukala no ka hoouka kalaiaina e nee nei iloko o keia mau la, no ke alualu ana i na kulana oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.

 

Malaila ae kekahi mau moho e alualu nei no ke kulana Meia, pela hoi na ke kulana hoa no ka papa o na lunakiai, a imua o kekahi heluna nui o na makaainana o kela apana, i waiho aku ai lakou i na manao hoakaka no ko lakou i na manao hoakaka no ko lakou kupono, e lilo i mau kauwa na ka lehulehu.

 

O ka Puuku Conkling ka mea mua loa i haiolelo ae, no kona holo hou ana, ma ke kulana ana e paa nei i keia manawa, a ma kona manaoio, elike me ka moolelo o kana mau hana, ma kela oihana, aole on a kanalua iki no ka hoomau hou kau o na mana koho iaia, ma ia wahi, ma keia kau koho e hoea mai ana.

 

O ka Lunahooia Bicknell kekahi i haiolelo ae, me ke noi ana i na mana kohom e haawi hou aku i ka lakou mau kakoo ana iaia, ma ke kau koho e hoea mai ana.

 

O na moho no ke kulana meia i hoea ae ma kela halawai, a i haiolelo aku imua o na mana koho, oia o John C. Lane, C. L. Crabbe ame Rudolph Duncan, e noi ana lakou pakahi i na kakoo ana ako a na mana koho ia lakou manao, ua hiki ke hooko aku i na hana.

 

AKOAKOA MUI NA KOREA ME KA PIHA OHOHIA. Loheia na Haiolelo Hoeueu no ka Pono e Loaa he Nohana Kuokoa Ana ia Korea. HULIAMAHI NA KOREA MA KAIMUKI ME KA LOKAHI. Hoounaia he Olelo Hooholo e Apono Ana i ka Manao no ka Loaa o ke Kuokoa

 

No ka haawi ana i na kakoo piha ana, e loaa ka nohona kuokoa ia Korea, aole hoi e hoomauia aku noho hoomalu ana mai a Iapana maluna o kela aupuni, i malama ae ai na Kepani o Oahu nei, i hiki aku ka heluna ma kahi o ka hookahi kaukani a oi, mai na kaue, na wahine ame na kamalii, he anaina hoomanao mawaho o Kaimuki, ma ka Poaeno aku la i hala.

 

Ma na hora o kela kakahiaka Poaono, ua akoakoa ae ua Korea mai na wahi like ole mai o keia mokupuni, ma ko lakou hale hui, ma ke alanui Miller, e ikeia ana na have Amerika liilii, iloko o na lima o kela ame keia Korea, aia hoi maluna o ko lakou mau helehelena, na hiona ohohia no ka hana nui a lakuo i hoolala ai ma kela la.

 

Oiai ua hoomakaukau mua ia he mau kaa uwila no kela poe Korea, i ka hoea ana ae i ka hora eiwa ponoim ua kau aku la na Korea ma kahi o ke kaukani a oi maluna o na kaa uwila, a holo aku la nowaho o Kaimuki, a maloko o ka pa o ka halekula o na Korea i hoolulu iho ai na mea apau no kamalama ae aku i na hana hoomanao ma kela la.

 

Ua hoea mua ka hana Hawaii malaila, inamamui o ke kauoha a ka Meia Fern, a me na leo mele hoohaeoli a i kupono hoi no na hana o kela la i hookipaia aku ai na Korea.

 

Ua hoomakaukauia kekahi wahi no ka poe haiolelo, ame na alakai o ka ahahui o na Korea ma Hawaii nwi, a mahope iho o ka hoakakaia ana o na Korea, ia manawa, i paaniia ai ke mele lahui o Korea, pela hoi me ke mele lahui o Amerika, alaila hoomaka na hana haiolelo, e pili ana, no ka noho kuokoa ana o Korea mai ia Iapana mai.

 

Ua nui ke ohohiaia o na haiolelo ma kela anaina, a o ka hope ioa o na hana, o ia no ke aponoia ana o kekahi olelo hooholo e haawi ana i na kakoo piha ana no na hooikaika ana aku a ka Ahahui Lahui o na Korea ma Pilikelepia, no ka loaa he nohona kuokoa ana ia Korea.

 

E hoakaka pu ana kela olelo hooholo i ka nui o na hana ku i ka hoomainoino ma ka aoao o na Kepani, i na kanaka Korea, e pono ai e hoikeia ae ia mau hana i ke akea.

 

Ma ka manaoio o na Korea he eono kaukani ma Hawaii nei, he mea pono e loaa ia Korea he hooponapona aupuni ana, i kulike aku me ia e lawelaweia nei e ke aupuni o Amerika, a e pau hoi ka noho kauwa ana malalo o Iapana, elike me ia no na makahiki loiki ae nei i hala.

 

PAA HE PAKE I KA HOPUIA NO KA HANA SUAIPA

 

Maluna o ka aiua hookuonoono o Lee Kwai, he kakauolelo noloko o ke keena kakau kaope, i loaa aku ai i na luna aupuni federala he kapuahi puhi okolehao, a he 700 paha a oi galani suaipa i hoawaawaia i pau i ka nininiia. Aia keia aina hookuonoono ma Kuliouou ae nei, kokoke i Koho Head. I kaIlamuku Amerika Smiddy i kokuaua e kona hope, Silva, ame Geo K Richardson, ka makaikiu o Hilo, i loaa ai nei wahi puhi okoolehao He Pake ka i loaa aku malaila ia manawa a laweia mai no ke kaona nei no ka ninaninauia ana. o kela keena me ka maukaukau ame ka pololei.

 

O na moho no ke kulana lunakiai i hoea ae ma kela halawai, a i waiho ae hoi i ka lakou mau haiolelo i ke akea, oia o R. W. Aylett, Charles H. Arnold, Willian Paikuli, Ben Hollinger, ame James Holt.

 

O Oscar Cox ka mea e holo nei no ke kulana makai nui, a malaila pu ae oia kahi i haiolelo ai, pela hoi me Sonny Cunha, ma ke ano he moho oia e holo ana, no ke kulana kakauolelo kalana, mamuli o ke koikoi ikaika ana mai a kona mau hoaloha iaia.

 

Ma ka ano nui ke olelo ae, he halawai kela i piha me na manao ohohia, aole wale ma ka aoao o na moho, aka ma ka aoao pu kekahi o na mana koho baloka.

 

HALA IA HAOLE KAMAAINA ME KA MINAMINAIA. Pauaho Mai o Paul D> Isenberg i Keia Ola Ana Malako o ka Halema'i Moiwahine. LOIHI KONA KAAMA'I ANA A HALA WALE AKU LA OIA. Nui Kana Mau Hana Lehulehu i Lawelawe ai Oiai Kona Mau Ia e Ola Ana.

 

Mahope iho o ke kaama'i ana no kekahi manawa loihi ae noi i hala, i pauaho mai ai o David Paul Isenberg, kekahi o na haole kamaaina o Hawaii nei i keia ola ana, maloko o ka Halema'i Maiwahine, he hapaha i hala o ka hor@ eiwa o ke kakahiaka o ka Poaono aku nei.

 

I kulike ai me na mea i hoolala mua ia, ua puhiia kona kino i ke ahi ma ko Sabati mai, a o kona lehu, ua hoihoiia aku no Lihue, Kauai, ma ka Poakahi nei, no ke kanu ana aku ma ka ilina o ka ohana Isenberg malaila. Ua hanauia o David Paul Isenberg ma Lihue, Kauai, ma ka la 11 o Iune o ka makahiki 1886; nolaila ua piha iaia na makahiki he kanalima-kumamalua a oi ma kona manawa o ka haalele ana iho i keia ao.

 

Make ano he peresidena o Mr. Isenberg no ke senate no kekahi mau makahiki, a no ke komo ana iloko o na hoomanao walohia ana nona, ua hookuuia ka aha senate ma kela kakahiaka Poaono, ma ka manawa i loaa mai ai ka lono kumaha, no kona pauaho ana mai i keia ola ana.

 

He keiki o David P. Isenberg na Paul Isenberg o Lihue, Kauai, ka mea i maka mua, i ka 1903 ame Nrs. Naria Rce Isenberg, nolaila he mea pili loa aku o D. P. Isenberg i ka ohana W. H. Rice o Kauai; no ka mea o kona mahuahina, he kaikuahine ponoi ia no Mr. W. H. Rice.

 

Ma ke ano he kamaaina no keia Teritore, o D. P. Isenberg kekahi o na kanaka ike nui ia iloko o na oihana like ole o Hawaii nei a he mea hoi i lona iaia kekahi kalena kiekie ma ka himeni, me kona kono mau ia e haawi i mau ahamele, no na hana kokua, a na ka loaa ana i ka ma'i i kaohi aku iaia mai ka hoohana mau ana aku i kela kalena kiekie, no ka pona o na hana kokua ma Hawaii nei.

 

He hoa o Mr. Isenberg noloko o ka ahaolelo kuloko no kekahi mau makahiki, a oia ka mea nana i hooikaika i kekahi mau makahiki, a oia ka mea nana i hooikaka i kekahi mau hooponopono ahaolelo ana, i loaa mai ai he aina, kahi e ku ai o ka makeke teritore, a he mea kokua nui hoi no ka holomua o kela makeke, ahiki wale no i kona make ana aku la.

 

O Mr. Isenberg ka mea nona kela aina hanai holoholona ma Waialae, me ke komo ana ma ka hana hanai holoholona a kua waiu. Oia no hoi kekahi o na kanaka kahiko loa i komo iloko o na hana heihei lio a mau ano lealea e ae e mala maia ana ma hawaii nei.

 

Ma ka manawa o Mr. Isenberg i make aku la, oia kekahi o na mea paa mahele nui iloko o ka mahiko o Kihue, Kauai, a pela hoi maloko o kekahi mau hui e ae. Ua waiho iho oia mahope nei i kana wahine, me ka laua keiki e anikau aku nona, ame na ohana nui me na hoaloha lehulehu.

 

PAKELE MAI PALAHE I NA HUILA O KE KAA OTOMOBILE.

 

Mamuli o ka on a i ke suaipa a maopopo ole ka mea e hana ai, he kanaka Hawaii nona ka inoa o Peka, a e noho kei ma kekahi hale hoolimalima ma Kakaako, ka mea i aneane loa e palahe i na huila o ke kaa otomobile ma ke ahiahi Sabati nei ma ka manawa ana e moe ana ma ke kihi o ke alanui e hoea aku ai i kona hale; elike me ka lono i hoikeia mai, o ka hoea koke ana aku ka o ka wahine i ka manawa kupono loa e huki aw ai iaia a kaawale mai ke alamui ae.

 

I kulike me ka hoakaka a ka moolelo e pili ana i keia akelekele ana on a i ka make, i kekahi hale ka o Peka o ka hele ana ae me kana piliaoao hou, a ia laua e hoi ana no ko laua home, a oiai hoi ua on a like no laua ia manawa, ua hina iho la o Peka o waiho iluna o ke akanui ma ke kihi ponoi o ke alanui, a iaia e moe ana iluna o ka lepo oia ka manawa i holo mai ai ke kaa otomobile a laki oia ua paa koke ka holo ana a ke kaa ma kahi ana e moe ana, ua pili aku no ka na huila mua ma ka aoao o ua o Peka, o ka pii wale aku no koe maluna on a, a i ka hoea ana aku a ka wahina, nana i huki ae a kaawale ua o Peka mai ke alanui ae.