Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 15, 11 April 1919 — KE KULANA OIAIO O KA POE HOOKUONOONO O WAIAKEA [ARTICLE]

KE KULANA OIAIO O KA POE HOOKUONOONO O WAIAKEA

O keleahi j na ninau nui e noonooia mai nei iloko; 0 keia mana .* a. ma ka aoao o ka poe i koho iho nei | 1 mau aina hookuonoono no lakou ma Waiakea, o . ic no ka luaa ana mai o na kokua. e hiki ai e loia «ku na hoopakele ana ia lakou, mai ka pilikia ae, niamuli o ka nele ame ka hemahema maoli. e hiki ele ai ke hooko aku i na kuinu aelike me ke aupuni. Eia ka mahiko o Waiakea, ua makaukau e haawi j aku i na kokua ana i kela poe hookuonoono. ma ka j lawe ana ae i na ko'iko'i o ke kukulu ana i mau iiome no lakou, i oi ole aku ka huina hoolilo maluna o ka elima hanei'i dala, e haawi ana hoi i ke kane. a i ka wahine paha, i kekahi huina dala, ma ke ano he mea malama i ke ola o ka noho ana o ka ohana, i kela ame keia mahina, me ka hana pu i ka aina; a ua makaukau ptt hoi ka mahiko ma kopa aoao, e hoolako mai i na limahana elike ka me ia e makemakeia ana, a maii hoolilo e ae paha a ka mea hookuonoono e koi aku ai i ka mahiko : aia a hoea mai i ke okiia ana O ke ko, o ka \va :a e lioihoi aku ai i na dala a ka inahiko i kokua mai ai. a u ke koena e koe ana no ka mea hooku-«-not >n«). Eia ln »i kekiihi poe o Hilo ke makemake nei e kaa aku na aina apau o ka poe hookuonoono nia]glo o ka lakou hoohana ana; me na kumu hoohoihoi, na lakou e huli a e imi i ke dala no ka uku aku i na hoolilo apau, ina no ia he mea e koiia inai ai e kuai aku i halewili. 110 ka s wili ana i ke ko, a ma kekahi olelo okoa ana ae hoi, no na#makahiki he umi-kumamaha, aia ka hoohana ana i na home hookuonoono iloko o ka lima o kekahi mau kahu waiwai; mamua o ka p'ili a'n'a mai o ka aina me ka mea hookti6noono. ' !, V. M!a na''jtiēa e pili ana 1 ka aelike me ka mahiko, he eha wale no makahiki ka loihi o ka manawa i hoopaaiā ai ka mea hookuonoono, malalo o ka aelike me ka mahiko, mahope aku o ia manawa, i ka wa e pau ai na aie ap?LU i ka ukuia, ua hiki i ka mea hookuonoono ke hfafia aku i kona aina, elike īne kana i ike ai he pono'; a ma kekahi olelo ana ae hoi. ua noho ona oia m'aluna o kona aina hookuonoono. He mau alahele no keia a elua, e loaa ai na kokua i ka mea hookuonoono, i nele i ke (jala, no ka hoohana ana i kona aina, ma ke kaupaona ana nae i na mea elua, fye oi aku ka maalahi, ka. maopopo ame ka pono o 'ka mea hookuonooiVo,. īHa kā Jie~ana aku ina kokua mai ka.mahiko mai; ho ka mea. ua loaa ka home e noho ai, ua hooiakoia e ka mahiko; ua maopopo pu'nā <l a^a m a l ama ola i kela ain.e.keia mahina, ma o ka nolio kino ,aria aku e hana no kona aina ponoi; a o kiNinea oi loa aku, iloHo .o ; .na makahiki wale no eha, ina no ka malama i ka hoomakaulii, ua hiki ke ukuia aku na hoolilo apau, a pili mai ka aina me ka mea hookiionoono. a piahope aku o ia manawa, he ohi wāle no 1 na pomaikai, me ke kakali hou ole akii. > Ma kekahi alahele hoi o na kokua i manaoia no ka pono o ka pofe hookuonoono, i ka nana aku he ano pohihihi, he loihi ka manawa i hoopaaia ai o na aina hookuonoono. malalo o na kahu na lakou e lioohana ana i ua mau aina nei; a oka mea pohihihi oi aku, o ia 110 ka maopopo ole ana i ka mea liookuonoono, o kahi e hiki ai ke loaa mai kona liaawina malama ola, i kela ame keia manawa. ! He pilīkia maopopo loa no keia i hoomaopopoia no kekahi heluna nui o na kanaka Hawaii, a he nui ka poe i hiki ole ke waiho aku i ka lakoii mau palapala.noi. 110 ka huki aina ana. mamuli iho la o keia pilikia; a oiai nae, ua ku mai la ka mahiko ma kekahi ac>ao a waiho mai la i ke alahele, e hoopakeleia ae ai he heluna nui-o na Hawaii i loaa ko lakou mau aina hookuonoono ma Waiakea, o ka makou wale no e a'o aku nei, he oi aku ka pono, e lawe koke mai ia manao o ka mahiko, a e hoi aku o noho maluna o na aina hookuonoono, me ka hoao :»ku me ka hoomanawanui ma. na ano apau, ma ka liana kino ana, a ma ka lawe ana ae i na alahele hoomakaulii apau, me ke kauka'i hou o\e aku no kekahi mau-alahele kokua, pohihihi a maopopo ole. O ka hoi ana a nolio kmo maluiia o ka aina, e hana kino ana ma ka imi ana i na mea e loaa mai ai ka noho kuonoono ana, o ka manao maoli ia ame ka makemake o ke kanawai hookuonoono; e pale aku aha lioi i ka poe i makemake wale 110 i na aina. ik> ka hoopukapuka ana aku, ma ke kuai ana ia ha'i. a i ole, raa ka haawi ana aku i kekahi poe malalu o ka hana aelike, ina he makee i'o iloko o na Hawaii i loaa ko lakou mau aina hookuonoono no keia pono, alaila mai hoohemahema i keia kokua nui e waihoia mai nei imua o oukou, aka e lawe koke mai, a e hoi aku a noho maluna o na aina. Aole no paha e nele ana ka halaw.ai mai me na pilikia he uui p ka nono ana.no ka manawa kinohi, 0 ka hoomanawanui wale no nae ka mea e pono ai, . mailoko mai auanei o ia homanawanui, e oili mai i?i.he mau hopena maikai lie n'ui. ..Mamuli o keia kokua maopopo loa i waihoia mai la ma ka aoao o ka mahiko, he mea makehewa i ka poe e pāa nei i na hana ma keia kulanakauhale ka hookololohe hou ana iho. ua lilo na hoolilo nui hewahewa o ka noho ana ma ke kulanakauhale nei, i mea a'o mai, aia ma kuaaina kahi o ka pomaikai ame ke kuopoohO e kakali mai la ia oukou; e iho t,a lima ilalo o ka lepo, a e ohi mai i na pomaikai. 1 loaa ole i ka wa e noho ana ina ke kulanakauhale nei.