Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 13, 28 Malaki 1919 — PIHOLO ELUA MAU MOKU I KA MOANA KAI AKEA [ARTICLE]

PIHOLO ELUA MAU MOKU I KA MOANA KAI AKEA

j Mawaena oka Mokupuni o Oahu nei | ame Kauai, ma ka hora ewalu me ka ; hapa o ka po o ka Poalima aku nei i hala, i liooku'i ae ai he olua mau moku mu ka moaua, a piholo like na moku u elua iloko o ka hohonu me ka pakele ana o na mea apau oluna o kela māu moku, ma ko kau ana maluaa o na wap,pa, 1 a ūni aku i na wahi ōo lako'u e pie ai. O a* moku.i hooku'i ma kela. po, o ia ke Kitßap ame ka Wailelo. Mai llonolulu ,aiku noi no ke awa o Port Townj fiend 'ka niqkukuna Kitsap, mahope 0 ka hoolele ana i koua piha papa mā Hono* lulu nei, a mai Ahukini mai hoi ka inokuahi Wailele. Ma ka manawa o. ka hooku 'i ana o na moku a elua, ua lawolaweia na hana apau, e hoopakeleia ai kela mau moku, mai ke piholo ana iloko o ka moana, ua hiki ole nae, a i ka wa i ikeia ai, aole he manaolana i koe uo lta palekana o kela mau moku, ua hookuuia ua waapa ilalo, a kau na aliimoku me na luina, he elua hora mahopo mai, a holo aku la iloko o ka pouli o ka po, no kuhi e pae aku ai iuka o ka aina mo ka maalalii. Ma ka holo ana o na waapa o kela mau moku poino, ua pae aku la ka waapa o ka mokuahi Wōilele no Kauai, a ma ka Poaono ae hoi i pae aku ai ka waapa o ka mokukuna ma Kalaeloa, me ka loaa 010 o ka poino i na olulo apau. Na Poho 1 Kohola 0 ke poho i kohoia no ka mokuahi Wailele, ke hui pu ia me koua mau uka'na, ua hiki aku ma kahi o ka $225,000; a o ke poho hoi o ka ■mokukuna Kitsap, aia ma kahi o ke $75,000. 110 pilm ko--1 paa koluna o ka mokuahi Wailele no [ ka mahiko o Lihue, i kohoia aia ma kahi o ke 172,000 ka waiwaii 'o, a no ka mokukuna hoi, aole ona ukana. Ka Moolelo o ka Hooku'i Ana 1 kulike ai mo na lioiko i loaa mai i ka hui o Allen & Robinson, ka akena o l ' ka mo'kukuna Kit»ap, e holo ana no kola mokukuna ma kona alahele oiai mawaona o Oahu nei ame Kauai, a o huli hoi mai ana hoi ka Wailele no Uonolulu noi mai Ahukini mai, ma ko ala helo hookahi no a ka mokukuna o holo aku ana. He hapalua hora mamua aku o ka h<toku'i ana o na moku a elua i kahi hookahi, ua hoolele aku la ke kapena o ka mokuahi i mau ahikao, e hoike aku ana i ko kapona o ka mokuahi no kona alahe'e, elike me na rula i pili l na moku ma ka moana, me ka hooinau no nae i ka holo aua md k'ela ihu hookahi, me ka manao o ka Wailele ke hoololi ae ana i kona alahele, aole nae pela ka mea i ikeia, aka ua hoomau no ka Wailele ma kona. alahele mua. I ke kokeke loa ana o na moku a elua i kahi hookahi, ua hoao na kapena o kela mau moku, e hoololiloii i na ihu o ko lnua niau moku e liolo ai, ua lohi loa nae, no ka mēa ua hooku'i mai la ka Wailele i 'ka mokukuna, a paa loa moku i kahi me ka hemo ole, no ka mea ua komo pono ka ihu o kekahi moku iloko o ke kino o kekahi,

ua hoomaka kol;e no ke komo ana o ; kai iloko o na nioku a elua. Ma ka hoakaka a ke kapena o ka »kukuna. ma ka manawa i hooku'iia :n ai o kona moku, ua kauoha oia i i luina apau e noho malie no, a e hoao aa ano apau e lioopakele i ka moku, ka nae mamuli o ke komo nui o ke ai iloko, ua haawi koke oia i ke kau•n e hookuuia ka waapa iloko o ke r.i, a oiai aole he mauawa no ke kii r * i ko lakon mau ukana, aole lie man ano nui i hoopakeleia, koe "wale no a palapala pili loa i ka niokukuna, o :i aliimoku ame na luina, o ko lakou an lole wale no i ka ili. līoounaia na Moku Huli * I ka manawa i hoea mai ai ka lolie - Honolulu nei ma ka Poaono ae, no ka "'alawai ana o kela mau -moku me ka poir»o, ua haawi koke ia ae ke kauoha i moknahi Kukui, e holo aku e nana .na paha he mau hoailona kekalii e 'oaa aku ana _no kela mau moku. Mahope o ka noke ana i ka nana ma 0 a maanei o ka moana, ma na wahi e "kokoke ana i kahi i liooku'i ai o na :noku a elua i kalii hookahi, ua loaa mai la ka hoike i Honolulu nei ma ka Poakahi nei, ua ikeia ke kia oluna loa r: ka moknkuna Kitsap, e lana ana i ka :noana ,aole nae he mea e ae mawaho .• "kela kia. He nui ka poe i manaoio, aole e liiki 1 ka mokukuna Kitsap kē piliolo, no ka raea. aole ona ukana, a o kekahi no lioi, :a kapiliia kela moku me ka papa, o >ona kumu wale no e piholo ai, o ia ke 'eaumaha o ka mokuahi me kona j)iha ,aka i ka wa o hehee ai o ke Kopaa, a hui pu ilio ine ka ikaika hapai i. ke kai i kela niokukuna, e lana ana r o ia, me ka hemo ana mai ka "Wailele sJtcu Ke kakaliia aku nei na hoike a na j:apena o kela mau moku, no ka hoa- j ] aka ana ae i ka laua mau moolelo, :•© ke ano oiaio maoli o kaf hoea ana 3aai i ka hopena o kela mau moku.